Η περουβιανή γενική εισαγγελία άρχισε να διενεργεί έντεκα προκαταρκτικές έρευνες για τους θανάτους σαράντα και πλέον ανθρώπων, σχεδόν όλων πολιτών, στις διαδηλώσεις και τα επεισόδια που συνταράσσουν από τον Δεκέμβριο τη χώρα της Λατινικής Αμερικής, την ημέρα που υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους στελέχη της κυβέρνησης υπό την πρόεδρο Ντίνα Μπολουάρτε και την επομένη της επανάληψης των μαζικών κινητοποιήσεων, αυτή τη φορά ιδίως στην πρωτεύουσα.

Η παύση, η σύλληψη και η προφυλάκιση την 7η Δεκεμβρίου του πρώην προέδρου Πέδρο Καστίγιο πυροδότησαν τις πιο σοβαρές ταραχές στο Περού εδώ και δεκαετίες. Τουλάχιστον 41 πολίτες κι ένας αστυνομικός έχουν χάσει τη ζωή τους.

Η ανακοίνωση που έδωσαν στη δημοσιότητα οι υπηρεσίες της γενικής εισαγγελέα αναφέρει πως οι έρευνες που διενεργεί η Πατρίσια Μπεναβίδες επικεντρώνονται στις συγκρούσεις ανάμεσα σε διαδηλωτές και τις δυνάμεις επιβολής της τάξης στις περιφέρειες Πούνο, Κούσκο, Αρεκίπα, Απουρίμακ και Ουκαγιάλι —στις οποίες ζουν μεγάλες κοινότητες αυτοχθόνων— και στην πρωτεύουσα Λίμα.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η κυρία Μπεναβίδες ανακοίνωνε πως ξεκίνησε επίσης προκαταρκτική έρευνα για «γενοκτονία» σε βάρος της προέδρου Μπολουάρτε, νυν και πρώην μελών της κυβέρνησής της.

Η μέχρι την 7η Δεκεμβρίου αντιπρόεδρος της χώρας ορκίστηκε νέα πρόεδρος αφού το Κογκρέσο, στο οποίο κυριαρχεί η δεξιά, έπαυσε τον πρώην πρόεδρο Καστίγιο, που προσπάθησε να διαλύσει το κοινοβούλιο νωρίτερα την ίδια ημέρα, κίνηση που οι αντίπαλοί του όπως και η κυρία Μπολουάρτε χαρακτήρισαν «πραξικόπημα».

Χθες Παρασκευή οι υπουργοί Εσωτερικών, Εργασίας και Γυναικών υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, ανακοίνωσε η αρχηγός του κράτους. Η κυρία Μπολουάρτε διευκρίνισε πως ο Βισέντε Ρομέρο, συνταξιούχος στρατηγός της αστυνομίας, θα αναλάβει νέος υπουργός Εσωτερικών.

Σύμφωνα με τις υπηρεσίες της γενικής εισαγγελέα Μπεναβίδες, πέρα από τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, 355 διαδηλωτές και 176 αστυνομικοί έχουν τραυματιστεί στις ταραχές, ενώ 329 πολίτες έχουν συλληφθεί.

Για τον Έντγκαρ Στουάρδο, τον επικεφαλής της αποστολής της Διαμερικανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΕΑΔ) που επισκέπτεται τη χώρα για να «αποτιμήσει» την κατάσταση, επείγει να διεξαχθεί ευρύς εθνικός διάλογος. Ο κ. Στουάρδο υπογράμμισε ακόμη πως η ατελείωτη σύγκρουση ανάμεσα στη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των Περουβιανών στους θεσμούς.

Η σύγκρουση αυτή αποτελεί καίριο συστατικό της πολιτικής κρίσης στο Περού, που γνώρισε έξι προέδρους και τρία κοινοβούλια μέσα σε πέντε χρόνια.

«Περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει τις προσεχείς ημέρες», ανέφερε σε δημοσιογράφους ο κ. Στουάρδο έπειτα από τρεις ημέρες επαφών της αποστολής με τις αρχές, κοινωνικές οργανώσεις, θύματα και συγγενείς τους. «Ελπίζουμε πως δεν θα υπάρξουν άλλοι θάνατοι», πρόσθεσε.

Οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν την αστυνομία και τον στρατό του Περού —ο οποίος αναπτύχθηκε στους δρόμους μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης— πως κάνουν χρήση υπέρμετρης βίας, ιδίως ότι ρίχνουν με αληθινές σφαίρες. Αξιωματικοί των δυνάμεων ασφαλείας και κυβερνητικά στελέχη αντιτείνουν πως διαδηλωτές, ειδικά στον νότο, χρησιμοποιούν αυτοσχέδια όπλα και εκρηκτικά.

Χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν στη Λίμα προχθές Πέμπτη απαιτώντας την παραίτηση της «ρατσιστικής», «ταξικής» κυβέρνησης υπό την κυρία Μπολουάρτε, το κλείσιμο του Κογκρέσου και την άμεση προκήρυξη προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.

Η αρχηγός του κράτους απορρίπτει τα αιτήματα των διαδηλωτών και επισημαίνει πως οι εκλογές ήδη αποφασίστηκε να διεξαχθούν πρόωρα, τον Απρίλιο του 2024 αντί του 2026.