"Η Ελληνική Θύελλα": Γαλλικό ντοκιμαντέρ για την κρίση στην Ελλάδα
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Μενού, παρουσίασε στη χώρα του την τελευταία του δουλειά, την «Ελληνική Θύελλα», ένα ντοκιμαντέρ που έρχεται να σκιαγραφήσει την ελληνική πραγματικότητα των τελευταίων ετών της κρίσης και να αναδείξει τις ουσιαστικές αιτίες που οδήγησαν τη χώρα μας να εφαρμόσει πρώτη στη Γηραιά Ήπειρο τις πλέον απάνθρωπες νεοφιλελεύθερες επιταγές. Χωρίς να αφήνει ασχολίαστο το ρόλο που έπαιξαν τα ΜΜΕ σε αυτό, κάνει ιδιαίτερη μνεία στον αγώνα της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ και στην ανταπόκριση που βρήκε στο ελληνικό κοινό.
Η ταινία θα παρουσιαστεί στην Ελλάδα το Δεκέμβριο, ενώ αυτές τις ημέρες κάνει πρεμιέρα στην Ισπανία. Με αφορμή την παρουσίαση στο ισπανικό κοινό, ο γάλλος δημιουργός παραχώρησε μία συνέντευξη στην ιστοσελίδα publico.es, την οποία αναδημοσιεύουμε:
Η ταινία θα παρουσιαστεί στην Ελλάδα το Δεκέμβριο, ενώ αυτές τις ημέρες κάνει πρεμιέρα στην Ισπανία. Με αφορμή την παρουσίαση στο ισπανικό κοινό, ο γάλλος δημιουργός παραχώρησε μία συνέντευξη στην ιστοσελίδα publico.es, την οποία αναδημοσιεύουμε:
Ο Φιλίπ Μενού είναι ρεπόρτερ που εργαζόταν παλαιότερα στη δημόσια γαλλική τηλεόραση και αποφάσισε τώρα να κάνει ένα ντοκιμαντέρ ως ανεξάρτητος δημοσιογράφος. Στην προσπάθεια να φέρει σε πρώτο πλάνο από ανθρωπιστική και οικονομική άποψη τις επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα, η «Ελληνική Θύελλα» δίνει βήμα σε εργαζόμενους, ακτιβιστές, οικονομολόγους, γιατρούς, υπουργούς, άνεργους, φιλόσοφους... να αναδείξουν τη δύναμη και την αλληλεγγύη του ελληνικού λαού. Είναι μια προσέγγιση της κρίσης από το εσωτερικό της, μιας Ελλάδας που χρησιμοποιείται ως εργαστήριο... Επιπλέον, η ταινία ανοίγει τη συζήτηση για το μέλλον μιας ευρωζώνης σε κρίση, παραδομένη στον οικονομικό καπιταλισμό. Ένα ντοκιμαντέρ που λειτουργεί ταυτόχρονα ως καταγγελία και ως προειδοποίηση.
Στην ταινία σας, «Η Ελληνική Θύελλα», παρουσιάζονται μία σειρά από στρεβλώσεις εκ μέρους των ΜΜΕ. Αυτές προσπαθούν να δικαιολογήσουν έναν πραγματικό οικονομικό και κοινωνικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδας. Ως δημοσιογράφος με κριτική στάση, πως θα εξηγούσατε αυτήν την αντιστροφή ρόλων; Δηλαδή, τα θύματα, οι έλληνες πολίτες, να παρουσιάζονται ως υπεύθυνοι για την κρίση;
Ξεκίνησα τα γυρίσματα με ακριβώς αυτόν τον προβληματισμό. Ήμουν αγανακτισμένος από το ότι συχνά οι Έλληνες –ακόμη και από την αρχή της κρίσης- παρουσιάζονταν ως υπεύθυνοι μιας κατάστασης της οποίας ήταν θύματα. Από αυτό το σημείο, προχώρησα παραπέρα, ώστε να εξακριβώσω αυτές καθαυτές τις αιτίες της κρίσης. Όλες αυτές οι φήμες και η παραπληροφόρηση έχουν ασφαλώς έναν σκοπό: να αποκρύψουν μία οικονομική πολιτική εν εξελίξει, που επιβάλει μία τρομακτική λιτότητα για τον ελληνικό λαό και τις δημόσιες υπηρεσίες, με μία μαζική μεταβίβαση δημοσίων κεφαλαίων στη διεθνή κερδοσκοπία. Και παρεμπιπτόντως, δεν πρόκειται αποκλειστικά για ελληνικό δημόσιο χρήμα, αλλά και ευρωπαϊκό επίσης.
Σε ένα υποτιθέμενο ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης εκταμιεύτηκαν 45 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία ο ελληνικός λαός και η πραγματική ελληνική οικονομία δεν είδαν ούτε δεκάρα. Αυτό παρουσιάζεται στην ταινία: αυτά τα τεράστια ποσά πάνε απευθείας στην τσέπη των πιστωτών του ελληνικού χρέους, οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν παραχωρήσει δάνεια με επιτόκια που ορισμένες φορές ξεπερνούσαν και το 20%...
Το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ: http://www.youtube.com/watch?v=-Lp_XmnoeDA
Τι ευθύνη θεωρείτε ότι έχουν τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ στην παρουσίαση μιας στρεβλωμένης πραγματικότητας για αυτήν τη χώρα;
Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, ειδικότερα τα γερμανικά και κυρίως η Bild, η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ευρώπη, έχουν έναν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η στρεβλή παρουσίαση δεν αφορά μόνο την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και την κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο «κυρίαρχος γαλλικός τύπος» είναι λιγότερο βίαιος, αλλά εξίσου αποτελεσματικός όταν μιλά για «διαρθρωτική μεταρρύθμιση» (βλέπε «λιτότητα που επιβάλλεται στο λαό»), για «ηρεμία στις αγορές» (οικονομικές βέβαια, αλλά αυτό ποτέ δεν αναφέρεται), για «επανάκτηση της εμπιστοσύνης» (των ίδιων αγορών, αλλά ούτε αυτό λέγεται). Ο σκοπός είναι να διατηρηθεί η μοιρολατρική στάση έναντι ενός νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου «στο οποίο δεν μπορεί να αντιπαραβληθεί κάποια εναλλακτική πρόταση» όπως έλεγε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Η ισχύς αυτής της κυρίαρχης ιδεολογίας έγκειται στο να πείσει τον κόσμο ότι δεν υπάρχει κυρίαρχη ιδεολογία... Οι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να λένε «δεν με ενδιαφέρει η πολιτική», ενώ με αυτή τη στάση τους στηρίζουν την πολιτική την οποία υφίστανται...
Αναγνωρίζω ότι και εγώ ο ίδιος χρησιμοποιώ τη λέξη «κρίση» όπως όλος ο κόσμος, λόγω εκφραστικής ευκολίας, όμως η αλήθεια είναι ότι αυτός ο όρος δεν είναι κατάλληλος. Αυτή η κρίση δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός. Σε τελική ανάλυση, είναι μια σκόπιμη και βάναυση διόγκωση των ανισοτήτων.
Το κλείσιμο της ελληνικής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης το 2013 και η απόφαση των εργαζομένων της να αναπτύξουν ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να είναι αξιοσημείωτα παραδείγματα της ικανότητας αντίστασης του ελληνικού λαού. Τι μπορούμε να διδαχθούμε από αυτήν την εμπειρία;
Υπάρχουν στιγμές που οι λαοί αποδεικνύονται δυνατοί, ευφάνταστοι και τολμηροί απέναντι σε μία εξασθενημένη εξουσία. Ο αγώνας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης (ΕΡΤ) είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Στο ντοκιμαντέρ αναλύεται διεξοδικά, αλλά ας αναφερθώ επιγραμματικά: στις 11 Ιουνίου 2013, μετά από απαίτηση της τρόικας, η κυβέρνηση κλείνει το σταθμό και απολύει 2650 εργαζόμενους. Αυτόματα, προκαλείται μία μαζική κινητοποίηση στην Ελλάδα και μια γενικευμένη διαμαρτυρία σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι δημοσιογράφοι και οι τεχνικοί καταλαμβάνουν το κτίριο, όμως η κυβέρνηση, έκπληκτη από τις αντιδράσεις που προκαλούνται, δεν τολμά να στείλει τα ΜΑΤ εναντίον των εργαζομένων. Η κατάληψη διαρκεί πέντε μήνες, μια περίοδος αληθινής αυτοδιαχείρισης, με την παραγωγή εκπομπών που προβάλλονται μέσω Διαδικτύου. Αυτές οι εκπομπές, που χαρακτηρίζονται από πλήρη ανεξαρτησία και γνήσιο πλουραλισμό απόψεων, γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία. Μετά από πέντε μήνες, η κυβέρνηση –με τη στήριξη πάντα της τρόικας!- αποφασίζει να εκκενώσει το ραδιομέγαρο στις 7 Νοεμβρίου 2013. Από τότε, οι πρώην εργαζόμενοι της ΕΡΤ έχουν ξεκινήσει μία νέα ραδιοτηλεόραση, την EΡTOpen.
Λέγονται πολλά για το χρέος της Ελλάδας, αλλά φαίνεται ότι συμφέρει τη Γερμανία να αποκρύπτει ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ιστορίας: πρόκειται για τα χρήματα που οφείλει αυτή η χώρα στην Ελλάδα από τον καιρό του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Μπορείτε να μας εξηγήσετε αυτό το σημαντικό μέρος της ταινίας σας που παρουσιάζεται μέσα από τις μαρτυρίες ενός βετεράνου της αντίστασης ενάντια στο ναζισμό;
Ο Μανώλης Γλέζος είναι 92 ετών και αποτελεί ένα πραγματικό «ζωντανό μνημείο» της Ελλάδας. Είναι ένας από τους πρώτους αντιστασιακούς της Ευρώπης και διάσημος για το κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από το βράχο της Ακρόπολης το Μάιο του 1941. Σήμερα, ένας από τους αγώνες που δίνει είναι η απαίτηση να πληρώσει η Γερμανία τις πολεμικές αποζημιώσεις για τις ζημιές που προκάλεσε στη χώρα και ένα αδιαμφισβήτητο χρέος που επέβαλαν οι ναζί στην Τράπεζα των Αθηνών. Το συνολικό χρέος προς την Ελλάδα ανέρχεται σε 162 δισεκατομμύρια ευρώ σε σημερινές τιμές... Με άλλα λόγια, περισσότερα από τα μισά του χρέους που τόσο επιτακτικά ζητά σήμερα η Γερμανία από την Ελλάδα!
Ένας από τους γιατρούς που μιλά στο φιλμ, κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας, διαβεβαιώνει ότι το κλείσιμο επτά νοσοκομείων στην Αθήνα σημαίνει απλά και ξάστερα ότι κάθε μέρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα πεθαίνουν στο δρόμο. Οι επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, ειδικότερα στον τομέα της Υγείας, φέρνουν στο νου εικόνες Αποκάλυψης...
Ένα μόνο στοιχείο θα ήταν αρκετό: σύμφωνα με ένα βρετανικό επιστημονικό περιοδικό και την ΜΚΟ Γιατροί του Κόσμου, η παιδική θνησιμότητα έχει αυξηθεί κατά 43% από την έναρξη της εφαρμογής των μέτρων λιτότητας. Στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη της κρίσης, η Υγεία είναι ο κύριος στόχος των περικοπών. Γιατί δεν είναι η εκπαίδευση; Γιατί δεν μπορεί να μειωθεί ο αριθμός των σπουδαστών. Όμως, μπορεί να τροποποιηθεί το λειτουργικό πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης, να περικοπούν οι παροχές, κλπ. Στην ταινία βλέπουμε την υπολειτουργία ενός μεγάλου νοσοκομείου, που είναι μισοάδειο λόγω της έλλειψης πόρων.
Η συνολική εικόνα που δίνετε για την Ελλάδα φαίνεται να εξαπλώνεται γρήγορα και σε άλλες χώρες...
Στην αρχή των γυρισμάτων δεν σκεφτόμουν να μιλήσω για το ρόλο του καπιταλισμού, ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως τελικά κατέληξα να χειριστώ το συγκεκριμένο θέμα, παρακινούμενος από τις έρευνες και τους συνομιλητές μου. Η ταινία ανοίγει μια συζήτηση για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Ορισμένες μαρτυρίες συνηγορούν υπέρ μιας ρήξης με την ευρωζώνη, άλλες ισχυρίζονται ότι πρέπει να είμαστε περισσότερο ρεαλιστές και κυρίως θα πρέπει να αντισταθούμε στη λιτότητα και το παράνομο χρέος.
Χωρίς να παίρνω ξεκάθαρα θέση υπέρ της μίας ή της άλλης άποψης, σκέφτομαι ότι αν θέλουμε να θέσουμε το ζήτημα της αλλαγής της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και της δημοκρατίας, θα πρέπει να θέσουμε επίσης το ερώτημα για τα ισχυρά κέντρα εξουσίας στη σημερινή Ευρώπη. Ο οικονομικός καπιταλισμός έχει καταστεί κυρίαρχος στην ίδια την οργάνωση της Ευρώπης, στις συνθήκες της, μέσα από την επιρροή παντοδύναμων λόμπι συμφερόντων.
Τι μήνυμα θα στέλνατε σε αυτούς που παρακολουθούν από μακριά μια Ελλάδα που υποφέρει από τις φρικτές ζημιές που έχει υποστεί και οι οποίες παρουσιάζονται σαν αναπόφευκτες; Σε τι επηρεάζει τους Ευρωπαίους, πέρα από την απαραίτητη αλληλεγγύη; Και πως θα μπορούσαν οι λαοί της Ευρώπης να περάσουν στην αντεπίθεση;
Ολόκληρη η ευρωζώνη επηρεάζεται από την ελληνική κρίση. Η Ελλάδα είναι το εργαστήριο δοκιμής σε μια μικρή χώρα (11 εκατομμυρίων κατοίκων) μιας φρικτής πολιτικής στο όνομα ενός τεχνητά διογκωμένου χρέους. Από την έναρξη της εφαρμογής των μέτρων, που υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζαν την κρίση, το χρέος αυξήθηκε κατά 50% και η ανεργία πέρασε από το 10% στο 28%! Και αυτές οι πολιτικές συνεχίζουν να εφαρμόζονται.
Όμως προσοχή, αυτή τη κρίση χρέους είναι ίδια για όλη την Ευρώπη, την περιοχή με τη μεγαλύτερη ύφεση στον πλανήτη. Η Γαλλία, που είναι μία χώρα που γνωρίζω καλά, έχει ένα χρέος της τάξης των 2 τρισ. Ευρώ, που είναι του ίδιου τύπου με το ελληνικό χρέος. Χωρίς τα υπερβολικά επιτόκια και τις φοροαπαλλαγές, θα ήταν λιγότερο από το μισό. Μόνο η αποπληρωμή των τόκων αποτελεί από μόνη της ένα από τα κυριότερα κεφάλαια του κρατικού προϋπολογισμού. Και οι αγαπητοί «συνάδελφοι» δεν μιλούν ποτέ για αυτό...
Το ευρωπαϊκό όνειρο μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Οι Έλληνες δείχνουν το δρόμο προς την αντίσταση. Οι μεμονωμένες αντιδράσεις δεν επαρκούν. Το πραγματικό ζήτημα είναι αν ο κόσμος είναι ικανός να ενωθεί για μια διαφορετική Ευρώπη, πιο δίκαιη και δημοκρατική, μια Ευρώπη των πολιτών...
Στην ταινία σας, «Η Ελληνική Θύελλα», παρουσιάζονται μία σειρά από στρεβλώσεις εκ μέρους των ΜΜΕ. Αυτές προσπαθούν να δικαιολογήσουν έναν πραγματικό οικονομικό και κοινωνικό πόλεμο εναντίον της Ελλάδας. Ως δημοσιογράφος με κριτική στάση, πως θα εξηγούσατε αυτήν την αντιστροφή ρόλων; Δηλαδή, τα θύματα, οι έλληνες πολίτες, να παρουσιάζονται ως υπεύθυνοι για την κρίση;
Ξεκίνησα τα γυρίσματα με ακριβώς αυτόν τον προβληματισμό. Ήμουν αγανακτισμένος από το ότι συχνά οι Έλληνες –ακόμη και από την αρχή της κρίσης- παρουσιάζονταν ως υπεύθυνοι μιας κατάστασης της οποίας ήταν θύματα. Από αυτό το σημείο, προχώρησα παραπέρα, ώστε να εξακριβώσω αυτές καθαυτές τις αιτίες της κρίσης. Όλες αυτές οι φήμες και η παραπληροφόρηση έχουν ασφαλώς έναν σκοπό: να αποκρύψουν μία οικονομική πολιτική εν εξελίξει, που επιβάλει μία τρομακτική λιτότητα για τον ελληνικό λαό και τις δημόσιες υπηρεσίες, με μία μαζική μεταβίβαση δημοσίων κεφαλαίων στη διεθνή κερδοσκοπία. Και παρεμπιπτόντως, δεν πρόκειται αποκλειστικά για ελληνικό δημόσιο χρήμα, αλλά και ευρωπαϊκό επίσης.
Σε ένα υποτιθέμενο ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης εκταμιεύτηκαν 45 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία ο ελληνικός λαός και η πραγματική ελληνική οικονομία δεν είδαν ούτε δεκάρα. Αυτό παρουσιάζεται στην ταινία: αυτά τα τεράστια ποσά πάνε απευθείας στην τσέπη των πιστωτών του ελληνικού χρέους, οι οποίοι με τη σειρά τους είχαν παραχωρήσει δάνεια με επιτόκια που ορισμένες φορές ξεπερνούσαν και το 20%...
Το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ: http://www.youtube.com/watch?v=-Lp_XmnoeDA
Τι ευθύνη θεωρείτε ότι έχουν τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ στην παρουσίαση μιας στρεβλωμένης πραγματικότητας για αυτήν τη χώρα;
Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, ειδικότερα τα γερμανικά και κυρίως η Bild, η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ευρώπη, έχουν έναν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Η στρεβλή παρουσίαση δεν αφορά μόνο την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και την κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο «κυρίαρχος γαλλικός τύπος» είναι λιγότερο βίαιος, αλλά εξίσου αποτελεσματικός όταν μιλά για «διαρθρωτική μεταρρύθμιση» (βλέπε «λιτότητα που επιβάλλεται στο λαό»), για «ηρεμία στις αγορές» (οικονομικές βέβαια, αλλά αυτό ποτέ δεν αναφέρεται), για «επανάκτηση της εμπιστοσύνης» (των ίδιων αγορών, αλλά ούτε αυτό λέγεται). Ο σκοπός είναι να διατηρηθεί η μοιρολατρική στάση έναντι ενός νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου «στο οποίο δεν μπορεί να αντιπαραβληθεί κάποια εναλλακτική πρόταση» όπως έλεγε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Η ισχύς αυτής της κυρίαρχης ιδεολογίας έγκειται στο να πείσει τον κόσμο ότι δεν υπάρχει κυρίαρχη ιδεολογία... Οι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να λένε «δεν με ενδιαφέρει η πολιτική», ενώ με αυτή τη στάση τους στηρίζουν την πολιτική την οποία υφίστανται...
Αναγνωρίζω ότι και εγώ ο ίδιος χρησιμοποιώ τη λέξη «κρίση» όπως όλος ο κόσμος, λόγω εκφραστικής ευκολίας, όμως η αλήθεια είναι ότι αυτός ο όρος δεν είναι κατάλληλος. Αυτή η κρίση δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός. Σε τελική ανάλυση, είναι μια σκόπιμη και βάναυση διόγκωση των ανισοτήτων.
Το κλείσιμο της ελληνικής δημόσιας ραδιοτηλεόρασης το 2013 και η απόφαση των εργαζομένων της να αναπτύξουν ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν να είναι αξιοσημείωτα παραδείγματα της ικανότητας αντίστασης του ελληνικού λαού. Τι μπορούμε να διδαχθούμε από αυτήν την εμπειρία;
Υπάρχουν στιγμές που οι λαοί αποδεικνύονται δυνατοί, ευφάνταστοι και τολμηροί απέναντι σε μία εξασθενημένη εξουσία. Ο αγώνας της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης (ΕΡΤ) είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Στο ντοκιμαντέρ αναλύεται διεξοδικά, αλλά ας αναφερθώ επιγραμματικά: στις 11 Ιουνίου 2013, μετά από απαίτηση της τρόικας, η κυβέρνηση κλείνει το σταθμό και απολύει 2650 εργαζόμενους. Αυτόματα, προκαλείται μία μαζική κινητοποίηση στην Ελλάδα και μια γενικευμένη διαμαρτυρία σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι δημοσιογράφοι και οι τεχνικοί καταλαμβάνουν το κτίριο, όμως η κυβέρνηση, έκπληκτη από τις αντιδράσεις που προκαλούνται, δεν τολμά να στείλει τα ΜΑΤ εναντίον των εργαζομένων. Η κατάληψη διαρκεί πέντε μήνες, μια περίοδος αληθινής αυτοδιαχείρισης, με την παραγωγή εκπομπών που προβάλλονται μέσω Διαδικτύου. Αυτές οι εκπομπές, που χαρακτηρίζονται από πλήρη ανεξαρτησία και γνήσιο πλουραλισμό απόψεων, γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία. Μετά από πέντε μήνες, η κυβέρνηση –με τη στήριξη πάντα της τρόικας!- αποφασίζει να εκκενώσει το ραδιομέγαρο στις 7 Νοεμβρίου 2013. Από τότε, οι πρώην εργαζόμενοι της ΕΡΤ έχουν ξεκινήσει μία νέα ραδιοτηλεόραση, την EΡTOpen.
Λέγονται πολλά για το χρέος της Ελλάδας, αλλά φαίνεται ότι συμφέρει τη Γερμανία να αποκρύπτει ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ιστορίας: πρόκειται για τα χρήματα που οφείλει αυτή η χώρα στην Ελλάδα από τον καιρό του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου. Μπορείτε να μας εξηγήσετε αυτό το σημαντικό μέρος της ταινίας σας που παρουσιάζεται μέσα από τις μαρτυρίες ενός βετεράνου της αντίστασης ενάντια στο ναζισμό;
Ο Μανώλης Γλέζος είναι 92 ετών και αποτελεί ένα πραγματικό «ζωντανό μνημείο» της Ελλάδας. Είναι ένας από τους πρώτους αντιστασιακούς της Ευρώπης και διάσημος για το κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας από το βράχο της Ακρόπολης το Μάιο του 1941. Σήμερα, ένας από τους αγώνες που δίνει είναι η απαίτηση να πληρώσει η Γερμανία τις πολεμικές αποζημιώσεις για τις ζημιές που προκάλεσε στη χώρα και ένα αδιαμφισβήτητο χρέος που επέβαλαν οι ναζί στην Τράπεζα των Αθηνών. Το συνολικό χρέος προς την Ελλάδα ανέρχεται σε 162 δισεκατομμύρια ευρώ σε σημερινές τιμές... Με άλλα λόγια, περισσότερα από τα μισά του χρέους που τόσο επιτακτικά ζητά σήμερα η Γερμανία από την Ελλάδα!
Ένας από τους γιατρούς που μιλά στο φιλμ, κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας, διαβεβαιώνει ότι το κλείσιμο επτά νοσοκομείων στην Αθήνα σημαίνει απλά και ξάστερα ότι κάθε μέρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα πεθαίνουν στο δρόμο. Οι επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, ειδικότερα στον τομέα της Υγείας, φέρνουν στο νου εικόνες Αποκάλυψης...
Ένα μόνο στοιχείο θα ήταν αρκετό: σύμφωνα με ένα βρετανικό επιστημονικό περιοδικό και την ΜΚΟ Γιατροί του Κόσμου, η παιδική θνησιμότητα έχει αυξηθεί κατά 43% από την έναρξη της εφαρμογής των μέτρων λιτότητας. Στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη της κρίσης, η Υγεία είναι ο κύριος στόχος των περικοπών. Γιατί δεν είναι η εκπαίδευση; Γιατί δεν μπορεί να μειωθεί ο αριθμός των σπουδαστών. Όμως, μπορεί να τροποποιηθεί το λειτουργικό πλαίσιο της υγειονομικής περίθαλψης, να περικοπούν οι παροχές, κλπ. Στην ταινία βλέπουμε την υπολειτουργία ενός μεγάλου νοσοκομείου, που είναι μισοάδειο λόγω της έλλειψης πόρων.
Η συνολική εικόνα που δίνετε για την Ελλάδα φαίνεται να εξαπλώνεται γρήγορα και σε άλλες χώρες...
Στην αρχή των γυρισμάτων δεν σκεφτόμουν να μιλήσω για το ρόλο του καπιταλισμού, ούτε για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως τελικά κατέληξα να χειριστώ το συγκεκριμένο θέμα, παρακινούμενος από τις έρευνες και τους συνομιλητές μου. Η ταινία ανοίγει μια συζήτηση για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Ορισμένες μαρτυρίες συνηγορούν υπέρ μιας ρήξης με την ευρωζώνη, άλλες ισχυρίζονται ότι πρέπει να είμαστε περισσότερο ρεαλιστές και κυρίως θα πρέπει να αντισταθούμε στη λιτότητα και το παράνομο χρέος.
Χωρίς να παίρνω ξεκάθαρα θέση υπέρ της μίας ή της άλλης άποψης, σκέφτομαι ότι αν θέλουμε να θέσουμε το ζήτημα της αλλαγής της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς και της δημοκρατίας, θα πρέπει να θέσουμε επίσης το ερώτημα για τα ισχυρά κέντρα εξουσίας στη σημερινή Ευρώπη. Ο οικονομικός καπιταλισμός έχει καταστεί κυρίαρχος στην ίδια την οργάνωση της Ευρώπης, στις συνθήκες της, μέσα από την επιρροή παντοδύναμων λόμπι συμφερόντων.
Τι μήνυμα θα στέλνατε σε αυτούς που παρακολουθούν από μακριά μια Ελλάδα που υποφέρει από τις φρικτές ζημιές που έχει υποστεί και οι οποίες παρουσιάζονται σαν αναπόφευκτες; Σε τι επηρεάζει τους Ευρωπαίους, πέρα από την απαραίτητη αλληλεγγύη; Και πως θα μπορούσαν οι λαοί της Ευρώπης να περάσουν στην αντεπίθεση;
Ολόκληρη η ευρωζώνη επηρεάζεται από την ελληνική κρίση. Η Ελλάδα είναι το εργαστήριο δοκιμής σε μια μικρή χώρα (11 εκατομμυρίων κατοίκων) μιας φρικτής πολιτικής στο όνομα ενός τεχνητά διογκωμένου χρέους. Από την έναρξη της εφαρμογής των μέτρων, που υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζαν την κρίση, το χρέος αυξήθηκε κατά 50% και η ανεργία πέρασε από το 10% στο 28%! Και αυτές οι πολιτικές συνεχίζουν να εφαρμόζονται.
Όμως προσοχή, αυτή τη κρίση χρέους είναι ίδια για όλη την Ευρώπη, την περιοχή με τη μεγαλύτερη ύφεση στον πλανήτη. Η Γαλλία, που είναι μία χώρα που γνωρίζω καλά, έχει ένα χρέος της τάξης των 2 τρισ. Ευρώ, που είναι του ίδιου τύπου με το ελληνικό χρέος. Χωρίς τα υπερβολικά επιτόκια και τις φοροαπαλλαγές, θα ήταν λιγότερο από το μισό. Μόνο η αποπληρωμή των τόκων αποτελεί από μόνη της ένα από τα κυριότερα κεφάλαια του κρατικού προϋπολογισμού. Και οι αγαπητοί «συνάδελφοι» δεν μιλούν ποτέ για αυτό...
Το ευρωπαϊκό όνειρο μπορεί να εξελιχθεί σε εφιάλτη. Οι Έλληνες δείχνουν το δρόμο προς την αντίσταση. Οι μεμονωμένες αντιδράσεις δεν επαρκούν. Το πραγματικό ζήτημα είναι αν ο κόσμος είναι ικανός να ενωθεί για μια διαφορετική Ευρώπη, πιο δίκαιη και δημοκρατική, μια Ευρώπη των πολιτών...
