Η πρώτη, ιστορική δίκη για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ολοκληρώθηκε χθες (20/6) στη Μοντάνα των ΗΠΑ, με τον δικηγόρο των 16 νεαρών εναγόντων να καλεί τη δικαστίνα να ακυρώσει ως αντισυνταγματικό το νόμο που απαγορεύει στις κρατικές υπηρεσίες να εξετάζουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όταν εξετάζουν νέα ενεργειακά έργα.

Οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους 16 νεαρούς ηλικίας 5 έως 22 ετών δήλωσαν ότι οι αξιωματούχοι και οι υπηρεσίες της Μοντάνα πρέπει να λογοδοτήσουν για την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης και, ως εκ τούτου, για την παραβίαση των πολιτειακών συνταγματικών δικαιωμάτων των εναγόντων. Ωστόσο η υπεράσπιση υποστήριξε ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και ότι αν η Μοντάνα συμβάλλει σε αυτό, οι ενάγοντες θα πρέπει να εργαστούν για να το αλλάξουν νομικά.

Η δίκη για την υπόθεση «Χελντ κατά Μοντάνα» όπως είναι γνωστή, ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα σηματοδοτώντας την πρώτη δίκη για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ιστορία των ΗΠΑ. Τώρα, όλοι αναμένουν την απόφαση η οποία αναμένεται να βγει σε μερικές εβδομάδες.

Η υπόθεση κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2020 από 16 νεαρούς κατοίκους της Μοντάνα, ηλικίας τότε από 2 έως 18 ετών. Οι ενάγοντες υποστηρίζουν ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης της πολιτείας υπέρ των ορυκτών καυσίμων, συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή και, ως εκ τούτου, παραβιάζουν διατάξεις του πολιτειακού συντάγματος. Συγκεκριμένα, στο επίκεντρο της προσφυγής, βρίσκεται άρθρο του συντάγματος της Μοντάνα, το οποίο αναφέρει ότι «η πολιτεία και κάθε ένας πολίτης ξεχωριστά πρέπει να συντηρεί και να βελτιώνει ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον στη Μοντάνα για τις τωρινές και τις μελλοντικές γενιές».

Η αγωγή στοχεύει συγκεκριμένα σε μια διάταξη του νόμου περί περιβαλλοντικής πολιτικής της Μοντάνα, η οποία εμποδίζει την πολιτεία να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή της οικονομία μπορεί να συμβάλει στην κλιματική αλλαγή. Το 2011, το νομοθετικό σώμα τροποποίησε τον νόμο ώστε να εμποδίζει τις περιβαλλοντικές αξιολογήσεις να εξετάζουν «περιφερειακές, εθνικές ή παγκόσμιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις». Τον περασμένο μήνα, το νομοθετικό σώμα της Μοντάνα τροποποίησε τη διάταξη για να απαγορεύσει συγκεκριμένα στην πολιτεία να εξετάζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στις περιβαλλοντικές αξιολογήσεις για νέα ενεργειακά έργα.

Τη Δευτέρα (19/6), οι ρυθμιστικές αρχές της Μοντάνα δήλωσαν ότι απλώς εφαρμόζουν τους πολιτειακούς νόμους – κάτι που επανέλαβε και ο γενικός εισαγγελέας της Μοντάνα, στην τελική του αγόρευση την Τρίτη.

«Αυτό που ακούσαμε στην υπόθεση των εναγόντων δεν είναι δικαιολογημένη διαμάχη, αλλά μάλλον η μακροχρόνια εκτόνωση πολιτικών παραπόνων που κανονικά αφορά το νομοθετικό σώμα και όχι το δικαστήριο», είπε χαρακτηριστικά.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, ειδικοί μάρτυρες των εναγόντων, μεταξύ των οποίων επιστήμονες του κλίματος και οικολόγοι, εξήγησαν ότι για να διασφαλιστεί ένα σταθερό κλιματικό σύστημα και ένα βιώσιμο μέλλον, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα πρέπει να μειωθεί σε 350 μέρη ανά εκατομμύριο μέχρι το 2100.

Πολλοί από αυτούς που βρέθηκαν στην αίθουσα του δικαστηρίου για να παρακολουθήσουν τη δίκη υποστήριξαν θερμά τους ενάγοντες. Κάθε μέρα, οι 16 νεαροί συναντούσαν υποστηρικτές τους έξω από το δικαστήριο και την Τρίτη, όταν ο δικηγόρος των εναγόντων, Νέιτ Μπέλινγκερ, ολοκλήρωσε την τελική του επιχειρηματολογία, τον υποδέχθηκαν με επευφημίες.

«Οι αρχές της πολιτείας υποστηρίζουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της Μοντάνα δεν είναι σημαντικοί, αλλά η αδιάψευστη μαρτυρία των εμπειρογνωμόνων επιβεβαιώνει ότι είναι» τόνισε ο Μπέλινγκερ στο δικαστήριο. «Η συμβολή της Μοντάνα στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή βλάπτει τους ενάγοντες. Οι επιπτώσεις των εκπομπών της Μοντάνα είναι τόσο τοπικές και άμεσες όσο και παγκόσμιες και μακροχρόνιες», σημείωσε.

Η ολοκλήρωση της δίκης ήρθε απροσδόκητα νωρίς. Τη Δευτέρα, κατέθεσαν δύο εκπρόσωποι του Τμήματος Ποιότητας Περιβάλλοντος της Μοντάνα. Ο διευθυντής της υπηρεσίας, Κρις Ντόρινγκτον, δήλωσε ότι θαυμάζει τους ενάγοντες και τους κάλεσε να υποβάλουν αίτηση για θέσεις εργασίας στο τμήμα του. Πριν από την έναρξη της δίκης δήλωσε πως δεν ήταν εξοικειωμένος με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος, το κορυφαίο όργανο για το κλίμα στον κόσμο.

Η πολιτεία της Μοντάνα κάλεσε μόνο έναν εμπειρογνώμονα στο εδώλιο, τον Τέρι Άντερσον, έναν οικονομολόγο του κλίματος με δεσμούς με την καπνοβιομηχανία. Ο δικηγόρος των εναγόντων Φιλ Γκρέγκορι αμφισβητησε την αξιοπιστία του Άντερσον, επικαλούμενος πολλαπλά λάθη στην έκθεσή του, τα οποία ο οικονομολόγος αναγκάστηκε να αναθεωρήσει αργότερα. Ο δικηγόρος ζήτησε από τη δικαστίνα να διαγράψει την κατάθεση του Άντερσον από τα πρακτικά αλλά εκείνη αρνήθηκε. Ωστόσο δήλωσε πως «σίγουρα είχε εγείρει κάποια ερωτήματα σχετικά με τους αριθμούς».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πολιτεία αναμενόταν αρχικά να καλέσει την κλιματολόγο Τζούντιθ Κάρι, η οποία αρνείται την ύπαρξη της κλιματικής κρίσης.

Παρόμοιες αγωγές εκκρεμούν σε τέσσερις άλλες πολιτείες, καθώς και μια ομοσπονδιακή αγωγή, γνωστή ως «Τζουλιάνα κατά ΗΠΑ».

«Η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων θα πρέπει να είναι τρομοκρατημένη, διότι αγώνες όπως αυτός πρόκειται να εμφανιστούν σε όλη τη χώρα, καθώς η Gen Z και η Gen Alpha αγωνίζονται να προστατεύσουν το μέλλον τους από την κλιματική καταστροφή», δήλωσε η Βαρσίνι Πρακάς, εκτελεστική διευθύντρια του Sunrise Movement, μιας αμερικανικής οργάνωσης που υποστηρίζει την πολιτική δράση για την κλιματική αλλαγή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 16 νέοι δεν ζητούν αποζημίωση, αλλά μια δημόσια δήλωση ότι έχουν παραβιαστεί τα δικαιώματά τους.

ΠΗΓΗ: Guardian