Ηταν 29 Αυγούστου 2015 κοντά στη Σύμη όταν λετονικό σκάφος της FRONTEX εντόπισε ένα γιοτ με 96 πρόσφυγες και επιχείρησε να το σταματήσει, σε μια φαινομενικά συνηθισμένη επιχείρηση, στην οποία όμως τα όσα ακολούθησαν θυμίζουν σενάριο ταινίας δράσης. Μόνο που αυτή τη φορά η κατάληξη ήταν τραγική αφού κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, έπειτα από πυροβολισμό Ελληνα λιμενικού, ένας ανήλικος κατέληξε νεκρός.

Η υπόθεση έληξε δικαστικά ύστερα από σχεδόν δέκα χρόνια και μόλις χθες στο Στρασβούργο, όπου το Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με ψήφους έξι προς μία, επιδίκασε εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου αποζημίωση 80.000 ευρώ στους γονείς του ανήλικου θύματος, αναγνωρίζοντας μεταξύ άλλων ότι η χρήση βίας και ειδικά όπλων θα πρέπει να αποφεύγεται από τις αρχές όταν στη ζυγαριά μπαίνει από τη μια η επιβολή του νόμου και από την άλλη ο κίνδυνος να χαθεί η ζωή κάποιων αθώων ανθρώπων.

Μάλιστα ο δικαστής που μειοψήφησε είχε τη γνώμη ότι η ποινή ήταν επιεικής αφού, όπως σημείωσε, «δεν έχει αποδειχθεί ότι η θανατηφόρα δύναμη που χρησιμοποιήθηκε ήταν απολύτως απαραίτητη και αυστηρά ανάλογη με τους στόχους που επιτρέπονται».

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των δικαστών που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χρήση βίας στις περιστάσεις της υπόθεσης, όσο δραματικές κι αν ήταν οι συνέπειες, δεν υπερέβαινε αυτό που ήταν «απολύτως απαραίτητο» και ότι «δεν αποδείχθηκε πως χρησιμοποιήθηκε άσκοπα υπερβολική βία».

Σύμφωνα με τα περιστατικά, την ημέρα εκείνη και μετά τον εντοπισμό του γιοτ, οι Λετονοί λιμενικοί της FRONTEX, παρουσία και ενός Ελληνα συναδέλφου τους, επιχείρησαν να ελέγξουν το ύποπτο σκάφος. Οι δύο Τούρκοι κυβερνήτες όμως αρνήθηκαν να υπακούσουν και τότε ξεκίνησε η καταδίωξη του υπερφορτωμένου σκάφους των διακινητών.

Επειτα από ελιγμούς και μανούβρες, στο καταδιωκόμενο σκάφος κατάφεραν να ανέβουν δύο λιμενικοί, ένας Λετονός και ένας Ελληνας, που επιχείρησαν να μπουν στην καμπίνα διακυβέρνησης όπου είχαν οχυρωθεί οι δύο διακινητές. Εκεί, σύμφωνα με τα στοιχεία, ακολούθησε συμπλοκή, με τους διακινητές να εκτοξεύουν αντικείμενα εναντίον των δύο λιμενικών που προσπαθούσαν να εισβάλουν στην καμπίνα.

Σύμφωνα δε με την ελληνική πλευρά, ο ένας εκ των Τούρκων κατάφερε να εξουδετερώσει τον έναν λιμενικό, να αρπάξει το κλομπ που κρατούσε και να τον χτυπήσει μέχρι λιποθυμίας. Παράλληλα του άρπαξε και το όπλο και τον περιέλουσε με εύφλεκτο υγρό, απειλώντας να βάλει φωτιά, ενώ την ίδια στιγμή ο άλλος Τούρκος απειλούσε με ηλεκτροπληξία έναν πρόσφυγα που κρατούσε σε ομηρία!

Μαρτυρίες

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, ο έτερος των λιμενικών αποφάσισε να πυροβολήσει αρχικά στον αέρα, στη συνέχεια στο τζάμι του πιλοτηρίου και όταν είδε ότι οι ενέργειές του δεν είχαν αποτέλεσμα πυροβόλησε στα πόδια του επιτιθέμενου διακινητή, τραυματίζοντάς τον ελαφρά στα δάχτυλα του ποδιού. Μόνο που η σφαίρα συνέχισε την πορεία της, τρύπησε το πάτωμα του ξύλινου σκάφους και καρφώθηκε στο σώμα του άτυχου νεαρού που μαζί με άλλους είχαν κρυφτεί σε μια καμπίνα στα ύφαλα του γιοτ, κάτω ακριβώς από τον χώρο διακυβέρνησης.

Από την πλευρά τους οι ενάγοντες, αφού παρουσίασαν και στα εθνικά δικαστήρια που προηγήθηκαν μια σειρά μαρτυριών που αμφισβητούν αυτή την εκδοχή και ειδικά όσα αφορούν την αρπαγή όπλου και την απειλή με εύφλεκτο υγρό, υποστήριξαν σε αυτά ότι οι λιμενικοί εισέβαλαν στην καμπίνα με τη χρήση όπλων, πυροβολώντας πάνω από μία φορά, και τότε δέχτηκαν την επίθεση των δύο Τούρκων που εκτόξευσαν εναντίον τους αντικείμενα.

Μαρτυρίες που απάλλαξαν τους διακινητές από σοβαρές κατηγορίες, όπως της απόπειρας φόνου, και οδήγησαν τελικά στην καταδίκη τους σε ποινή άνω των διακοσίων χρόνων κάθειρξης και πρόστιμο άνω των 2.000.000 ευρώ για παράνομη διακίνηση αλλοδαπών και άλλες μικρότερης βαρύτητας, όπως αντίσταση. Ο λιμενικός απαλλάχθηκε σε άλλες δύο ποινικές διαδικασίες, χωρίς ποτέ η υπόθεση να φτάσει στο ακροατήριο.

Δικαίωμα στη ζωή

Το ΕΔΔΑ απεφάνθη ότι, παρά το γεγονός πως οι λιμενικοί δεν μπορούσαν να γνωρίζουν την ύπαρξη κρυμμένων επιβατών, όφειλαν να έχουν λάβει όλα τα μέτρα εκείνα που θα έβαζαν σε προτεραιότητα τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των προσφύγων, μεταξύ των οποίων μέτρων και την αποφυγή της καταδίωξης, αφού η σύλληψη των υπόπτων θα μπορούσε να γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο και με ασφάλεια για τους επιβαίνοντες.

«Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ένας από τους στόχους της επιχείρησης ήταν ο εντοπισμός ανθρώπων στη θάλασσα, ο έλεγχος της παράνομης εισόδου στη χώρα, η σύλληψη διακινητών και παράτυπων μεταναστών και η κατάσχεση μεταφορικών μέσων (...) Η προστασία του δικαιώματος στη ζωή των επιβατών πλοίων δεν περιλαμβάνεται στους στόχους αυτούς. Πράγματι, πολλά στοιχεία του φακέλου δείχνουν ότι η προτεραιότητα της επιχείρησης δεν ήταν η προστασία του δικαιώματος στη ζωή», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Πηγή: efsyn.gr