Δυο γυναίκες νεκρές και 39 άτομα καλά στην υγεία τους εντοπίστηκαν το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας σε χερσαία περιοχή στο Φαρμακονήσι.

Σύμφωνα με το Λιμενικό Σώμα, τους πρόσφυγες εντόπισαν στελέχη του Κλιμακίου Ειδικών Αποστολών πάνω στο νησί. Οι διασωθέντες μεταφέρθηκαν με πλωτό σκάφος του σώματος στη Λέρο.

Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί το πώς βρέθηκαν οι πρόσφυγες στο Φαρμακονήσι, τι ακριβώς προηγήθηκε και πως οι δυο γυναίκες έχασαν τη ζωή τους.

H Frontex ετοιμάζεται να διακόψει τη χρηματοδότησή της στην Ελλάδα, καθώς ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής διερευνά 12 ανοικτές υποθέσεις για πιθανές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταναστών στα σύνορά της - ο υψηλότερος αριθμός εν εξελίξει ερευνών σε όλες τις χώρες του μπλοκ.

Όπως αποκαλύπτει το Politico, η πλειονότητα των ανοικτών υποθέσεων σχετίζεται με φερόμενες επαναπροωθήσεις χιλιάδων ανθρώπων στα ελληνικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα μια παράνομη πρακτική (pushbacks), σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο.

Η Frontex δήλωσε ότι θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Ελλάδα για να τις εφαρμόσει, με πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που αγνοηθούν.

 «Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex δήλωσε ότι αναμένει να εφαρμοστούν όλες οι συστάσεις. Διαφορετικά, θα εξετάσει το ενδεχόμενο να μειώσει ή να περικόψει τη χρηματοδότηση», δήλωσε ο Κρις Μπορόφσκι, εκπρόσωπος της Frontex. Η χρηματοδότηση αφορά σκάφη της ελληνικής ακτοφυλακής.

Αξιωματούχοι της ελληνικής ακτοφυλακής και της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα για σχολιασμό, σημειώνει με νόημα το Politico.

Τον Ιανουάριο του 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε την Ελλάδα ένοχη για τη διενέργεια «συστηματικών» απωθήσεων μεταναστών και για παραβίαση της νομοθεσίας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ΕΕ έχει καλέσει στο παρελθόν την Ελλάδα να διερευνήσει τους ισχυρισμούς περί εγκατάλειψης μεταναστών στη θάλασσα και απελάσεων από τις αρχές της.

«Θέτουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα στο επίκεντρο αυτών των διαπραγματεύσεων. Στο παρελθόν, αυτή η συζήτηση γινόταν προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, οπότε ήταν κατά κάποιο τρόπο δευτερεύον ζήτημα, αλλά τώρα είναι πραγματικά ο πυρήνας αυτών», δήλωσε ο Μπορόφσκι.

Το Politico κάνει αναφορά και στο ναυάγιο της Πύλου, με εκατοντάδες νεκρούς, τονίζοντας ότι ο Έλληνας Διαμεσολαβητής Ανδρέας Ποττάκης συνέστησε ανεξάρτητη έρευνα, καθώς η ελληνική ακτοφυλακή αρνήθηκε ρητά να διεξάγει τη δική της, παρά τις πιέσεις της Frontex. Η ανεξάρτητη έρευνα συνέστησε πειθαρχική δίωξη για οκτώ Έλληνες λιμενικούς που εμπλέκονται στο περιστατικό. Ο επικεφαλής θεμελιωδών δικαιωμάτων της Frontex, Τζόνας Γκρίμχεντεν, είχε προτείνει την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων της Frontex στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.

«Πρέπει να συνεργαστούμε για να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τη συνεργασία μας με τρόπους που να είναι αποτελεσματικοί», δήλωσε ο Μπορόφσκι.

«Υπάρχουν αυτές οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η προστασία των συνόρων αλλά και η προστασία των αξιών μας, η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας των ανθρώπων», πρόσθεσε.

Η μετανάστευση παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα στην Ευρώπη. Οπως αναφέρει το δημοσίευμα του Politico, «ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, διόρισε πρόσφατα τον πρώην ακροδεξιό ακτιβιστή φοιτητή Μάκη Βορίδη επικεφαλής του υπουργείου Μετανάστευσης και ο ίδιος έχει εντείνει την αντιμεταναστευτική ρητορική».

Σε συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Ελλάδα θα ηγηθεί των προσπαθειών της ΕΕ για την εντατικοποίηση των επιστροφών μεταναστών.

Τα προκαταρκτικά στοιχεία της Frontex αποκαλύπτουν σημαντική μείωση των παράτυπων διελεύσεων στα σύνορα το 2024, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021.

«Πρόκειται για μια πολύ περίπλοκη και δύσκολη απόφαση. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να το αντιμετωπίσουμε και ένας από αυτούς είναι η μείωση της χρηματοδότησης», πρόσθεσε ο Μπορόφσκι.

Η Ένωση Διοικητικών Δικαστών δεν άφησε ασχολίαστες τις πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκη Βορίδη, ο οποίος εξήγγειλε τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου «που θα δημιουργεί πίεση για οικειοθελείς αποχωρήσεις». 

Η Ένωση επισημαίνει με σαφήνεια ότι οι δηλώσεις Βορίδη «εντάσσονται σε ένα πλαίσιο συνολικότερων επεμβάσεων της εκτελεστικής εξουσίας προς τη δικαστική και σκοπό έχουν την καλλιέργεια κλίματος εκφοβισμού προς τους δικαστές» και υπογραμμίζει με νόημα ότι οι διοικητικοί δικαστές «δεν επηρεάζονται από παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας στο έργο τους».

Η ανακοίνωση της Ένωσης

Σε δηλώσεις του σε ραδιοφωνικό σταθμό στις 26.3.2005, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Μάκης Βορίδης, εξαγγέλλοντας τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου «που θα δημιουργεί πίεση για οικειοθελείς αποχωρήσεις», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι: « […] Ένα ζήτημα είναι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένα άλλο ζήτημα είναι ο δικαιωματισμός, το να μετατρέπεις τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ιδεολογία προκειμένου να επιτύχεις συγκεκριμένες πολιτικές ατζέντες. … Εδώ θα υπάρξουν μεγάλες νομικές μάχες, οι οποίες θα δοθούν και σε δικαστήρια που ενδεχομένως θα υιοθετούν τέτοιες αντιλήψεις … Εάν βλέπω προφανώς παράλογες αποφάσεις ελληνικών και διεθνών δικαστηρίων που περιφρονούν … τη νομική πραγματικότητα … ότι αυτοί οι άνθρωποι, των οποίων τα άσυλα απορρίπτονται, βρίσκονται παράνομα. Δεν μπορεί εν συνεχεία όταν θα εφαρμόζονται κυρώσεις για την παράνομη παραμονή τους, να λέμε ότι υπάρχει ζήτημα δικαιωμάτων […]».

Οι δηλώσεις αυτές του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, κατά τη γνώμη μας, εντάσσονται σε ένα πλαίσιο συνολικότερων επεμβάσεων της εκτελεστικής εξουσίας προς τη δικαστική και σκοπό έχουν την καλλιέργεια κλίματος εκφοβισμού προς τους δικαστές κατά την άσκηση του δικαιοδοτικού τους έργου, λειτουργώντας ως μια οιονεί προειδοποίηση για όσους δικαστές ”αμφισβητήσουν” την ορθότητα των επικείμενων αυτών ρυθμίσεων, ασκώντας τον προβλεπόμενο από το Σύνταγμα διάχυτο συνταγματικό έλεγχο των νόμων.

Η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, έχοντας προωθήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια το δίκαιο του ασύλου και της μετανάστευσης με σειρά επιστημονικών εκδηλώσεων, ημερίδων και συνεδρίων, σε μια εποχή ψαλιδισμού της Συνθήκης της Γενεύης και συρρίκνωσης των δικαιωμάτων των μεταναστών και προσφύγων, θα παρακολουθεί τις εξελίξεις σε αυτό και θα παρεμβαίνει θεσμικά σε κάθε επικείμενη τροποποίησή του, με γνώμονα τα δικαιώματα των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείπουν τις εστίες τους λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης, των επεμβάσεων και των πολέμων και με βάση τις αρχές της Συνθήκης της Γενεύης. Οι διοικητικοί δικαστές, εφαρμοστές του δικαίου αυτού, κρίνουν με βάση τη συνείδησή τους, όπως άλλωστε επιτάσσει το Σύνταγμα και δεν επηρεάζονται από παρεμβάσεις της εκτελεστικής εξουσίας στο έργο τους.

Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έχει δώσει εντολή στην υπηρεσία πληροφοριών Μοσάντ να εντοπίσει χώρες που θα ήταν πρόθυμες να δεχθούν μεγάλο αριθμό εκτοπισμένων Παλαιστινίων από τη Γάζα, ανέφεραν μέσα ενημέρωσης της χώρας την Παρασκευή (28/3).

Ενώ αρκετές χώρες έχουν δεχθεί έναν πολυ μικρό αριθμό ασθενών Παλαιστινίων – κυρίως παιδιών – για θεραπεία, καμία χώρα μέχρι σήμερα δεν έχει συμφωνήσει να φιλοξενήσει σημαντικό αριθμό αυτών, αλλά ούτε και οι κάτοικοι της Γάζας φαίνεται να ενδιαφέρονται να φύγουν μαζικά εκτός Λωρίδας.

Παρ’ όλα αυτά, το Ισραήλ επιδιώκει να προωθήσει την προσπάθεια, πρωτοστατούντων των ακροδεξιών εταίρων του Νετανιάχου στον κυβερνητικό συνασπισμό, δηλαδή ο Μπεζαλέλ Σμότριτς και ο Ιταμάρ Μπεν Γκβίρ.

Ενώ το Ισραήλ επιμένει ότι οι Παλαιστίνιοι δεν εξαναγκάζονται να φύγουν, ο υπόλοιπος πλανήτης το κατηγορεί για το προφανές, την συνεχιζόμενη – τώρα πλέον και εσπευσμένη –  εθνοκάθαρση.

Η ιδέα «μετεγκατάστασης» των Παλαιστινίων της Γάζας έλαβε ώθηση από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε το σχέδιό του να καταλάβουν οι ΗΠΑ τη Γάζα και να μετεγκαταστήσουν ολόκληρο τον πληθυσμό των δύο εκατομμυρίων ανθρώπων.

Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει συνομιλίες με τις μαστιζόμενες από συγκρούσεις χώρες της Ανατολικής Αφρικής, τη Σομαλία και το Νότιο Σουδάν, μαζί με την Ινδονησία και άλλες χώρες, σχετικά με την υποδοχή Παλαιστινίων από αυτές, όπως ανέφερε και ο Αμερικανικός ιστότοπος Axios, επικαλούμενο δύο Ισραηλινούς αξιωματούχους και έναν πρώην αξιωματούχο των ΗΠΑ.

Η Παλαιστινιακή Αρχή και ο αραβικός κόσμος έχει αντιταχθεί σθεναρά στις προσπάθειες μετεγκατάστασης των κατοίκων της Γάζας, υποστηρίζοντας ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να παραμείνουν στη γη τους και ότι η μετακίνησή τους αλλού απλώς θα υποκινήσει περισσότερες συγκρούσεις και εξτρεμισμό αλλού.

Ηταν 29 Αυγούστου 2015 κοντά στη Σύμη όταν λετονικό σκάφος της FRONTEX εντόπισε ένα γιοτ με 96 πρόσφυγες και επιχείρησε να το σταματήσει, σε μια φαινομενικά συνηθισμένη επιχείρηση, στην οποία όμως τα όσα ακολούθησαν θυμίζουν σενάριο ταινίας δράσης. Μόνο που αυτή τη φορά η κατάληξη ήταν τραγική αφού κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, έπειτα από πυροβολισμό Ελληνα λιμενικού, ένας ανήλικος κατέληξε νεκρός.

Η υπόθεση έληξε δικαστικά ύστερα από σχεδόν δέκα χρόνια και μόλις χθες στο Στρασβούργο, όπου το Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με ψήφους έξι προς μία, επιδίκασε εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου αποζημίωση 80.000 ευρώ στους γονείς του ανήλικου θύματος, αναγνωρίζοντας μεταξύ άλλων ότι η χρήση βίας και ειδικά όπλων θα πρέπει να αποφεύγεται από τις αρχές όταν στη ζυγαριά μπαίνει από τη μια η επιβολή του νόμου και από την άλλη ο κίνδυνος να χαθεί η ζωή κάποιων αθώων ανθρώπων.

Μάλιστα ο δικαστής που μειοψήφησε είχε τη γνώμη ότι η ποινή ήταν επιεικής αφού, όπως σημείωσε, «δεν έχει αποδειχθεί ότι η θανατηφόρα δύναμη που χρησιμοποιήθηκε ήταν απολύτως απαραίτητη και αυστηρά ανάλογη με τους στόχους που επιτρέπονται».

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των δικαστών που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χρήση βίας στις περιστάσεις της υπόθεσης, όσο δραματικές κι αν ήταν οι συνέπειες, δεν υπερέβαινε αυτό που ήταν «απολύτως απαραίτητο» και ότι «δεν αποδείχθηκε πως χρησιμοποιήθηκε άσκοπα υπερβολική βία».

Σύμφωνα με τα περιστατικά, την ημέρα εκείνη και μετά τον εντοπισμό του γιοτ, οι Λετονοί λιμενικοί της FRONTEX, παρουσία και ενός Ελληνα συναδέλφου τους, επιχείρησαν να ελέγξουν το ύποπτο σκάφος. Οι δύο Τούρκοι κυβερνήτες όμως αρνήθηκαν να υπακούσουν και τότε ξεκίνησε η καταδίωξη του υπερφορτωμένου σκάφους των διακινητών.

Επειτα από ελιγμούς και μανούβρες, στο καταδιωκόμενο σκάφος κατάφεραν να ανέβουν δύο λιμενικοί, ένας Λετονός και ένας Ελληνας, που επιχείρησαν να μπουν στην καμπίνα διακυβέρνησης όπου είχαν οχυρωθεί οι δύο διακινητές. Εκεί, σύμφωνα με τα στοιχεία, ακολούθησε συμπλοκή, με τους διακινητές να εκτοξεύουν αντικείμενα εναντίον των δύο λιμενικών που προσπαθούσαν να εισβάλουν στην καμπίνα.

Σύμφωνα δε με την ελληνική πλευρά, ο ένας εκ των Τούρκων κατάφερε να εξουδετερώσει τον έναν λιμενικό, να αρπάξει το κλομπ που κρατούσε και να τον χτυπήσει μέχρι λιποθυμίας. Παράλληλα του άρπαξε και το όπλο και τον περιέλουσε με εύφλεκτο υγρό, απειλώντας να βάλει φωτιά, ενώ την ίδια στιγμή ο άλλος Τούρκος απειλούσε με ηλεκτροπληξία έναν πρόσφυγα που κρατούσε σε ομηρία!

Μαρτυρίες

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, ο έτερος των λιμενικών αποφάσισε να πυροβολήσει αρχικά στον αέρα, στη συνέχεια στο τζάμι του πιλοτηρίου και όταν είδε ότι οι ενέργειές του δεν είχαν αποτέλεσμα πυροβόλησε στα πόδια του επιτιθέμενου διακινητή, τραυματίζοντάς τον ελαφρά στα δάχτυλα του ποδιού. Μόνο που η σφαίρα συνέχισε την πορεία της, τρύπησε το πάτωμα του ξύλινου σκάφους και καρφώθηκε στο σώμα του άτυχου νεαρού που μαζί με άλλους είχαν κρυφτεί σε μια καμπίνα στα ύφαλα του γιοτ, κάτω ακριβώς από τον χώρο διακυβέρνησης.

Από την πλευρά τους οι ενάγοντες, αφού παρουσίασαν και στα εθνικά δικαστήρια που προηγήθηκαν μια σειρά μαρτυριών που αμφισβητούν αυτή την εκδοχή και ειδικά όσα αφορούν την αρπαγή όπλου και την απειλή με εύφλεκτο υγρό, υποστήριξαν σε αυτά ότι οι λιμενικοί εισέβαλαν στην καμπίνα με τη χρήση όπλων, πυροβολώντας πάνω από μία φορά, και τότε δέχτηκαν την επίθεση των δύο Τούρκων που εκτόξευσαν εναντίον τους αντικείμενα.

Μαρτυρίες που απάλλαξαν τους διακινητές από σοβαρές κατηγορίες, όπως της απόπειρας φόνου, και οδήγησαν τελικά στην καταδίκη τους σε ποινή άνω των διακοσίων χρόνων κάθειρξης και πρόστιμο άνω των 2.000.000 ευρώ για παράνομη διακίνηση αλλοδαπών και άλλες μικρότερης βαρύτητας, όπως αντίσταση. Ο λιμενικός απαλλάχθηκε σε άλλες δύο ποινικές διαδικασίες, χωρίς ποτέ η υπόθεση να φτάσει στο ακροατήριο.

Δικαίωμα στη ζωή

Το ΕΔΔΑ απεφάνθη ότι, παρά το γεγονός πως οι λιμενικοί δεν μπορούσαν να γνωρίζουν την ύπαρξη κρυμμένων επιβατών, όφειλαν να έχουν λάβει όλα τα μέτρα εκείνα που θα έβαζαν σε προτεραιότητα τη διαφύλαξη της ακεραιότητας των προσφύγων, μεταξύ των οποίων μέτρων και την αποφυγή της καταδίωξης, αφού η σύλληψη των υπόπτων θα μπορούσε να γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο και με ασφάλεια για τους επιβαίνοντες.

«Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ένας από τους στόχους της επιχείρησης ήταν ο εντοπισμός ανθρώπων στη θάλασσα, ο έλεγχος της παράνομης εισόδου στη χώρα, η σύλληψη διακινητών και παράτυπων μεταναστών και η κατάσχεση μεταφορικών μέσων (...) Η προστασία του δικαιώματος στη ζωή των επιβατών πλοίων δεν περιλαμβάνεται στους στόχους αυτούς. Πράγματι, πολλά στοιχεία του φακέλου δείχνουν ότι η προτεραιότητα της επιχείρησης δεν ήταν η προστασία του δικαιώματος στη ζωή», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Πηγή: efsyn.gr

Σε συνομιλίες που δεν καταγράφονται επισήμως αλλά και σε άλλες που καταγράφονται, αξιωματικοί του Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού ακούγονται ώρες πριν από το ναυάγιο της Πύλου να κατευθύνουν τους πρόσφυγες του αλιευτικού και παραπλέοντα πλοία να δηλώσουν ρητά πως δεν επιθυμούν οι πρόσφυγες να διασωθούν στην Ελλάδα, αλλά να μεταφερθούν στην Ιταλία. Την ίδια στιγμή κρίσιμες επιχειρησιακές συνομιλίες που θα μπορούσαν να ρίξουν φως στο πολύνεκρο ναυάγιο λείπουν από το υλικό που παρέδωσε το Λιμενικό στην Εισαγγελία του Ναυτοδικείου, η οποία διερευνά τυχόν ποινικές ευθύνες των αξιωματικών που είχαν επιχειρησιακή εμπλοκή.

Οπως αποκαλύπτουν σήμερα η «Εφ.Συν.» και το omniatv, από τον φάκελο λείπουν ολόκληρα τμήματα κρίσιμων συνομιλιών του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ). Πρόκειται για τη νευραλγική υπηρεσία με έδρα τον Πειραιά που έχει την ευθύνη του συντονισμού των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης σε αέρα και θάλασσα. Οσον αφορά περιστατικά κινδύνου στη θάλασσα, το ΕΚΣΕΔ βρίσκεται σε ευθεία επικοινωνία με την πολιτική και φυσική ηγεσία του Λιμενικού και με τον παρακείμενο θάλαμο του Κέντρου Επιχειρήσεων όπως επίσης με λιμεναρχεία, σκάφη και μέσα του Λιμενικού και με παραπλέοντα εμπορικά πλοία.

Στην περίπτωση του τραγικού αλιευτικού που έπλεε εντός της ελληνικής ζώνης έρευνας και διάσωσης με χαλασμένες μηχανές, χωρίς σωστικά μέσα, καταφορτωμένο με 750 πρόσφυγες και μετανάστες, το ΕΚΣΕΔ παρακολουθούσε στενά την εξέλιξή του περιστατικού κινδύνου και έδινε εντολές για τουλάχιστον 15 ώρες πριν από τη βύθισή του σκάφους όπως και για μέρες μετά.

Κάθε εντολή που έδωσε ή παρέλειψε να δώσει το ΕΚΣΕΔ είναι κρίσιμη για να σχηματιστεί πλήρης και ξεκάθαρη εικόνα για τις συνθήκες του ναυαγίου, που έγινε σε ήρεμα νερά και με καλό καιρό. Είναι επίσης κρίσιμη για να αποδοθούν τυχόν βαρύτατες ευθύνες για τον πνιγμό περισσότερων από 650 ανθρώπων, ευθύνες όχι μόνο του καπετάνιου και του πληρώματος του μη εξοπλισμένου και ακατάλληλου για διάσωση περιπολικού ΠΠΛΣ-920, που κατηγορείται από τους επιζώντες ότι προκάλεσε την ανατροπή του αλιευτικού στην προσπάθειά του να το ρυμουλκήσει εκτός Ελλάδας, αλλά και όσων συντόνιζαν την επιχείρηση και είχαν την επιτελική ευθύνη της.

Η εξαφάνιση καίριων συνομιλιών ενισχύει την έντονη υποψία της απόπειρας συγκάλυψης με μεθόδους όπως αυτές που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη στην υπόθεση των Τεμπών ή του σκανδάλου των υποκλοπών. Ιδίως μάλιστα όταν από τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το τραγικό ναυάγιο υπήρξαν αντιφατικές δηλώσεις που έσπευσαν να ρίξουν την αποκλειστική ευθύνη στους διακινητές βγάζοντας από το κάδρο τους αξιωματικούς του Λιμενικού, ενώ στη συνέχεια εξαφανίστηκαν κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία σε μια ακολουθία συμπτώσεων που προκαλεί τη λογική.

Οι δύο πιο κραυγαλέες «συμπτώσεις»

Δεν υπήρχε στο περιπολικό πλοίο του Λιμενικού Σώματος 920 (ΠΠΛΣ-920) Σύστημα Καταγραφής Δεδομένων Ταξιδιού (Voyage Data Recorder - VDR), το λεγόμενο «μαύρο κουτί», ενώ και οι κάμερες του σκάφους είτε δεν λειτουργούσαν, όπως ισχυρίστηκαν αρχικά πηγές του Λιμενικού, είτε δεν αποθηκευόταν η εικόνα τους διότι δεν λειτουργούσε το σύστημα καταγραφής λόγω πολύμηνης βλάβης, όπως ισχυρίστηκε αργότερα το Λιμενικό.

Εξίσου προβληματικά είναι τα κενά στις κλήσεις του ΕΚΣΕΔ από τις ώρες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ναυάγιο, όπως τις έδωσε το Λιμενικό στη Δικαιοσύνη. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου δεν ζήτησε και δεν πήρε το σύνολο των κλήσεων που έγιναν στο ΕΚΣΕΔ το επίμαχο διάστημα, ώστε να έχει τον πλήρη έλεγχο του υλικού. Αντιθέτως, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το υλικό που παραδόθηκε στην Εισαγγελία το επέλεξε επιτροπή του Λιμενικού, με κριτήριο αν αφορά η κλήση το συγκεκριμένο περιστατικό ή άλλο περιστατικό που πιθανόν βρισκόταν σε εξέλιξη σε άλλη περιοχή της Ελλάδας.

Ποιοι διάλεξαν τι θα δώσουν

Η επιλογή του αποδεικτικού υλικού από το Λιμενικό, τον ίδιο δηλαδή τον φορέα που ελέγχεται από τη Δικαιοσύνη, εγείρει σοβαρά ερωτήματα, αν όχι υπόνοιες, με δεδομένες μάλιστα τις εμφανείς όσο και ανεξήγητες ελλείψεις και τα αδικαιολόγητα κενά του υλικού που παρέδωσε. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν καταγράφεται καμία απολύτως επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ το πιο κρίσιμο διάστημα, δυόμισι ώρες πριν από τη μοιραία ανατροπή του αλιευτικού και δεκαοκτώ λεπτά μετά, από τις 11.34 το βράδυ της 13ης Ιουνίου μέχρι τις 2.22 το πρωί στις 14 Ιουνίου.

Το κενό αυτό το επισημαίνει σε πρόσφατο δημοσίευμα και η εφημερίδα «Καθημερινή» («Ναυάγιο της Πύλου: Οι “χαμένες” επικοινωνίες», Γιάννης Σουλιώτης, 14/2/2025), σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «το αρχηγείο [...] απέφυγε να διαβιβάσει το σύνολο των ενσύρματων συνομιλιών μέσω του θαλάμου επιχειρήσεων του Λιμενικού τη νύχτα του ναυαγίου».

Αδικαιολόγητα κενά

Σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τα κενά το Λιμενικό προβάλλει, σύμφωνα με πληροφορίες, τον ισχυρισμό ότι σε περιπτώσεις πλήρους κατάρρευσης του τηλεπικοινωνιακού συστήματος του ΕΚΣΕΔ γίνονται συνδιαλέξεις από αναλογικές συσκευές που δεν έχουν τη δυνατότητα καταγραφής. Ωστόσο δεν υπάρχει απολύτως καμία ένδειξη ότι κατά το συγκεκριμένο διάστημα κατέρρευσε το σύστημα τηλεπικοινωνιών του ΕΚΣΕΔ.

Υπάρχουν και πολλά άλλα κενά στις κλήσεις από και προς το ΕΚΣΕΔ πριν από το ναυάγιο. Για τις 13 Ιουνίου μέχρι και την ώρα του ναυαγίου το Λιμενικό παραδίδει μόνο 17 αρχεία ηχητικών κλήσεων, που περιλαμβάνονται και στην έκθεση απομαγνητοφώνησης. Κάποια από τα αρχεία αποτυπώνουν κλήσεις του ΕΚΣΕΔ σε παραπλέοντα σκάφη από τα οποία ζητά να μεταβούν σε απόσταση λίγων μιλίων από το αλιευτικό για να περιγράψουν στο Λιμενικό την κατάσταση του σκάφους. Σε ορισμένες κλήσεις υπάρχουν φράσεις που παραπέμπουν σε προηγούμενες συνομιλίες του ΕΚΣΕΔ με τα παραπλέοντα σκάφη. Ωστόσο οι προηγούμενες συνομιλίες δεν καταγράφονται πουθενά, ούτε σε ηχητικό αρχείο ούτε στην έκθεση απομαγνητοφώνησης.

Η πρώτη καταγεγραμμένη συνδιάλεξη του ΕΚΣΕΔ γίνεται στις 15.41.51 στις 13 Ιουνίου (στην έκθεση απομαγνητοφώνησης αυτή η συνομιλία όπως και η αμέσως επόμενη καταγράφονται δύο φορές η καθεμία με διαφορά ελάχιστων δευτερολέπτων) και αφορά κλήση του Ραδιοτηλεοπτικού Κέντρου του Λιμενικού σχετικά με την προσπάθεια επικοινωνίας του με ελικόπτερο του Λιμενικού μέσω του συστήματος επικοινωνίας SSB, προκειμένου να σταλεί για να εντοπίσει το αλιευτικό.

Είναι όμως γνωστό από την αναλυτική και πλήρως εμπεριστατωμένη έκθεση του αξιωματικού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex (που καταλογίζει κι αυτή βαριές ευθύνες στο Λιμενικό για το ναυάγιο, ενώ επισημαίνει έλλειψη συνεργασίας του Λιμενικού στη διερεύνηση του ναυαγίου και άρνηση να δώσει στοιχεία που ζητήθηκαν) ότι το ΕΚΣΕΔ είχε ενημερωθεί πολύ νωρίτερα, στις 11.01 το πρωί στις 13 Ιουνίου, από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Ρώμης για την παρουσία του αλιευτικού σκάφους στην ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης.

Υπάρχουν επίσης άλλες πέντε γνωστές επικοινωνίες της Frontex με το ΕΚΣΕΔ μέχρι την ώρα του ναυαγίου. Σε αυτές, όπως έχει κάνει γνωστό ο ίδιος ο ευρωπαϊκός οργανισμός, η Frontex προσφέρει στο ΕΚΣΕΔ βοήθεια σε μέσα εντοπισμού ή διάσωσης, αλλά το ΕΚΣΕΔ είτε την αρνείται είτε δεν απαντά.

Οι ύποπτες συνομιλίες

Η πιο κραυγαλέα απόκρυψη κρίσιμων συνομιλιών, αυτή που προκαλεί τα σοβαρότερα ερωτήματα και εντείνει τις υπόνοιες συγκάλυψης, αφορά τις συνομιλίες του ΕΚΣΕΔ τόσο με το περιπολικό ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού όσο και με το μοιραίο αλιευτικό των προσφύγων.

Ο πλοίαρχος του περιπολικού ΠΠΛΣ-920, στο οποίο δόθηκε εντολή να αποπλεύσει από τη μακρινή Σούδα για να μεταβεί κοντά στο αλιευτικό έξω από την Πύλο με τελείως ανεπαρκή σωστικά μέσα, έχει καταθέσει στις δικαστικές αρχές της Καλαμάτας (διερευνούσαν τις κατηγορίες κατά εννέα επιζώντων για διακίνηση, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν) ότι ενημερώθηκε για τον απόπλου το μεσημέρι στις 13 Ιουνίου. Ωστόσο καμία επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ με το ΠΠΛΣ-920 δεν περιλαμβάνεται στις καταγραμμένες συνδιαλέξεις πριν από το ναυάγιο, ούτε η εντολή για τον απόπλου ούτε η άφιξη του περιπολικού κοντά στο αλιευτικό στις 22.40, περίπου 3 ώρες και 25 λεπτά πριν από το ναυάγιο, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λιμενικού.

Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση του Λιμενικού, 24 λεπτά πριν από το ναυάγιο το αλιευτικό ενημέρωσε τις Αρχές για μηχανική βλάβη και το ΠΠΛΣ-920 πλησίασε το αλιευτικό για να εκτιμήσει την κατάσταση. Ωστόσο δεν καταγράφεται καμία τέτοια συνδιάλεξη ούτε με το αλιευτικό ούτε με το περιπολικό.

Αντιθέτως, μετά το ναυάγιο οι επικοινωνίες του ΕΚΣΕΔ με το 920 δίνουν και παίρνουν: τουλάχιστον δώδεκα κλήσεις καταγράφονται μέχρι τις 8 το πρωί στις 14 Ιουνίου: στις 3.06, στις 3.29, στις 3:36, στις 4.09, στις 4.11, στις 4.44, στις 4.59, στις 5.17, στις 5.58, στις 6.15, στις 7.02 και στις 7.11. Στις κλήσεις αυτές το ΕΚΣΕΔ ζητά από το 920 να ενημερώνει για την εξέλιξη της περισυλλογής επιζώντων και νεκρών.

Σημαντικά κενά παρουσιάζουν και οι καταγραμμένες συνδιαλέξεις με το αλιευτικό. Αν και το Λιμενικό έχει ανακοινώσει ότι επικοινώνησε για πρώτη φορά με το αλιευτικό στις 2 το μεσημέρι στις 13 Ιουνίου και αργότερα στις 18.30 μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, αυτές οι συνδιαλέξεις δεν καταγράφονται ούτε σε ηχητικό αρχείο ούτε στην έκθεση απομαγνητοφώνησης. Υπάρχει μια κλήση στις 17.04.50, κατά την οποία το ΕΚΣΕΔ ακούγεται να ενημερώνει πρόσφυγα ότι έρχεται βοήθεια με περιπολικό του Λιμενικού σε περίπου μία ώρα. Ωστόσο το ΠΠΛΣ-920 προσέγγισε το σκάφος των προσφύγων περίπου 5,5 ώρες μετά, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λιμενικού.

Λίγο αργότερα γίνεται και άλλη συνομιλία με το αλιευτικό, εκτενέστερη, η οποία όμως δεν καταγράφεται στην έκθεση απομαγνητοφώνησης, ούτε περιλαμβάνεται σε ξεχωριστό ηχητικό αρχείο. Πρόκειται για συνομιλία που ακούγεται στο βάθος κατά τη διάρκεια άλλης καταγραμμένης κλήσης του Ραδιοτηλεοπτικού Κέντρου με το ΕΚΣΕΔ στις 18.51.34, προφανώς από διπλανό τηλέφωνο.

Ακούγεται λοιπόν στο βάθος να λέει ο χειριστής του ΕΚΣΕΔ, μιλώντας προφανώς με το αλιευτικό των προσφύγων (μετάφραση από τα αγγλικά): «Γεια σου, φίλε μου. Ακουσέ με. Βλέπεις το μεγάλο σκάφος; Οκέι, άκουσέ με. Το σκάφος σάς πλησιάζει για να σας δώσει φαγητό, νερό και [ακατάληπτο]. Οκέι, άκουσέ με [ακατάληπτο]. Μην κινηθεί κανείς [ακατάληπτο], οκέι; Ολα τα άτομα να μείνουν ήρεμα, μην κινηθεί κανείς [ακατάληπτο]. Οκέι, ναι, το σκάφος σάς πλησιάζει για να σας δώσει πετρέλαιο, νερό και φαγητό. Και σε μία ώρα θα στείλουμε δεύτερο πλοίο, οκέι; Πείτε στον καπετάνιο του μεγάλου πλοίου "δεν θέλουμε να πάμε στην Ελλάδα", οκέι; Οκέι, επαναλαμβάνω: Το μεγάλο κόκκινο πλοίο σάς προσεγγίζει για να σας δώσει νερό, φαγητό και πετρέλαιο και…». Στο σημείο αυτό η κύρια κλήση με το Ραδιοτηλεοπτικό Κέντρο τερματίζεται και έτσι χάνεται η συνέχεια της συνομιλίας με το αλιευτικό, που ακουγόταν στο βάθος.

Δηλαδή το ΕΚΣΕΔ σε συνομιλία με ένα αλιευτικό υπερφορτωμένο με 750 ανθρώπους, ανάμεσά τους νεκροί, με προβλήματα μηχανικά και χωρίς σωστικά μέσα, ζητά από τους επιβάτες να δηλώσουν στον καπετάνιο παραπλέοντος πλοίου ότι δεν επιθυμούν να διασωθούν και να μεταφερθούν στην Ελλάδα. Μάλιστα το ζήτημα αυτό το συζητούσαν μεταξύ τους αξιωματικοί του Λιμενικού στον θάλαμο επιχειρήσεων του ΕΚΣΕΔ μία ώρα νωρίτερα, όπως ακούγεται στο βάθος μιας καταγραμμένης συνδιάλεξης στις 17.54.47.

Περίπου 1 λεπτό μετά την έναρξη της κλήσης ακούγονται αποσπασματικά αξιωματικοί στο βάθος να λένε τα ακόλουθα: «βολεύει… [ακατάληπτο] να το ξέρουμε από τώρα… -σε μία ώρα... [ακατάληπτο]- να καταγραφεί από ένα πλοίο ότι δε θέλω να πάω στην Ελλάδα, το καταλάβατε;... [ακατάληπτο] … εννοείται, εννοείται… [ακατάληπτο] πορεία… course».

Η επιμονή των αξιωματικών στον θάλαμο επιχειρήσεων να ειπωθεί ρητά και να καταγραφεί ότι προορισμός των προσφύγων είναι η Ιταλία εξηγεί γιατί καθυστέρησε για 15 ώρες να κάνει επιχείρηση διάσωσης, παρά μόνο αφού ναυάγησε το αλιευτικό, όπως και γιατί κάλεσε περιπολικό από τη μακρινή Σούδα χωρίς επαρκή μέσα διάσωσης, αντί για διασωστικά σκάφη που βρίσκονταν πολύ κοντύτερα, στο Γύθειο και αλλού.

Συντεταγμένες

Αλλωστε σε άλλη κλήση στις 18.54.50, κατά την οποία το ΕΚΣΕΔ προσπαθεί να ελέγξει την ακρίβεια των συντεταγμένων του αλιευτικού, ακούγεται στο βάθος χειριστής να λέει ότι οι λάθος συντεταγμένες που είχαν αρχικά δοθεί δείχνουν το σκάφος «να βγαίνει έξω στην Ιταλία» και συμπληρώνει: «Μακάρι να ήταν εκεί».

Η συνέχεια έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Περίπου μία ώρα και ένα τέταρτο αργότερα, στις 20.10.42, το ΕΚΣΕΔ επικοινωνεί με το παραπλέον σκάφος «Lucky Sailor». Ο καπετάνιος του «Lucky Sailor» ενημερώνει ότι έχει μόλις δώσει φαγητό και νερό στους πρόσφυγες του αλιευτικού.

Στη συνέχεια ο αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ ακούγεται να λέει: «Σας είπαν ότι δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα αλλά στην Ιταλία και δεν θέλουν τίποτα παραπάνω». Ο καπετάνιος του «Lucky Sailor» απαντά ότι τους φώναξε στο μεγάφωνο «Ελλάδα ή Ιταλία;» και αυτοί απάντησαν «Ιταλία».

Στη συνέχεια, ενώ ενημερώνει ότι το αλιευτικό είναι υπερφορτωμένο, ο αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ τού ζητά επίμονα (μετάφραση από τα αγγλικά): «Καπετάνιε, θέλω αυτό να το γράψετε στο ημερολόγιό σας, το ημερολόγιο γέφυρας. […] Θέλω να γράψετε για το ότι “δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και θέλουν να πάνε στην Ιταλία. Δεν θέλουν τίποτε άλλο από την Ελλάδα και θέλουν να πάνε Ιταλία”».

Σχέδιο συγκάλυψης, ενώ μάζευαν νεκρούς

Γνωρίζοντας σήμερα την τραγική κατάληξη του σκάφους, μόνο ανατριχίλα μπορεί να προκαλέσει η κυνική πρόνοια του Λιμενικού να ζητήσει από παραπλέον σκάφος να καταγράψει ότι οι πρόσφυγες δεν ήθελαν να σωθούν στην Ελλάδα αλλά να μεταφερθούν στην Ιταλία, όπως τους έχει ζητήσει ήδη το ίδιο το Λιμενικό. Αν μη τι άλλο, η σπουδή αυτή του Λιμενικού δείχνει ότι πολύ νωρίς τη μοιραία μέρα μεθόδευε πώς θα φυλάξει τα νώτα του για κάθε ενδεχόμενο.

Αλλά και μετά τη βύθιση του σκάφους, ενώ τα παραπλέοντα σκάφη και τα μέσα του Λιμενικού μάζευαν από τη θάλασσα δεκάδες πτώματα πνιγμένων προσφύγων και τα στοίβαζαν όπου υπήρχε χώρος για να μεταφερθούν στην Πύλο, ακόμη και τότε η έγνοια της ηγεσίας του Λιμενικού φαίνεται πως εξακολουθούσε να είναι πώς θα φυλάξει τα νώτα της, υφαίνοντας το αφήγημα της συγκάλυψης. Περισσεύει ο κυνισμός από τη συνδιάλεξη του ΕΚΣΕΔ στις 6.15 τα ξημερώματα στις 14 Ιουνίου με το ΠΠΛΣ - 920 που επιχειρεί για να μαζέψει νεκρούς (στη συνέχεια λείπουν περισσότερα από 230 ηχητικά αρχεία συνομιλιών από τις επόμενες μέρες, που όμως περιλαμβάνονται στην έκθεση απομαγνητοφωνήσεων).

Ο χειριστής του ΕΚΣΕΔ, ονόματι Γιώργος, ζητά από τον Μιλτιάδη Ζουριδάκη, καπετάνιο του ΠΠΛΣ - 920, να στείλει μέσω whatsapp στον επικεφαλής της Υπηρεσίας Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης (ΥΟΘΕ), πλοίαρχο Γεώργιο Χριστιανό, τη φωτογραφία ενός Σύρου επιζώντα, ο οποίος είχε κάνει μια δήλωση που ίσως βόλευε το αφήγημα της συγκάλυψης που είχε αρχίσει από νωρίς να κατασκευάζεται.

Δεν μπορεί παρά να σοκάρει και να εξοργίζει η συνομιλία τους μια τέτοια στιγμή:

«Ακου τι θέλω. - Ναι. - Ο Σύρος που ανέφερες στον κ. αρχηγό και στον κ. Χριστιανό… - Ναι. - Για τις δηλώσεις του… - Ναι. - Θέλω να τον βγάλεις μια φωτογραφία και να τον στείλεις στο WHAT’S UP και του κου Χριστιανού και στο υπηρεσιακό. - Ωραία. - Πριν τον δώσεις. - Ναι ναι. - Θυμάσαι τις δηλώσεις που έκανε ο Σύρος…; - Ναι. - Ωραία. - Ωραία. - Είναι, είναι πολύ σημαντικό… […] ωραία να σου πω…φίλε τώρα που ξημερώνει ποια είναι η εικόνα; - Τώρα που ξημερώνει εγώ δεν βλέπω κάτι τώρα να επιπλέει απλά τώρα προχωράμε και είναι δίπλα μας, και ούτε φαίνεται […] - Τα πτώματα τα έχει οριακά κάτω από την επιφάνεια δεν επιπλέουν, είναι από κάτω δηλαδή; - Εεεε… είναι στην επιφάνεια απλά τώρα… εεεεε … δεν φαίνεται από… - Καλώς. - Δεν είναι στην επιφάνεια να φαίνονται όχι… ναι, είναι… [...] Εντάξει Μίλτο μου, σ’ αφήνω, μην ξεχάσεις μόνο τη φωτογραφία του Σύρου πριν τον διώξεις στον κ. Χριστιανό και σε μας».

Ανωμοτί κατάθεση για ανώτερους αξιωματικούς

Για ανωμοτί συμπληρωματική κατάθεση, καλεί σύμφωνα με πληροφορίες, η εισαγγελέας του Ναυτοδικείου ανώτερους αξιωματικούς του Λιμενικού, για τους οποίους βρήκε ενδείξεις πιθανής ενοχής ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος με την αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας διερεύνησε τις πειθαρχικές ευθύνες που είχε αρνηθεί να διερευνήσει η ηγεσία του Λιμενικού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για αξιωματικούς που βρίσκονταν στον θάλαμο των επιχειρήσεων του ΕΚΣΕΔ τις μοιραίες ώρες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ναυάγιο και συγκεκριμένα για τον αρχηγό του Λιμενικού, τον κλαδάρχη επιχειρήσεων, αξιωματικούς Ναυσιπλοΐας, τον αρχηγό Επιφυλακής, τον επικεφαλής ΥΟΘΕ, τον επόπτη ΕΚΣΕΔ, τον διευθυντή του κλάδου Ασφάλειας και Αστυνόμευσης και τον κυβερνήτη του ΠΠΛΣ-920.

Τι απαντά το Λιμενικό

Η «Εφ.Συν.» και το OmniaTV έθεσαν στο Λιμενικό Σώμα τα εξής ερωτήματα:

● Πώς, από ποιον και με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή του υλικού που δόθηκε στην Εισαγγελία του Ναυτοδικείου;
● Πώς γνώριζαν οι αξιωματικοί του ΕΚΣΕΔ ότι οι πρόσφυγες επιθυμούσαν να συνεχίσουν για την Ιταλία, εφόσον δεν υπάρχει καταγραμμένη σχετική επικοινωνία;
● Γιατί δεν παραδόθηκαν ηχητικά αρχεία, το περιεχόμενο των οποίων καταγράφεται στην έκθεση απομαγνητοφώνησης;
● Πώς εξηγείται το κενό στις συνδιαλέξεις του ΕΚΣΕΔ για περίπου δυόμισι ώρες πριν από το ναυάγιο;

Το Λιμενικό Σώμα επιμένει στην επανάληψη των αρχικών ισχυρισμών του που όμως δεν δίνει ουσιαστική απάντηση στα προφανή κενά του υλικού και συγκρούεται με όσα αποκαλύπτουμε σήμερα.

Η απάντηση του γραφείου Τύπου του Λιμενικού Σώματος είναι η εξής:

«Σε απάντηση του σχετικού, σας ενημερώνουμε ότι για το τραγικό ναυάγιο της Πύλου διενεργείται προκαταρκτική εξέταση από την Εισαγγελία Ναυτοδικείου Πειραιά. Το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. έχει υποβάλει στο Ναυτοδικείο το σύνολο του υλικού που είχε στη διάθεσή του, συμπεριλαμβανομένων των απομαγνητοφωνήσεων και των ημερολογίων συμβάντων. Σημειώνεται ότι το ανθρωπιστικό έργο του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. είναι αδιαμφισβήτητο και ακριβώς γι’ αυτό αναγνωρίζεται διεθνώς, διαχρονικά. Καθ' όλη τη διάρκεια της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης από το έτος 2015 έως και σήμερα έχουν διασωθεί από το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή 256.067 υπήκοοι τρίτων χωρών που κινδύνευαν στο θαλάσσιο πεδίο σε συνολικά 6.299 περιστατικά. Επιπλέον, σε αυτά τα περιστατικά έχουν συλληφθεί 1.091 διακινητές».

Πηγή: efsyn.gr

«Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής καταλήγει σε σαφείς ενδείξεις για οκτώ ανώτερους αξιωματικούς του Λιμενικού Σώματος - της Ελληνικής Ακτοφυλακής ως προς την εκ μέρους τους γνώση και παράβλεψη του κινδύνου για τη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των επιβαινόντων αλλοδαπών στο αλιευτικό Adriana» υπογραμμίζεται στην έρευνα για το Ναυάγιο της Πύλου που ολοκλήρωσε και δημοσίευσε σήμερα ο Συνήγορος του Πολίτη, κ. Ανδρέας Ποττάκης. Σχετικά με την καταγγελλόμενη ρυμούλκηση, η Ανεξάρτητη Αρχή πληροφορεί πως «κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία δεν της γνωστοποιήθηκαν, παρά τα σχετικά αιτήματά της».

Συγκεκριμένα στο δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής καταλήγει σε σαφείς ενδείξεις για οκτώ (8) ανώτερους αξιωματικούς του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ως προς την εκ μέρους τους γνώση και παράβλεψη του κινδύνου για τη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των επιβαινόντων αλλοδαπών στο αλιευτικό Adriana, οι οποίοι κρίνονται ελεγκτέοι για θανατηφόρα έκθεση, καθώς και για έκθεση σε κίνδυνο της ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ».

Ακόμα, σχετικά με την ρυμούλκηση από το Λιμενικό Σώμα που έχουν καταγγείλει πολλοί επιζώντες του ναυαγίου, ο Συνήγορος του Πολίτη σημειώνει ότι «το πόρισμα της Αρχής αξιολογεί, επίσης, την καταγγελλόμενη ρυμούλκηση του αλιευτικού Adriana από το σκάφος του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. που κλήθηκε να προστρέξει. Εν προκειμένω, κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία δεν γνωστοποιήθηκαν στην Αρχή, παρά τα σχετικά αιτήματά της, ιδίως τα δεδομένα από το κινητό τηλέφωνο του πλοιάρχου Λ.Σ. του σκάφους αυτού, τα οποία διαθέτει το Ναυτοδικείο Πειραιά, και όλες οι συνομιλίες του πλοιάρχου με το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. μέχρι την ανατροπή του αλιευτικού, για τις οποίες το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ενημέρωσε, ότι δεν κατεγράφησαν ψηφιακά, παρά τις περί του αντιθέτου προβλεπόμενες διατάξεις».

Συμπληρώνει πως «ομοίως, δεν τέθηκε υπόψη της Αρχής το καταγραφικό υλικό από τις κάμερες του σκάφους του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., για το οποίο υλικό η ενημέρωση του ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ. ήταν, ότι ήταν εκτός λειτουργίας, λόγω βλάβης. Η αξιολόγηση του ανωτέρω αποδεικτικού υλικού κρίνεται καθοριστική για την θεμελίωση ευθυνών για πρόκληση ναυαγίου. Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής διαβιβάσθηκε στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την εκ μέρους του άσκηση πειθαρχικής δικαιοδοσίας, και παράλληλα στην αρμόδια Εισαγγελική Αρχή του Ναυτοδικείου Πειραιά, για την αξιολόγηση της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης των σχετικών ποινικών αδικημάτων».

«Ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Ανδρέας Ποττάκης δήλωσε ότι, για την Ανεξάρτητη Αρχή, η διαφάνεια της διοικητικής δράσης και η απόδοση ευθυνών, όπου υπάρχουν, για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου αποτελεί στοιχειώδες δικαιοκρατικό αίτημα, άρρηκτα συνδεδεμένο με το σεβασμό στο κράτος δικαίου, όπως και η ενδελεχής διερεύνηση από τη διοίκηση κάθε άλλου περιστατικού που συνδέεται με προσβολή του δικαιώματος στη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα» αναφέρεται ακόμα στην ανακοίνωση.

Ολόκληρο το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη:

«Ο Συνήγορος του Πολίτη ολοκλήρωσε την έρευνά του για το ναυάγιο της Πύλου και επισήμανε στο πόρισμά του μια σειρά σοβαρών και επίμεμπτων παραλείψεων στα καθήκοντα έρευνας και διάσωσης εκ μέρους ανώτερων αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ.), που συνιστούν σαφείς ενδείξεις για τη στοιχειοθέτηση της θανατηφόρου έκθεσης, καθώς και της έκθεσης σε κίνδυνο ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ, κατά τη διαχείριση του περιστατικού την 13η και 14η Ιουνίου 2023.

Η Ανεξάρτητη Αρχή αποφάσισε να προβεί σε ιδία έρευνα, με την ειδική αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, τον Νοέμβριο το 2023, σε συνέχεια της ρητής άρνησης πειθαρχικής διερεύνησης από το Λιμενικό Σώμα, την οποία είχε ζητήσει η Αρχή στις επιστολές της από τον Ιούνιο 2023, μετά το τραγικό ναυάγιο της Πύλου.

Κατόπιν της συγκέντρωσης αποδεικτικού υλικού 5.000 περίπου σελίδων (συμπεριλαμβανομένων έγγραφων απαντήσεων των εμπλεκομένων υπηρεσιών, δημοσιογραφικών ερευνών, της λήψης επιπλέον δεκαεφτά ένορκων μαρτυρικών καταθέσεων, μίας έκθεσης πραγματογνωμοσύνης και μίας γνωμοδότησης που ζήτησε η Αρχή, και του φακέλου δικογραφίας που διαβιβάσθηκε από την Εισαγγελία Εφετών Καλαμάτας) και της λήψης στη συνέχεια προφορικών και έγγραφων εξηγήσεων από δέκα (10) στελέχη του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., στους οποίους είχε χορηγηθεί το σύνολο του συλλεγέντος υλικού, ο Συνήγορος του Πολίτη κατέληξε σε πόρισμα 148 σελίδων για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου.

Στο πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής αναλύονται λεπτομερώς τα γεγονότα, οι πράξεις και παραλείψεις των εμπλεκομένων στελεχών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. σε σχέση με τις προβλέψεις του νομικού πλαισίου για το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (Ε.Κ.Σ.Ε.Δ.), σύμφωνα ιδίως με τη Διεθνή Σύμβαση για την Έρευνα και Διάσωση (SAR), από την ειδοποίηση για υπερφορτωμένο αλιευτικό με -κατ’ εκτίμηση περίπου 750 μετανάστες από το αντίστοιχο Κέντρο Συντονισμού της Ιταλίας, στις 11:00 π.μ. της 13ης Ιουνίου 2023, γεγονός που επαληθεύτηκε από τον FRONTEX, μέχρι την βύθισή του 15 ώρες αργότερα, τη διάσωση 104 επιζώντων και την ανάσυρση 82 σορών.

Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής καταλήγει σε σαφείς ενδείξεις για οκτώ (8) ανώτερους αξιωματικούς του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ως προς την εκ μέρους τους γνώση και παράβλεψη του κινδύνου για τη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των
επιβαινόντων αλλοδαπών στο αλιευτικό Adriana, οι οποίοι κρίνονται ελεγκτέοι για θανατηφόρα έκθεση, καθώς και για έκθεση σε κίνδυνο της ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των επιβαινόντων στο αλιευτικό Adriana, κατά το άρθρο 306 Π.Κ.

Το πόρισμα της Αρχής αξιολογεί, επίσης, την καταγγελλόμενη ρυμούλκηση του αλιευτικού Adriana από το σκάφος του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. που κλήθηκε να προστρέξει. Εν προκειμένω, κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία δεν γνωστοποιήθηκαν στην Αρχή, παρά τα σχετικά αιτήματά της, ιδίως τα δεδομένα από το κινητό τηλέφωνο του πλοιάρχου Λ.Σ. του σκάφους αυτού, τα οποία διαθέτει το Ναυτοδικείο Πειραιά, και όλες οι συνομιλίες του πλοιάρχου με το Ε.Κ.Σ.Ε.Δ. του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. μέχρι την ανατροπή του αλιευτικού, για τις οποίες το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. ενημέρωσε, ότι δεν κατεγράφησαν ψηφιακά, παρά τις περί του αντιθέτου προβλεπόμενες διατάξεις.

Ομοίως, δεν τέθηκε υπόψη της Αρχής το καταγραφικό υλικό από τις κάμερες του σκάφους του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., για το οποίο υλικό η ενημέρωση του ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ. ήταν, ότι ήταν εκτός λειτουργίας, λόγω βλάβης. Η αξιολόγηση του ανωτέρω αποδεικτικού υλικού κρίνεται καθοριστική για την θεμελίωση ευθυνών για πρόκληση ναυαγίου.

Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Αρχής διαβιβάσθηκε στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την εκ μέρους του άσκηση πειθαρχικής δικαιοδοσίας, και παράλληλα στην αρμόδια Εισαγγελική Αρχή του Ναυτοδικείου Πειραιά, για την αξιολόγηση της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης των σχετικών ποινικών αδικημάτων.

Ο Συνήγορος του Πολίτη κ. Ανδρέας Ποττάκης δήλωσε ότι, για την Ανεξάρτητη Αρχή, η διαφάνεια της διοικητικής δράσης και η απόδοση ευθυνών, όπου υπάρχουν, για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου αποτελεί στοιχειώδες δικαιοκρατικό αίτημα, άρρηκτα συνδεδεμένο με το σεβασμό στο κράτος δικαίου, όπως και η ενδελεχής διερεύνηση από τη διοίκηση κάθε άλλου περιστατικού που συνδέεται με προσβολή του δικαιώματος στη ζωή, την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα.

Ο Συνήγορος υπενθύμισε τις αρχές της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το οποίο, στην υπόθεση του ναυαγίου του Φαρμακονησίου2 επισήμανε ότι οι αρχές “δεν έλαβαν, στο πλαίσιο των εξουσιών τους, τα μέτρα που μπορούσαν να θεωρηθούν, ευλόγως, ικανά να αποτρέψουν τον κίνδυνο”. Το πρωταρχικό κατά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ζήτημα σε μια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης είναι αν οι προσπάθειες των αρχών “επικεντρώθηκαν επαρκώς και καταλλήλως, στη ζωή” των εμπλεκομένων προσώπων».

Πλήθος ανταποκρίθηκε χθες στο κάλεσμα επιζώντων του ναυαγίου της Πύλου, συγγενών των εκατοντάδων θυμάτων, της ΚΕΕΡΦΑ και της Πακιστανικής Κοινότητας Ελλάδας, που διοργάνωσαν μεγάλη συναυλία αλληλεγγύης στην Αρχιτεκτονική στο Γκάζι.

«Ζητούμε δικαιοσύνη για όλους τους δολοφονημένους... Όλες αυτές είναι δολοφονίες και δεν θα αφήσουμε να περάσουν στα ψιλά... Για να δικαιωθούμε θα πρέπει να είμαστε ενωμένοι» δήλωσε η Μάγδα Φύσσα, που φώναξε «Λευτεριά στην Παλαιστίνη». Πολλές ήταν και οι αναφορές για το έγκλημα στα Τέμπη.

Τις φωνές τους ένωσαν Κώστας Θωμαΐδης, Μιχάλης Καλογεράκης, Νεφέλη Φασουλή, Θανάσιμος, Πάνος Βλάχος, Ακριβή Αποστολάτου, τα συγκροτήματα Υπόγεια Ρεύματα, Σαλταδόροι, Encardia, Frank Panx, Hidroliq, Γυμνά Καλώδια, Γκιντίκι, και TNT Ρασιοναλίστας & Dj Gzas. 

Κεντρικό αίτημα των διοργανωτών και των συμμετεχόντων ήταν να γίνει επιτέλους η δίκη στο Ναυτοδικείο Πειραιά και να μπουν στη φυλακή οι λιμενικοί και όσοι άλλοι υπεύθυνοι με τις εντολές τους, τις πράξεις και τις παραλείψεις τους οδήγησαν σε τραγικό θάνατο περισσότερους από 600 ανθρώπους.

Όλη συναυλία είναι διαθέσιμη στο παρακάτω βίντεο.

Στο απυρόβλητο της Δικαιοσύνης τέθηκε η ηγεσία του Λιμενικού σώματος κατά την προκαταρκτική εισαγγελική εξέταση από το Ναυτοδικείο Πειραιά, για το προσφυγικό ναυάγιο στην Πύλο, καθώς δεν κλήθηκε καν, «παρότι, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει σαφώς ότι (…) προκύπτουν ευθύνες (…) και του Αρχηγού και του Υπαρχηγού του Λιμενικού Σώματος, καθώς, ενώ είχαν ιδιαίτερη νομική υποχρέωση, ενώ γνώριζαν για την κατάσταση κινδύνου του σκάφους “Adriana”, δεν ενήργησαν, ως όφειλαν, επιχείρηση για τη διάσωση των επιβαινόντων στο σκάφος», όπως τονίζει η Πρωτοβουλία δικηγόρων και νομικών για το ναυάγιο της Πύλου.

Στο κείμενο της Πρωτοβουλίας, που συνυπογράφου φορείς και οργανώσεις, γίνεται λόγος για «εκκωφαντική η απουσία αναζήτησης ευθυνών από τα αρμόδια όργανα έρευνας και διάσωσης και από την ηγεσία του λιμενικού σώματος και της ελληνικής ακτοφυλακής».

«Η δικαστική διερεύνηση και η απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο της Πύλου είναι ζήτημα λειτουργίας του κράτους δικαίου» αναφέρουν ακόμη και προσθέτουν:

«Εγείρει, δε, ανησυχία και ερωτηματικά το γεγονός ότι, μετά την παρέλευση 18 μηνών, παραμένουν πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα ακόμα και ως προς την αποτύπωση των ενεργειών των αρμοδίων λιμενικών αρχών. Θα πρέπει να υπάρξει διαφάνεια και να εξασφαλισθεί η πρόσβαση σε όλα τα πιθανά στοιχεία προκειμένου να διερευνηθούν από τις δικαστικές αρχές, γιατί ακόμα και σήμερα δεν έχει δοθεί καμία λογική εξήγηση για τις εγκληματικές πράξεις και παραλείψεις των ελληνικών λιμενικών αρχών ως προς την έρευνα και διάσωση του σκάφους «Adriana» (…)».

Ολόκληρη η ανακοίνωση:

«Περάτωση προκαταρκτικής εξέτασης από την εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά για το ναυάγιο της Πύλου

Εκκωφαντική η απουσία αναζήτησης ευθυνών από τα αρμόδια όργανα έρευνας και διάσωσης και από την ηγεσία του λιμενικού σώματος και της ελληνικής ακτοφυλακής

Οι δικηγόροι που εκπροσωπούμε τους επιζώντες και θύματα του ναυαγίου του αλιευτικού σκάφους «Adriana», που έλαβε χώρα δυτικά της Πύλου στις 14/06/2023, ενημερωθήκαμε, προ ολίγων ημερών, για την περάτωση της προκαταρκτικής εξέτασης που διενήργησε η αρμόδια Αντεισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιώς και τη διαβίβαση της δικογραφίας στην Προϊσταμένη της Εισαγγελίας του Δικαστηρίου ενώ, παράλληλα, κληθήκαμε να παραλάβουμε αντίγραφο της σχηματισθείσας δικογραφίας.

Κατ’ αρχάς από την πρώτη επεξεργασία της ογκώδους δικογραφίας προκύπτουν τα κάτωθι:

• Ενώπιον της αρμόδιας Εισαγγελέως κλήθηκαν προς παροχή έγγραφων εξηγήσεων ο πλοίαρχος και τα μέλη του πληρώματος του ΠΠΛΣ 920 και τα επιβαίνοντα σε αυτό μέλη του Κλιμάκιου Ειδικών Αποστολών(ΚΕΑ) του Λιμενικού Σώματος για τα αδικήματα α) της πρόκλησης ναυαγίου που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο μεγάλου αριθμού ατόμων (άρθρο 277 παρ. 1 δ Π.Κ.), β) της επικίνδυνης παρέμβασης στη συγκοινωνία πλοίων που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλων (άρθρο 291 παρ. 1 δδ Π.Κ.), γ) της έκθεσης από την οποία προκλήθηκε ο θάνατος (άρθρο 306 παρ. 2 Π.Κ.), δ) της παράλειψης προσφοράς βοήθειας (άρθρο 307 Π.Κ.) και ε) της κατά συρροή ανθρωποκτονίας εξ αμελείας (άρθρο 302 Π.Κ.) και της κατά συρροή σωματικής βλάβης εξ αμελείας (άρθρο 314 παρ. 1 και 2Π.Κ).
• Ωστόσο, δεν κλήθηκαν για έγγραφες εξηγήσεις από την αρμόδια Εισαγγελέα, οι κατ’ εξοχήν και εκ του νόμου αρμόδιοι και υπεύθυνοι για τις πλημμέλειες και παραλείψεις της Επιχείρησης Έρευνας & διάσωσης, και δη, τα αρμόδια όργανα του Εθνικού Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ), του Κέντρου Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ) και οι ιεραρχικά Προϊστάμενοί τους ήτοι, η ηγεσία του Λιμενικού Σώματος. Και τούτο, παρότι, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτει σαφώς ότι, πλέον των ευθυνών του πλοιάρχου και των μελών του πληρώματος του ΠΠΛΣ 920, προκύπτουν ευθύνες, κατά λόγο αρμοδιότητας, για όλους τους ανωτέρω, συμπεριλαμβανομένων και του Αρχηγού και του Υπαρχηγού του Λιμενικού Σώματος, καθώς, ενώ είχαν ιδιαίτερη νομική υποχρέωση, ενώ γνώριζαν για την κατάσταση κινδύνου του σκάφους «Adriana», δεν ενήργησαν, ως όφειλαν, επιχείρηση για τη διάσωση των επιβαινόντων στο σκάφος. Από την πρώτη στιγμή του εντοπισμού του σκάφους «Adriana» έως και την ανατροπή και βύθιση αυτού, η εποπτεία, η επιχειρησιακή διαχείριση και ο συντονισμός ενεργειών των κέντρων ΕΚΣΕΔ και ΚΕΠΙΧ, ασκήθηκε, κατά αποκλειστική αρμοδιότητα, από τα στελέχη και τους ιεραρχικά προϊσταμένους τους, οι οποίοι ήταν ενήμεροι για την κατάσταση κινδύνου, στην οποία βρισκόταν το σκάφος και οι επιβαίνοντες σε αυτό, καθώς και την ανάγκη διάσωσής τους.

Σήμερα, οι δικηγόροι που εκπροσωπούμε τους επιζώντες και θύματα του ναυαγίου της Πύλου, καταθέσαμε αίτηση ενώπιον της αρμόδιας Εισαγγελέως του Ναυτοδικείου Πειραιά ζητώντας, μεταξύ άλλων, την άσκηση ποινικής δίωξης και την αυτονόητη διερεύνηση και απόδοση ευθυνών για την τέλεση των καταγγελλόμενων πράξεων και στα αρμόδια στελέχη του ΕΚΣΕΔ και ΚΕΠΙΧ και στους υπεύθυνους ανώτερων ιεραρχικά ή εποπτευουσών διευθύνσεων και οργάνων, οι οποίοι βαρύνονται με πράξεις και παραλείψεις που οδήγησαν στο ναυάγιο και στο θάνατο 600 ανθρώπων. Στο μεταξύ, ενημερωθήκαμε ότι η προϊσταμένη της εισαγγελίας διαβίβασε εκ νέου τη δικογραφία στην εισαγγελέα που διενήργησε την προκαταρκτική για περαιτέρω ενέργειες.

Ζητήσαμε επίσης την διενέργεια επιπλέον ανακριτικών πράξεων προκειμένου να υπάρξουν στοιχεία για τα πολλά ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα, καθώς σοβαρά κενά και παραλείψεις παρουσιάζονται στη σχηματισθείσα δικογραφία και αφορούν ιδίως:

• την αποτύπωση των επικοινωνιών του ΕΚΣΕΔ καθ’ όλο το επίδικο διάστημα καθώς, παρότι προκύπτει από τις καταθέσεις στελεχών του ΕΚΣΕΔ και του πλοιάρχου του ΠΠΛΣ 920 ότι υπήρχαν επικοινωνίες τόσο μεταξύ τους όσο και με το Adriana, ουδόλως αυτές έχουν περιληφθεί στη σχηματισθείσα δικογραφία,
• την ελλιπή έρευνα των συσκευών κινητών τηλεφώνων των μελών του πληρώματος του ΠΠΛΣ 920, η οποία έλαβε χώρα χωρίς καμία αξιολόγηση ή εγκληματολογική ανάλυση των στοιχείων που εξήχθησαν,
• την επιτακτική αναγκαιότητα για την άρση του απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών των επαγγελματικών και ιδιωτικών τηλεφώνων των αρμόδιων στελεχών του ΕΚΣΕΔ και ΚΕΠΙΧ και των ανώτερων ιεραρχικά ή εποπτευουσών διευθύνσεων και οργάνων συμπεριλαμβανομένου του Αρχηγού και Υπαρχηγού του Λιμενικού Σώματος.

Η δικαστική διερεύνηση και η απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο της Πύλου είναι ζήτημα λειτουργίας του κράτους δικαίου. Εγείρει, δε, ανησυχία και ερωτηματικά το γεγονός ότι, μετά την παρέλευση 18 μηνών, παραμένουν πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα ακόμα και ως προς την αποτύπωση των ενεργειών των αρμοδίων λιμενικών αρχών.

Θα πρέπει να υπάρξει διαφάνεια και να εξασφαλισθεί η πρόσβαση σε όλα τα πιθανά στοιχεία προκειμένου να διερευνηθούν από τις δικαστικές αρχές, γιατί ακόμα και σήμερα δεν έχει δοθεί καμία λογική εξήγηση για τις εγκληματικές πράξεις και παραλείψεις των ελληνικών λιμενικών αρχών ως προς την έρευνα και διάσωση του σκάφους «Adriana». H απόδοση ευθυνών για το ναυάγιο της Πύλου και η απόδοση δικαιοσύνης για τα θύματα είναι ζητούμενο για τη δημοκρατία μας, όπως και η ανάγκη διερεύνησης όλων των θανάτων, με πιο πρόσφατους τους τραγικούς θανάτους ανοιχτά της Ρόδου, που προστέθηκαν στις εκατόμβες των ανθρώπων που χάνονται στα θαλάσσια σύνορα της χώρας μας.

Οι οργανώσεις και συλλογικότητες

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ)
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες – Greek Council for Refugees (ΕΣΠ)
Πρωτοβουλία δικηγόρων και νομικών για το ναυάγιο της Πύλου
Refugee Support Aegean – Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)»

Την προκλητική καταδίκη της Ολλανδής δημοσιογράφου Ιγκεμποργκ Μπέγκελ αποφάσισε το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά, επειδή τον Ιούνιο του 2021 φιλοξένησε για λίγες μέρες στο σπίτι της στην Ύδρα Αφγανό πρόσφυγα, που τότε ζητούσε άσυλο το οποίο του παραχωρήθηκε αργότερα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Δημήτρη Αγγελίδη στην Εφημερίδα των Συντακτών, με μια απόφαση που προκαλεί την κοινή λογική και συνιστά ακραία ποινικοποίηση της αλληλεγγύης στην πιο βασική της μορφή, αυτήν της φιλοξενίας, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά καταδίκασε την Τετάρτη σε οκτώ μήνες φυλακή με τριετή αναστολή την Ολλανδή δημοσιογράφο Ιγκεμποργκ Μπέγκελ επειδή φιλοξενούσε για λίγες ημέρες τον Ιούνιο του 2021 στο σπίτι της στην Υδρα Αφγανό, ο οποίος τότε ζητούσε άσυλο και σήμερα έχει αναγνωριστεί πρόσφυγας.

Το δικαστήριο δέχτηκε το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου, αλλά απέρριψε το ελαφρυντικό των μη ταπεινών αιτίων και ελατηρίων, μολονότι προκύπτει ότι η φιλοξενία δεν είχε σκοπό το κέρδος.

Ο εισαγγελέας στην καταδικαστική του πρόταση παρατήρησε ότι «το αδίκημα αφορά και τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας», άγνωστο τι εννοούσε με αυτό, και επισήμανε ότι η ίδια η δημοσιογράφος, η οποία δεν ήταν παρούσα στο δικαστήριο για λόγους υγείας, παραδέχεται ότι είχε φιλοξενήσει και στο παρελθόν τον Αφγανό, «ο οποίος στερείται διαβατηρίων και νομιμοποιητικών εγγράφων», αν και το διαβατήριο δεν αποτελεί προϋπόθεση νομιμότητας για κάποιον που ζητά άσυλο.

Με διάταξη του 1991

Αλλωστε, στις 14 Ιουνίου, την επομένη της σύλληψης του Αφγανού στην Υδρα, η αστυνομία τον μετέφερε στα κρατητήρια του Α.Τ. Μοσχάτου όπου παρέμεινε μόνο δύο ώρες, όπως έγραφε η «Εφ.Συν.». Ο πρόσφυγας αφέθηκε ελεύθερος, αφού δήλωσε στην αστυνομία ότι έχει πού να μείνει και συγκεκριμένα ότι θα φιλοξενείται στο σπίτι της Ιγκεμποργκ Μπέγκελ στην Αθήνα, εξ ου και δεν θεωρήθηκε ύποπτος φυγής.

Με άλλα λόγια, η ίδια η αστυνομία διέταξε, προκειμένου να μην κρατηθεί στα κρατητήρια. να συνεχίσει να φιλοξενείται ο πρόσφυγας στο σπίτι της Ολλανδής δημοσιογράφου στην Αθήνα, κάτι που καταδίκασε το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά. Η σύλληψη και η καταδίκη της Ολλανδής δημοσιογράφου γίνονται με ενεργοποίηση προβληματικής και ξεχασμένης εν πολλοίς διάταξης που θεσπίστηκε το 1991 επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της έντονης ξενοφοβίας που είχε εκδηλωθεί με αφορμή την έλευση μεγάλου αριθμού μεταναστών από την Αλβανία.

Η διάταξη, που επαναλήφθηκε στον νόμο 4251/2014, δεν είχε ενεργοποιηθεί μόνη της αλλά πάντα σε συνδυασμό με άλλα αδικήματα, όπως η διευκόλυνση παράτυπης εισόδου, η μεταφορά και η εργασιακή εκμετάλλευση. Εναντίον της απόφασης θα ασκηθεί έφεση και θα ακολουθηθούν όλα τα ένδικα μέσα μέχρι τη δικαίωση της αλληλέγγυας δημοσιογράφου.