του Επαμεινώνδα Πανά,
σ. Καθηγητή Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Οι έξι θέσεις
Τα τελευταία χρόνια συζητάμε έντονα για την κλιματική αλλαγή και το πώς μπορούν οι ανθρωπογενείς ενέργειες και δραστηριότητες να οδηγήσουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Ζωτικές και θεμελιώδεις ισορροπίες στα διάφορα οικοσυστήματα εκφυλίζονται. Δηλαδή, έχουμε φθάσει λίγο πριν από το σημείο καταστροφής.
Το παράδοξο είναι ότι η ανθρωπότητα, με μια περίεργη λογική, ξέχωρα από τη φύση και το περιβάλλον οδηγεί την ίδια την ανθρωπότητα στο σημείο καταστροφής. Επομένως, η έλλειψη της λογικής, της σκέψης, της ηθικής, της φρόνησης της κοινωνίας, μπορούν να  οδηγήσουν την ανθρωπότητα στην προσέγγιση του σημείου κατάρρευσης του πολιτισμού.
Η σημερινή κατάσταση του πολέμου στην Ουκρανία έχει αρκετές διαστάσεις οι οποίες μπορούν να επιφέρουν μια σειρά από κρίσεις στον πλανήτη. Οι διαστάσεις αυτές έχουν αναγνωρίσιμες μορφές και θέσεις. 
Ξεκινάμε με τις έξι θέσεις: 
Η πρώτη θέση αφορά στο γεγονός ότι ο κόσμος μας είναι πολύπλοκος, περίπλοκος και διασυνδεδεμένος. 
Η συνέπεια του γεγονότος αυτού είναι ότι αυξάνεται η πιθανότητα για την εμφάνιση περισσότερων και σοβαρότερων απρόβλεπτων και ανεπιθύμητων συνεπειών. 
Η δεύτερη θέση αφορά στο γεγονός ότι για την ανάλυση ενός πολύπλοκου προβλήματος χρειαζόμαστε άλλου είδους ορθολογικά εργαλεία και άλλου είδους ορθολογισμό. Η λέξη «χάος» σημαίνει αταξία και ύπαρξη αναταράξεων. Λόγω της πολυπλοκότητας μπορούν να προκύψουν απροσδόκητες ενέργειες που οφείλονται ακριβώς στη χαοτική φύση των συστημάτων. Έτσι, όταν προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό σύστημα για να ρυθμίσουμε ή να διερευνήσουμε και να ερμηνεύσουμε ένα πολύπλοκο σύστημα, τότε προκαλούνται οι ακούσιες συνέπειες.
Η τρίτη θέση είναι ότι οι πόλεμοι σε πολύ μεγάλο βαθμό σχετίζονται με την οικονομία. 
Η τέταρτη θέση αφορά στο πλαίσιο των γνωστών – αγνώστων. Ο τότε Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ D. Rumsfeld (1932-2021), είχε διατυπώσει έναν επιτυχημένο αφορισμό, σύμφωνα με τον οποίο υπάρχουν «γνωστά-γνωστά», δηλαδή γεγονότα που γνωρίζουμε ότι ξέρουμε, αλλά και γεγονότα «γνωστά-άγνωστα», δηλαδή γεγονότα που γνωρίζουμε ότι δεν ξέρουμε. Υπάρχουν, όμως, και τα γεγονότα που δεν γνωρίζουμε και που δεν ξέρουμε, δηλαδή «άγνωστα-άγνωστα». 
Η πέμπτη θέση –σκεπτόμενοι το αδιανόητο και το απρόβλεπτο - αφορά στο γεγονός ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ένας αιώνας με πάρα πολλά ταραχώδη γεγονότα κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας, πολώσεων και εντάσεων με επίκεντρο τους «παγκοσμιοποιητές».
Η έκτη θέση σχετίζεται με το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις στις όποιες αποφάσεις λαμβάνουν όσον αφορά τις κυρώσεις, θα πρέπει πάντα να εξετάζουν τις ακούσιες συνέπειες για τους ανθρώπους, τις κοινότητες, το περιβάλλον και το έθνος. Ο ιστορικός  Niall Ferguson, θεωρεί ότι «Ο Νόμος των Ακούσιων Συνεπειών είναι ο μόνος πραγματικός Νόμος της Ιστορίας».

Σε όλες αυτές τις θέσεις δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί η σημαντικότητα της κρίσιμης μεταβλητής (κρίσιμου παράγοντα): της διάστασης του χρόνου.
Η κατάσταση της πυροδότησης
Οι πόλεμοι πάντοτε καταλήγουν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Αφανείς πρωταγωνιστές είναι οι παγκοσμιοποιητές ή οι οικονομικές ελίτ, οι οποίες «βάζουν έξυπνα το δαχτυλάκι τους» και διαμορφώνουν τη ροή των οικονομικών ζητημάτων. Σήμερα τα δεδομένα από την Ουκρανική κρίση είναι:
⦁    Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επιβάλει στη Ρωσία, σύμφωνα με τους Αμερικανούς,  τις πιο σκληρές κυρώσεις που έχουν ποτέ επιβληθεί σε χώρα. 
⦁    Οι Hufbauer et al. (2012), στη σχετική τους έρευνα, υποστηρίζουν ότι οι οικονομικές κυρώσεις έχουν περιορισμένη ικανότητα να επιτύχουν τους επιδιωκόμενους στόχους.
⦁    Οι επιπτώσεις των κυρώσεων, αλλά και του πολέμου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, θα διαρκέσουν αρκετά χρόνια.
Οι κυρώσεις  της Δύσης προς τη Ρωσία δεν έλαβαν υπόψη τους ότι άλλο είναι να επιβάλεις κυρώσεις σε ένα μικρό κράτος – π.χ. Μάλτα – κι άλλο σε μία από τις παγκόσμιες δυνάμεις, όταν ενδεχομένως υπάρχουν οικονομικές αλληλεξαρτήσεις.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει, επίσης, το γεγονός ότι οι χώρες λόγω της παγκοσμιοποίησης είναι μεταξύ τους σε κάποιο βαθμό συνδεδεμένες. Μιλάμε για ένα πολύπλοκο σύστημα. Τα πολύπλοκα συστήματα εξελίσσονται μέσα από συνεχείς διακλαδώσεις. Συνεπώς, το κόστος των κυρώσεων ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις και στις χώρες της Δύσης. 
Το συμπέρασμα που προκύπτει εδώ είναι ότι το διάστημα των επιπτώσεων των κυρώσεων που επικεντρώνονται σε μια  μεγάλη χώρα – στόχο, πρέπει να είναι σύντομο, αφού η οικονομική ζημιά μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και σε άλλες χώρες - μη στόχους. Στην προκειμένη περίπτωση οι κυρώσεις πιθανόν να καταστρέψουν τους Ρώσους, αλλά συγχρόνως θα καταστρέψουν και τις ζωές πολλών άλλων κρατών. Συνεπώς, το παγκόσμιο αλλά κυρίως το ευρωπαϊκό οικονομικό σύστημα εισέρχεται σε μια κατάσταση χάους, με την έννοια της θεωρίας του χάους. 
Τί γίνεται με τον χρυσό της Ρωσίας;  
Η Ρωσία είναι η έκτη χώρα στον κόσμο σε αποθέματα χρυσού που κατέχει η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας – 2.300 τόννοι αξίας 150 δισεκατομμύρια δολλαρίων. Δηλαδή, αυτό σημαίνει ότι η χώρα μπορεί να πουλήσει χρυσό σε άλλες χώρες, π.χ. στην Κίνα, δεδομένου ότι οι δύο χώρες διαθέτουν αριθμό διυλιστηρίων χρυσού.
Μετά την Κίνα, η Ρωσία είναι η δεύτερη στον κόσμο χώρα παραγωγής χρυσού. 
Η Ρωσία, εκτός από τον χρυσό, ανακοίνωσε ότι θα διακόψει τις εξαγωγές σημαντικών ορυκτών μετάλλων, λιπασμάτων, σιτηρών και άλλων γεωργικών προϊόντων. Με απλά λόγια, έρχεται η επισιτιστική κρίση. Εξάλλου, η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αζωτούχων λιπασμάτων στον κόσμο. 
Εδώ, λοιπόν, ισχύει ο νόμος των ακούσιων συνεπειών. Πολλές συζητήσεις γίνονται για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, παραβλέποντας τον ρόλο άλλων σημαντικών ορυκτών; Παράδειγμα, η Boeing  και η Airbus χρησιμοποιούν στρατηγικά μέταλλα (τιτάνιο, αλουμίνιο) σε ποσοστό 35% - 50%, τα οποία εισάγονται από τη Ρωσία.
Ενδέχεται η Ρωσία να είναι το πρώτο θύμα των κυρώσεων, αλλά όπως βλέπουμε με το παραπάνω απλό παράδειγμα θα υπάρξουν και άλλα θύματα εκτός Ρωσίας.
Ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών  Σ. Λαβρώφ, στην Σύνοδο Κορυφής στην Αττάλεια, δήλωσε: «Θα λύσουμε το πρόβλημα, και η λύση θα είναι να μην εξαρτόμαστε πλέον από τους Δυτικούς εταίρους μας, είτε πρόκειται για κυβερνήσεις είτε για εταιρείες που λειτουργούν ως εργαλεία δυτικής πολιτικής επίθεσης κατά της Ρωσίας, αντί να επιδιώκουν τα συμφέροντα των εταιρειών τους. Θα φροντίσουμε να μην βρεθούμε ποτέ ξανά σε παρόμοια κατάσταση και ούτε κάποιος θείος Σάμ ούτε οποιοσδήποτε άλλος θα μπορεί να λάβει αποφάσεις που στοχεύουν στην καταστροφή της οικονομίας μας. Θα βρούμε έναν τρόπο να εξαλείψουμε αυτήν την εξάρτηση. Έπρεπε να το είχαμε κάνει εδώ και πολύ καιρό».
Τί περιμένουν λοιπόν οι δυτικές χώρες να κάνει από εδώ και μπρός η Ρωσία;
Προφανώς, οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα επιταχύνουν  κάποιες διαδικασίες, οι οποίες ενδέχεται να αχρηστεύσουν τις συνέπειες των κυρώσεων σήμερα, αλλά με μεγαλύτερη πιθανότητα στο μέλλον. Πρωταγωνιστής μιας τέτοιας επιταχυνόμενης διαδικασίας είναι μια σημαντική προσωπικότητα ο Sergei Glazyev, 
 
Σεργκέι Γκλάζιεφ και Πούτιν

με σπουδές στα Μαθηματικά, Κυβερνητική, Χρηματοοικονομικά, ο οποίος θεωρεί ότι πρέπει η Ρωσία και η Κίνα να διαμορφώσουν στρατηγικές, οι οποίες να παρακάμψουν το μονοπωλιακό σύστημα των ΗΠΑ με το δολλάριο.
Ισχύει πάντα η ρήση του πρώην Γ.Γ. του Κ.Κ. Κίνας 2002-2012, Χου Τζιντάο: «Το σημερινό διεθνές νομισματικό σύστημα είναι προϊόν του παρελθόντος»
 
Χου Τζιντάο

Συνεπώς, η Ρωσία με την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση (που αποτελείται από τη Ρωσία, το Καζακστάν, το Κιργκιστάν, τη Λευκορωσία και την Αρμενία) και η Κίνα, με μεγάλη πιθανότητα, ενδέχεται να συμφωνήσουν στον σχεδιασμό ενός ανεξάρτητου διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος. Με απλά λόγια, το Ευρασιατικό σύστημα θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα νέο διεθνές νόμισμα.
Η συζήτηση έχει ήδη αρχίσει. Το νέο νόμισμα θα στηρίζεται στον χρυσό. Με αυτό το νέο νόμισμα θα ξεπερνιούνται όλα τα εμπόδια του δολαρίου. Το δολάριο θα χάσει τη σημερινή του παντοδυναμία. Τότε ενδέχεται τα διεθνή χρηματιστήρια να πουν καλημέρα στην αυγή του νέου νομίσματος! 
Προφανώς, χώρες όπως το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία, ο Λίβανος και αρκετές ασιατικές χώρες, θα ακολουθήσουν αυτό το σύστημα, επειδή έχουν κοινά συμφέροντα. Αρκετά ευρασιατικά έθνη που συνδέονται με την πρωτοβουλία του δρόμου του μεταξιού του Πεκίνου είναι πιθανόν να ακολουθήσουν.
Δηλαδή, οι οικονομικές κυρώσεις συμβάλλουν στη δημιουργία της αυγής της κατάρρευσης του δολαρίου. 
Εδώ προκύπτει το ερώτημα: Μήπως όλα αυτά είναι υπερβολικά; Η Wall Street Journal (15/03/2022), δημοσίευσε ότι η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε συνομιλίες με το Πεκίνο για να τιμολογήσει τις πωλήσεις πετρελαίου σε γουάν αντί σε δολλάριο. Η Ρωσία, απέναντι στις κυρώσεις, πρέπει να εφαρμόσει μια έξυπνη και αποτελεσματική στρατηγική, όπως αυτή της δημιουργίας του νέου νομίσματος. Μακροπρόθεσμα, θα φανεί ότι ο τελικός χαμένος των οικονομικών κυρώσεων, πέραν της Ουκρανίας, θα είναι η κυρίως Ευρώπη και το δολλάριο.
Προς το παρόν κανένα νόμισμα δεν φαίνεται άμεσα να υποκαθιστά το δολλάριο.  Όμως, υπάρχουν τα αποθέματα του χρυσού της Ρωσίας και της Κίνας, τα οποία δεν μπορεί κάποιος να υποτιμά. Επίσης σήμερα, με τις κυρώσεις, έχει δημιουργηθεί το κλίμα της αποδολλαριοποίησης. 
Στους νομισματικούς πολέμους  κανείς δεν μπορεί να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα με τις αβεβαιότητες. Ο αντίστροφος χρόνος,  έχει ξεκινήσει αφού η Ρωσία, η Κίνα, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, θέλουν να περιορίσουν τις πληρωμές σε δολλάρια και να ξεφύγουν από την ηγεμονία του δολαρίου.  Ειδικά για την περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Σαουδική Αραβία, το 1970 επί κυβερνήσεων Νίξον και Φόρντ, συνέβαλε ουσιαστικά στη στήριξη των πετροδολαρίων. Σήμερα, η Σαουδική Αραβία αισθάνεται «προδομένη» από τις ΗΠΑ. Έτσι, λόγω των τεταμένων σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας, η Σαουδική Αραβία δεν διαφαίνεται να προσφέρει ανακούφιση στους καταναλωτές της Δύσης, αυξάνοντας την παραγωγή πετρελαίου. 
ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Όλα αυτά τα γεγονότα σηματοδοτούν την αύξηση της πιθανότητας για έναν «Πυρηνικό Χειμώνα», ορολογία η οποία οφείλεται στον μεγάλο επιστήμονα και ανθρωπιστή Carl Sagan (1934-1996), 
 
Carl Sagan

o οποίος είχε παρατηρήσει, όταν το «Mariner I» διερευνούσε τον Άρη, ότι ο πλανήτης υπόκειται σε καταιγίδες σκόνης οι οποίες επηρέαζαν σημαντικά τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και της επιφάνειάς του, απλώνοντας «το κρύο και το σκοτάδι» στον πλανήτη. Ο Sagan θεώρησε ότι περίπου 100 εκατομμύρια τόνοι καπνού είναι ικανοί να δημιουργήσουν τον πυρηνικό χειμώνα, δηλαδή μια θανατηφόρα περίοδο σκότους, πείνας, τοξικών αερίων και κρύου μεταξύ 15ο - 25ο C κάτω από το μηδέν. 
 
Πυρηνικός Χειμώνας
 
Πυρηνικός Χειμώνας

Πέραν από τον  «Πυρηνικό Χειμώνα», που όλοι απευχόμαστε, δεν πρέπει να υποτιμήσουμε και τις πιθανότητες εμφάνισης μικροβιολογικών απειλών με επιταχυνόμενο ρυθμό εξάπλωσης πανδημιών παγκοσμίως. Ίσως, τελικά, τα έθνη εξαντλημένα από όλες αυτές τις κακουχίες να στραφούν στην τελική μεγάλη μάχη του Αρμαγεδδώνος που έχει προαναγγείλει το ιερό βιβλίο της Αποκάλυψης (16:16 «Και τα δαιμονικά πνεύματα εμάζεψαν τους βασιλείς εις τον τόπον, που καλείται εβραϊστί Αρμαγεδδών. Και ο τόπος αυτός συμβολίζει τα φονικά πεδία των μαχών των καταστρεπτικών πολέμων όλων των γενεών, μέχρι της εποχής που θα γίνει και ο καταστρεπτικότερος εξ όλων, όστις θα προηγηθεί ολίγον προ της οριστικής επικρατήσεως του Ευαγγελίου».)
Συμπερασματικά, αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα βιώνει ένα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον. Θεωρούμε ότι οι προβλέψεις είναι ένα παιχνίδι υψηλού κινδύνου. Εκ των υστέρων, μπορούμε να παρουσιάσουμε αριθμό συγγραμμάτων κορυφαίων επιστημόνων που έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν διδαχθήκαμε αρκετά πράγματα. Η χρησιμότητα των διαφόρων ιδεών, προτάσεων, υποδείξεων, αποτελούν ένα πεδίο μέσα στο οποίο αξιολογείται η στοχαστική σκέψη για το πώς μπορεί να εξελιχθεί το μέλλον. 
Αναγνωρίζουμε ότι ζούμε σε ένα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον με αβεβαιότητες, όπου τα διάφορα γεγονότα ή οι διάφορες καταστάσεις δεν αλλάζουν βραδέως, π.χ. κάθε δέκα χρόνια, αλλά από χρόνο σε χρόνο, και αυτός ο ρυθμός της αλλαγής οδηγεί σε σημαντικές κοινωνικές, οικονομικές, οικολογικές και υγειονομικές αλλαγές. Δηλαδή, ο ρυθμός της αλλαγής επηρεάζει τόσο τις δημιουργικές καταστάσεις όσο και τις καταστροφικές. 
Το 2020 χαρακτηρίστηκε από την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού. Δηλαδή, το 2020 η ανθρωπότητα αντιμετώπισε μια κατάσταση κρίσης. Η κρίση αυτή αγκάλιασε τον πολύπλοκο διασυνδεδεμένο κόσμο μας και επιτάχυνε, κάτω από την κατάσταση της αβεβαιότητας, τις διάφορες επιπτώσεις σε βιώσιμες και μη βιώσιμες δομές. 
Η κρίση του 2020 ήταν ικανή να πυροδοτήσει το 2022, τη δημιουργία μιας νέας κατάστασης, αυτής του σημείου καμπής για αλλαγή. Αυτή η αλλαγή μπορεί να οδηγήσει  σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση.
Το έτος 2022, όπως αναφέραμε ως το σημείο καμπής, βρίσκεται εν μέσω της πανδημίας και της αρχής ενός πολέμου. Συνεπώς, η ανθρωπότητα βρίσκεται στο κρίσιμο σημείο μιας νέας εποχής, της αποκαλυπτικής εποχής στον κόσμο. Αποκάλυψη σημαίνει το ξεσκέπασμα των γεγονότων. Βέβαια, η λέξη «Αποκάλυψις» σχετίζεται με περιόδους κρίσεων και εσχατολογικών εντάσεων.
Καμμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν ζήτησε τη γνώμη «του κυρίαρχου λαού» σχετικά με τις αποφάσεις της για τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας. Επίσης, φαίνεται ότι οι Μακρόν, Ντράγκι,  Σόλτς, Μητσοτάκης, δεν παίζουν κυρίαρχο, πρωταγωνιστικό ρόλο στη λήψη αυτών των αποφάσεων. Για παράδειγμα, η Γερμανία αποφάσισε για πρώτη φορά να δαπανήσει για την άμυνά της 100 δις ευρώ. Βέβαια, ούτε ο Μπαϊντεν ή η Πελόσι είναι πρωταγωνιστές. Οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της αποκαλυπτικής εποχής είναι το 1% των δισεκατομμυριούχων που αποτελούν τα συμπλέγματα: 
⦁    Των στρατιωτικών βιομηχανιών
⦁    Της επιμιξίας πληροφοριακών και βιολογικών συμπλεγμάτων
⦁    Της επιμιξίας φαρμακευτικών και χημικών βιομηχανιών
⦁    Της επιμιξίας τροφίμων και ενεργειακών συμπλεγμάτων
Αυτοί θα είναι οι Παγκόσμιοι Ελεγκτές του Τρόμου από το 2022 και μετά. 
Η ζωή, όπως τη γνωρίσαμε, θα αλλάξει. Σκεφθείτε τα βιοχημικά  - βιολογικά εργαστήρια που αναφέρθηκε ότι εντοπίστηκαν στην Ουκρανία. Τέτοια ενδέχεται να υπάρχουν παντού. Για ποιόν άραγε πόλεμο θα χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα τους; 
Ο ίδιος ο Μπάϊντεν ισχυρίζεται ότι υπάρχει πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν βιοχημικά – βιολογικά όπλα στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η απάντησή του σε αυτήν την πιθανότητα είναι ότι τότε κι ο ίδιος θα χρησιμοποιήσει ισχυρότερα χημικά όπλα. 
Μήπως «μπλοφάρει» ο Μπάϊντεν; Μήπως σχεδιάζει ένα «έξυπνο ψευδές γεγονός» (προβοκατόρικο) ώστε να δικαιολογηθεί η όποια επέκταση του πολέμου;
Ας ανακαλέσουμε την επίθεση των αεροπλάνων στους διδύμους πύργους (11/09/2001). Πώς εισήλθαν τα αεροπλάνα στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ; Πού ήταν η αεράμυνα των ΗΠΑ; Σήμερα γιατί προειδοποιεί η Ρωσία ότι όποιο αεροπλάνο εισέλθει στον εναέριο χώρο της θα το «ρίξει», και ασφαλώς δεν εμφανίζεται κανένα ξένο αεροπλάνο.
Το 2020 λοιπόν, ήταν η αρχή της σχηματοποίησης του σημείου καμπής του 2022 για τον κόσμο. Αρχίζει η πολύπλοκη κατάσταση να σημαδεύεται από κλυδωνισμούς και αναταράξεις.  Ο συνδυασμός πανδημίας, οικονομικής κρίσης, διαφόρων ανισοτήτων, επανεκκινήσεις, πόλεμοι, βιολογικοί και πυρηνικοί, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν το «μελλοντικό γδούπο» του 21ου αιώνα. Γδούπος κατά τον Ησίοδο: 
Άφατη πύρα το χάος γέμιζε. Φαινότανε σαν να ᾽βλεπαν τα μάτια
και ν᾽ άκουγαν τ᾽ αυτιά ήχο παρόμοιο,
όπως εάν ζυγώνανε η γη κι ο ουρανός ο ευρύς από πάνω.
Γιατί τόσο μεγάλος θα σηκωνόταν γδούπος,
αν έπεφτε σ᾽ ερείπια η γη και γκρεμιζόταν από ψηλά ο ουρανός.
Τόσος γινόταν γδούπος καθώς συγκρούονταν οι θεοί στη μάχη.
Και οι άνεμοι σηκώνανε με θόρυβο μαζί σεισμό, σκόνη,
βροντή, αστραπή, το φλογερό τον κεραυνό,
του μέγα Δία τα βέλη, και φέρνανε κραυγές και ιαχές
καταμεσής στα δύο μέτωπα. Κι ο θόρυβος της φοβερής της μάχης
σηκωνότανε άπλετος και φανερώνονταν της δύναμης τα έργα.

Ησίοδος, Θεογονία, 700-710, Μετάφραση Σ. Γκιργκένης, Εκδ. ΖΗΤΡΟΣ 2001

Με άλλα λόγια, ο βιοχημικός πόλεμος, οι πόλεμοι τροφίμων, ο πληθωρισμός, η φτώχεια, η πείνα, η διαταραχή της ψυχικής υγείας, το χρέος, οι πόλεμοι των νομισμάτων, οι επιδημίες, οι νέες τεχνολογίες παρακολούθησης και ελέγχου, έχουν μόλις ξεκινήσει. Όλα αυτά τα γεγονότα είναι στο «νέο μενού» των επόμενων ετών. Ο πλανήτης μας βρίσκεται στο εύθραυστο κατώφλι μιας άλλης εποχής: Της Νέας Αποκαλυπτικής Εποχής. 
https://panas1821.wordpress.com