Οαριθμός των παιδιών τα οποία αναζήτησαν θεραπεία στα τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων στις ΗΠΑ για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη αυξήθηκε κατά 170% από το 2012 ως το 2023, σύμφωνα με έρευνα σε δύο μεγάλα αμερικανικά παιδιατρικά νοσοκομεία, που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του εθνικού συνεδρίου της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, στο Ορλάντο της Φλόριντας.

Σύμφωνα με όσα μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, οι ερευνητές ανέλυσαν 542 περιστατικά και διαπίστωσαν αυτή τη μεγάλη αύξηση, από 4,3 περιστατικά ανά 10.000 συνολικές εγγραφές στα τμήματα επειγόντων περιστατικών το 2012 σε 11,6 περιστατικά ανά 10.000.

Από το σύνολο των περιστατικών που σχετίζονται με τη ζέστη, το 77% είχαν ειδικές διαγνώσεις για τη ζέστη, όπως η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία, αλλά δεν χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο (96%).

Το 24% είχαν διάγνωση ραβδομυόλυσης, μιας βλάβης του μυικού ιστού που συχνά προκαλείται από τη θερμική καταπόνηση ή την παρατεταμένη άσκηση, από τους οποίους το 63% χρειάστηκαν εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Τα περισσότερα παιδιά που προσήλθαν στα νοσοκομεία ήταν μικρότερα σε ηλικία, είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι ισπανόφωνα, να χρησιμοποιούν κρατική ασφάλιση και να ζουν σε περιοχές με χαμηλότερη βαθμολογία στον Δείκτη Παιδικών Ευκαιριών.

«Καθώς οι ακραίες καλοκαιρινές θερμοκρασίες γίνονται πιο συχνές λόγω της αλλαγής του κλίματος, βλέπουμε αύξηση των ασθενειών που σχετίζονται με τη ζέστη, ιδίως σε ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά», δηλώνει η επικεφαλής της έρευνας, γιατρός Τέιλορ Μέριτ.

Οι υψηλές θερμοκρασίες και τα αυξημένα επίπεδα υγρασίας είναι δύο παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές συνέπειες στην υγεία των ατόμων με υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακές παθήσεις.

«Το καλοκαίρι, η αρτηριακή πίεση μπορεί να επηρεαστεί από τις προσπάθειες του σώματος να μειώσει τη θερμοκρασία εκπέμποντας θερμότητα. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η υγρασία αυξάνουν τη ροή του αίματος στο δέρμα. Το γεγονός αυτό, προκαλεί ταχυκαρδία, καθώς κυκλοφορεί διπλάσιο αίμα ανά λεπτό από ό,τι μια κανονική μέρα» επισημαίνει ο κ. Αθανάσιος Μανώλης Διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής και Κέντρου Υπέρτασης Metropolitan Hospital, Καθηγητής στο τμήμα Υπέρτασης του Πανεπιστημίου Βοστώνης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης και συνεχίζει: 

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι

«Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι προκύπτουν όταν έχει καύσωνα και η υγρασία είναι πάνω από 70%. Μερικοί άνθρωποι (υπέρβαροι ή με καρδιακές, πνευμονικές ή νεφρικές παθήσεις) διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να επηρεαστούν από την υγρασία και τον καύσωνα όπως και οι ηλικιωμένοι.

Η θερμότητα και ο ιδρώτας μπορούν επίσης να μειώσουν την ποσότητα των υγρών στο σώμα, γεγονός που μπορεί να μειώσει τον όγκο του αίματος και να οδηγήσει σε αφυδάτωση. Αυτό επηρεάζει την ικανότητα του σώματος να δροσίζεται και μπορεί επίσης, να επηρεάσει δυσμενώς το καρδιαγγειακό σύστημα.

Όταν το σώμα χάνει περισσότερα υγρά από αυτά που λαμβάνει, δυσκολεύεται να εκτελέσει τις κανονικές του λειτουργίες. Οποιοσδήποτε μπορεί να αφυδατωθεί, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Υπάρχουν άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω ηλικίας, χρόνιων παθήσεων ή υπαίθριων δραστηριοτήτων όπως η εργασία ή η άσκηση.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν: Ενήλικες με καρδιακές παθήσεις, προβλήματα σε πνεύμονες και νεφρούς, ή που λαμβάνουν διουρητικά, ηρεμιστικά ή φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, άτομα που ακολουθούν δίαιτα χαμηλή σε αλάτι ή με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο.

Τα άτομα με ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης θα πρέπει να την παρακολουθούν κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα. Θα πρέπει επίσης να πίνουν πολλά υγρά για να παραμείνουν ενυδατωμένα, να αποφεύγουν τη μεσημεριανή ζέστη, να ακολουθούν υγιεινή διατροφή, να εφαρμόζουν αντηλιακό αν βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο και να φορούν καπέλο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν έχετε αμφιβολίες, μείνετε μέσα σε ένα δροσερό περιβάλλον στο σπίτι σας» τονίζει.

Τα προειδοποιητικά σημάδια ότι το σώμα σας επηρεάζεται με τη ζέστη περιλαμβάνουν:

Κρύο δέρμα
Σύγχυση
Ζάλη
Αποπροσανατολισμό
Ταχύ παλμό
Υπερβολική εφίδρωση
Κούραση
Πονοκέφαλο
Μυϊκές κράμπες ή σπασμούς
Ναυτία

«Θα πρέπει να βρίσκετε τρόπους να διατηρείτε το σώμα σας δροσερό κατά τη διάρκεια υψηλών θερμοκρασιών και επίσης, να αποθηκεύετε τα φάρμακά σας σωστά, σε δροσερό και ξηρό μέρος, ώστε να μην εκτίθενται σε υπερβολική ζέστη γιατί ορισμένα επηρεάζονται από τις αλλαγές της θερμοκρασίας.

Ακόμη, κάποια φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητά σας να παραμένετε ενυδατωμένοι και να ανταποκρίνεστε σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως τα αντιυπερτασικά (β-αναστολείς και τα διουρητικά). Καλό θα είναι να επικοινωνήσετε με τον προσωπικό σας γιατρό μήπως χρειαστείτε τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής σας», καταλήγει ο κ. Μανώλης. 

*Το Ιατρείο Υπέρτασης του Metropolitan Hospital, αναδείχθηκε ως το πρώτο ιατρείο υπέρτασης σε ιδιωτικό νοσοκομείο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που πιστοποιήθηκε ως Κέντρο Αριστείας στην Υπέρταση (Center of Excellence) από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης (European Society of Hypertension - Ιούνιος 2021). Επίσης το Metropolitan Hospital είναι το πρώτο θεραπευτήριο στον ιδιωτικό χώρο που συμμετέχει στη συγγραφή των οδηγιών της υπέρτασης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πιστοποίηση αυτή αναδεικνύει το Ιατρείο Υπέρτασης για την καινοτόμο δραστηριότητά του και την εξαιρετική ποιότητα και αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών του στην έρευνα, τη διάγνωση, την αντιμετώπιση και τη θεραπεία της υπέρτασης.

Εγκυμοσύνη και ζέστη: Κίνδυνοι και τρόποι προστασίας

Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα απαιτητικές για όλες τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι πάσχοντες από προβλήματα υγείας, αλλά και οι έγκυες, ειδικά όταν βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της κύησης.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η γυναίκα καλείται να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες του κυκλοφορικού της συστήματος που απορρέουν από την αύξηση του όγκου του αίματός της, αλλά και από το γεγονός ότι πάρα πολλές από τις ουσίες τις οποίες καταναλώνει, μεταβολίζονται προς όφελος του παιδιού και όχι προς όφελος της ίδιας.
Όπως εξηγεί ο δρ Χάρης Χ. Χηνιάδης, Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Συνιδρυτής Be-Live, Institute of Life ΙΑΣΩ, «κατά την εγκυμοσύνη συμβαίνουν πολλές και σημαντικές αλλαγές στο σώμα της γυναίκας. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές είναι η σταδιακή αύξηση της περιεκτικότητάς του σε υγρά, η οποία είναι απαραίτητη για να υποστηριχθεί επαρκώς το αναπτυσσόμενο έμβρυο, αλλά και να προετοιμαστεί ο οργανισμός για την απώλεια αίματος κατά τον τοκετό. Ταυτόχρονα όμως μειώνεται ο αιματοκρίτης της γυναίκας, δηλαδή ελαττώνεται η πυκνότητα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα, με αποτέλεσμα να γίνεται πλημμελής μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στους ιστούς.
Οι αλλαγές αυτές οδηγούν σε αύξηση του όγκου αίματος κατά περίπου 1,5 λίτρο μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης και κατ’ επέκταση σε αυξημένες απαιτήσεις λειτουργίας της καρδιάς, προκειμένου να μεταφέρονται τόσο το οξυγόνο όσο και οι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες στους ιστούς της εγκύου και του εμβρύου.

Αυτός είναι και ο λόγος που καθώς περνούν οι εβδομάδες της κύησης, βλέπουμε συχνά τις εγκύους να μην έχουν την αντοχή που είχαν έως τότε. Και όταν λέμε αντοχή δεν εννοούμε μόνο για άσκηση και τυχόν απαιτητικές δραστηριότητες, αλλά και για απλά πράγματα, όπως το περπάτημα, η αυτοεξυπηρέτηση, η εργασία κ.λπ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μετά από τις 32 εβδομάδες αρχίζει η άδεια εγκυμοσύνης».

Βέβαια, το πως αντεπεξέρχεται κάθε γυναίκα στις συνθήκες της εγκυμοσύνης, εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως η φυσική κατάστασή της, η ηλικία, οι ενδεχόμενες προϋπάρχουσες ασθένειες αλλά και η προσαρμοστικότητά της στα νέα δεδομένα. Γι’ αυτό, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να βλέπει κανείς υγιείς εγκύους οι οποίες έχουν μικρότερες αντοχές από άλλες που ενδεχομένως είναι αγύμναστες, με μεγαλύτερο βάρος και μεγαλύτερη ηλικία, οι οποίες όμως έχουν καλύτερη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους.

Οι υψηλές θερμοκρασίες
Είναι προφανές, λοιπόν, ότι οποιαδήποτε ακραία συνθήκη (είτε είναι εγκυμοσύνη, είτε κάποια νόσος ή οι απαιτήσεις για φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού) μπορεί να στρεσάρει πάρα πολύ την έγκυο και να τη φέρει στα όρια της ή και πέρα από αυτά.
«Μια απ' αυτές τις συνθήκες», συνεχίζει ο ειδικός, «είναι οι υψηλές θερμοκρασίες που συχνά παρατηρούνται αυτήν την εποχή στη χώρα μας. Ειδικά ο καύσωνας μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος για τις εγκύους, επειδή λόγω της υψηλής περιβαλλοντικής θερμοκρασίας αναπτύσσουν αγγειοδιαστολή. Αυτή μειώνει την αρτηριακή πίεση και επηρεάζει τη λειτουργία της εφίδρωσης, η οποία είναι ο ψυκτικός μηχανισμός του σώματος, με συνέπεια να μην ρυθμίζεται σωστά η σωματική θερμοκρασία.
Η μείωση της πίεσης επηρεάζει και τη λειτουργία των νεφρών, με επακόλουθο να μην γίνεται καλό φιλτράρισμα του αίματος, ούτε καλή διούρηση, γεγονός που επηρεάζει την ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο αίμα (οξεοβασική ισορροπία). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην τρέφεται καλά το έμβρυο, αλλά να μην έχουμε φυσιολογικές λειτουργίες και εργαστηριακές τιμές στην ίδια την έγκυο. Είναι επομένως σαφές πως όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, η έγκυος όχι μόνο έχει αυξημένες ανάγκες σε υγρά λόγω της εφίδρωσης, αλλά και σε ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο) και πρέπει να συνεργάζεται με τον μαιευτήρα της ώστε να έχει μια ισορροπημένη διατροφή και λήψη υγρών, που θα την βοηθήσει να αντέξει τη ζέστη» τονίζει ο δρ Χηνιάδης.

Έκθεση στον ήλιο
Πολύ σημαντικό για την έγκυο είναι να αποφεύγει πάση θυσία την παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, είτε με απευθείας έκθεση στον ήλιο, είτε υπό σκιά.
Το ιδανικό για τις εγκυμονούσες είναι να παραμένουν σε καλά αεριζόμενους, δροσερούς χώρους, που ενδεχομένως θα κλιματίζονται εάν αυτό είναι εφικτό. Πρέπει επίσης να έχουν επαρκείς ποσότητες υγρών και φαγητού, χρόνο για ξεκούραση και να κοιμούνται αρκετά και καλά. Ωστόσο το υπνοδωμάτιό τους πρέπει να είναι δροσερό και όχι παγωμένο λόγω του κλιματισμού, διότι υπάρχει κίνδυνος κρυολογήματος ή άλλων καταστάσεων που μπορεί να υπονομεύσουν την υγεία τους.
Αν το σπίτι ή/και ο χώρος εργασίας δεν κλιματίζονται, πιθανώς θα χρειαστούν συχνά ντους με δροσερό νερό, προκειμένου να ρυθμίσουν τη σωματική θερμοκρασία τους και να αποφύγουν τη θερμοπληξία.
«Αυτή την εποχή, ακόμα κι αν δεν έχει καύσωνα, πρέπει να αποφεύγεται η ηλιοθεραπεία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή έστω να γίνεται με χρήση αντηλιακών και στη σκιά, και πάντοτε με συνεχή κατανάλωση υγρών, ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος θερμοπληξίας. Εννοείται πως σε περίπτωση δυσφορίας ή οποιουδήποτε περίεργου συμπτώματος θα ενημερώσουν άμεσα τον μαιευτήρα τους, για να τους δώσει οδηγίες», καταλήγει ο δρ Χηνιάδης.

Άννα Παπαδομαρκάκη

Δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να την ενισχύσει, ιδιαίτερα σε περιοχές που ήδη αντιμετωπίζουν υποσιτισμό, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει μείωση της αγροτικής παραγωγής και συγκομιδής.

Επιπλέον όμως, οι υψηλότερες θερμοκρασίες όχι μόνο μπορεί να επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα των τροφίμων μακροπρόθεσμα, αλλά και να επηρεάσουν άμεσα τη πρόσβαση των ανθρώπων σε τρόφιμα και μάλιστα οικονομικά προσιτά.

Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα ζεστές περίοδοι μπορεί να ενισχύσουν την επισιτιστική ανασφάλεια στη διάρκεια των ημερών που κάνει πολύ ζέστη καθώς τις ημέρες αυτές περιορίζονται οι δυνατότητες εργασίας και τα νοικοκυριά χάνουν εισόδημα, μειώνοντας τις οικονομικές τους αντοχές.

Έτσι, μια εβδομάδα υψηλών θερμοκρασιών αρκεί για να ενταθεί η επισιτιστική ανασφάλεια σε πάνω από 8 εκατ. πληθυσμού.

Τα παραπάνω επισημαίνει μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature, και σύμφωνα με την οποία «η ζέστη σχετίζεται με βραχυπρόθεσμη αύξηση της επισιτιστικής ανασφάλειας σε νοικοκυριά 150 χωρών και μείωση του εισοδήματος».

Μείωση παραγωγικότητας και παραγωγής

Η Κάρολιν Κρέγκερ από το τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σημειώνει στη μελέτη της ότι οι ζεστές περίοδοι δημιουργούν σωματική καταπόνηση στους εργαζόμενους και μειώνουν την παραγωγικότητά τους ή τις ώρες εργασίας τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει οικονομικούς κλυδωνισμούς.

Για παράδειγμα, οι γυναίκες εργάτριες τούβλων στη Δυτική Βεγγάλη της Ινδίας πληρώνονται από τον αριθμό των τούβλων που μεταφέρουν σε μια ημέρα και αντιμετωπίζουν απώλειες εισοδήματος έως και 50% όταν το θερμικό στρες τις αναγκάζει να μειώνουν την ταχύτητα βαδίσματος και μεταφέρουν λιγότερα τούβλα. Πρόσφατα στοιχεία από την Ινδία τεκμηριώνουν τον αγώνα τέτοιων εργαζομένων να αγοράσουν φαγητό όταν δεν μπορούν να εργαστούν και να κερδίσουν το εισόδημά τους. 

Παγκοσμίως, το 2021, χάθηκαν περίπου 470 δισεκατομμύρια πιθανές ώρες εργασίας – που ισοδυναμούν με εργασία σχεδόν 1,5 εβδομάδας ανά άτομο στη Γη – λόγω υπερβολικής ζέστης με σοβαρές οικονομικές συνέπειες.

Αυτή η συσχέτιση μεταξύ ζέστης, εισοδήματος και επισιτιστικής ανασφάλειας διαφέρει από χώρα σε χώρα. Οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες με περισσότερη απασχόληση εκτεθειμένη στη ζέστη, όπως οι κατασκευές ή η γεωργία, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ισχυρότερες επιπτώσεις της ζέστης στην επισιτιστική ανασφάλεια και την πείνα.

Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι τα δύο τρίτα των πιθανών ωρών εργασίας που χάθηκαν το 2021 αφορούσαν τους εργάτες της γεωργίας.

Επιπλέον, οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες με υψηλότερα εισοδήματα μπορούν, κατά μέσο όρο, να απολαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο στέγασης, πρόσβαση σε τεχνολογίες ψύξης και οικονομικά πιο προσιτά τρόφιμα, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους ανθρώπους από την έκθεση στη ζέστη και να βοηθήσουν στην εξάλειψη των επιπτώσεων στη δαπάνη τροφίμων εξαιτίας της απώλειας εισοδήματος.

Αύξηση ανασφάλειας 2,79%

Σύμφωνα με την έρευνα, κατά μέσο όρο, μια εβδομάδα ζέστης αυξάνει κατά 0,5406% τη μέση έως σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια σε όλες τις χώρες. Αντίστοιχα υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία, στην επάρκεια του εισοδήματος, μείωση του ετήσιου εισοδήματος, αλλά και στην τοπική αγορά εργασίας. Συνολικά οι εισοδηματικές παράμετροι που επηρεάζονται από μια εβδομάδα ζέστης και καταλήγουν σε επισιτιστική ανασφάλεια αφορούν κατά 63,35% σε δυσκολίες «να τα βγάλουν πέρα» με το τρέχον εισόδημα και σε ποσοστό 72,46% «να τους φτάσει» το ετήσιο εισόδημα.

Η τοπική αγορά εργασίας επηρεάζεται κατά 16,26% και τα ατομικά προβλήματα υγείας αφορούν το 12,14% του πληθυσμού που επηρεάζεται από τη ζέστη.

Ανάλογα με τη χώρα, αυτές που δεν στηρίζονται κυρίως στη γεωργία και η απασχόληση στη γεωργία είναι κάτω από 22%, όπως η Ρωσία ή το Μεξικό δεν επηρεάζονται τόσο όσο χώρες όπου το 70% του πληθυσμού είναι αγρότες. Σε αυτές τις χώρες μια εβδομάδα ζέστης, αρκεί για να αυξηθεί η επισιτιστική ανασφάλεια κατά 2,79%. 

Μείωση εισοδήματος

Η έρευνα καταλήγει επισημαίνοντας πως εάν μια χώρα με τον πληθυσμό της Ινδίας αντιμετώπιζε μια ιδιαίτερα καυτή εβδομάδα, επιπλέον 8,07 εκατ. άνθρωποι είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μέτρια έως σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια. Σε αυτήν θα πρέπει να προστεθεί υποβάθμιση της υγείας, φθίνουσες τοπικές αγορές εργασίας και αυστηρότεροι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών με ισχυρότερες επιπτώσεις σε περιοχές με υψηλότερη γεωργική ή ασταθή απασχόληση και χαμηλότερα εισοδήματα.

Επιπλέον, η ζέστη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη επισιτιστική ανασφάλεια μέσα σε λίγες μέρες, καθώς η σωματική καταπόνηση και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη ζέστη περιορίζουν την ικανότητα των ανθρώπων να εργαστούν και να κερδίζουν εισόδημα, περιορίζοντας έτσι την ικανότητά τους να αγοράζουν τρόφιμα.

Αυτό το μονοπάτι δίνει έμφαση στην προσβασιμότητα σε οικονομικά τρόφιμα και στη διαθεσιμότητα των τροφίμων ως αποτέλεσμα της μειωμένης συγκομιδής.

Επιπλέον, τα νοικοκυριά μπορεί να αντιμετωπίσουν αύξηση των δαπανών, καθώς τα τρόφιμα αλλοιώνονται ευκολότερα στη ζέστη, το κόστος ψύξης με τη μορφή νερού ή ηλεκτρισμού μπορεί να αυξηθεί και τα άτομα μπορεί να πρέπει να πληρώσουν από την τσέπη τους για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη.

Πηγή: in.gr

Άρθρο – φωτιά για τις εργασιακές συνθήκες στην Ελλάδα και ειδικά στα τουριστικά νησιά, εν μέσω καύσωνα, δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα The Guardian, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ήταν κόλαση, αλλά ο εργοδότης είπε, πρέπει να δουλέψεις – Πεθαίνοντας από τη ζέστη στην Ελλάδα».

Περιγράφοντας τις προσωπικές ιστορίες εργαζόμενων στα ελληνικά νησιά, η βρετανική εφημερίδα δεν παραλείπει να αναφερθεί και στις πρόσφατες εκλογές, σημειώνοντας ωστόσο πως «επί Μητσοτάκη, η Ελλάδα έχει κατηγορηθεί ότι καθυστερεί να μετριάσει τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η αδράνεια της κυβέρνησης γίνεται γρήγορα οικονομική – όχι μόνο υγειονομική – κρίση, ιδιαίτερα για την τουριστική βιομηχανία».

Την ίδια στιγμή, είτε με καύσωνα είτε… άνευ, το άρθρο του Guardian φέρνει στο νου και τις νέες εξαγγελίες του Άδωνι Γεωργιάδη περί του «δικαιώματος» των εργαζόμενων σε δύο οχτάωρα εργασίας, ο οποίος, παρά τις διευκρινήσεις του μετά τον σάλο που προκλήθηκε, δεν έπεισε κόμματα και συνδικάτα, τα οποία προειδοποιούν ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδιώκει να γυρίσει τη χώρα στον «εργασιακό Μεσαίωνα» και ετοιμάζουν κινητοποιήσεις.

Μεταξύ βιοπορισμού και φυσικής επιβίωσης

Ο Ανδρέας Μάλλης σκύβει πάνω από τον καπνό, με τον ιδρώτα να σκάει από το μέτωπό του και να τρέχει στη μύτη του. Ο 57χρονος φυσά στη χόβολη μιας φωτιάς και γυρίζει προσεκτικά λωρίδες καλαμαριών σε μια σχάρα που μετέφερε από το σκάφος του στην ακτή στον μεσημεριανό ήλιο, την πιο καυτή μέρα του πιο ζεστού καλοκαιριού που έχει δει η Ελλάδα τα τελευταία 50 χρόνια.

Μια ομάδα τουριστών που ο Μάλλης τοποθέτησε σε ένα χαλί κάτω από ένα μεγάλο δέντρο συζητούν για τις πυρκαγιές που καταστρέφουν τα ελληνικά νησιά, καθώς περιμένουν το γεύμα τους. Στη Ρόδο, την Εύβοια και την Κέρκυρα, χιλιάδες τουρίστες απομακρύνθηκαν, με δάση να έχουν καταστραφεί και ξενοδοχεία να έχουν καεί.

Πηγή: The Guardian

Στη Μήλο δεν υπήρξαν πυρκαγιές, αλλά οι τουρίστες και οι ηπειρώτες, που συνήθως απολαμβάνουν χαμηλότερες θερμοκρασίες εδώ τους καλοκαιρινούς μήνες, αρχίζουν να αισθάνονται τις επιπτώσεις της ζέστης ρεκόρ.

Αυτός ο Ιούλιος ήταν ο πιο ζεστός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ, πριν από τον πιο… καυτό μας Ιούνιο. Η νότια Μεσόγειος, από τη Μαδρίτη μέχρι την Ελλάδα, κατέγραψε θερμοκρασίες μεταξύ 35 και 48 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια ενός δεκαπενθήμερου καύσωνα.

Το καλοκαίρι, οι Έλληνες της ηπειρωτικής χώρας συρρέουν συνήθως σε νησιά όπως η Μήλος, όπου ο άνεμος από τη θάλασσα τους κρατά δροσερούς. Αλλά στους 40 βαθμούς, τα αεράκια του νησιού γίνονται πίδακες ζεστού αέρα.

Ο ιδιωτικός τομέας «δεν καταλαβαίνει» από κυβερνητικά μέτρα

Στις 11 Ιουλίου, η ελληνική κυβέρνηση εξέδωσε έκτακτα μέτρα, όπως το κλείσιμο μεγάλων τουριστικών τοποθεσιών και προέτρεψε τους ανθρώπους να μείνουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφεύγουν τον ήλιο ή τη βαριά χειρωνακτική εργασία.

Για τον Ανδρέα Μάλλη, όμως, και τουλάχιστον άλλους 900.000 Έλληνες, που βασίζονται στην εποχική τουριστική βιομηχανία για να επιβιώσουν, αυτό δεν αποτελεί επιλογή, τονίζει ο Guardian.

Ο Ιούνιος ήταν ασυνήθιστα ήσυχος για το Mallis’s Perseas Tours και έχασε μέρες δουλειάς τον Ιούλιο επειδή φυσούσε πολύ. Μπορεί να είναι η πιο ζεστή μέρα του χρόνου, αλλά εννέα πελάτες έχουν πληρώσει για μια περιήγηση με σκάφος με ένα γεύμα μπάρμπεκιου και δεν έχει την πολυτέλεια να πει «όχι».

«Όταν γυρίζω σπίτι, είναι περασμένα μεσάνυχτα. Είναι τόσο ζεστό, δεν έχω την ενέργεια να καθαρίσω τα πιάτα. Απλώς πηγαίνω στην εκκλησία, τρώω λίγο και κοιμάμαι. Αλλά όχι, δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να μείνω στο σπίτι. Αν το έκανα, θα έπρεπε να πουλήσω το σκάφος».

Η θερμική κρίση έφερε μαζί της μια νέα ανισότητα. Οι άνθρωποι, που δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους σε αφόρητες συνθήκες, επιλέγουν μεταξύ του βιοπορισμού και της φυσικής τους επιβίωσης. 

Πεθαίνουν από θερμοπληξία

Στην κορύφωση του καύσωνα στις 20 Ιουλίου, ένας 46χρονος άνδρας που παρέδιδε φαγητό με ποδήλατο πέθανε από θερμοπληξία στην Εύβοια. Το περασμένο καλοκαίρι, περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη πέθαναν από ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη.

Η Ruseva Zormitse είναι νοσηλεύτρια σε νοσοκομείο στην Ύδρα εδώ και 22 χρόνια. Μόλις δύο ώρες από την Αθήνα με πλοίο, χωρίς το όφελος της κυκλαδίτικης αύρας στη Μήλο, είναι ένα από τα πιο ζεστά νησιά και αγαπημένο μεταξύ των μποέμ Βρετανών τουριστών από τη δεκαετία του 1960. Την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου, η Zormitse εισήγαγε τρία άτομα με θερμοπληξία σε μία μέρα.

«Έρχονται με συμπτώματα όπως ζάλη, πονοκέφαλο, έμετο», λέει. «Πρόκειται κυρίως για ανθρώπους που έχουν βγει στις βάρκες, κάτω από τον ήλιο όλη μέρα. Η ζέστη είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για να μειώσουν την αρτηριακή τους πίεση, επειδή αυτά τα φάρμακα είναι διουρητικά. Συνήθως είναι τουρίστες – οι Έλληνες ξέρουν τι να κάνουν στη ζέστη. Αλλά αν εργάζονται στον τουρισμό, ακόμη και οι σκληραγωγημένοι Έλληνες είναι ευάλωτοι».

«Ιδιαίτερα οι σουβλατζήδες, που στέκονται μπροστά σε αυτή τη ζέστη για να μαγειρεύουν όλη μέρα. Επίσης οι άνθρωποι που εργάζονται στην παραλία. Τι μπορούν να κάνουν; Η κυβέρνηση έχει νόμο, για να σας εμποδίσει να εργάζεστε έξω όταν έχει πολλή ζέστη, αλλά όλοι θέλουν χρήματα. Αν εργάζεσαι στον ιδιωτικό τομέα, κανείς δεν προστατεύεται. Αυτή είναι η αλήθεια», λέει η νοσηλεύτρια στον Guardian.

Όταν προσεγγίζονται από τα αφεντικά τους, οι υπάλληλοι σε beach bar και ξαπλώστρες θα παραδεχτούν ότι ο καιρός είναι πιο ζεστός από το συνηθισμένο, αλλά… ανεκτός, με αρκετό νερό και σκιά.

«Δυστυχώς, πρέπει να δουλέψετε», μας είπε ο εργοδότης

Σε μια πολυτελή παραλία θέρετρο, ωστόσο, όπου ένα διεθνές πλήθος κοιτάζει από τις ξαπλώστρες του στην Πελοπόννησο, ένας 43χρονος σερβιτόρος από την Αθήνα είναι πιο ειλικρινής, αλλά μόνο υπό τον όρο της ανωνυμίας.

«Την περασμένη εβδομάδα ήταν κόλαση. Πληρωνόμαστε 5 ευρώ την ώρα, εργαζόμαστε 11 ή 12 ώρες την ημέρα και δεν έχουμε ρεπό. Αρρώστησα την περασμένη εβδομάδα στον ήλιο. Έπαθα θερμοπληξία, το ίδιο και ο συνάδελφός μου στην άλλη άκρη της παραλίας. Ο ιδιοκτήτης ήρθε και μας έφερε μερικά αναψυκτικά και είπε, ‘δυστυχώς, πρέπει να δουλέψετε’», λέει. 

«Εξακολουθώ να έχω πονοκεφάλους και κράμπες στο στομάχι – συμπτώματα θερμοπληξίας – αλλά κανείς δεν με πειράζει. Η κυβέρνηση δεν θα μας βοηθήσει, είναι… πολύ δεξιά. Έχουν προσλάβει μόνο περισσότερους αστυνομικούς, όχι τους πυροσβέστες που χρειαζόμαστε. Οι πυροσβέστες μάς είπαν ότι η χώρα θα καεί και τώρα κοιτάξτε – καίγεται», καταγγέλλει.

Αυτό το καλοκαίρι, παρά τις εκτεταμένες επικρίσεις και τη δημόσια οργή για την αποτυχία του να υιοθετήσει πολιτικές για την αντιμετώπιση των καταστροφών που σχετίζονται με τη ζέστη, «το – υπέρ των επιχειρήσεων – δεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, επανεξελέγη με σημαντική πλειοψηφία», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο άρθρο.

«Δεν θέλω να πεθάνω, γιατί κάποιος ήθελε ένα σουβλάκι»

Πίσω στη Μήλο, ένα δημοφιλές σουβλατζίδικο κοντά στο κεντρικό λιμάνι των φέρι είναι ανεπαρκές. Ο Ihab, 42, ένας Αιγύπτιος σεφ, εργάζεται για την έκτη καλοκαιρινή του σεζόν στη Μήλο. Η ώρα είναι 18:30 και η θερμοκρασία έξω είναι 36 βαθμούς. Η ζέστη από τις φλόγες σε κάνει να νιώθεις 10 βαθμούς παραπάνω. Δεν υπάρχει κλιματισμός.

«Είμαι εδώ για έξι μήνες και δεν παίρνω ούτε μια μέρα άδεια», λέει. «Αυτή είναι η τουριστική περίοδος στην Ελλάδα – δεν σου επιτρέπει να ξεκουραστείς. Δουλεύω 13 ώρες την ημέρα. Δεν έχω φάει από το πρωί, μόνο χυμό, νερό και καφέ. Δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι για να δουλέψουν εδώ. Ένα τέτοιο μέρος χρειάζεται τρία ή τέσσερα άτομα. Είμαστε μόνο δύο», αναφέρει, δείχνοντας τον συνάδελφό του από το Μπαγκλαντές, του οποίου το μπλουζάκι είναι μούσκεμα από τον ιδρώτα. 

Ο Ihab εργαζόταν στις χώρες του Κόλπου, όπου οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τακτικά τους 43 βαθμούς. Περιγράφει ένα σύστημα εκεί όπου είναι παράνομο για οποιονδήποτε – όχι μόνο για κρατικούς υπαλλήλους – να εργάζονται σε ανοιχτούς χώρους μεταξύ 12.30 και 3 το μεσημέρι.

«Λειτουργεί τέλεια, αλλά η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη για ένα τέτοιο σύστημα. Δεν είμαι πια χαρούμενος εδώ», λέει ο Ihab. «Την περασμένη εβδομάδα, ο φίλος μου έπαθε εγκεφαλικό ενώ δούλευε σε άλλο σουβλατζίδικο. Αγχώθηκε πολύ και έπεσε κάτω. Δεν θέλω να μου συμβεί αυτό. Δεν θέλω να πεθάνω, γιατί κάποιος ήθελε ένα σουβλάκι…».

Περαιτέρω δυσκολία να αναπνεύσουν αντιμετωπίζουν οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ιδιαίτερα της ημέρες που η θερμοκρασία ξεπερνά τους 40^οC. Η υπερβολική ζέστη προκαλεί πρόσθετο στρες στην καρδιά και τους πνεύμονες και γι’ αυτό οι πάσχοντες θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα, προκειμένου να αποφεύγουν παροξύνσεις και επιπλοκές της νόσου.

«Οι υψηλές θερμοκρασίες χειροτερεύουν την ποιότητα του αέρα, καθώς αυξάνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ ο αέρας παγιδεύει περισσότερα σωματίδια και ερεθιστικούς παράγοντες για τους πνεύμονες. Οι πυρκαγιές που ξεσπούν αποτελούν έναν επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα, αφού οι άνεμοι μεταφέρουν τα καμένα σωματίδια σε μεγάλες αποστάσεις, τα οποία καταλήγουν στους πνεύμονές μας. Η αφυδάτωση που επέρχεται λόγω του καύσωνα, ιδίως στους ηλικιωμένους, επηρεάζει αρνητικά τους πνεύμονες, αφού χάνουν την ιδιότητά τους να απομακρύνουν τα ξένα σωματίδια», εξηγεί η ειδικευμένη φυσικοθεραπεύτρια του αναπνευστικού κ. Μαρία Κουλοπούλου, Προϊσταμένη του τμήματος Πνευμονικής Αποκατάστασης στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Λονδίνου.

Επομένως, οι πάσχοντες από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, όπως και με άλλες χρόνιες αναπνευστικές μη φλεγμονώδεις παθήσεις, έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη για συστηματική και επαγγελματική φροντίδα σε ακραίες κλιματικές συνθήκες.

Η φυσικοθεραπεία έχει κριθεί από πολλές μελέτες, μεταξύ των οποίων και μια που δημοσιεύθηκε στο  Journal of Clinical Medicine, ότι είναι αποτελεσματική και απαραίτητη για τη διαχείριση των συμπτωμάτων των ασθενών με ΧΑΠ. Η έρευνα δείχνει ότι ένα διεπιστημονικό πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης μπορεί να βελτιώσει την αναπνευστική λειτουργία και  φυσική κατάσταση των ασθενών και να αποτρέψει συμβάντα που θα μπορούσαν να θέσουν ακόμη και σε κίνδυνο τη ζωή αυτών. Η αύξηση της αντοχής στην άσκηση και στην κινητικότητα για την εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, λόγω της μείωσης της δύσπνοιας με την εφαρμογή διαφόρων θεραπευτικών ασκήσεων και τεχνικών αναπνοής, έχει θετικό αντίκτυπο στην ψυχολογία και στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων που υποφέρουν από τη χρόνια αυτή νόσο, συμβάλλοντας συνάμα και στην αύξηση του προσδόκιμο της ζωής τους.

«Η ΧΑΠ είναι μια συχνή νόσος που  επηρεάζει το βρογχοπνευμονικό σύστημα, αλλά και άλλα συστήματα του οργανισμού, όπως την καρδιά, τα αγγεία και τους μύες. Είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου στον κόσμο και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι θα είναι η τρίτη μέχρι το έτος 2030. Όσοι διαγιγνώσκονται με αυτή βιώνουν αναπνευστικά συμπτώματα και επίμονο περιορισμό της ροής του αέρα, λόγω βλάβης στους αεραγωγούς ή στις κυψελίδες των πνευμόνων.

Η βασική αιτία εμφάνισης της νόσου είναι η χρήση προϊόντων καπνού. Στατιστικά το 70% των καπνιστών αναπτύσσει ΧΑΠ, η σοβαρότητα της οποίας εξαρτάται από τα χρόνια που ακολουθούν τη βλαβερή συνήθεια και τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζουν ημερησίως. Άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση και η καύση στερεών καυσίμων», εξηγεί περαιτέρω.

Χαρακτηριστικό της είναι η δυσκολία αποβολής των πτυέλων, η οποία επιφέρει συχνά επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές λοιμώξεις, σε συχνότητα ανάλογη αυτών. Δυστυχώς, με την πάροδο των ετών γίνεται αιτία ανάπτυξης επιπλοκών που δεν σχετίζονται με τους πνεύμονες, όπως καρδιαγγειακών νοσημάτων, δυσλειτουργίας των σκελετικών μυών και οστεοπόρωσης, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η θνησιμότητα των πασχόντων.

Κάθε χρόνο βιώνουν μία έως τέσσερις παροξύνσεις, δηλαδή επιδείνωση των αναπνευστικών συμπτωμάτων πέραν των καθημερινών διακυμάνσεων που οδηγεί στην αλλαγή της φαρμακευτικής αγωγής που ήδη λαμβάνουν.

Τα άτομα με σοβαρά συμπτώματα περιορίζουν υποχρεωτικά την κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή, αφού νιώθουν συνεχώς κουρασμένα, λόγω της αναπνευστικής ανεπάρκειας, γεγονός που έχει επιπτώσεις και στην ψυχολογία τους. Αρκετοί πάσχουν συγχρόνως από κατάθλιψη, εξαιτίας των συμπτωμάτων τους.

Η διάγνωση γίνεται μετά από κλινική εξέταση και διενέργεια ακτινογραφιών θώρακος, εξετάσεων αίματος, και κυρίως σπιρομέτρησης, για τον προσδιορισμό του ποσοστού του αέρα που αποβάλλεται από τους πνεύμονες στο πρώτο δευτερόλεπτο της απότομης, ταχείας εκπνοής.

Η ύφεση των συμπτωμάτων έγκειται στη λήψη έγκυρης φαρμακευτικής αγωγής στην οποία περιλαμβάνονται εισπνεόμενα φάρμακα που διαστέλλουν τους βρόγχους, π.χ. β2 – αδρενεργικοί αγωνιστές ή έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση π.χ. κορτικοστεροειδή, και μη εισπνεόμενα φάρμακα, όπως για παράδειγμα βλεννολυτικά, αντιβηχικά και αντιβιοτικά. Μπορεί να απαιτηθεί και ελεγχόμενη οξυγονοθεραπεία.

Η πνευμονική αποκατάσταση κατέχει εξέχουσα θέση στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλεί η νόσος, αφού μπορεί να βελτιώσει την υγεία των ασθενών σε κυρία σημεία, όπως στη λειτουργική ικανότητα, τη μείωση της νοσηρότητας της νόσου και των νοσοκομειακών επισκέψεων, αλλά και την ποιότητα της ζωής των ασθενών ολιστικά. Η πνευμονική αποκατάσταση είναι ένα συστηματικό πρόγραμμα άσκησης και εκπαίδευσης συντονισμένο στις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς.

Το είδος της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης εξαρτάται από το εάν ο ασθενής χρήζει θεραπείας για την οξεία παρόξυνση της νόσου, ή για τη χρόνια αντιμετώπιση αυτής. Συνήθως περιλαμβάνει τεχνικές: για τον καθαρισμό των πνευμόνων από τις εκκρίσεις, επανεκπαίδευση στην τεχνική αναπνοής που μειώνουν τη δύσπνοια, τον θωρακοκοιλιακό συντονισμό και ενισχύουν τη λειτουργική ικανότητα σε άτομα με οξείες παροξύνσεις της ΧΑΠ.

Το δε πρόγραμμα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στη χρόνια φάση της νόσου περιλαμβάνει ασκήσεις που αφορούν τη βελτίωση του καρδιαγγειακού συστήματος, δηλαδή αερόβιου τύπου ασκήσεις, καθώς και συγκεκριμένο πρόγραμμα που στοχεύει στην ενδυνάμωση των μυών.

Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις συμβάλουν σημαντικά στη μείωση της δύσπνοιας που  αποτελεί και το πιο δυσάρεστο  σύμπτωμα για τους ασθενείς. Η εκγύμναση δε ολόκληρου του σώματος αναστρέφει τις αρνητικές επιπτώσεις της πάθησης στη λειτουργία των σκελετικών μυών, προσφέροντας βελτίωση της ισορροπίας και μείωση έτσι του κινδύνου πτώσεων, λόγω μυοσκελετικών διαταραχών που προκαλεί εμμέσως η ΧΑΠ. Περιορίζει δε τον κίνδυνο οστεοπενίας και οστεοπόρωσης που προκύπτει ενίοτε από τη χρήση των κορτικοστεροειδών.

«Ο τρόπος διαχείρισης της νόσου είναι πάντοτε εξατομικευμένος και ανάλογος των αναπνευστικών συμπτωμάτων και λειτουργικών αναγκών του ασθενούς. Ακρογωνιαίος λίθος είναι η διακοπή του καπνίσματος. Καμία από τις παραπάνω παρεμβάσεις δεν μπορεί να προσφέρει σταθεροποίηση ή βελτίωση της πνευμονικής λειτουργίας όταν ο ασθενής εξακολουθεί να εισπνέει τις χιλιάδες επιβλαβείς ουσίες που υπάρχουν στον καπνό.

Παράλληλα, πρέπει να βελτιώνει τη διατροφή του, προκειμένου να υποστηρίζει τον οργανισμό του ενάντια στις λοιμώξεις, να παίρνει τα κατάλληλα συστατικά που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, να διατηρεί ένα υγιές βάρος, ώστε οι πνεύμονες να μην καταβάλλουν διπλάσια προσπάθεια για να διοχετεύουν οξυγόνο σε όλους τους ιστούς του οργανισμού. Η διαχείριση, λοιπόν, της ΧΑΠ είναι μια συλλογική προσπάθεια πολλών επιστημόνων.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η αξία της φυσικοθεραπείας στους ασθενείς με αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα έχει υποτιμηθεί, σε αντίθεση με τις χώρες της Ευρώπης στις οποίες παρέχεται ως μέρος της ενδεδειγμένης θεραπευτικής φροντίδας στην αντιμετώπιση της νόσου ασθενών με βλάβες του καρδιακού και αναπνευστικού συστήματος.

Ανεξαρτήτως, πάντως, του τρόπου αντιμετώπισης της ΧΑΠ, οι οδηγίες για την απομάκρυνση του κινδύνου επιδείνωσης των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και ιδίως του καύσωνα αφορούν όλους τους πάσχοντες: αποφυγή των εξωτερικών χώρων ή εκτέλεση δραστηριοτήτων σε αυτούς νωρίς το πρωί με χρήση προστατευτικών μασκών για το φιλτράρισμα των ρύπων, όπου υπάρχουν, παραμονή σε κλιματιζόμενους εσωτερικούς χώρους κατόπιν καθαρισμού των air-condition και των φίλτρων αέρα, όπως και των ανεμιστήρων, και διαρκή ενυδάτωση», καταλήγει η εξειδικευμένη φυσικοθεραπεύτρια κ. Κουλοπούλου

Ο Ιούλιος του 2023 πιθανόν θα είναι ο πιο θερμός που έχει καταγραφεί εδώ και «εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες χρόνια» στον πλανήτη Γη, εκτίμησε χθες Πέμπτη (20/7) ο επικεφαλής κλιματολόγος της NASA.

Έχουν ήδη καταρριφθεί πολλά ρεκόρ ζέστης τον Ιούλιο, σύμφωνα με εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του πανεπιστημίου Μέιν των ΗΠΑ, που συνδυάζουν δεδομένα από σταθμούς στη Γη και από δορυφόρους για να δημιουργήσουν μοντέλα που επιτρέπουν να γίνουν προκαταρκτικές εκτιμήσεις.

Αν και τα δύο εργαλεία έχουν κάποιες διαφορές το ένα από το άλλο, η τάση ανόδου των θερμοκρασιών είναι αναμφισβήτητη και πιθανόν θα αντανακλάται στις μηνιαίες εκθέσεις αμερικανικών υπηρεσιών που θα δημοσιοποιηθούν αργότερα, εξήγησε ο Γκάβιν Σμιτ, επικεφαλής κλιματολόγος της αμερικανικής υπηρεσίας διαστήματος, σε δημοσιογράφους.

Προχθές Τετάρτη (19/7) το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος προέβλεψε πως ο φετινός Ιούλιος θα είναι ο θερμότερος σε παγκόσμιο επίπεδο αφότου άρχισαν οι μετρήσεις, έπειτα από τον Ιούνιο που ήδη έσπασε κάθε ρεκόρ.

«Παρατηρούμε αλλαγές άνευ προηγουμένου σε όλο τον κόσμο», τόνισε ο κ. Σμιτ.

«Κύματα καύσωνα στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, στην Κίνα κατεδαφίζουν τα ρεκόρ», συνέχισε.

Και τα φαινόμενα αυτά δεν μπορούν να αποδοθούν μόνο στο φαινόμενο Ελ Νίνιο, που «μόλις ενέσκηψε».

Το Ελ Νίνιο είναι κυκλικό κλιματικό φαινόμενο, η πηγή του οποίου βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, και οδηγεί σε αύξηση των θερμοκρασιών παγκοσμίως, ξηρασίες σε κάποιες περιοχές του κόσμου και καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις σε άλλες.

Αν και το Ελ Νίνιο διαδραματίζει κάποιον μικρό ρόλο στις τρέχουσες παρατηρήσεις, «βλέπουμε ρεκόρ θερμοκρασιών στην επιφάνεια της θάλασσας να καταρρίπτονται ακόμα και πέρα από τους τροπικούς, πολλούς μήνες τώρα», σύμφωνα με τον κ. Σμιτ.

«Και προβλέπουμε πως αυτό θα συνεχιστεί», πρόσθεσε ο κλιματολόγος, «καθώς συνεχίζουμε να εκπέμπουμε αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα».

Τα φαινόμενα που παρατηρούνται το τρέχον διάστημα αυξάνουν την πιθανότητα το 2023 να είναι η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ. Η πιθανότητα αυτή είναι «50-50», κατά τους υπολογισμούς του Γκάβιν Σμιτ, άλλοι επιστήμονες όμως θεωρούν πως φθάνει ως ακόμα και το 80%, διευκρίνισε.

«Προβλέπουμε ότι το 2024 θα είναι χρονιά ακόμα πιο θερμή, καθώς θα αρχίσει με το φαινόμενο Ελ Νίνιο, που ενισχύεται αυτή τη στιγμή και θα φθάσει στην κορύφωση στα τέλη αυτής της χρονιάς», συμπλήρωσε ο κ. Σμιτ.

Οι διαδοχικοί καύσωνες απειλούν την ικανότητα της φύσης να μας παρέχει τροφή, λένε οι ερευνητές, καθώς προειδοποιούν για έναν «αόρατο, σιωπηλό θάνατο» στους ωκεανούς μας εν μέσω θερμοκρασιών ρεκόρ που καίνε τη Γη.

Οι καύσωνες σαρώνουν την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Κίνα, με την παγκόσμια θερμότερη ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ στις αρχές του φετινού Ιουλίου, θέτοντας σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή καθώς και τη γη και τη θάλασσα από την οποία εξαρτάται.

«Το διατροφικό μας σύστημα είναι παγκόσμιο», δήλωσε ο Τζον Μάρσαμ, καθηγητής ατμοσφαιρικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Leeds, επισημαίνοντας:

«Υπάρχουν αυξανόμενοι κίνδυνοι ταυτόχρονης μεγάλης απώλειας καλλιεργειών σε διάφορες περιοχές του κόσμου, γεγονός που θα επηρεάσει πραγματικά τη διαθεσιμότητα και τις τιμές των τροφίμων. Αυτό δεν το βλέπουμε αυτή τη στιγμή, αλλά τις επόμενες δεκαετίες αυτό είναι ένα από τα πράγματα για τα οποία πραγματικά φοβάμαι».

«Ως άνθρωπος, αν είσαι αρκετά πλούσιος, μπορείς να μπεις μέσα και να βάλεις τον κλιματισμό. Αλλά τα φυσικά οικοσυστήματα και τα καλλιεργούμενα οικοσυστήματα δεν μπορούν να το κάνουν αυτό» υπογράμμισε.

Ο ευρωπαϊκός καύσωνας του 2018 οδήγησε σε πολλαπλές «αποτυχίες» καλλιεργειών και απώλεια αποδόσεων έως και 50% στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Το 2022, θερμοκρασίες ρεκόρ στο Ηνωμένο Βασίλειο σκότωσαν φρούτα και λαχανικά στο αμπέλι.

Οι καύσωνες αναμένεται να γίνουν 12 φορές πιο συχνοί έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από την αύξηση της θερμοκρασίας. Αν και ένας καύσωνας μπορεί να μην σκοτώσει ένα οικοσύστημα, τα μακρύτερα και συχνότερα φαινόμενα θα σημαίνουν ότι η φύση δεν θα έχει χρόνο να ανακάμψει.

«Οι άνθρωποι είναι γενικά απομονωμένοι από τις επιπτώσεις των καιρικών συνθηκών από τις οποίες εξαρτόμαστε όλοι. Πηγαίνουμε στα καταστήματα για να αγοράσουμε τρόφιμα – δεν τα καλλιεργούμε μόνοι μας. Αλλά αν μιλήσετε με αγρότες οπουδήποτε στον κόσμο, έχουν εξαιρετική επίγνωση του τι κάνει ο καιρός και των επιπτώσεων στη γεωργία τους» είπε ο Μάρσαμ.

O «αόρατος, σιωπηλός θάνατος» των ωκεανών

Η κλιματική κρίση δεν αυξάνει μόνο τους ατμοσφαιρικούς καύσωνες αλλά και τους ωκεάνιους, βλάπτοντας τις παράκτιες κοινότητες και απειλώντας μια άλλη βασική πηγή τροφής για τον άνθρωπο. Η θερμική καταπόνηση προκαλεί δραματικές εκλείψεις, όπως ο «θερμικός θόλος» του 2021 κατά μήκος της ακτής του Καναδά στον Ειρηνικό, ο οποίος σκότωσε περίπου ένα δισεκατομμύριο θαλάσσια ζώα.

Η Ντανιέλα Σμιτ, καθηγήτρια γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε:

«Συχνά σκεφτόμαστε τις επιπτώσεις στα οικοσυστήματα της ξηράς επειδή είναι εύκολο να τις δούμε – τα φυτά μαραίνονται και τα ζώα ζεσταίνονται πολύ. Αλλά οι άνθρωποι γενικά δεν σκέφτονται τους θαλάσσιους καύσωνες. Αυτό είναι που πραγματικά με ανησυχεί – αυτός ο αόρατος, σιωπηλός θάνατος».

Μερικά από τα πιο ευάλωτα οικοσυστήματα είναι αυτά που έχουν συνηθίσει να έχουν σταθερή θερμοκρασία όλο το χρόνο, όπως τα είδη στους τροπικούς ωκεανούς. Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου αναμένεται να αφανίσει ουσιαστικά τους τροπικούς υφάλους κοραλλιών. Έχουν τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα από κάθε άλλο οικοσύστημα παγκοσμίως και στηρίζουν περισσότερους από 500 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονται σε φτωχές χώρες.

«Έχω μικρά παιδιά», δήλωσε ο Μάρσαμ. «Κάθε φορά που βλέπεις το “Finding Nemo” ή διαβάζεις ένα βιβλίο για τους κοραλλιογενείς υφάλους, δεν μπορείς παρά να αισθάνεσαι ότι, σε κάποιο επίπεδο, τους πουλάς ένα ψέμα. Αν δεν δράσουμε γρήγορα, αυτά τα συστήματα θα εξαφανιστούν. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μη νοιάζονται για τους κοραλλιογενείς υφάλους, αλλά δεν υπάρχει κανένα μέρος του πλανήτη που να είναι απρόσβλητο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», τόνισε.

«Δεν χρειάζεται τα πάντα να έχουν οικονομική αξία. Χρειάζεστε φυτά για κάθε αναπνοή που παίρνετε. Είναι το οξυγόνο που αναπνέετε – τείνουμε να το ξεχνάμε αυτό» πρόσθεσε.

Η έρευνα μόλις αρχίζει να ξύνει την επιφάνεια της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο η θερμότητα επηρεάζει τα οικοσυστήματα. Σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών για αύξηση της θερμοκρασίας κατά 4,4 βαθμούς Κελσίου, το 41% των χερσαίων σπονδυλωτών θα αντιμετωπίσει ακραία θερμικά φαινόμενα μέχρι το 2099, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature. Οι πιέσεις που προκαλούνται από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα, επηρεάζοντας την ανάπτυξη, τη γονιμότητα, την ανοσία και τις αλλαγές στη συμπεριφορά.

Τα είδη μετακινούνται στα βουνά και προς τους πόλους για να αποφύγουν τη ζέστη. Τελικά, είναι πιθανό να οδηγήσει περισσότερα είδη προς εξαφάνιση.

Η φύση μπορεί, ωστόσο, να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να κάνει την ακραία ζέστη πιο υποφερτή, λένε οι ειδικοί. Οι υδάτινες μάζες, όπως οι λίμνες και τα σιντριβάνια, καθιστούν τα τοπία πιο ανθεκτικά στα ζεστά, ξηρά καλοκαίρια, βοηθώντας στην πρόληψη των πυρκαγιών και μειώνοντας τις επιπτώσεις της ξηρασίας.

«Η παρουσία της βλάστησης και του νερού στο τοπίο μας μπορεί να χρησιμεύσει ως τρόπος παθητικής ψύξης του περιβάλλοντός μας. Τα δέντρα και τα φυτά παρέχουν σκίαση και έχουν επίσης τον μηχανισμό της εξατμισοδιαπνοής. Τα υδάτινα σώματα, όπως οι λίμνες και τα σιντριβάνια, δεσμεύουν τη θερμότητα γύρω τους με την εξάτμιση του νερού» δήλωσε η Νικόλ Μιράντα, ερευνήτρια στο πρόγραμμα Oxford Martin για το μέλλον της ψύξης.

Ένα παράδειγμα είναι οι πράσινοι διάδρομοι μεγάλης κλίμακας στο Μεντεγίν της Κολομβίας, οι οποίοι φέρεται να έχουν μειώσει τη θερμότητα των πόλεων κατά 2 βαθμούς Κελσίου

*Πηγή: Guardian

Η Δευτέρα 3 Ιουλίου ήταν η θερμότερη ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ παγκοσμίως, σύμφωνα με στοιχεία από τα Εθνικά Κέντρα Περιβαλλοντικών Προβλέψεων των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έφτασε τους 17,01 βαθμούς Κελσίου (62,62 Φαρενάιτ), ξεπερνώντας το ρεκόρ του Αυγούστου 2016, που ήταν 16,92 βαθμοί Κελσίου (62,46F), καθώς οι καύσωνες "χτυπούν" σε όλο τον κόσμο.

Οι νότιες πολιτείες της Αμερικής υποφέρουν από τον "θερμικό θόλο" που δημιουργήθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, στην Κίνα, συνεχίστηκε ένας διαρκής καύσωνας, με το θερμόμετρο να ξεπερνά του 35 βαθμού Κελσίου (95F) ενώ στη Βόρεια Αφρική σημειώθηκαν θερμοκρασίες κοντά στους 50 βαθμούς Κελσίου (122F).

Ακόμη και στην Ανταρκτική, η οποία διανύει αυτή την περίοδο την εποχή του χειμώνα, κατέγραψε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και παράλληλα η ερευνητική βάση Vernadsky της Ουκρανίας στα νησιά Αργεντινής έσπασε πρόσφατα το ρεκόρ θερμοκρασίας του Ιουλίου με 8,7 βαθμούς Κελσίου (47,6F).

"Αυτό δεν είναι ένα ορόσημο που θα έπρεπε να γιορτάζουμε", δήλωσε η κλιματολόγος Φριντερίκε Ότο του Ινστιτούτου Γκράνθαμ για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον του Imperial College του Λονδίνου. "Είναι μια θανατική καταδίκη για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα".

Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι για τις ακραίες θερμοκρασίες ευθύνονται η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με ένα αναδυόμενο φαινόμενο Ελ Νίνιο.

Πότε επιβάλλεται επίσκεψη στον αγγειοχειρουργό για τη φλεβική υγεία των ποδιών;

Το πρώτο κύμα καύσωνα έφτασε ήδη στη χώρα μας. Μαζί όμως με το καλοκαίρι και τη ζέστη για ορισμένους ανθρώπους ξεκινάει μια περίοδος με διάφορα ενοχλητικά συμπτώματα στα πόδια τους. Αίσθημα βάρους και κούρασης, μικρό πρήξιμο στα κάτω άκρα, αίσθημα καύσου στη γάμπα, κράμπες, φαγούρα, «ανήσυχα» πόδια τη νύχτα, αποτελούν μια σειρά από συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται ή επιδεινώνονται με την αύξηση της θερμοκρασίας. Όλα αυτά τα προβλήματα μπορεί να σημαίνουν είτε μια απλή επιβάρυνση της φλεβικής λειτουργίας είτε μια εγκατεστημένη φλεβική ανεπάρκεια.

Γιατί το καλοκαίρι επιβαρύνεται η φλεβική λειτουργία;

«Κατ’ αρχάς πρέπει να αναφερθούμε στην κύρια λειτουργία του φλεβικού δικτύου, η οποία είναι η επιστροφή του αίματος προς τα πάνω, προς την καρδιά, δηλαδή αντίθετα στη βαρύτητα, η οποία το οδηγεί προς τα κάτω, προς τα πόδια. Για να το επιτύχει αυτό, το φλεβικό δίκτυο διαθέτει ειδικές βαλβίδες που επιτρέπουν την κίνηση του αίματος μόνο προς τα πάνω, (ανεπίστροφες βαλβίδες).

Το καλοκαίρι, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, οι φυσιολογικές φλέβες των ποδιών μεγαλώνουν σε διάμετρο (διαστέλλονται) και έτσι διαχειρίζονται μεγαλύτερη ποσότητα αίματος. Συχνά, η αποτελεσματικότητα των βαλβίδων μειώνεται, το όλο δίκτυο υπερλειτουργεί, ενώ η ορθοστασία της ημέρας επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Τότε, και λόγω της υπερδραστηριότητας αυτής των φλεβών, εμφανίζονται ή επιδεινώνονται τα ενοχλητικά συμπτώματα που αναφέραμε πριν.

Όλα τα παραπάνω, λοιπόν, συμβαίνουν το καλοκαίρι σε ανθρώπους με φυσιολογικό φλεβικό δίκτυο και σε ορισμένους οδηγούν στην εμφάνιση συμπτωμάτων των οποίων η παρουσία δεν σημαίνει υποχρεωτικά και την παρουσία νόσου. Βεβαίως, στην περίπτωση που είναι ήδη εγκατεστημένη μια φλεβική ανεπάρκεια τα συμπτώματα γίνονται εντονότερα, ενώ πλέον αρχίζει να αυξάνεται ακόμη περισσότερο η πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών, όπως η φλεβική θρόμβωση», επισημαίνει ο κ. Ευάγγελος Νικολόπουλος, Αναπληρωτής Διευθυντής Αγγειοχειρουργός στο Metropolitan Hospital.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Αποφυγή της ζέστης: Αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο ανακούφισης των συμπτωμάτων μιας και επαναφέρει τη λειτουργία του φλεβικού δικτύου σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Σε αυτή την κατεύθυνση συνεισφέρει και το δρόσισμα, που μπορεί να επιτευχθεί είτε ρίχνοντας περιστασιακά δροσερό νερό στα πόδια είτε χρησιμοποιώντας κάποια ενυδατική κρέμα, η οποία προηγουμένως έχει μείνει στο ψυγείο για λίγη ώρα.
Άσκηση και βάδιση: Η βασική κινητήρια δύναμη για την φλεβική επιστροφή είναι η σύσπαση των μυών των κάτω άκρων και κυρίως της γάμπας. Συνεπώς, οποιαδήποτε κίνηση μόνο θετικό αντίκτυπο έχει. Αυτή μπορεί να είναι ένα απλό περπάτημα, είτε διάφορες στατικές ασκήσεις (κίνηση δακτύλων, άκρου ποδός, κ.ά.).

Καλή ενυδάτωση: Το καλοκαίρι είναι μια περίοδος που πολύ εύκολα χάνονται υγρά από το σώμα. Η καλή ενυδάτωση έχει ευεργετικά αποτελέσματα, τόσο στη ρευστότητα του αίματος και συνεπώς στην καλύτερη ροή του εντός του φλεβικού δικτύου, όσο και στη λειτουργία του δέρματος με αποτέλεσμα τη μείωση των συμπτωμάτων.

Χρήση φλεβοτονικών σκευασμάτων: Τα σκευάσματα αυτά έχουν διάφορες δράσεις, μεταξύ των οποίων είναι ο περιορισμός της αύξησης της διαμέτρου (αγγειοδιαστολή) των μικρών φλεβών, σε επίπεδο μικροκυκλοφορίας, με συνέπεια να ανακουφίζουν από τα συμπτώματα. Έχουν περιορισμένη αποτελεσματικότητα και προτείνονται όταν είναι πολύ έντονα τα συμπτώματα.

Ελαστικές κάλτσες: Είναι αποτελεσματικές στο να βελτιώνουν τα συμπτώματα αλλά δεν είναι εύχρηστες μέσα στο θερμό περιβάλλον του καλοκαιριού και τα ηλικιωμένα άτομα δυσκολεύονται στη σωστή εφαρμογή τους. Προτείνονται μόνο για περιπτώσεις εγκατεστημένης νόσου φλεβικής ανεπάρκειας και μόνο μέχρι την αποκατάστασή της.

Το πιο σημαντικό όμως από όλα τα παραπάνω μέτρα είναι το να γνωρίζει κανείς εάν οι φλέβες του είναι φυσιολογικές και απλά δίνουν κάποιες ενοχλήσεις ή εάν υπάρχει φλεβική ανεπάρκεια (οπότε στα όποια συμπτώματα προστίθεται και ο κίνδυνος θρόμβωσης). Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα με μια επίσκεψη στον αγγειοχειρουργό και την εξέταση με υπέρηχο (triplex) φλεβών.

Πώς αντιμετωπίζεται η φλεβική ανεπάρκεια;

«Σήμερα η φλεβική ανεπάρκεια (και οι κιρσοί που πολλές φορές συνυπάρχουν ως ορατή επιφανειακή εκδήλωση μιας εν τω βάθει φλεβικής ανεπάρκειας) αντιμετωπίζονται με ενδοαγγειακές μεθόδους, με laser, ραδιοσυχνότητες ή με ακόμα πιο σύγχρονες τεχνικές με χρήση ειδικής κόλλας (χωρίς θερμότητα).
Σε κάθε περίπτωση, η θεραπεία γίνεται σε μία ημέρα και χωρίς διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. Είναι εξαιρετικά ανώδυνη, ο ασθενής περπατάει ελεύθερα, άμεσα (χωρίς χρήση βοηθήματος) και επιστρέφει αμέσως στις καθημερινές του δραστηριότητες και εντός 3-4 ημερών στην εργασία του. Η χρήση, δε, της ενοχλητικής, κατά πολλούς, ελαστικής κάλτσας μετά την αποκατάσταση περιορίζεται πλέον στο πρώτο 24ωρο. Φυσικά, προϋπόθεση για εύκολη, ανώδυνη και ταχύτατη αποθεραπεία αποτελεί η εμπειρία στον τομέα της αποκατάστασης της φλεβικής ανεπάρκεια.