Οι PFAS, ή υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ενώσεις, είναι μια ομάδα βιομηχανικών χημικών που χρησιμοποιούνται λόγω της αντοχής τους σε χιλιάδες προϊόντα, από καλλυντικά και αντικολλητικά σκεύη μέχρι συσκευασίες τροφίμων και ανεμογεννήτριες.

Οι ενώσεις αυτές αποτελούνται από αλυσίδες ατόμων άνθρακα και φθορίου που έχουν ενωθεί με εξαιρετικά ισχυρούς δεσμούς και δεν διασπώνται στο περιβάλλον.

H αύξηση των μελετών που συνδέουν τις PFAS με επιπτώσεις στην υγεία ανοίγουν το δρόμο για «κύμα» προσφυγών

Έπειτα από δεκαετίες ευρείας χρήσης, ανιχνεύονται σήμερα σε όλους τους οργανισμούς του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων πρακτικά όλων των ανθρώπων, καθώς και στο έδαφος, τα υπόγεια ύδατα, ακόμα και το νερό της βροχής.

Καρκίνος, διατάραξη των ορμονικών επιπέδων, αναπτυξιακές διαταραχές σε παιδιά και προβλήματα γονιμότητας είναι μερικές από πιθανές παρενέργειες αυτών των ουσιών, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί αιτιακή σχέση.

Στις ΗΠΑ, πάντως, όπου οι PFAS ανιχνεύονται ευρέως στο πόσιμο νερό, γίγαντες της πετροχημικής βιομηχανίας όπως οι DuPont και 3M υποχρεώθηκαν να καταβάλουν αποζημιώσεις συνολικού ύψους άνω των 11 δισ. δολαρίων, μετά την αποκάλυψη εγγράφων που απέδειξαν ότι ο κίνδυνος ήταν γνωστός αλλά αποκρύφθηκε.

Τα αντικολλητικά σκεύη είναι μια κατηγορία προϊόντων που συχνά περιέχουν PFAS (George Redgrave / CC BY-ND 2.0)

Εξαιρέσεις

Η ανακοίνωση της Κομισιόν έρχεται δύο χρόνια μετά το αίτημα απαγόρευσης που υπέβαλαν η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία.

Όπως δήλωσε στο Reuters η ευρωπαία επίτροπος Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσγουελ, στο στόχαστρο μπαίνουν οι PFAS στα καταναλωτικά προϊόντα, ενώ εξαιρέσεις θα προβλέπονται για τη χρήση τους σε ορισμένες εφαρμογές.

Τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να είναι τα εισπνεόμενα φάρμακα για το άσθμα και οι  ημιαγωγοί που χρησιμοποιούνται σε πράσινες τεχνολογίες όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ανέφερε η επίτροπος. Η πρόταση είναι απίθανο να κατατεθεί πριν από τα τέλη του 2026, είπε.

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Χημικών, η οποία εξετάζει το εύρος μιας πιθανής απαγόρευσης από το 2023, έχει δεχτεί χιλιάδες σχόλια από συνδέσμους που εκπροσωπούν τους κλάδους αυτοκινήτου, καθαρής ενέργειας και πλαστικών.

Οι εταιρείες ζητούν εξαιρέσεις για ορισμένα PFAS όπως τα φθοροπολυμερή, τα οποία χρησιμοποιούνται σε αδιάβροχα ρούχα και επιστρώσεις για φωτοβολταϊκά πάνελ.

Στο μεταξύ, η αλυσίδα επενδυτικών τραπεζών Jefferies Group εκτίμησε αυτό τον μήνα ότι η αύξηση των μελετών που συνδέουν τις PFAS με επιπτώσεις στην υγεία ανοίγουν το δρόμο για «κύμα» προσφυγών και στην Ευρώπη.

Η περιβαλλοντική οργάνωση Client Earth απειλεί ήδη με νομικά μέτρα τις εταιρείες που «υποβαθμίζουν» τις επιπτώσεις των PFAS στο περιβάλλον και την υγεία.

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ