Για πολλούς ανθρώπους, τα τελευταία χρόνια της ζωής τους τα περνούν σε ένα ίδρυμα, με τις καθημερινές τους επιλογές και δραστηριότητες να καθορίζονται από το τι δεν μπορούν πλέον να κάνουν. Αλλά στην Ολλανδία, σε όσους εμφανίζουν άνοια προσφέρεται μια διαφορετική πορεία προς τα εμπρός: ουσιαστική, ικανοποιητική εργασία σε αγροκτήματα, όπου μπορούν να παραμείνουν ενεργοί, συνεχίζοντας να συνεισφέρουν στην κοινωνία.

Τα αγροκτήματα φροντίδας χρησιμοποιούνται ευρέως στις Κάτω Χώρες ως εναλλακτική λύση στα κέντρα ημερήσιας φροντίδας για άτομα που χρειάζονται φροντίδα, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με άνοια. Στόχος τους είναι να προσφέρουν νέα αντίληψη φροντίδας που κατευθύνεται προς μικρής κλίμακας και οικείο περιβάλλον.

Το Boerderij Op Aarde είναι ένα από τα εκατοντάδες ολλανδικά «αγροκτήματα φροντίδας» που λειτουργούν από ανθρώπους που αντιμετωπίζουν διάφορες ασθένειες ή προκλήσεις, είτε σωματικές είτε ψυχικές. Παρέχουν ουσιαστική εργασία σε γεωργικά περιβάλλοντα με μια απλή φιλοσοφία: αντί να σχεδιάζουν τη φροντίδα γύρω από το τι δεν μπορούν πλέον να κάνουν οι άνθρωποι, σχεδιάζουν τη φροντίδα για να αξιοποιήσουν και να τονίσουν αυτό που μπορούν να επιτύχουν.

Είναι μια προσέγγιση που η έρευνα έχει δείξει ότι έχει πολλά οφέλη. Για τα άτομα με άνοια, τα οποία συχνά είναι λιγότερο σωματικά δραστήρια και πιο απομονωμένα, οι αγροτικές εγκαταστάσεις προωθούν την κίνηση και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Και τα αγροκτήματα φροντίδας μπορούν να έχουν και συναισθηματικά οφέλη, δίνοντας στους συμμετέχοντες την αίσθηση του σκοπού και της ουσιαστικής συνεισφοράς. «Δεν εστιάζουμε σε αυτό που λείπει, αλλά σε αυτό που έχει μείνει», λέει ο Arjan Monteny, συνιδρυτής της Boerderij Op Aarde, «αυτό που είναι ακόμα δυνατό να αναπτυχθεί σε όλους».

Η γεωργία φροντίδας άρχισε να γίνεται όλο και πιο δημοφιλής στις Κάτω Χώρες στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Σύμφωνα με τον ερευνητή του Πανεπιστημίου Wageningen, Jan Hassink, οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες ήταν οικονομικά πιεσμένες καθώς το γεωργικό κόστος αυξανόταν και οι τιμές των τροφίμων έπεφταν, αναζητούσαν τρόπους να γίνουν πιο πολυλειτουργικές. Ταυτόχρονα, στην Ολλανδία εμφανιζόταν ένα κίνημα για τη μείωση της χρήσης ιδρυμάτων, στο πλαίσιο της αυξανόμενης αναγνώρισης ότι τα άτομα με αναπηρία είχαν το δικαίωμα να είναι ενεργά στην κοινωνία.

Λίγες δεκαετίες μετά, η γεωργία φροντίδας έχει καθιερωθεί στην Ολλανδία και το ενδιαφέρον για το μοντέλο αυτό για άτομα με κάθε είδους αναπηρία αυξάνεται σε όλη την Ευρώπη, στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες, λέει ο Hassink. Ως επιλογή για τη φροντίδα της άνοιας, είναι μια λύση που γίνεται όλο και πιο σημαντική κάθε χρόνο που περνά. Τα ποσοστά της άνοιας προβλέπεται να υπερδιπλασιαστούν παγκοσμίως έως το 2050. Ωστόσο, το πώς θα φροντίσουν καλύτερα αυτούς τους ανθρώπους παραμένει ένα ερώτημα με το οποίο πολλές χώρες εξακολουθούν να παλεύουν.

Στο Boerderij Op Aarde, οι συμμετέχοντες ξεκινούν κάθε πρωί συζητώντας για τις εργασίες της ημέρας. Οι εργασίες δεν λείπουν: οι κατσίκες και τα γουρούνια χρειάζονται τάισμα, οι κήποι χρειάζονται φροντίδα, τα ζεστά γεύματα πρέπει να ετοιμαστούν. Ένα παγκάκι στο εργαστήριο που έχει παλιώσει μπορεί να χρειαστεί να ξαναβαφτεί. Οι εργαζόμενοι επιλέγουν ποια καθήκοντα θα αναλάβουν – αυτό είναι σημαντικό, λέει ο Monteny, επειδή τα άτομα με άνοια δεν έχουν πολλές ευκαιρίες να πάρουν αποφάσεις στη ζωή τους. «Είναι μια μικρή ερώτηση», λέει, «αλλά έχει μεγάλη σημασία για τους ανθρώπους».

Υπάρχουν περίπου 1.350 αγροκτήματα φροντίδας στην Ολλανδία

Σήμερα, υπάρχουν περίπου 1.350 αγροκτήματα φροντίδας στις Κάτω Χώρες, τα οποία εξυπηρετούν ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων, σύμφωνα με τον Maarten Fischer, διευθυντή της Ομοσπονδίας Γεωργίας και Φροντίδας. Περίπου 400 από αυτά τα αγροκτήματα προσφέρουν φροντίδα για ηλικιωμένους με άνοια, είπε, πολλά από αυτά σε περιβάλλοντα που περιλαμβάνουν επίσης συμμετέχοντες με άλλες ανάγκες. «Εστιάζουν σε αυτό που πρέπει να γίνει εκείνη την ημέρα, το οποίο είναι αυτό που τους βγάζει από την τρέχουσα διαδικασία της ασθένειάς τους», λέει ο Fischer.

Το μοντέλο επιβεβαιώνεται από την έρευνα. Μελέτες στη Νορβηγία και την Ολλανδία διαπίστωσαν ότι τα άτομα με άνοια στα αγροκτήματα φροντίδας τείνουν να κινούνται περισσότερο και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες υψηλότερης έντασης από ό,τι εκείνα που βρίσκονται σε παραδοσιακή φροντίδα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην κινητικότητα στην καθημερινή ζωή και να έχει θετικό αντίκτυπο στη νόηση.

Η άνοια συνδέεται συχνά με την κοινωνική απομόνωση, και διαπιστώθηκε ότι τα αγροκτήματα φροντίδας ενισχύουν την κοινωνική συμμετοχή, ιδίως μεταξύ εκείνων που δεν θα επέλεγαν τις παραδοσιακές επιλογές βοήθειας. Η παραμονή στη φύση, που συχνά αποτελεί μέρος της ημέρας σε ένα αγρόκτημα φροντίδας, μπορεί επίσης να βελτιώσει την ευημερία των ατόμων με άνοια.

Τα αγροκτήματα δεν είναι μόνο καλά για τα άτομα, αλλά και για τις οικογένειές τους: μελέτες διαπιστώνουν ότι οι φροντιστές αισθάνονται λιγότερες ενοχές όταν οι αγαπημένοι τους υποστηρίζονται από υπηρεσίες που οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι φροντιστικές και ικανοποιητικές.

Σε άλλα αγροκτήματα, τα άτομα με άνοια ομαδοποιούνται με άτομα άλλων ηλικιών που έχουν διαφορετικές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει στο μη κερδοσκοπικό αγρόκτημα φροντίδας που εγκαινίασε ο Ronald de Vré στο Badhoeve, κοντά στο Άμστερνταμ. Έξι ημέρες την εβδομάδα, το αγρόκτημα φιλοξενεί ομάδες που αναμειγνύουν παιδιά και ενήλικες όλων των ηλικιών με μια σειρά από διαφορετικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάχρησης ουσιών και άλλων με παθήσεις όπως η νόσος του Πάρκινσον ή η άνοια.

Φροντίζουν κήπους και ζώα, όπως πόνι, γαϊδούρια, κύκνους, πρόβατα και περίπου 60 κότες. Με παθήσεις όπως η άνοια, λέει, «ο κόσμος σου μικραίνει, αλλά εδώ, νιώθεις ότι η ζωή σου εξακολουθεί να βρίσκεται στον πραγματικό κόσμο».

Πηγή:

brightvibes.com/2620/en/in-the-netherlands-people-with-dementia-can-work-on-care-farms

Φωτογραφίες: boerderijopaarde.nl