Η κάνναβη εξακολουθεί να είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο ναρκωτικό με κατ’ εκτίμηση 200 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Επιπλέον, οι θάνατοι από χρήση οπιοειδών την ίδια περίοδο αυξήθηκαν κατά 41% παγκοσμίως.

Ωστόσο, το κοινωνικό κόστος από τη χρήση και την παγκόσμια διακίνηση ναρκωτικών είναι υψηλό για πολλές χώρες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι χώρες με υψηλά επίπεδα διακίνησης, καλλιέργειας, διανομής και κατανάλωσης ναρκωτικών εμφανίζουν επίσης υψηλά επίπεδα αστάθειας, βίας, βίαιων εγκλημάτων και ανθρωποκτονιών.

«Το μεταβαλλόμενο νομοθετικό τοπίο διευρύνει τη χρήση της κάνναβης για ιατρικούς και επιστημονικούς σκοπούς»

Σύμφωνα με την έκθεση «πολυάριθμα κράτη μέλη έχουν απεγκληματοποιήσει και αποποινικοποιήσει τη χρήση κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς. Αυτό ερμηνεύεται από πολλούς φορείς ως νομιμοποίηση της μη ιατρικής χρήσης της κάνναβης. Ωστόσο, η νομιμοποίηση της μη ιατρικής χρήσης της κάνναβης αντιβαίνει στις συμβάσεις ελέγχου των ναρκωτικών. Έτσι, η Ετήσια Έκθεση εξετάζει τις σημαντικές διαφορές στην έννοια των όρων «νομιμοποίηση», «απεγκληματοποίηση» και «αποποινικοποίηση».

Η κάνναβη στην Ευρώπη

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε πρόσφατα ότι το CBD, που εξάγεται από το φυτό της κάνναβης, δεν πρέπει να θεωρείται φάρμακο, σύμφωνα με τις Συμβάσεις του 1961 ή του 1971. Αρκετά κράτη βρίσκονται ήδη στη διαδικασία προσαρμογής της νομοθεσίας τους, για να ευθυγραμμιστούν με αυτή την απόφαση.

Αρκετά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν θεσπίσει νομοθεσία για τη διεύρυνση της χρήσης προϊόντων κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς. Αρκετές χώρες στην περιοχή είτε έχουν συζητήσει είτε έχουν λάβει μέτρα, για να εξετάσουν το ενδεχόμενο διεύρυνσης της χρήσης κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς, κατά παράβαση της Ενιαίας Σύμβασης του 1961 για τα Ναρκωτικά. Το INCB υπενθυμίζει σε όλα τα μέρη της Σύμβασης του 1961 ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4(γ), η παραγωγή, η παρασκευή, η εξαγωγή, η εισαγωγή, η διανομή, το εμπόριο, η χρήση και η κατοχή φαρμάκων περιορίζονται αποκλειστικά σε ιατρικούς και επιστημονικούς σκοπούς.

Οι περιορισμοί της COVID-19 είχαν μικρό αντίκτυπο στην παράνομη προσφορά και ζήτηση ναρκωτικών. Στην Ευρώπη τα επίπεδα παραγωγής συνθετικών ναρκωτικών και η διαθεσιμότητα κοκαΐνης παρέμειναν σταθερά παρά τους περιορισμούς για την COVID-19. Παρατηρήθηκαν επίσης αλλαγές στις οδούς διακίνησης, κυρίως μετατόπιση από την ξηρά στη θάλασσα, για τη διακίνηση ηρωίνης από τη Δυτική Ασία και ρητίνης κάνναβης από το Μαρόκο στην Ευρώπη. Αν και τα επίπεδα χρήσης των περισσότερων ναρκωτικών μειώθηκαν κατά τα αρχικά λοκντάουν, αυξήθηκαν μόλις άρθηκαν οι περιορισμοί.

Η καλλιέργεια κάνναβης στην Αφρική

Σύμφωνα με το UNODC, εάν συνεχιστούν τα σημερινά επίπεδα χρήσης ναρκωτικών, αναμένεται ότι θα μεγαλώσει ο αριθμός των ατόμων που κάνουν χρήση, λόγω της αύξησης του πληθυσμού στην ήπειρο την επόμενη δεκαετία. Ο αριθμός των κρατών στην Αφρική που επιτρέπουν τη νόμιμη καλλιέργεια κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς συνεχίζει να αυξάνεται. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες σκοπεύουν να εξάγουν μόνο κάνναβη, ενώ άλλες επιτρέπουν την εγχώρια χρήση κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς.

Η κάνναβη στο Μεξικό και τη Βόρεια Αμερική

Αλλαγές στο καθεστώς ρύθμισης της κάνναβης συνεχίζουν να υιοθετούνται σε ολόκληρη τη Βόρεια Αμερική. Στο Μεξικό οι νέοι κανονισμοί για τη χρήση κάνναβης από ενήλικες για μη ιατρικούς σκοπούς βρίσκονται υπό αναθεώρηση βάσει απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου από τον Ιούνιο του 2021. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τον έλεγχο της κάνναβης σε ομοσπονδιακό επίπεδο, υπογράφηκαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους ρυθμίσεις σε πολιτειακό νομοθετικό επίπεδο, για να επιτραπεί η χρήση και η κατοχή κάνναβης από ενήλικες για μη ιατρικούς σκοπούς σε έξι ακόμη πολιτείες.

Η κάνναβη στη Νότια Αμερική

Οι κυβερνήσεις της περιοχής προετοιμάζονται να δημιουργήσουν βιομηχανίες κάνναβης. Οι περισσότερες κυβερνήσεις στην περιοχή ρύθμισαν την καλλιέργεια, την παραγωγή και το εμπόριο κάνναβης για ιατρικούς, επιστημονικούς και βιομηχανικούς σκοπούς. Ορισμένες από τις κυβερνήσεις σκοπεύουν να ιδρύσουν βιομηχανίες κάνναβης, για να βοηθήσουν τις προσπάθειες οικονομικής ανάκαμψης μετά την COVID-19.

Η κάνναβη στη Δυτική Ασία

Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπα με αυξημένη διακίνηση και κατάχρηση συνθετικών ναρκωτικών. Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά τη διακίνηση και την κατάχρηση συνθετικών ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένων των αμφεταμινών, των συνθετικών κανναβινοειδών και διαφόρων άλλων νέων ψυχοδραστικών ουσιών. Οι διακινητές έχουν στραφεί στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαφημίσουν και να πουλήσουν αυτές τις ουσίες. Ο λόγος για την αυξανόμενη ζήτηση για συνθετικά ναρκωτικά σε αυτήν την περιοχή φαίνεται να είναι η μειωμένη διαθεσιμότητα κάνναβης και οπιούχων κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Πανδημία και χρήση ναρκωτικών ουσιών

Οι περιορισμοί της COVID-19 είχαν μικρό αντίκτυπο στην παράνομη προσφορά και ζήτηση ναρκωτικών, διαπιστώνεται στην Έκθεση.

Στην Ευρώπη τα επίπεδα παραγωγής συνθετικών ναρκωτικών και η διαθεσιμότητα κοκαΐνης παρέμειναν σταθερά παρά τους περιορισμούς για την COVID-19. Παρατηρήθηκαν όμως αλλαγές στις οδούς διακίνησης, κυρίως μετατόπιση από την ξηρά στη θάλασσα, για τη διακίνηση ηρωίνης από τη Δυτική Ασία και ρητίνης κάνναβης από το Μαρόκο στην Ευρώπη. Αν και τα επίπεδα χρήσης των περισσότερων ναρκωτικών μειώθηκαν κατά τα αρχικά λοκντάουν, αυξήθηκαν μόλις άρθηκαν οι περιορισμοί.

Τα πρότυπα χρήσης ναρκωτικών στην περιοχή έγιναν επίσης πιο περίπλοκα λόγω της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας μιας ποικιλίας ναρκωτικών. Αυτή η αύξηση της διαθεσιμότητας και της ποικιλίας οδήγησε σε αποκλίνοντα μοτίβα πολλαπλής χρήσης ναρκωτικών, με τα άτομα, δηλαδή, που κάνουν χρήση ναρκωτικών να καταναλώνουν περισσότερα από ένα είδη ναρκωτικών ταυτόχρονα ή διαφορετικούς τύπους ναρκωτικών διαδοχικά. Μια άλλη αναδυόμενη τάση είναι η μη ιατρική χρήση βενζοδιαζεπινών, μερικές φορές σε συνδυασμό με οπιοειδή ή αλκοόλ, μεταξύ ατόμων υψηλού κινδύνου που κάνουν χρήση ναρκωτικών, κρατουμένων και άλλων ομάδων.

«Σε ηλεκτρονικά σημεία πώλησης ναρκωτικών ουσιών τείνουν να μετατραπούν τα social media»

Σε ηλεκτρονικά σημεία πώλησης ναρκωτικών ουσιών τείνουν να μετατραπούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media), καθώς ανοίγουν την πρόσβαση σε σημαντικό αριθμό ατόμων για την προμήθειά τους. Κάνναβη, συνταγογραφούμενα παυσίπονα και άλλες ναρκωτικές ουσίες κρατούν τα πρωτεία των ευπώλητων ναρκωτικών προϊόντων και άτομα νεαρής ηλικίας είναι οι βασικοί καταναλωτές ως κύριοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Τον κομβικό, αρνητικό ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην προώθηση της μη ιατρικής χρήσης ναρκωτικών επισημαίνει η Ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών (INCB), που δημοσιοποίησε σήμερα ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας στη χώρα μας, το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Το INCB συνιστά στις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να μην χάνουν το μέτρο, να αυτορυθμίζουν τις πλατφόρμες τους και να περιορίζουν τη διαφήμιση και την προώθηση της μη ιατρικής χρήσης ναρκωτικών.

Επιπλέον, στην Ετήσια Έκθεσή του για το 2021 το INCB:

– εκφράζει ανησυχία για τον ευρύ αρνητικό αντίκτυπο των παράνομων χρηματοοικονομικών ροών που σχετίζονται με τη διακίνηση ναρκωτικών και προειδοποιεί ότι εκατομμύρια δολάρια χάνονται ετησίως εξαιτίας τους, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες,

– προσφέρει μια παγκόσμια ανασκόπηση του προβλήματος των ναρκωτικών και των προσπαθειών ελέγχου τους,

– εξακολουθεί να εκφράζει την ανησυχία του για τις περιφερειακές ανισότητες στη διαθεσιμότητα αναλγητικών φαρμάκων και καλεί τις κυβερνήσεις να εξισώσουν την πρόσβαση,

– προειδοποιεί για σημαντικές ελλείψεις στους ελέγχους σχετικά με την παραγωγή, το εμπόριο και τη διανομή πρόδρομων χημικών ουσιών, και προτρέπει τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν το ρυθμιστικό πλαίσιο.

Μπορείτε να διαβάσετε/μεταφορτώσετε ολόκληρη την έκθεση του INCB για το 2021, εδώ (Greek-presskit_2021)