"Στον πάγο" οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας, "Στοπ" Τραμπ στην παράδοση των F-35 στην Άγκυρα. Ο ευρωπαϊκός Τύπος για τις εξελίξεις:
Οι σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον - Άγκυρας, χωρών συμμάχων στους κόλπους του ΝΑΤΟ, διανύουν εδώ και δύο χρόνια περιόδους υψηλής έντασης, ωστόσο, όπως σημειώνει το Γαλλικό Πρακτορείο, η ένταση αυτή έχει ξεκάθαρα κλιμακωθεί μετά την επανεκλογή του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Ιούνιο.
Ο πόλεμος στη Συρία αλλά και η τύχη του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ και τον οποίο η Άγκυρα κατηγορεί για την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, αξιώνοντας την έκδοση του, βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου με τα θέματα-αγκάθια μεταξύ των δύο χωρών. Μαζί τους και η υπόθεση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον.
Ψυχρή υποδοχή
Την 24η Ιουνίου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές εκλογές στη χώρα του από τον πρώτο γύρο εξασφαλίζοντας το 52,6% των ψήφων. Η εκλογή του θα ενισχύσει την εξουσία του, με τις κάλπες αυτές να σηματοδοτούν τη μετάβαση από το κοινοβουλευτικό σύστημα σε ένα προεδρικό σύστημα όπου ο επικεφαλής του κράτους συγκεντρώνει το σύνολο της εκτελεστικής εξουσίας.
«Ενθαρρύνουμε την Τουρκία να λάβει μέτρα με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατίας» είχε δηλώσει μία ημέρα μετά η εκπρόσωπος τύπου του Λευκού Οίκου Σάρα Σάντερς.
«Προσπαθούμε να οργανώσουμε μια τηλεφωνική συνδιάλεξη» μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «για να επιβεβαιώσουμε την ισχύ του δεσμού μας» είχε συμπληρώσει η ίδια.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ περιορίστηκε στο να διαβεβαιώσει ότι «σέβεται» το αποτέλεσμα της κάλπης.
«Απόλυτη ντροπή»
Την 18η Ιουλίου, τουρκικό δικαστήριο διέταξε την παράταση της προφυλάκισης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, που δικάζεται για «τρομοκρατία».
«Είναι η απόλυτη ντροπή που η Τουρκία δεν θέλει να αφήσει ελεύθερο έναν αξιοσέβαστο Αμερικανό πάστορα» ήταν η αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ.
Στις 20 του ίδιου μήνα, η Ουάσινγκτον επαναλαμβάνει την άρνησή της να συνδέσει την απελευθέρωση του Αμερικανού πάστορα με την έκδοση του Γκιουλέν, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει τον Σεπτέμβριο μια ανταλλαγή των δύο ανδρών.
Την 25η Ιουλίου, η Άγκυρα θέτει τον Άντριου Μπράνσον υπό κατ΄οίκον περιορισμό. «Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση (...) όμως δεν επαρκεί» δηλώνει ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.
Μία ημέρα μετά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ προανήγγειλε την επιβολή «σημαντικών κυρώσεων» σε βάρος της Τουρκίας, εάν δεν απελευθερώσει «αμέσως» τον πάστορα. Ο Τούρκος ομόλογός του κατηγορεί την Ουάσινγκτον, λίγες ημέρες αργότερα, για «ευαγγελική και σιωνιστική νοοτροπία».
Οι κυρώσεις
Την 1η Αυγούστου, οι ΗΠΑ ανακοινώνουν την επιβολή κυρώσεων σε βάρος των Τούρκων υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης, κατηγορώντας τους ότι έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη σύλληψη και κράτηση του πάστορα.
Την 4η Αυγούστου, ο Ερντογάν ζητάει το «πάγωμα» στην Τουρκία των περιουσιακών στοιχείων των Αμερικανών υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών.
Εντούτοις, δεν κατέστη σαφές εάν ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόταν στον υπουργό Εσωτερικών Ράιαν Ζίνκε, επιφορτισμένο με τα Εθνικά Πάρκα και τους Αυτόχθονες ή την υπουργό Εσωτερικής Ασφαλείας Κίρστεν Νίλσεν.
«Οικονομικός Πόλεμος»
Την 10η Αυγούστου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει την αύξηση των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Τουρκία, επισημαίνοντας ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν «είναι καλές αυτή τη στιγμή».
Η τουρκική λίρα καταρρέει χάνοντας σε μία ημέρα το 16% της αξίας της έναντι του δολαρίου.
Ο πρόεδρος Ερντογάν απαντάει ότι θα βγει νικητής από αυτόν τον «οικονομικό πόλεμο». Απευθύνει κάλεσμα στους συμπατριώτες του να συμμετάσχουν στην «εθνική μάχη» ανταλλάσσοντας τα ξένα νομίσματα ώστε να στηρίξουν τη λίρα.
«Νέοι σύμμαχοι»
Την 11η Αυγούστου ο Ερντογάν προειδοποιεί τον Λευκό Οίκο ότι θα στραφεί προς «νέους συμμάχους» εάν συνεχίσουν να επιδεικνύουν «έλλειψη σεβασμού».
«Είναι άσχημο να επιχειρούν να γονατίσουν την Τουρκία με απειλές αναφορικά με έναν πάστορα (...). «Ντροπή σας, ντροπή σας. Θα ανταλλάξετε τον στρατηγικό σας εταίρο στο ΝΑΤΟ με έναν πάστορα».
«Εάν εκείνοι έχουν το δολάριο, εμείς έχουμε τον Αλλάχ» υπογράμμισε ο Ερντογάν, απευθύνοντας έκκληση στους Τούρκους να μην πανικοβάλλονται και κυρίως να μετατρέψουν τα κρυμμένα τους αποθέματα σε χρυσό ή σε ξένα νομίσματα σε τουρκικές λίρες, για να στηρίξουν το τουρκικό νόμισμα.
«Συνωμοσία»
Την 12η Αυγούστου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διατυπώνει την εκτίμηση ότι η πτώση της τουρκικής λίρας είναι αποτέλεσμα μιας «πολιτικής συνωμοσίας». «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα κρυφή πολιτική συνωμοσία. Με τη βοήθεια του θεού, θα το ξεπεράσουμε» λέει ο Τούρκος πρόεδρος. Την 13η Αυγούστου, κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι επιδιώκουν να πλήξουν «πισώπλατα» την Τουρκία.
Ο Ντ. Τραμπ παγώνει την παράδοση των F-35 στην Τουρκία
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε τη Δευτέρα στο Φορτ Ντραμ το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA) του οικονομικού έτους 2019, ύψους 717 δισεκατομμυρίων δολαρίων, βασικός στόχος του οποίου είναι η ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Με την "Πράξη Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας Τζον Μακέιν", την οποία είχε επικυρώσει την περασμένη εβδομάδα το Κογκρέσο, παγώνει προσωρινά η παράδοση των μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, εν μέσω της κρίσης στις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον.
Ο ευρωπαϊκός Τύπος για τις εξελίξεις στην Τουρκία
Le Figaro: Ο δρόμος της Άγκυρας προς τη Μόσχα δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα
Ο νέος Σουλτάνος προσπαθεί επί του παρόντος να εκβιάσει το ΝΑΤΟ, διαμηνύοντας προς όλες τις κατευθύνσεις ότι μπορεί να βρει άλλους ισχυρούς στρατηγικούς εταίρους. Εάν αυτό που σκέφτεται είναι η Ρωσία, ο δρόμος του δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, υπογραμμίζεται στο εν λόγω δημοσίευμα.
--
«Το γεγονός ότι η Τουρκία τα έβαλε ειδικώς με τον Ντόναλντ Τραμπ, καθιστά σχεδόν αδύνατες τις προβλέψεις για την έκβαση αυτής του δράματος» αναφέρει σε άρθρο της η Süddeutsche Zeitung.
Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, «Η ισχύς, η περηφάνια και οι προκαταλήψεις είναι στοιχεία που εκτιμά και ο αμερικανός Πρόεδρος. Η αμοιβαία δυσπιστία επιβαρύνει εδώ και καιρό τις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον ενώ ο πόλεμος στη Συρία μεγάλωσε το ρήγμα. Όπως και η απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016. Ο Ερντογάν καταλογίζει στις ΗΠΑ συνυπαιτιότητα επειδή φιλοξενούν τον ιμάμη Γκιουλέν. Γι΄ αυτό και έριξαν στη φυλακή έναν αμερικανό πάστορα στην Τουρκία, τον οποίο ο Τραμπ προσπαθεί να απελευθερώσει με όλα τα μέσα. Η απόπειρα πραξικοπήματος παραμένει ένα σκοτεινό κεφάλαιο που τροφοδοτεί διάφορα σενάρια συνομωσίας».
Η Allgemeine Zeitung του Μάιντς σκιαγραφεί μια πιθανή λύση στο διαφαινόμενο αδιέξοδο:
«Επαναπροσέγγιση με την Ευρώπη, υπέρβαση των διαφορών με τη Ρωσία. Αμφότερες επιλογές υπάρχουν στο τραπέζι για την Άγκυρα. Αρχές της εβδομάδας ο Ερντογάν υποδέχεται τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Λαβρόφ ενώ το Σεπτέμβριο επισκέπτεται τη Γερμανία. Στην παρούσα φάση όμως ούτε ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται να γνωρίζει ποια κατεύθυνση θέλει να ακολουθήσει».
Η Hannoversche Allgemeine σημειώνει ότι «η Τουρκία μπορεί να ελπίζει σε βοήθεια μόνον εάν τηρήσει τους κανόνες του παιχνιδιού. Και αν αναγνωρίσει τις πραγματικότητες. Μια από αυτές: ο σουλτάνος έχει χρεοκοπήσει.
Η αυστριακή Tages-Anzeiger αναφέρει ότι «Η μεγάλη υπόσχεση του Ερντογάν ήταν ότι οι Τούρκοι θα ζουν σε ευημερία για όσο διάστημα είναι εργατικοί και όσο επιτρέπουν στον ίδιο να κυβερνά τη χώρα. Για μεγάλο διάστημα τηρούσε την υπόσχεση αυτή και οι μισθοί αυξάνονταν διαρκώς. Πλέον όμως έχει επέλθει ο κατήφορος και ξυπνούν μνήμες του 2001. Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε τότε σχεδόν στο 70%. Σήμερα δεν έχει έρθει ακόμη αυτό το σημείο. Ωστόσο και η κρίση του 2001 δεν είχε μόνον οικονομικά αλλά και πολιτικά αίτια που ανέδειξαν τις αποτυχίες του πολιτικού συστήματος. Αυτό οδήγησε εν τέλει τον Ερντογάν στην εξουσία. Γι΄ αυτό και δεν του αρέσουν αυτές οι μνήμες».
Τέλος, η βελγική De Standaard εκτιμά ότι «[...] Η τουρκική κρίση καταδεικνύει πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη. Ο Ερντογάν απειλεί ότι θα αναζητήσει νέους φίλους. Αφού μαλώνει με τον Αμερικανό λαϊκιστή, θα τα βρει με τον αυταρχικό ηγέτη της Ρωσίας. Ένα ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα έχει παραγγελθεί ήδη. Η Ευρώπη παρακολουθεί άπραγη και, φοβούμενη τις εξελίξεις, ελπίζει ότι δεν θα καταρρεύσουν οι τράπεζές της όπως και η προσφυγική συμφωνία με την Τουρκία. Το ενδεχόμενο να βροντοφωνάξει για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Τουρκία δεν φαίνεται να τίθεται καν».
ΑΠΕ
