Οι Οικονομικές Σχέσεις της ΕΕ με Ρωσία και Κίνα και ο Ρόλος της Γεωστρατηγικής Θέσης της Ελλάδας
Οι Οικονομικές Σχέσεις της ΕΕ με Ρωσία και Κίνα και ο Ρόλος της Γεωστρατηγικής Θέσης της Ελλάδας
Με αφορμή την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη του Παρισιού, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, και τις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ που ολοένα και ολισθαίνουν, σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τις δυνατότητες της ΕΕ, για τη χάραξη μίας εναλλακτικής πολιτικής με διαφορετικό προσανατολισμό.
Τον Μάρτιο του 2014 εισήχθησαν κυρώσεις κατά της Ρωσίας, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Οι συμμετέχοντες σε αυτές τις κυρώσεις είναι: Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (Ελβετία, Ισλανδία, Λίχτενσταϊν, Νορβηγία), Ευρωπαϊκή Ένωση, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία και Ιαπωνία.
Εντός του 2017, τα κράτη αυτά θα κληθούν για να αποφασίσουν εάν άρουν ή θα παρατείνουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι οποίες έχουν πάρει παράταση ήδη μία φορά εντός του 2016. Οι νέες όμως συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί μετά την εκλογή του προέδρου Τραμπ δεν έχουν καμία απολύτως σχέση συγκριτικά με τις σχέσεις που διατηρούσαν ΕΕ & ΗΠΑ υπό την προεδρία Ομπάμα.
Ας δούμε τώρα κάποια οικονομικά στοιχεία για την Ρωσία και όχι μόνο, όσον αφορά τα ενεργειακά αποθέματα.
Στον Πίνακα 1, θα δούμε ότι η Ρωσία βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως στα αποθέματα φυσικού αερίου με περίπου 1700 τρις κυβικά πόδια (1 κυβικό πόδι = 28,3 λίτρα). Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται κάτω από το Κατάρ στην 4η και 5η θέση αντίστοιχα.
Στον Πίνακα 2, θα δούμε τις 11 χώρες με τα μεγαλύτερα εκτιμώμενα αποθέματα πετρελαίου. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως με 259,9 δις βαρέλια ενώ Καναδάς με 175,2 δις, Ιράν με 137,6 δις και Ιράκ με 115 δις βαρέλια στην 2η, 3η, και 4η θέση αντίστοιχα. Η Ρωσία βρίσκεται πιο χαμηλά, στην 8η θέση με 60 δις βαρέλια.
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% των ρωσικών εισαγωγών-εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, η Ευρώπη εισάγει το 1/3 του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία το οποίο συνεπάγεται με 300 δις €. Τέλος, η Ρωσία αντιπροσωπεύει το 7% των συνολικών εισαγωγών και το 12% των συνολικών εξαγωγών στην ΕΕ, που την καθιστά τον 3ο πιο σημαντικό εταίρο μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Στον Πίνακα 3, θα παρατηρήσουμε πως η Κίνα και η Ρωσία συγκαταλέγονται στους 7 πιο σημαντικούς προορισμούς των εξαγωγών της ΕΕ. Ο πρώτος προορισμός είναι οι ΗΠΑ με 16,6%, δεύτερος η Ελβετία με 9,8% ενώ Κίνα και Ρωσία ακολουθούν με 8,5% & 6,9% αντίστοιχα.
Στον Πίνακα 4, ως προς τις εισαγωγές της ΕΕ, θα δούμε πως στην 1η θέση βρίσκεται η Κίνα με 16,6%, η Ρωσία ακολουθεί στη 2η με 12,3% ενώ πιο πίσω βρίσκονται οι ΗΠΑ με 11,7%.
Η πρωτιά της Κίνας στον Πίνακα 4 και με την τάση να αυξηθεί περαιτέρω, δίνει την ευκαιρία στην Ελλάδα, μέσω του λιμανιού του Πειραιά και με τη γεωστρατηγική θέση που κατέχει στον ευρωπαϊκό χάρτη, να παίξει καταλυτικό ρόλο στο σχέδιο της Κίνας για την αναβίωση του «Δρόμου του Μεταξιού», που σκοπό έχει την περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών της Κίνας προς την Ευρώπη. Το σχέδιο αυτό, που ήδη έχει μπει σε εφαρμογή, ονομάζεται ¨one belt one road¨ και αποτελείται από 2 δρόμους. Ο πρώτος είναι χερσαίος (silk road economic belt), μέσω της ενδοχώρας της Κίνας και ο δεύτερος θαλάσσιος (maritime silk road) μέσω του Περσικού Κόλπου και της Διώρυγας του Σουέζ, όπου το λιμάνι του Πειραιά θα παίξει καθοριστικό ρόλο, καθώς θα είναι το πρώτο λιμάνι ευρωπαϊκής χώρας που θα διέπει ο θαλάσσιος δρόμος με κατάληξη το λιμάνι της Βενετίας. Τέλος, το λιμάνι του Πειραιά, πέραν του ότι αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι κοντέινερ στην Ευρώπη, παράλληλα προσφέρει στην Κίνα τη δυνατότητα εμπορικών διανομών με μεταφορική διάρκεια 10 ημερών μικρότερη σε σχέση με εκείνη των βοριοευρωπαϊκών λιμανιών. Η δυνατότητα εξέλιξης των λιμανιών της Μεσογείου, σε ισχυρούς ανταγωνιστές συγκριτικά με τα λιμάνια του Ρότερνταμ και του Αμβούργου, εγείρει σοβαρές ανησυχίες σε Ολλανδία και Γερμανία αντίστοιχα. Η Ελλάδα από την πλευρά της, μέσα στον κυκεώνα της ύφεσης που πλέει τα τελευταία 7 χρόνια, πρέπει να αδράξει αυτή την ευκαιρία, διότι ίσως αποτελεί την τελευταία σχεδία που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μακριά από τις Συμπληγάδες Πέτρες των μνημονίων.
Πίνακας 1: Εκτιμώμενα Αποθέματα Φυσικού Αερίου σε Παγκόσμια Κλίμακα (τρις κυβικά πόδια)
Πηγή: OilangGasjournal
Πίνακας 2: Εκτιμώμενα Αποθέματα Πετρελαίου σε Παγκόσμια Κλίμακα (δις Βαρέλια)
Πηγή: Oil ang Gas journal
Πίνακας 3: Εξαγωγές της ΕΕ
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πίνακας 4: Εισαγωγές της ΕΕ
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Δημήτρης Λιάπης
Οικονομολόγος
Με αφορμή την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη του Παρισιού, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, και τις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ που ολοένα και ολισθαίνουν, σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τις δυνατότητες της ΕΕ, για τη χάραξη μίας εναλλακτικής πολιτικής με διαφορετικό προσανατολισμό.
Τον Μάρτιο του 2014 εισήχθησαν κυρώσεις κατά της Ρωσίας, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Οι συμμετέχοντες σε αυτές τις κυρώσεις είναι: Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (Ελβετία, Ισλανδία, Λίχτενσταϊν, Νορβηγία), Ευρωπαϊκή Ένωση, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία και Ιαπωνία.
Εντός του 2017, τα κράτη αυτά θα κληθούν για να αποφασίσουν εάν άρουν ή θα παρατείνουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι οποίες έχουν πάρει παράταση ήδη μία φορά εντός του 2016. Οι νέες όμως συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί μετά την εκλογή του προέδρου Τραμπ δεν έχουν καμία απολύτως σχέση συγκριτικά με τις σχέσεις που διατηρούσαν ΕΕ & ΗΠΑ υπό την προεδρία Ομπάμα.
Ας δούμε τώρα κάποια οικονομικά στοιχεία για την Ρωσία και όχι μόνο, όσον αφορά τα ενεργειακά αποθέματα.
Στον Πίνακα 1, θα δούμε ότι η Ρωσία βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως στα αποθέματα φυσικού αερίου με περίπου 1700 τρις κυβικά πόδια (1 κυβικό πόδι = 28,3 λίτρα). Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται κάτω από το Κατάρ στην 4η και 5η θέση αντίστοιχα.
Στον Πίνακα 2, θα δούμε τις 11 χώρες με τα μεγαλύτερα εκτιμώμενα αποθέματα πετρελαίου. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως με 259,9 δις βαρέλια ενώ Καναδάς με 175,2 δις, Ιράν με 137,6 δις και Ιράκ με 115 δις βαρέλια στην 2η, 3η, και 4η θέση αντίστοιχα. Η Ρωσία βρίσκεται πιο χαμηλά, στην 8η θέση με 60 δις βαρέλια.
Τα κράτη-μέλη της ΕΕ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% των ρωσικών εισαγωγών-εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, η Ευρώπη εισάγει το 1/3 του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία το οποίο συνεπάγεται με 300 δις €. Τέλος, η Ρωσία αντιπροσωπεύει το 7% των συνολικών εισαγωγών και το 12% των συνολικών εξαγωγών στην ΕΕ, που την καθιστά τον 3ο πιο σημαντικό εταίρο μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Στον Πίνακα 3, θα παρατηρήσουμε πως η Κίνα και η Ρωσία συγκαταλέγονται στους 7 πιο σημαντικούς προορισμούς των εξαγωγών της ΕΕ. Ο πρώτος προορισμός είναι οι ΗΠΑ με 16,6%, δεύτερος η Ελβετία με 9,8% ενώ Κίνα και Ρωσία ακολουθούν με 8,5% & 6,9% αντίστοιχα.
Στον Πίνακα 4, ως προς τις εισαγωγές της ΕΕ, θα δούμε πως στην 1η θέση βρίσκεται η Κίνα με 16,6%, η Ρωσία ακολουθεί στη 2η με 12,3% ενώ πιο πίσω βρίσκονται οι ΗΠΑ με 11,7%.
Η πρωτιά της Κίνας στον Πίνακα 4 και με την τάση να αυξηθεί περαιτέρω, δίνει την ευκαιρία στην Ελλάδα, μέσω του λιμανιού του Πειραιά και με τη γεωστρατηγική θέση που κατέχει στον ευρωπαϊκό χάρτη, να παίξει καταλυτικό ρόλο στο σχέδιο της Κίνας για την αναβίωση του «Δρόμου του Μεταξιού», που σκοπό έχει την περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών της Κίνας προς την Ευρώπη. Το σχέδιο αυτό, που ήδη έχει μπει σε εφαρμογή, ονομάζεται ¨one belt one road¨ και αποτελείται από 2 δρόμους. Ο πρώτος είναι χερσαίος (silk road economic belt), μέσω της ενδοχώρας της Κίνας και ο δεύτερος θαλάσσιος (maritime silk road) μέσω του Περσικού Κόλπου και της Διώρυγας του Σουέζ, όπου το λιμάνι του Πειραιά θα παίξει καθοριστικό ρόλο, καθώς θα είναι το πρώτο λιμάνι ευρωπαϊκής χώρας που θα διέπει ο θαλάσσιος δρόμος με κατάληξη το λιμάνι της Βενετίας. Τέλος, το λιμάνι του Πειραιά, πέραν του ότι αποτελεί το μεγαλύτερο λιμάνι κοντέινερ στην Ευρώπη, παράλληλα προσφέρει στην Κίνα τη δυνατότητα εμπορικών διανομών με μεταφορική διάρκεια 10 ημερών μικρότερη σε σχέση με εκείνη των βοριοευρωπαϊκών λιμανιών. Η δυνατότητα εξέλιξης των λιμανιών της Μεσογείου, σε ισχυρούς ανταγωνιστές συγκριτικά με τα λιμάνια του Ρότερνταμ και του Αμβούργου, εγείρει σοβαρές ανησυχίες σε Ολλανδία και Γερμανία αντίστοιχα. Η Ελλάδα από την πλευρά της, μέσα στον κυκεώνα της ύφεσης που πλέει τα τελευταία 7 χρόνια, πρέπει να αδράξει αυτή την ευκαιρία, διότι ίσως αποτελεί την τελευταία σχεδία που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα μακριά από τις Συμπληγάδες Πέτρες των μνημονίων.
Πίνακας 1: Εκτιμώμενα Αποθέματα Φυσικού Αερίου σε Παγκόσμια Κλίμακα (τρις κυβικά πόδια)
Πηγή: OilangGasjournal
Πίνακας 2: Εκτιμώμενα Αποθέματα Πετρελαίου σε Παγκόσμια Κλίμακα (δις Βαρέλια)
| Σαουδική Αραβία |
259,9 |
| Καναδάς |
175,2 |
| Ιράν |
137,6 |
| Ιράκ |
115 |
| Κουβέιτ |
101,5 |
| Βενεζουέλα |
99,4 |
| Η.Α.Ε |
97,8 |
| Ρωσία |
60 |
| Λιβύη |
44,3 |
| Νιγηρία |
37,2 |
| Καζακστάν |
30 |
Πηγή: Oil ang Gas journal
Πίνακας 3: Εξαγωγές της ΕΕ
| Πρ/μός Εξαγωγών ΕΕ |
% εξαγωγών ΕΕ |
| ΗΠΑ |
16,6 |
| Ελβετία |
9,8 |
| Κίνα |
8,5 |
| Ρωσία |
6,9 |
| Τουρκία |
4,5 |
| Ιαπωνία |
3,1 |
| Νορβηγία |
2,9 |
| Υπόλοιπος κόσμος |
47,7 |
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Πίνακας 4: Εισαγωγές της ΕΕ
| Προέλευση Εισαγωγών |
% εισαγωγών ΕΕ |
| Κίνα |
16,6 |
| Ρωσία |
12,3 |
| ΗΠΑ |
11,7 |
| Ελβετία |
5,6 |
| Νορβηγία |
5,3 |
| Ιαπωνία |
3,4 |
| Τουρκία |
3 |
| Υπόλοιπος κόσμος |
42,1 |
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Δημήτρης Λιάπης
Οικονομολόγος
