«Mαύρη» Ανάπτυξη, «Άσπρισμα» του ΑΕΠ και στο βάθος ….. «Δραχμούλα»
Του Κ. Παπουλή
Εδώ και μήνες η κυβέρνηση, με πρώτο «τιμονιέρη» τον Α. Φλαμπουράρη, «κοιμάται και ονειρεύεται, πως την αυγή», έρχεται η ανάκαμψη. Αυτές τις μέρες μάλιστα, είχαμε χαρές και πανηγύρια, γιατί τα τελευταία μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, δείχνουν ότι το 3ο τρίμηνο του 2016, είχαμε αύξηση του ΑΕΠ (σε όρους όγκου) κατά 1,6% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2015. Αναρωτιόμαστε, ζούμε σε κάποιο παράλληλο σύμπαν και δεν βλέπουμε γύρω μας την γενική βελτίωση;
Όταν κοιτάει κανείς καλύτερα τα στοιχεία, βλέπει: α) η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε την ύφεση του 3ου τριμήνου του 2015, ως προς το αντίστοιχο του 2014, προς το δυσμενέστερο και την «διπλασίασε», σε -2,3%. Συνεπώς, έτσι «διπλασιάζεται» και η ανάκαμψη του 2016. β) Η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αυξάνεται εντυπωσιακά πάνω από 5%. Φαίνεται ότι ζούμε δηλαδή μέρες καταναλωτικής ευμάρειας, κάτι που δεν φαίνεται να ευσταθεί. γ) Οι εισαγωγές όμως αγαθών και υπηρεσιών μειώνονται και αυτές άνω του 10%.
Εδώ υπάρχει άλλο ζήτημα, πώς η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών οδηγεί σε μείωση των εισαγωγών; Πρόκειται για μεγάλη αντίφαση. Προφανώς, δεν ισχύει, ούτε η αύξηση του ΑΕΠ, ούτε η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Η αλήθεια είναι άλλη: Η ανάκαμψη είναι «μαύρη». Με την χρήση των καρτών, τoν περιορισμό των μετρητών κλπ, ένα μέρος του ΑΕΠ που δεν καταγραφόταν, και χαρακτηριζόταν ως παραοικονομία, μαύρη οικονομία φοροδιαφυγή, κ.α. τώρα «εμφανίζεται» στις στατιστικές. Συγχρόνως λόγω πιο αυστηρής νομοθεσίας, ακόμη και κομμάτι της αυτοκατανάλωσης, εμφανίζεται στο ΑΕΠ. Π.χ.: κάποιος που πριν δύο χρόνια έβγαζε λάδι (κυρίως για την οικογένεια και για τους άλλους συγγενείς) και το άλλο το πούλαγε «χέρι με χέρι», τώρα υποχρεώνεται να κόψει τιμολόγιο στο λιοτρίβι για το όλον, κλπ
Ενώ λοιπόν, το πραγματικό ΑΕΠ πέφτει, και το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού μειώνεται, τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας που πέρναγε από την απόχη της στατιστικής, «πιάνεται», επειδή η διάμετρος του διχτιού μίκρυνε. Δεν πολλαπλασιάστηκαν τα ψάρια, απλώς τρώμε τον «γόνο». Στηνπραγματικότητα έχουμε «άσπρισμα» μέρους του ΑΕΠ.
Σε αυτή την «μαύρη» ανάκαμψη ποντάρει η κυβέρνηση και στηρίζει όλη της την αφήγηση και την διαπραγματευτική πολιτική. Έτσι ισχυρίζεται ότι δεν θα παρθούν άλλα μέτρα, θα πιαστούν οι στόχοι του πλεονάσματος για το 2018, θα βγούμε στις αγορές και όλα τα σχετικά.
Είναι δεδομένο, ότι το «άσπρισμα» μπορεί να συνεχιστεί για ένα-δύο το πολύ τρίμηνα και θα τερματιστεί η «δυναμική» του, τότε η στατιστική θα απεικονίσει την ωμή πραγματικότητα. Η οποία δεν είναι άλλη από το ότι η χώρα βυθίζεται όλο και περισσότερο στο βάλτο, της ύφεσης ή της στασιμότητας, της μετανάστευσης, της φτωχοποίησης.
Είναι δεδομένο, ότι με την απόσπαση τέτοιων πλεονασμάτων, είναι αδύνατον να αυξηθεί η εγχώρια ζήτηση. Αλλά ακόμη και αν με κάποιο μαγικό τρόπο μπορούσε να αυξηθεί, αυτή θα διέφευγε στο «εξωτερικό», λόγω της ακριβής συναλλαγματικής ισοτιμίας που δημιουργεί έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και υψηλή ροπή προς εισαγωγές. Η Ελλάδα χρειάζεται αύξηση της εγχώριας ζήτησης, σε συνδυασμό με διόρθωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας-υποτίμηση (ή και άλλα μέτρα προστατευτισμού) για να ανακάμψει. Και οι δύο πολιτικές είναι ανέφικτες, για την εντός ευρώ ελληνική οικονομία.
Συνεπώς, η μοίρα της οικονομικής πολιτικής, είναι ο γνωστός κύκλος: ύφεση ή στασιμότητα, δεν υπάρχει ανάκαμψη για να τροφοδοτήσει τα τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα, νέα μέτρα, άρα νέα ύφεση, άρα νέα μέτρα. Ο κύκλος κλείνει με την χρεοκοπία και πιθανότατα την άτακτη. Σε αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει στις αγορές το 2017-2018. Το ίδιο το Δ.Ν.Τ. θεωρεί το ελληνικό χρέος, ιδιαίτερα μη βιώσιμο. Από την άλλη, για να πάμε σε 4ο μνημόνιο, αυτό πρέπει να είναι “light”, δηλαδή πρέπει να κάνει πίσω σε όλα το Βερολίνο, κάτι που είναι οικονομικά και πολιτικά αδύνατο.
Βρισκόμαστε λοιπόν πίσω εκεί που ξεκινήσαμε το 2010, τώρα με δυσμενέστερους όρους όσον αφορά την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά και το «ξένο» δίκαιο του χρέους. Όμως ο παλιός ενιαίος κόσμος της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπορίου φαίνεται να γίνεται πολυπολικός και να αλλάζει.Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, μια αθέτηση χρέους και αργότερα μια πολιτική προστατευτισμού της οικονομίας με αποδέσμευση από την Ε.Ε., πράγματα που τόσο χρειάζεται η Ελλάδα είναι μέσα στο πνεύμα της εποχής που έρχεται και στις νέες εμπορικές σχέσεις που θα αναδυθούν στον πλανήτη.
Η επόμενη μέρα της χώρας, λόγω της αναμενόμενης χρεοκοπίας είναι κατά πάσα πιθανότητα η Δραχμή. Το ζήτημα είναι ποιος θα διαχειριστεί την επόμενη μέρα, που θα κρίνει το μέλλον της χώρας και του λαού; Το υπάρχον πολιτικό σύστημα, όπου απροετοίμαστο και «ενωμένο», θα βαδίσει, γονατιστό, όπως οι προσκυνητές της Τήνου, προς το Βερολίνο και τον Σόιμπλε, με επικεφαλής ίσως κάποιον «τεχνοκράτη»-τραπεζίτη επαιτώντας βοήθεια και τεχνική λύση, και αποδεχόμενη την όποια «Σοϊμπλική» Δραχμή; Μια ριζοσπαστική δεξιά που θα φέρει μια συντηρητική έξοδο; Η ένα μεγάλο λαϊκό και πατριωτικό ρεύμα που θα κατοχυρώσει την εθνική ανεξαρτησία, θα βγάλει την χώρα από την κρίση υπέρ των δυνάμεων της εργασίας και της δημοκρατίας, θα διαμορφώσει συνθήκες μιας Ισλανδίας του Νότου και θα ανοίξει πανιά για ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό παράδειγμα στην Μεσόγειο;
Προς το παρόν η διάσπαση, οι ιδεοληψίες, οι «ηγεμονισμοί» και η αδυναμία συνεννόησης, των περισσότερων από αυτούς που βλέπουν μια προοδευτική, πατριωτική, εργατική, τελικά μια λαϊκή λύση της κρίσης, εκτός των υπαρχουσών ευρωπαϊκών συντεταγμένων της χώρας, καθιστούν το τρίτο σενάριο εξαιρετικά ασθενές. Όλα, βεβαίως ανατρέπονται και για αυτό αγωνιζόμαστε.
sxedio-b
Εδώ και μήνες η κυβέρνηση, με πρώτο «τιμονιέρη» τον Α. Φλαμπουράρη, «κοιμάται και ονειρεύεται, πως την αυγή», έρχεται η ανάκαμψη. Αυτές τις μέρες μάλιστα, είχαμε χαρές και πανηγύρια, γιατί τα τελευταία μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, δείχνουν ότι το 3ο τρίμηνο του 2016, είχαμε αύξηση του ΑΕΠ (σε όρους όγκου) κατά 1,6% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2015. Αναρωτιόμαστε, ζούμε σε κάποιο παράλληλο σύμπαν και δεν βλέπουμε γύρω μας την γενική βελτίωση;
Όταν κοιτάει κανείς καλύτερα τα στοιχεία, βλέπει: α) η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε την ύφεση του 3ου τριμήνου του 2015, ως προς το αντίστοιχο του 2014, προς το δυσμενέστερο και την «διπλασίασε», σε -2,3%. Συνεπώς, έτσι «διπλασιάζεται» και η ανάκαμψη του 2016. β) Η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών αυξάνεται εντυπωσιακά πάνω από 5%. Φαίνεται ότι ζούμε δηλαδή μέρες καταναλωτικής ευμάρειας, κάτι που δεν φαίνεται να ευσταθεί. γ) Οι εισαγωγές όμως αγαθών και υπηρεσιών μειώνονται και αυτές άνω του 10%.
Εδώ υπάρχει άλλο ζήτημα, πώς η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών οδηγεί σε μείωση των εισαγωγών; Πρόκειται για μεγάλη αντίφαση. Προφανώς, δεν ισχύει, ούτε η αύξηση του ΑΕΠ, ούτε η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Η αλήθεια είναι άλλη: Η ανάκαμψη είναι «μαύρη». Με την χρήση των καρτών, τoν περιορισμό των μετρητών κλπ, ένα μέρος του ΑΕΠ που δεν καταγραφόταν, και χαρακτηριζόταν ως παραοικονομία, μαύρη οικονομία φοροδιαφυγή, κ.α. τώρα «εμφανίζεται» στις στατιστικές. Συγχρόνως λόγω πιο αυστηρής νομοθεσίας, ακόμη και κομμάτι της αυτοκατανάλωσης, εμφανίζεται στο ΑΕΠ. Π.χ.: κάποιος που πριν δύο χρόνια έβγαζε λάδι (κυρίως για την οικογένεια και για τους άλλους συγγενείς) και το άλλο το πούλαγε «χέρι με χέρι», τώρα υποχρεώνεται να κόψει τιμολόγιο στο λιοτρίβι για το όλον, κλπ
Ενώ λοιπόν, το πραγματικό ΑΕΠ πέφτει, και το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού μειώνεται, τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας που πέρναγε από την απόχη της στατιστικής, «πιάνεται», επειδή η διάμετρος του διχτιού μίκρυνε. Δεν πολλαπλασιάστηκαν τα ψάρια, απλώς τρώμε τον «γόνο». Στηνπραγματικότητα έχουμε «άσπρισμα» μέρους του ΑΕΠ.
Σε αυτή την «μαύρη» ανάκαμψη ποντάρει η κυβέρνηση και στηρίζει όλη της την αφήγηση και την διαπραγματευτική πολιτική. Έτσι ισχυρίζεται ότι δεν θα παρθούν άλλα μέτρα, θα πιαστούν οι στόχοι του πλεονάσματος για το 2018, θα βγούμε στις αγορές και όλα τα σχετικά.
Είναι δεδομένο, ότι το «άσπρισμα» μπορεί να συνεχιστεί για ένα-δύο το πολύ τρίμηνα και θα τερματιστεί η «δυναμική» του, τότε η στατιστική θα απεικονίσει την ωμή πραγματικότητα. Η οποία δεν είναι άλλη από το ότι η χώρα βυθίζεται όλο και περισσότερο στο βάλτο, της ύφεσης ή της στασιμότητας, της μετανάστευσης, της φτωχοποίησης.
Είναι δεδομένο, ότι με την απόσπαση τέτοιων πλεονασμάτων, είναι αδύνατον να αυξηθεί η εγχώρια ζήτηση. Αλλά ακόμη και αν με κάποιο μαγικό τρόπο μπορούσε να αυξηθεί, αυτή θα διέφευγε στο «εξωτερικό», λόγω της ακριβής συναλλαγματικής ισοτιμίας που δημιουργεί έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και υψηλή ροπή προς εισαγωγές. Η Ελλάδα χρειάζεται αύξηση της εγχώριας ζήτησης, σε συνδυασμό με διόρθωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας-υποτίμηση (ή και άλλα μέτρα προστατευτισμού) για να ανακάμψει. Και οι δύο πολιτικές είναι ανέφικτες, για την εντός ευρώ ελληνική οικονομία.
Συνεπώς, η μοίρα της οικονομικής πολιτικής, είναι ο γνωστός κύκλος: ύφεση ή στασιμότητα, δεν υπάρχει ανάκαμψη για να τροφοδοτήσει τα τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα, νέα μέτρα, άρα νέα ύφεση, άρα νέα μέτρα. Ο κύκλος κλείνει με την χρεοκοπία και πιθανότατα την άτακτη. Σε αυτές τις συνθήκες, η Ελλάδα δεν πρόκειται να βγει στις αγορές το 2017-2018. Το ίδιο το Δ.Ν.Τ. θεωρεί το ελληνικό χρέος, ιδιαίτερα μη βιώσιμο. Από την άλλη, για να πάμε σε 4ο μνημόνιο, αυτό πρέπει να είναι “light”, δηλαδή πρέπει να κάνει πίσω σε όλα το Βερολίνο, κάτι που είναι οικονομικά και πολιτικά αδύνατο.
Βρισκόμαστε λοιπόν πίσω εκεί που ξεκινήσαμε το 2010, τώρα με δυσμενέστερους όρους όσον αφορά την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά και το «ξένο» δίκαιο του χρέους. Όμως ο παλιός ενιαίος κόσμος της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπορίου φαίνεται να γίνεται πολυπολικός και να αλλάζει.Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, μια αθέτηση χρέους και αργότερα μια πολιτική προστατευτισμού της οικονομίας με αποδέσμευση από την Ε.Ε., πράγματα που τόσο χρειάζεται η Ελλάδα είναι μέσα στο πνεύμα της εποχής που έρχεται και στις νέες εμπορικές σχέσεις που θα αναδυθούν στον πλανήτη.
Η επόμενη μέρα της χώρας, λόγω της αναμενόμενης χρεοκοπίας είναι κατά πάσα πιθανότητα η Δραχμή. Το ζήτημα είναι ποιος θα διαχειριστεί την επόμενη μέρα, που θα κρίνει το μέλλον της χώρας και του λαού; Το υπάρχον πολιτικό σύστημα, όπου απροετοίμαστο και «ενωμένο», θα βαδίσει, γονατιστό, όπως οι προσκυνητές της Τήνου, προς το Βερολίνο και τον Σόιμπλε, με επικεφαλής ίσως κάποιον «τεχνοκράτη»-τραπεζίτη επαιτώντας βοήθεια και τεχνική λύση, και αποδεχόμενη την όποια «Σοϊμπλική» Δραχμή; Μια ριζοσπαστική δεξιά που θα φέρει μια συντηρητική έξοδο; Η ένα μεγάλο λαϊκό και πατριωτικό ρεύμα που θα κατοχυρώσει την εθνική ανεξαρτησία, θα βγάλει την χώρα από την κρίση υπέρ των δυνάμεων της εργασίας και της δημοκρατίας, θα διαμορφώσει συνθήκες μιας Ισλανδίας του Νότου και θα ανοίξει πανιά για ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό παράδειγμα στην Μεσόγειο;
Προς το παρόν η διάσπαση, οι ιδεοληψίες, οι «ηγεμονισμοί» και η αδυναμία συνεννόησης, των περισσότερων από αυτούς που βλέπουν μια προοδευτική, πατριωτική, εργατική, τελικά μια λαϊκή λύση της κρίσης, εκτός των υπαρχουσών ευρωπαϊκών συντεταγμένων της χώρας, καθιστούν το τρίτο σενάριο εξαιρετικά ασθενές. Όλα, βεβαίως ανατρέπονται και για αυτό αγωνιζόμαστε.
sxedio-b