Εντε­λώς «πα­ρά­δο­ξα» -αλλά μόνο αν το δει κα­νείς εντε­λώς επι­φα­νεια­κά- το πρώτο απτό δείγ­μα των συ­νε­πειών του Brexit ήταν η κρίση των ιτα­λι­κών τρα­πε­ζών! Αυτό το «αξιο­πε­ρί­ερ­γο», που φαί­νε­ται να επι­βε­βαιώ­νει τις θε­ω­ρί­ες του χάους (η… πε­τα­λού­δα του Brexit προ­κα­λεί κα­ται­γί­δα στις ιτα­λι­κές τρά­πε­ζες), έχει στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα μια απλή εξή­γη­ση: το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο δόγμα ότι η οι­κο­νο­μία όχι μόνο έχει «χει­ρα­φε­τη­θεί» από την πο­λι­τι­κή αλλά την έχει κιό­λας υπο­τά­ξει («It’s the economy stupid») απο­δεί­χτη­κε μια με­γα­λο­πρε­πής μπα­ρού­φα που έχει γε­λοιο­ποι­η­θεί στη διάρ­κεια της κρί­σης.

Η πο­λι­τι­κή ήταν και πα­ρα­μέ­νει στο τι­μό­νι, ο δε νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμός είναι η πο­λι­τι­κή άποψη και πρα­κτι­κή που προ­στα­τεύ­ει και κα­νο­ναρ­χεί όχι την υπο­τα­γή της πο­λι­τι­κής στην οι­κο­νο­μία, αλλά την υπο­τα­γή της οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής, επο­μέ­νως και της κοι­νω­νί­ας, στα ιδιω­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα. Η «χει­ρα­φέ­τη­ση» της οι­κο­νο­μί­ας από την πο­λι­τι­κή είναι η πο­λι­τι­κή άποψη που θέλει να προσ­δώ­σει στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές μο­νο­πω­λια­κό και «συ­νταγ­μα­τι­κό» χα­ρα­κτή­ρα.       

Ποιος εγ­γυά­ται πο­λι­τι­κά για τις «φού­σκες»;

Το γε­γο­νός αυτό δεν είναι μόνο εκ­δή­λω­ση πο­λι­τι­κού αυ­ταρ­χι­σμού, αλλά και εσώ­τε­ρη και αδή­ρι­τη ανά­γκη του συ­στή­μα­τος στην εποχή της ρα­γδαί­ας χρη­μα­τι­στι­κο­ποί­η­σής του.  Οι τε­ρα­στί­ων δια­στά­σε­ων και έξω από κάθε έν­νοια οι­κο­νο­μι­κού ορ­θο­λο­γι­σμού χρη­μα­το-οι­κο­νο­μι­κές «φού­σκες» έπα­ψαν προ πολ­λού να έχουν οποια­δή­πο­τε στή­ρι­ξη στα θε­με­λιώ­δη οι­κο­νο­μι­κά με­γέ­θη: όταν οι επεν­δύ­σεις σε πα­ρά­γω­γα χρη­μα­το-οι­κο­νο­μι­κά προ­ϊ­ό­ντα έχουν ύψος πε­ρισ­σό­τε­ρο από 10 φορές το πα­γκό­σμιο ΑΕΠ, πάει να πει ότι ο κα­πι­τα­λι­σμός έχει ανοί­ξει πλέον την πόρτα του τρε­λά­δι­κου. Οι οι­κο­νο­μι­κοί μη­χα­νι­σμοί που έχουν ενερ­γο­ποι­η­θεί για να απο­τρα­πεί μια κα­τα­στρο­φι­κή έκρη­ξη αυτής της φού­σκας είναι τε­ρά­στιοι. Η UBS απο­κά­λυ­ψε πρό­σφα­τα ότι το πα­ρά­δο­ξο της ανό­δου των χρη­μα­τι­στη­ρί­ων σε υψηλά επί­πε­δα ύστε­ρα από τον πρώτο πα­νι­κό μετά το Brexit, οφεί­λε­ται σε μια με­γά­λη «συ­νω­μο­σία» των με­γά­λων κε­ντρι­κών τρα­πε­ζών, που «έσπρω­ξαν» τε­ρά­στια ποσά για να απο­τρέ­ψουν ένα κα­τα­στρο­φι­κό ντό­μι­νο στις αγο­ρές.

Όμως η τε­ρά­στια ρευ­στό­τη­τα που «εξα­πέ­λυ­σαν» και εξα­κο­λου­θούν να εξα­πο­λύ­ουν οι κε­ντρι­κές τρά­πε­ζες για να γλι­τώ­σει το σύ­στη­μα από μια νέα κρίση, ακόμη πιο κα­τα­στρο­φι­κή από αυτή τη 2008, δεν μπο­ρεί να κάνει θαύ­μα­τα. Σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση, ο με­γά­λος εγ­γυ­η­τής για να μη σκά­σουν οι φού­σκες, είναι η πο­λι­τι­κή, είναι η εγ­γύ­η­ση που πα­ρέ­χουν οι πο­λι­τι­κές εξου­σί­ες των με­γά­λων ιμπε­ρια­λι­στι­κών κέ­ντρων ότι συ­νε­χί­ζουν να έχουν τον έλεγ­χο και την ικα­νό­τη­τα να δια­χει­ρί­ζο­νται με ασφά­λεια αυτό το ορια­κό «τρε­νά­κι του τρό­μου». Όσο εξα­κο­λου­θούν να είναι «αξιό­πι­στες» οι πο­λι­τι­κές εγ­γυ­ή­σεις, έχει καλώς - κλο­τσά­με το τε­νε­κε­δά­κι της κρί­σης λίγο πα­ρα­κά­τω. Όταν η αξιο­πι­στία τους μειώ­νε­ται, αρ­χί­ζει η «νευ­ρι­κό­τη­τα» στις αγο­ρές, όλα τα προ­βλή­μα­τα που είχαν σπρω­χθεί κάτω από το χαλί βγαί­νουν σε πρώτο πλάνο και το φά­ντα­σμα μιας νέας κρί­σης επα­νεμ­φα­νί­ζε­ται.     

Brexit και κρίση τρα­πε­ζών

Ας δούμε τώρα ποια σχέση έχουν όλα αυτά με την κρίση των ιτα­λι­κών τρα­πε­ζών. Προ­φα­νώς δεν άλ­λα­ξαν ξαφ­νι­κά τα δε­δο­μέ­να του προ­βλή­μα­τος στη βδο­μά­δα ύστε­ρα από το Brexit: τα «κόκ­κι­να» δά­νεια των ιτα­λι­κών τρα­πε­ζών ανέρ­χο­νταν στο ιλιγ­γιώ­δες ποσό των 360 δισ. ευρώ ήδη πριν το Brexit! Στο σύ­νο­λο της Ευ­ρώ­πης ανέρ­χο­νται σε 900 δισ. ευρώ. Και όχι μόνο: η «κρα­ταιά» Deutschebank έχει έκ­θε­ση (δη­λα­δή ανοίγ­μα­τα από «επεν­δύ­σεις») ύψους 150 δισ. ευρώ σε το­ξι­κά προ­ϊ­ό­ντα στις Ανα­δυό­με­νες αγο­ρές. Οι τρά­πε­ζες είναι ο βα­σι­κός μη­χα­νι­σμός της χρη­μα­το-οι­κο­νο­μι­κής «φού­σκας» και είναι βου­τηγ­μέ­νες μέχρι το λαιμό σε τε­ρά­στια ρίσκα εξαι­τί­ας τέ­τοιων «ανοιγ­μά­των».

Αυτό που έκανε τις αγο­ρές «νευ­ρι­κές» μετά το Brexit, είναι ότι απο­δυ­να­μώ­θη­κε η ευ­ρω­παϊ­κή «πο­λι­τι­κή εγ­γύ­η­ση» ότι τα πράγ­μα­τα είναι υπό έλεγ­χο. Αν για να απο­τρέ­ψουν το ντό­μι­νο στις αγο­ρές οι κε­ντρι­κές «έχω­σαν» τε­ρά­στια ποσά ρευ­στό­τη­τας, για το πο­λι­τι­κό «ντό­μι­νο», την πο­λι­τι­κή και θε­σμι­κή κρίση και αστά­θεια, στην ΕΕ συ­νο­λι­κά αλλά και στις επι­μέ­ρους χώρες (την Ιτα­λία πρώτη και κα­λύ­τε­ρη, τις χώρες της Ιβη­ρι­κής, αλλά και τη Φιν­λαν­δία, τη Δανία, την Ολ­λαν­δία κ.λπ.), όχι μόνο δεν έχει βρε­θεί το για­τρι­κό, αλλά ο μη­χα­νι­σμός που επι­δει­νώ­νει την κρίση δου­λεύ­ει υπε­ρω­ρί­ες. 

Σε αυτές τις συν­θή­κες, το πρό­βλη­μα των ιτα­λι­κών και ευ­ρύ­τε­ρα των ευ­ρω­παϊ­κών τρα­πε­ζών είναι πολύ με­γα­λύ­τε­ρο από ό,τι δεί­χνει το ύψος των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων – που πά­ντως από μόνα τους φτά­νουν και πε­ρισ­σεύ­ουν για μια κα­τα­στρο­φι­κή κρίση. Και όσο η πο­λι­τι­κή και θε­σμι­κή κρίση θα επι­δει­νώ­νε­ται, θα βγαί­νουν από τα τρα­πε­ζι­κά ντου­λά­πια νέοι «σκε­λε­τοί» που θα ανε­βά­ζουν το λο­γα­ρια­σμό σε διαρ­κώς με­γα­λύ­τε­ρα ύψη.   

Όμως, δεν πρό­κει­ται μόνο γι’ αυτό. Από 1/12016 έχει τεθεί σε ισχύ ο κα­νό­νας του bail in για τις τρα­πε­ζι­κές δια­σώ­σεις. Αυτό ση­μαί­νει ότι πρώτα πρέ­πει να κου­ρευ­τούν οι μέ­το­χοι και ομο­λο­γιού­χοι των τρα­πε­ζών που χρειά­ζο­νται ανα­κε­φα­λαί­ω­ση, ύστε­ρα οι κα­τα­θέ­τες και αφού γί­νουν όλα αυτά, θα απο­φα­σι­στεί αν χρειά­ζε­ται και στή­ρι­ξη με δη­μό­σιο χρήμα… Για να ξορ­κί­σουν τους «δαί­μο­νες» του Brexit και να επι­δεί­ξουν «ενό­τη­τα διά της απο­φα­σι­στι­κό­τη­τας», το Βε­ρο­λί­νο και οι Βρυ­ξέλ­λες απαι­τούν να εφαρ­μο­στούν τα συμ­φω­νη­θέ­ντα, δη­λα­δή να ενερ­γο­ποι­η­θεί το bail in για τις ιτα­λι­κές τρά­πε­ζες. Προ­φα­νώς, αυτό είναι ο συ­ντο­μό­τε­ρος δρό­μος προς την κό­λα­ση, αλλά αν τα συμ­φω­νη­θέ­ντα για την «τρα­πε­ζι­κή ένωση» κα­τα­στρα­τη­γη­θούν, ο κίν­δυ­νος να επι­τα­χυν­θεί το «ξή­λω­μα του που­λό­βερ» της ΕΕ είναι άμε­σος - μπρος γκρε­μός και πίσω ρέμα.

Με τέ­τοιες πε­ρι­πλο­κές, το ηφαί­στειο της κρί­σης στις ιτα­λι­κές τρά­πε­ζες, που απει­λεί να συ­μπα­ρα­σύ­ρει συ­νο­λι­κά τις ευ­ρω­παϊ­κές τρά­πε­ζες, σι­γο­βρά­ζει απει­λώ­ντας με έκρη­ξη πολύ πιο ισχυ­ρή από τις συ­νη­θι­σμέ­νες του Βε­ζού­βιου.
Και βέ­βαια, σε μια τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση, ύστε­ρα από τις ιτα­λι­κές τρά­πε­ζες θα πά­ρουν σειρά οι γερ­μα­νι­κές (με πρώτη και κα­λύ­τε­ρη την Deutsche Bank), οι γαλ­λι­κές, ασφα­λώς οι βρε­τα­νι­κές, οπωσ­δή­πο­τε οι πορ­το­γα­λι­κές και ισπα­νι­κές, αλλά και οι βελ­γι­κές, ολ­λαν­δι­κές κ.λπ. Όσο για τις ελ­λη­νι­κές, άρ­χι­σε ήδη να γί­νε­ται λόγος για ανά­γκη νέας ανα­κε­φα­λαί­ω­σης, που βε­βαί­ως θα γίνει με εφαρ­μο­γή του bail in… 

Υ.Γ.  Την Πα­ρα­σκευή ανα­κοι­νώ­νο­νται τα απο­τε­λέ­σμα­τα των ευ­ρω­παϊ­κών stress tests για 51 συ­στη­μι­κές τρά­πε­ζες του χώρου της ΕΕ. Οι τε­λευ­ταί­ες πλη­ρο­φο­ρί­ες λένε ότι θα ρί­ξουν τις τρά­πε­ζες στα μα­λα­κά και ότι θα «κοπεί» μόνο μία, η ιτα­λι­κή Monte dei Paschi di Siena – για την οποία ούτως ή άλλως την ετυ­μη­γο­ρία έχουν βγά­λει οι αγο­ρές, αφού η με­το­χή της κα­τα­κρη­μνί­ζε­ται στο χρη­μα­τι­στή­ριο έχο­ντας χάσει το 75% της αξίας της τους τε­λευ­ταί­ους μήνες. Η ΕΚΤ θα σπρώ­ξει το πρό­βλη­μα «κάτω από το χαλί», απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι κα­νείς δεν θέλει να ανα­με­τρη­θεί με το κό­στος της λύσης του… Ακόμη κι έτσι όμως, θα μεί­νει η Monte dei Paschi di Siena, με την οποία «κάτι θα πρέ­πει να γίνει». Θα πα­ρα­κο­λου­θή­σου­με τις εξε­λί­ξεις και θα επα­νέλ­θου­με.       

«Κόκ­κι­να» δά­νεια

(% του συ­νό­λου των δα­νεί­ων)