Κάθε ένας από εμάς έχει τις δικές του ξεχωριστές καταγραφές, την δική του πραγματικότητα, με την οποία πορεύεται στη ζωή. Οι καταγραφές αυτές είναι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και οτιδήποτε συμβαίνει γύρω μας. Είναι οι πεποιθήσεις που έχουμε, οι ερμηνείες που κάνουμε, το νόημα που αποδίδουμε στα πράγματα, η αντίληψη μας για τη ζωή γενικότερα. Διαμορφώνονται από πολύ νωρίς στη ζωή μας και καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη τους διαδραματίζουν οι σχέσεις που αναπτύσσουμε με τα πρόσωπα που μας φροντίζουν (συνήθως τους γονείς μας), καθώς και τα πρώιμα βιώματα μας.

Όταν είμαστε ακόμη παιδιά δεν διαθέτουμε τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες προκειμένου να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις καταστάσεις που συναντάμε. Στην παιδική ηλικία αρχίζουμε να αποκτάμε όλα εκείνα τα εφόδια για την μετέπειτα ζωή μας. Μαθαίνουμε να μιλάμε, να επικοινωνούμε με τους γύρω μας, να κατανοούμε τον εαυτό μας, δοκιμάζουμε τα όρια και τις δυνατότητες μας, ανακαλύπτουμε δεξιότητες, αποκτούμε γνώσεις, επεξεργαζόμαστε όσα μας συμβαίνουν. Όλα τα παραπάνω όμως δεν μπορούμε να τα επιτύχουμε χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση. Οδηγοί μας λοιπόν σε αυτή την πορεία προς τη γνώση, τόσο του εαυτού μας, όσο και του κόσμου είναι οι γονείς μας.

Αν λοιπόν είχαμε γονείς συναισθηματικά παρόντες, οι οποίοι μας φρόντιζαν, ανταποκρίνονταν στις ανάγκες μας και μας μάθαιναν να επεξεργαζόμαστε τις εμπειρίες και τα βιώματα μας με αποτελεσματικό τρόπο, τότε έχουμε μεγαλώσει σε ασφαλές πλαίσιο και έχουμε μάθει να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας, τους ανθρώπους και τις σχέσεις μαζί τους. Σχετιζόμαστε χωρίς να φοβόμαστε, διαθέτουμε εσωτερική συγκρότηση και απέναντι στις δυσκολίες επιστρατεύουμε αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης και μηχανισμούς ρύθμισης του συναισθήματος μας. Σε αυτή την περίπτωση αποκτούμε καταγραφές, όπως: είμαι σημαντικός, έχω αξία, ο κόσμος είναι ασφαλής, μπορώ να έχω εμπιστοσύνη στους άλλους, οι άλλοι ανταποκρίνονται στις ανάγκες μου.

Αν αντίθετα είχαμε γονείς κακοποιητικούς, απορριπτικούς, απόντες συναισθηματικά, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες μας και να μας παρέχουν ασφάλεια σε σταθερό πλαίσιο, τότε μαθαίνουμε να μην εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και τους ανθρώπους και παύουμε να νιώθουμε ασφαλείς. Όταν από πολύ νωρίς έχουμε εκτεθεί σε δύσκολες και τραυματικές καταστάσεις, τις οποίες δεν ήμασταν σε θέση να διαχειριστούμε, τότε αποκτούμε καταγραφές όπως: ο κόσμος είναι επικίνδυνος, οι σχέσεις δεν βγαίνουν, όλοι θα με προδώσουν, δεν είμαι ικανός για τίποτα, δεν έχω τον έλεγχο στη ζωή μου. Σε αυτή την περίπτωση δεν έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε εσωτερική ασφάλεια, δεν έχουμε μάθει να κατανοούμε τον εαυτό μας και τους άλλους, δεν εμπιστευόμαστε το μαζί. Μπροστά στις δυσκολίες καθηλωνόμαστε, καθώς νιώθουμε πως δεν έχουμε τη δύναμη να τις αντιμετωπίσουμε.

Με αυτόν τον τρόπο αρχίζουμε σταδιακά να διαμορφώνουμε έναν χάρτη, με την βοήθεια του οποίου ερμηνεύουμε τη ζωή. Αν αυτός ο χάρτης έχει δημιουργηθεί με θετικές καταγραφές τότε έχουμε αποκτήσει αρκετά εφόδια, ώστε να τα βγάζουμε πέρα με τις αντιξοότητες, αλλά και να χαιρόμαστε τη ζωή. Αν από την άλλη έχει δημιουργηθεί με αρνητικές, τότε δεν έχουμε την καθαρότητα να δούμε όσα μας συμβαίνουν στο παρόν απαλλαγμένοι από τις σκιές του παρελθόντος. Αν για παράδειγμα έχω την καταγραφή πως δεν μπορώ να εμπιστεύομαι τους άλλους, γιατί θα με προδώσουν, τότε μπορεί να μην επιτρέπω στον εαυτό μου να συνδεθεί συναισθηματικά μαζί τους και να κρύβω τις σκέψεις και τα συναισθήματα μου, από φόβο μήπως πληγωθώ. Έτσι όμως χάνω την ευκαιρία να συνδεθώ ουσιαστικά και με άτομα που είναι ικανά να ανατρέψουν όσα πιστεύω μέχρι τώρα. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν όλες οι καταγραφές. Θεωρούμε πως αποτελούν βεβαιότητες και συνήθως εστιάζουμε σε εκείνες τις εμπειρίες που τις επιβεβαιώνουν και τις ενισχύουν, με αποτέλεσμα να διαφεύγουν από την αντίληψη μας εκείνες που τις ανατρέπουν.

Το καλό όμως με τις καταγραφές είναι ότι μπορούν να αλλάξουν και πως εμείς οι ίδιοι έχουμε την ευθύνη και τη δύναμη γι αυτό. Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να ελέγξουμε τις εξωτερικές συνθήκες, μπορούμε όμως να ελέγξουμε τον τρόπο που τις ερμηνεύουμε και αποκρινόμαστε σε αυτές. Αυτό που χρειάζεται είναι να μπορέσουμε πρώτα να αναγνωρίσουμε τις παγιωμένες πεποιθήσεις μας και έπειτα να δοκιμάσουμε να αμφισβητήσουμε όσες μας δυσκολεύουν και θολώνουν την κρίση μας. Αυτός ο δρόμος δεν είναι εύκολος. Απαιτεί να γυρίσουμε πίσω, ώστε να αποκτήσουμε περισσότερες πληροφορίες για το πως δημιουργήθηκαν, να μπορέσουμε να τις νοηματοδοτήσουμε, να επεξεργαστούμε τις εμπειρίες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση τους, να τις αποδεχτούμε, να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο στέκονται εμπόδιο στη ζωή μας και να βρούμε τη δύναμη να τους πάμε κόντρα και να ζήσουμε απαλλαγμένοι από βάρη και περιορισμούς.

Το σημαντικότερο όμως είναι να πιστέψουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε και κυρίως να πιστέψουμε ότι αξίζουμε. Ας θυμόμαστε πως σαν ενήλικες εμείς φέρουμε την ευθύνη του εαυτού μας και των επιλογών μας. Οδηγοί πλέον είμαστε εμείς. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν πως επιθυμούμε να ζήσουμε στο παρόν και με ποιον τρόπο μπορούμε να απαλλαγούμε από τις αρνητικές καταγραφές. Όσο κι αν έχουμε δυσκολευτεί, τραυματιστεί, υποφέρει σαν παιδιά, έχουμε το δικαίωμα να ξεφύγουμε από την επίδραση που ασκεί το παρελθόν στη ζωή μας.

Πηγή: psychologynow.gr