Καθ΄ όλη τη διάρκεια του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που πρωτοστάτησε ο ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ, ο υποτιθέμενος σύμμαχος της Ελλάδας , η Βρετανία είχε ως απώτερο στόχο τον έλεγχο της Μεσογείου. "Η βρετανική αυτοκρατορία, έγραφε ο Τσόρτσιλ προς τους Αμερικανούς το 1943, δεν μπορεί να εγκαταλείψει τις θέσεις της στη Μεσόγειο, δεν πρέπει να χάσει την Ελλάδα, γιατί αργότερα θα χάσει την Ιταλία και την Τουρκία".ÂÂÂ Μόνο εμπόδιο η εαμική εξουσία που κέρδισε την εμπιστοσύνη του λαού. Το σχέδιο επέμβασης της Βρετανίας στην Ελλάδα, ήταν από καιρό σχεδιασμένο και είχε την κωδική ονομασία "Μάνα" ενώ ο Τσόρτσιλ δε δίστασε να κάνει συμφωνία με τον ίδιο το Χίτλερ για ανεμπόδιστη αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από τη χώρα.ÂÂÂ

Από την πλευρά της Ελλάδας η "πρόσκληση" για να "απαλλαγεί" η χώρα από τις δυνάμεις του ΕΑΜ διατυπώνεται από τον Γεώργιο Παπανδρέου, που στις 22/9/1944 τηλεγραφούσε στον Τσόρτσιλ τα εξής: «Δεν γνωρίζω τους λόγους διά την απουσία της Βρετανίας. Μόνον η άμεσος παρουσία εντυπωσιακών βρετανικών δυνάμεων εις την Ελλάδα και ως τας τουρκικάς ακτάς θα ήτο δυνατό να μεταβάλει την κατάστασιν». Η κατάσταση που ήθελαν να «μεταβληθεί» ήταν να κλείσει ο δρόμος που είχε ανοίξει με το μεγαλειώδες ΕΑΜικό κίνημα προς μια Ελλάδα της λαϊκής αναδημιουργίας. Πώς θα γινόταν αυτό: «Την 21ην Αυγούστου 1944 συνηντήθην εις την Ρώμην με τον Βρετανόν Πρωθυπουργόν. Και όταν μου έθεσε το ερώτημα, ποια είναι η πολιτική μου, απήντησα: "Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ" (από την επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 2 Μάρτη 1948).

Η πρώτη απόβαση της Βρετανίας αρχες Οκτώβρη στην Πελοπόννησο, ακολούθησε αρχές Δεκέμβρη επέμβαση στην Αθήνα 24 νεκροί, 160 τραυματίες.

ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ

Παραμονή Χριστουγέννων Κυριακή 4:00 ξημερώματα ο βρετανικός πολεμικός στόλος υπό τον ταξίαρχο Τόρνμπουλ βρίσκονταν έξω από τι λιμάνι της Μυτιλήνης. Γιατί στη Λέσβο; ÂÂÂ γιατί το νησί ήταν με ΕΑΜική διοίκηση και το 85% των κατοίκων της στους κόλπους των εαμικών οργανώσεων. Ο ΕΛΑΣ έδωσε αμέσως σύνθημα επιφυλακής κι άρχισε να κινητοποιεί τους κατοίκους, με χωνιά γυρίζουν στις γειτονιές κι ειδοποιούν τον κόσμο «Οι δολοφόνοι του γενναίου λαού της Αθήνας και του Πειραιά, ο Παπανδρέου και ο Σκόμπι, θέλουν να ματοκυλίσουν και το ηρωικό νησί μας, θέλουν να φέρουν μια μαύρη τρομοκρατία για να μας υποδουλώσουν. Έξι πλοία με αραπάδες (ινδικά στρατεύματα, από τις αποικίες της Αγγλίας) βρίσκονται στο λιμάνι της Μυτιλήνης. Νιάτα και λαέ! Εμπρός, όλοι άντρες, γυναίκες και παιδιά να ζητήσουμε να φύγουν απ' το νησί μας οι μαύροι. Θάνατος στο φασισμό - Λευτεριά στο λαό!».

Όπως αποτυπώνουν στο βιβλίο "Μυτιλήνη Χριστούγεννα του 44 - Πως εμποδίστηκε η απόβαση των εγγλέζων" ο Ηλίας Παρασκευαΐδης και ο Τάκης Ελευθεριάδης, πολύ γρήγορα η προκυμαία της Μυτιλήνης γέμισε κόσμο νέοι γέροι άντρες γυναίκες και παιδιά με ότι έβρισκαν μπροστά τους για όπλα ξεχύθηκαν στους δρόμους της πόλης για να αποτρέψουν την απόβαση. Η είδηση μεταδόθηκε σαν αστραπή σε όλο το νησί, οι κάτοικοι άφησαν τα χωράφια, έκλεισαν τα μαγαζιά τους άφησαν τα σπίτια τους από όλα τα χωριά και πήραν το δρόμο για τη Μυτιλήνη, στα μπλόκια.

Ταυτόχρονα ξεκίνησαν και οι διαπραγματεύσεις με τον Τόρνμπουλ, ο ταξίαρχος ζητούσε να απομακρυνθεί ο κόσμος και ο ΕΛΑΣ να αποτραβηχτεί στις κανονικές του θέσεις ενώ η λεσβιακή επιτροπή ζητούσε χρόνο για να θέσει το ζήτημα υπό την κρίση του λάου. Ο Τορνμπουλ υποψιαζόταν ότι ο ΕΛΑΣ ζητούσε χρόνο για να οργανωθεί και να κατεβάσει περισσότερο κόσμο από τα χωριά, ζητώντας να τον αφήσουν να αποβιβαστεί με τα στρατεύματά τοπυ διαβεβαιώνοντας ότι δε θα "πειραχτεί" το καθεστώς στο νησί. Τρεις μέρες ο κόσμος δεν έφυγε από την προκυμαία, με κρύο και βροχή. Σε όλη την πόλη είχαν στηθεί οδοφράγματα, οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν και όλο το νησί σε επιφυλακή.

Συμφωνα με τα ντοκουμέντα του ίδιου βιβλίου, τα χριστούγεννα του ΄44 η «Ελεύθερη Λέσβος» κυκλοφόρησε σε 2 έκτακτες εκδόσεις με τα συνθήματα «Όλοι στα οδοφράγματα!» «Να φύγουν οι μαύροι!» «Υπερασπίστε τη λεφτεριά σας!» Στις 26/12/44 γιόρταζε κιόλας τη νίκη. Με τα συνθήματα «Go back!» «Ισχυρότερο το δίκιο του λαού!» και «Ο λαός παίρνει νέα δύναμη απ' τη νίκη του» και έδινε την είδηση πως ο Άγγλος πρωθυπουργός και υπουργός των εξωτερικών ήρθαν στην Αθήνα. Η «Αγροτική» στις 27/12/44 εφώναζε «Ζήτω ο αδάμαστος λεσβιακός λαός!» στις 28 ο «Αντιφασίστας» ετόνιζε τη συμβολή της Νέας Γενιάς στον αγώνα του λαού της Λέσβου.

Την Πέμπτη το πρωί 28-12-1944 ανακοινώνεται ότι τα βρετανικά στρατεύματα δε θα αποβιβαστούν στη Λέσβο και ο λεσβιακός λαός γιόρτασε με ενθουσιασμό τη νίκη του.

Όλα αυτά ενώ στην Αθήνα ο πόλεμος συνεχιζόταν, εκεί το ΕΑΜ νικήθηκε από τους Βρετανούς και τους Έλληνες δωσίλογους συμμάχους τους ωστόσο "Η νίκη του λαού της Μυτιλήνης είχε μεγάλη πολιτική σημασία. Εφύλαξε το λαό από τη φασιστική επιβολή και περιφρούρησε τις δημοκρατικές του ελευθερίες."


ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΞΥΠΝΑ

(του Ηλία Παρασκευαΐδη)

"Ο Λαός της Μυτιλήνης κατέβηκε σήμερα στη μάχη. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που διατύπωνε τη γνώμη του ομαδικά και διαλαλούσε μαζικά τη θέληση του. Μα όλες αυτές τις φορές ήταν πες δοκιμαστικά. Πιο πολύ για να δείξει τη δύναμη του. Τώρα ήταν αλλιώς. Ήταν η απόφαση του διατυπωμένη ξάστερη· πως καμιά συνεννόηση και καμιά υποχώρηση δε χωρεί.

Είδατε τη μάζα εκείνη να ξεχύνεται στους δρόμους; Ένα σκοπό είχε: να μποδίσει τον κίνδυνο. Να μην τους αφήσει να βγουν. Δεν του περνούσε κανενός απ' το μυαλό πως μπορούσε να πεθάνει, θα 'τανε μια λεπτομέρεια κι αυτό μέσα σ' ολόκληρο τον αγώνα. Και τέτοιες ώρες δε σκοτίζεται κανείς με τις λεπτομέρειες. Ο σκοπός του λαού ήταν να διώξει τους μαύρους. Γιατί η παρουσία τους ήταν ο κίνδυνος ο ίδιος.

Κατέβηκε ο Λαός γεμάτος οργή· ορμητικός και αποφασισμένος - άντρες και γυναίκες - να προστατέψει τη Λευτεριά, που την απειλούσε ένας σίγουρος κίνδυνος και κατέβηκε αρματωμένος. Πήρε στο χέρι ότι βρήκε μπροστά του. Όχι πως παραγνώριζε την αξία που είχαν τα μοντέρνα όπλα, που θα 'χε απέναντί του την κρίσιμη εκείνη ώρα. Το 'ξερε καλά πως τα δικά του ήταν πρωτόγονα. Μα δεν είχαν τα όπλα του σημασία για την απόλυτη τους αξία. Η σημασία τους ήταν συμβολική. Δείχνανε το λαό τον αποφασισμένο ν' αντιμετωπίσει το καθετί, που θα 'βρισκε μπροστά του μ' όλα τα μέσα που είχε. Το λαό που μάζεψε όλη του τη δύναμη, γιατί ήταν αποφασισμένος να πετύχει κείνο που γύρευε και ήξερε πως δεν ήταν και μόνος· μαζί του πολεμούσαν για τον ίδιο σκοπό του άλλοι και τον παράστεκαν.

Ο κίνδυνος ήταν στην πόλη. Ο λαός τον ένιωσε τον κίνδυνο αυτό κι έτρεξε από παντού. Μπορεί να μην το 'ξερε με ακρίβεια, μα το νιωθε μ' όλο του το είναι και στις διαβεβαιώσεις του «επιδρομέα» απαντούσε με οδοφράγματα.

Ο καθένας άφησε τη δουλειά του στη μέση. Έκλεισε το μαγαζί του, παράτησε το ζευγάρι και άφησε τις ελιές. Κάτι άλλο πιο επιταχτικό τον καλούσε.

Είδε πια με ανοιχτά μάτια πως όλες του οι ατομικές δουλειές, που προτύτερα είχε για βασικές, κρέμονται από κάτι άλλο. Η παραγωγή και η ζωή του γενικά στο χωριό και στην πόλη ρυθμίζονται από την πολιτική· είχε πολιτικό νόημα η φωνή του· άφησε όλες τις δουλειές στη μέση για να κατέβει να μιλήσει μέσα στο χιονόνερο και στο κρύο και ν' αφήσει τη φωνή του ν' ακουστεί βροντερή για να δείξει πως είναι ικανός μόνος του να ρυθμίσει τη ζωή του.

Έδειξε σήμερα ο λαός της Μυτιλήνης πως δεν είναι ο ίδιος εκείνος του παλιού καιρού. Έβγαλε ψεύτικη τη θεωρία πως οι λαοί είναι και μένουν τέτοιοι που γεννήθηκαν, γιατί το 'χει το αίμα τους ή είναι τέτοια η μοίρα τους. Οι συνθήκες της ζωής είναι τόσο ισχυρές, που μεταμορφώνουν τους λαούς ανεξάρτητα από καταγωγή και αίμα. Η ζωή τον έμαθε πως δεν μπορεί να περιμένει από κανένα άλλο τίποτα.

Το δοκίμασε αυτό χρόνια πολλά πρωτύτερα και πίστεψε πως μόνος του πρέπει ν' αντιμετωπίσει τις ανάγκες, που δημιουργεί κάθε τόσο και καινούργιες η ζωή. Μόνος του, αν θέλει να μη χαθεί, θα βρει τη λύση απ' τα προβλήματα της κοινωνίας, που' ναι δικά του προβλήματα και δημιουργιούνται τέτοια μόνο και μόνο, γιατί και αυτός έχει απαιτήσεις πάνω στη ζωή. Κι αυτό τον κάνει κοινωνική δύναμη. Μονάχα τότε μπορεί να βαρύνει στη ζυγαριά η γνώμη του. Τότε μονάχα είναι θετική η συμβολή του.

Και σήμερα δείχνει ο λαός πως έχει τέτοια δύναμη. Το ξέρει και είναι ικανός να διατυπώσει την άποψή του, που αν δε γίνει ακουστή, κινδυνεύει η ισορροπία της κοινωνίας.

Τίποτα δεν μπορεί να γίνει πια χωρίς τη συμμετοχή του λαού. Αυτός αποτελεί το βασικό παράγοντα της ζωής."