Από τα τέλη του 1941 μέχρι το καλοκαίρι του 1942 χιλιάδες Έλληνες κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου αλλά και της ηπειρωτικής χώρας πέρασαν ως πρόσφυγες πολέμου στις τουρκικές ακτές. Ταξίδεψαν με κίνδυνο της ζωής τους, “παράνομα”, “λαθραία”, διαφεύγοντας των γερμανικών ακταιωρών, κωπηλατώντας όλη νύχτα μέσα σε μικρές βάρκες και καϊκια.
Πολλοί άφησαν την τελευταία τους πνοή στο θαλάσσιο στενό ανάμεσα στα νησιά και την Τουρκία. Άλλοι πάλι στο πέλαγος καθώς προωθούνταν από την Σμύρνη και τον Τσεσμέ στην Κύπρο, στοιβαγμένοι κατά διακοσαριές στα αμπάρια μεγαλύτερων τουρκικών καϊκιών.
Οι πολλοί βεβαίως έφτασαν στους προορισμούς τους. Κύπρος, Συρία, Λίβανος, Πηγές Μωυσέως, Αίγυπτος, μέχρι το Βελγικό Κονγκό έφτασαν οι Έλληνες μεσανατολίτες πρόσφυγες του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Τα γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν σε προσφυγικούς καταυλισμούς όπου διέμειναν μέχρι τη λήξη του πολέμου, οι δε άντρες οδηγήθηκαν στην Αίγυπτο, όπου και κατετάγησαν στον ελληνικό στρατό μέσης ανατολής. Επάνδρωσαν το πεζικό, το ναυτικό, την αεροπορία, τον Ιερό Λόχο, πήραν μέρος στις μάχες του Ελ Αλαμέιν και άλλες, στα κονβόγια των πολεμικών και στις αποβάσεις, στους βομβαρδισμούς της Μάλτας, στο Ρίμινι, στις καταδρομικές επιδρομές στα ελληνικά νησιά ενάντια στους γερμανοΙταλούς κατακτητές.

Μετά απ’ όλα αυτά, μετα και από τα γεγονότα που ακολούθησαν στους κόλπους του ελληνικού στρατού, τους έκλεισαν και στα Σύρματα οι Άγγλοι ως κομμουνιστές και στασιαστές. Ασμάρα, Ντεκαμερέ. Ορεινή Αβυσινία. Δύο χρόνια εξόριστοι και έγκλειστοι οι Έλληνες πρόσφυγες στρατιώτες σε τόπους ξένους αφιλόξενους.

Τα γυναικόπαιδα όλο αυτό το διάστημα διαβιούσαν στους προσφυγικούς καταυλισμούς.

Το 1946 όσοι επέζησαν επέστρεψαν στην πατρίδα. Τους έβαλαν οι Άγγλοι στα λίμπερτυ και τους έστειλαν πίσω.

Το 1996, πενήντα χρόνια μετά πήρα τις συνεντεύξεις των Ελλήνων προσφύγων και έγραψα το βιβλίο Συρματένιοι Ξεσυρματένοι, ολοι.

Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι

Σήμερα οι βάρκες των προσφύγων ακολουθούν αντίθετη πορεία και έρχονται εδώ. 11.500 πρόσφυγες πολέμου ήρθαν στα ελληνικά νησιά το 2013 και 3.200 μέχρι στιγμής το 2014 μοναχά στη Χίο.

Προφανώς όσοι επιμένουν να μιλούν ακόμη για λαθρομετανάστες και υιοθετούν ακροδεξιές ρητορείες και πολιτικές είναι ανιστόρητοι, απαίδευτοι, αποκτηνωμένοι.

Στους σύγχρονους πρόσφυγες πολέμου που έρχονται στον τόπο μας οφείλουμε μοναχά να ανταποδώσουμε τα όσα οι πρόγονοί τους πρόσφεραν τότε στους δικούς μας προγόνους.

Επειδή δε η ζωή και η ιστορία κάνουν κύκλους και μάλιστα ολοένα και πιο σύντομους όσο πιο γρήγορα τρέχουν οι εποχές, οφείλουμε να τους φερθούμε ανθρώπινα και για έναν άλλον λόγο. Για να ανταποδώσουν και πάλι ύστερα οι ίδιοι ή οι απόγονοί τους την φιλοξενία αυτή στους δικούς μας απογόνους ή και σε εμάς.

Διότι το μέλλον έρχεται γοργά κατά πάνω μας. Και είναι ερεβώδες.

yiannismakridakis.gr