Με τρικ επικοινωνιακού χαρακτήρα αντί για μόνιμη νομοθέτηση για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, με νομοθετικό έργο το οποίο είναι κόντρα στον πολλαπλασιασμό των θυμάτων εν ώρα εργασίας στη χώρα μας κινείται η Ελλάδα παρά το γεγονός ότι οδεύει σε διπλασιασμό τόσο των νεκρών σε εργατικά δυστυχήματα όσο και των σοβαρά τραυματισμένων.

Και ενώ στο 10μηνο του 2023 έχουν ήδη καταγραφεί 147 νεκροί και 241 τραυματίες, τα εργασιακά ζητήματα στη χώρα μας εξακολουθούν να διέπονται από μνημονιακούς νόμους παρά τις διακηρύξεις του πολιτικού συστήματος ότι η Ελλάδα έχει εξέλθει των μνημονίων. Ως αποτέλεσμα, το μεγάλο ζήτημα στην Ελλάδα παραμένει η μη επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΣΕ) με τα μισθολογικά δεδομένα να καθορίζονται από κυβερνητικές αποφάσεις. Κι αυτό τη στιγμή που στην Ευρώπη η κάλυψη από ΣΣΕ στον ιδιωτικό τομέα είναι 83,5%, ενώ στην Ελλάδα μετά βίας φτάνει το 25%.

Την κατάσταση αυτή περιέγραψε ο επικεφαλής Ευρωπαϊκών Συνδικάτων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Υγεία και Ασφάλεια (ΥΑΕ) στην Εργασία, Ανδρέας Στοϊμενίδης στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου που παραχωρήθηκε πριν την έναρξη του σεμιναρίου των ευρωπαϊκών συνδικάτων για την Κλιματική αλλαγή και την ΥΑΕ.

Η «ανθρωποθυσία» στους χώρους εργασίας έχει θορυβήσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους Συλλογικούς φορείς στην Ευρώπη, όπως επισημάνθηκε στη συνέντευξη τύπου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώνει η ΟΣΕΤΕΕ, το 2023 έως σήμερα έχασαν τη ζωή τους στη δουλειά 147 άνθρωποι και 241 τραυματίστηκαν. Το 2022 σε εργατικά δυστυχήματα είχαν σκοτωθεί 104 άτομα και 140 τραυματίστηκαν σοβαρά: «Οδεύουμε σε έναν διπλασιασμό των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στη δουλειά και αν συνυπολογίσουμε τα στοιχεία που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία είχαμε 46 νεκρούς το 2018, 51 το 2019, 41 το 2020 και 31 το 2021, τότε μιλάμε για έναν πολλαπλασιασμό των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους το χώρο της εργασίας», επεσήμανε ο κ. Στοϊμενίδης.

Συνέχισε λέγοντας πως στη χώρα μας κάθε μέρα ή μέρα πάρα μέρα καταγράφεται ένα εργατικό δυστύχημα «κι είναι κάτι που παλαιότερα δημιουργούσε ένα πολύ μεγάλο θέμα, αλλά σήμερα έφτασε να θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Δεν είναι όμως. Η υγεία και ασφάλεια στην εργασία έχει χαρακτηριστεί θεμελιώδες δικαίωμα».

Και ενώ η χώρα σπάει το ένα μαύρο ρεκόρ μετά το άλλο, προωθείται νομοθέτηση κόντρα σε αυτά τα δεδομένα, η οποία ουσιαστικά αυξάνει τους κινδύνους στην εργασία.

Όπως υπενθύμισε ο επικεφαλής των ευρωπαϊκών συνδικάτων, μετά το νόμο του 2021, ήρθε ο νόμος του ΄23, ο οποίος με αφορμή μια προσαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στην ελληνική «δίνει το ...δικαίωμα» στον εργαζόμενο να δουλεύει 13 ώρες την ημέρα σε διαφορετικους εργοδότες. Την ίδια στιγμή εισάγει την ποινική δίωξη και τις ποινές στην ενεργή συμμετοχή στην απεργία και τις συμβάσεις μηδενικών ωρών: «Αυτά είναι αδιανόητα ζητήματα για τα ευρωπαικά δεδομένα την ώρα που στην ΕΕ έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για το τι σκοπιμότητα έχουν οι μηδενικές συμβάσεις. Γνωρίζουμε ότι στο παρελθόν ήταν μια απαίτηση του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο πλέον είναι και εκτός ΕΕ, αλλά έρχεται η κυβέρνηση και ψηφίζει αυτό το νομοσχέδιο. Ψηφίζει ουσιαστικα κόντρα στην υγεία και ασφάλεια», είπε ο κ. Στοϊμενίδης.

Μεταξύ των νομοθετημάτων, στα οποία έκανε αναφορά ήταν η ψήφιση διάταξης πριν ένα χρόνο που δίνει τη δυνατότητα στην απασχόληση μη πιστοποιημένων εργατών στις ηλεκτρικές εργασίες με την αιτιολογία ότι θα είναι εργάτες εδάφους: «Γνωρίζουμε πολύ καλά όμως το εργασιακό περιβάλλον και μοτίβο που κινείται στη λογική <ανέβα>».

Σε μια αντίστοιχη υπουργική απόφαση, δόθηκε η δυνατότητα της χρήσης ανυψωτικών μηχανημάτων έως του βάρους των 2,5 τόνων σε ανειδίκευτους εργάτες: «Κι όλα αυτά την ώρα που σε αυτά τα έργα καταγράφονται πολύ υψηλοί δείκτες θανατηφόρων δυστυχημάτων».

Σύμφωνα με τον κ. Στοϊμενίδη μάλιστα, ενώ είχε δοθεί η διαβεβαίωση για πρόγραμμα εκπαίδευσης που θα οδηγήσει σε πιστοποίηση πριν ένα χρόνο, ακόμα δεν έχει ξεκινήσει.

Υπουργική απόφαση, αλλά μόνο για τον καύσωνα Κλέων

Ένα από τα ζητήματα που συζητείται στο σεμινάριο είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους εργασιακούς κινδύνους. Η Ελλάδα βρίσκεται εντός του κάδρου δεδομένου ότι το καλοκαίρι που πέρασε είχε σχεδόν επί δύο μήνες θερμοκρασίες που κυμαίνονταν μεταξύ 35 – 42 βαθμών Κελσίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΟΣΕΤΕΕ, οι νεκροί από τα συστήματα κλιματικής αλλαγής ανήλθαν σε 21: οι 14 από κλιματική καταπόνηση, οι 5 στις φωτιές (ενας πυροσβέστης, ένας μελισσοκόμος και τρεις κτηνοτρόφοι) και οι δύο στις πλημμύρες.

«Οι αριθμοί αυτοί αποδίδουν την εικόνα στο ελάχιστο καθώς δεν έχουμε το μηχανισμό ώστε να μαθαίνουμε ποια είναι η εξέλιξη των ανθρώπων που τραυματίζονται σοβαρά. Το υπουργείο Εργασίας δε δίνει στοιχεία για να μην υπάρχει εικόνα για τη χώρα», ανέφερε ο κ. Στοϊμενίδης.

Και ενώ η Πολιτεία φάνηκε να ακούει τις διεκδικήσεις για την αντικατάσταση της εγκυκλίου για τη θερμική καταπόνηση από υπουργική απόφαση, ήρθε ένας τίτλος στη ρύθμιση, ο οποίος φαίνεται ότι της έδωσε και ...ημερομηνία λήξης: «Κι εδώ υπήρξε το τρικ αντί να νομοθετήσουν κάτι σταθερά, στον τίτλο μπήκε ότι η ρύθμιση αφορά το φαινόμενο Κλέων. Αφού τελείωσε ο Κλέων δεν υπάρχει τίποτα. Οι εργαζόμενοι θα είναι απροστάτευτοι και θα παρουσιαστεί ως άλλη μια μεγάλη επιτυχία το να υπάρξει μια υπουργική απόφαση αποκλειστικά για ένα μελλοντικό φαινόμενο. Αυτό που θέλουμε και είναι κι ένα μεγάλο ζήτημa στην Ευρώπη είναι σταθερή νομοθεσία για τα ζητήματα προστασίας από τη θερμική καταπόνηση. Άλλωστε είμαστε έτοιμοι. Έχει γίνει δουλειά σε τριμερές επίπεδο κι έχει υπογραφεί ένα κείμενο από το υπουργείο, τα συνδικάτα και τους εργοδότες. Έχει αποσταλεί και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να το υιοθετήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όμως εξακολουθεί να βρίσκεται σε ένα συρτάρι και δε νομοθετείται».

Αχαρτογράφητο τοπίο παραμένει και ο κλάδος της αγροτικής δραστηριότητας, για τον οποίο η Ομοσπονδία έχει προειδοποιήσει εδώ και τέσσερα χρόνια. Η πολιτεία δεν έχει προχωρήσει σε προσαρμογή στην αντίστοιχη διαθνή σύμβαση εργασίας με αποτέλεσμα πολλά από τα δυστυχήματα να καταγράφονται ως τροχαία και ουσιαστικά να μειώνεται ο αριθμός των απωλειών: «Το 2019 ο αγροτικός κλάδος κατέγραφε δύο νεκρούς το μήνα. Από τότε μέχρι σήμερα ξέρουμε ότι ο αριθμός αυξάνεται χωρίς το πρόβλημα να αντιμετωπίζεται».

Επιπροσθετως στην Ελλάδα δεν καταμετρώνται οι επαγγελματικές ασθένειες. Βάσει των μετρήσεων για το σύνολο της Ευρώπης σε περίπου 200.000 άτομα το χρόνο, η εκτίμηση για τη χώρα μας είναι πως μπορεί να έχει έως και 3.000 νεκρούς ετησίως από επαγγελματικές ασθένειες, τις οποίες ωστόσο δεν καταγράφει!

Και όλα αυτά την ώρα που ο μέσος όρος των εργαζομένων στην Επιθεωρηση Εργασίας είναι ήδη μεγάλος, με τους νεώτερους ηλικιακά επιθεωρητές να είναι είναι ήδη 50 ετών και να μην εκπαιδεύονται νέοι άνθρωποι. Οπως ανέφερε ο κ. Στοϊμενίδης, το 2022 παρουσιάστηκε ο συνολικός αριθμός ελέγχων ως μεγάλη επιτυχία και εξαγγέλθηκε ο ίδιος αριθμός ελέγχων για την επόμενη χρονιά, ο οποίος όμως αντιστοιχούσε σε πολλαπλάσιους θανάτους στην εργασία από τα προηγούμενα χρόνια.