Το Media Freddom Rapid Response, έχει πραγματοποιήσει εδώ και καιρό μια αποστολή στην Ελλάδα, ερευνώντας την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην χώρα και η έκθεση που αποτελείται από ευρήματα και συστάσεις και παρουσιάστηκε διαδικτυακά σήμερα (28/03).

Η διερευνητική αποστολή του Media Freedom Rapid Response και των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο.

Σήμερα, το Media Freedom Rapid Response (MFRR) δημοσιεύει την έκθεση «Έλεγχος του μηνύματος: Προκλήσεις για το ανεξάρτητο ρεπορτάζ στην Ελλάδα», όπου περιγράφονται αναλυτικά τα ευρήματα και οι συστάσεις της ερευνητικής αποστολής του στην Ελλάδα.

Μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας το 2019, η οποία έχει εμμονή με τον έλεγχο του μηνύματος, σημειώθηκε επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου

Η ανακοίνωση:

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του Διεθνούς οργανισμού, η αποστολή υλοποιήθηκε από το MFRR μαζί με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα τον Δεκέμβριο του 2021.

Οι οργανώσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι προκλήσεις για την ανεξαρτησία των ΜΜΕ και την ασφάλεια των δημοσιογράφων είναι συστημικές στη χώρα. Η έντασή τους στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά προβληματική και το διαφοροποιεί από τα περισσότερα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.

Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας είναι ότι οι ειδήσεις που είναι άβολες ή μη κολακευτικές για την κυβέρνηση, οι οποίες περιλαμβάνουν αναφορές για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν αναφέρονται σε πολλά Μέσα.

Αυτό δημιουργεί σημαντικό εμπόδιο για την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση και, κατά συνέπεια, την ενημερωμένη συμμετοχή του σε μια δημοκρατική διαδικασία.

Η τρέχουσα κατάσταση έχει διαμορφωθεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία σοβαρής οικονομικής και πολιτικής κρίσης που έχει βλάψει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η ανεξάρτητη δημοσιογραφία.

Ταυτόχρονα, σημειώθηκε επιδείνωση της ελευθερίας του Τύπου μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας το 2019, η οποία «έχει εμμονή με τον έλεγχο του μηνύματος» και την ελαχιστοποίηση της κριτικής στην κυβέρνηση, όπως ακούσαμε ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια της διερευνητικής αποστολής μας.

Δολοφονία Καραϊβάζ

Η δολοφονία του δημοσιογράφου για εγκλήματα Γιώργου Καραϊβάζ επέστησε τη διεθνή προσοχή στα σημαντικά προβλήματα με την ασφάλεια των δημοσιογράφων στην Ελλάδα. Η πρόοδος της έρευνας φαίνεται αργή και στερείται στοιχειώδους διαφάνειας, κάτι που είναι ανατριχιαστικό και οδηγεί σε δυσπιστία σχετικά με την ικανότητα ή την προθυμία των αρχών να προστατεύσουν τη δημοσιογραφική κοινότητα.

Δημοσιογραφική κάλυψη του προσφυγικού

Η μεταναστευτική πολιτική, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται κατά την εφαρμογή της, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων επαναπροωθήσεων και η ανθρωπιστική κρίση που έχει δημιουργήσει το προσφυγικό ρεύμα είναι εξαιρετικά "ευαίσθητα" θέματα για την κυβέρνηση.

Η δημοσιογραφική έρευνα για το προσφυγικό γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, καθώς οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν εμπόδια, όπως αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση, περιορισμό πρόσβασης σε εστίες μετανάστευσης, παρακολούθηση και παρενόχληση.

Ρεπορτάζ σε διαδηλώσεις

Το ρεπορτάζ σε διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες είναι ένας άλλος ιδιαίτερα προβληματικός τομέας της δημοσιογραφικής πρακτικής στην Ελλάδα.

Οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν επιθετικότητα και παρενόχληση από τις αστυνομικές αρχές και από τους διαδηλωτές. Συνολικά, υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης για να διασφαλιστεί ότι οι δημοσιογράφοι μπορούν να κάνουν με ασφάλεια τη δουλειά τους στις διαδηλώσεις, κάτι που μεταφράζεται σε έλλειψη επαρκούς προστασίας σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Νομικές απειλές κατά δημοσιογράφων

Οι νομικές απειλές, αποτελούν επίσης σημαντικό πρόβλημα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των ποινικών διώξεων καθώς και των στρατηγικές μηνύσεις/αγωγές για την Αποθάρρυνση της Συμμετοχής του Κοινού(SLAPPs).

Τέτοιες απειλές μπορούν να οδηγήσουν σε αυτολογοκρισία.

Υπό το φως αυτών των ευρημάτων, το MFRR έχει εκδώσει μια σειρά συστάσεων προς τις ελληνικές αρχές και την ευρωπαϊκή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων κρατών μελών της ΕΕ.

Η διερευνητική αποστολή στην Ελλάδα συντονίστηκε από το Media Freedom Rapid Response (MFRR), έναν πανευρωπαϊκό μηχανισμό που παρακολουθεί, παρακολουθεί και ανταποκρίνεται σε παραβιάσεις της ελευθερίας του τύπου και των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις υποψήφιες χώρες.

Η διαδικτυακή παρουσίαση της έρευνας και δηλώσεις:

Στη σημερινή, διαδικτυακή εκδήλωση παρουσίασης της μεγάλης διεθνούς έρευνας, παρουσιάστηκαν τα πορίσματα και οι συστάσεις της αποστολής:

Στο διαδικτυακό πάνελ, μίλησαν οι:

Laurens Hueting, Υπεύθυνος στο Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης (ECPMF)
Ηλιάνα Παπαγγελή, Managing Director της Solomon
Renate Schroeder, Διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (EFJ)
Νίκος Σμυρναίος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης
Anne ter Rele, Νομική Σύμβουλος στο Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου

Νίκος Σμυρναίος: «Η κυριαρχία του νεποτισμού και συγκεκριμένων οικογενειών ειδικά από το δεξιό φάσμα της πολιτικής είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Όταν η Νέα Δημοκρατία επέστρεψε στην εξουσία το 2019, η κατάσταση στο τοπίο των ΜΜΕ χειροτέρεψε ραγδαία»

Renate Schroeder: «Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι σοκαριστική η φίμωση του Τύπου, η ανασφάλεια των ερευνητών δημοσιογράφων και η αδιαφάνεια. Η έρευνα για τη δολοφονία Καραιβάζ, προχωράει πάρα πολύ αργά, όπως και οι καταγγελίες για συμβόλαιο δολοφονίας του Κώστα Βαξεβάνη.
Δεν υπάρχει καμία διαφάνεια και στην έρευνά μας υπάρχουν εμπόδια και από την ελληνική κυβέρνηση. Δυστυχώς, υπάρχει σιωπή και από τη δημοσιογραφική κοινότητα.
Στην Ελλάδα οι δημοσιογράφοι κινδυνεύουν από τις δυνάμεις καταστολής και τη νομοθεσία της κυβέρνησης. Υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης για να προστατευτεί η ελευθερία του Τύπου. Δεν επιτρέπουν στους δημοσιογράφους να κάνουν την δουλειά τους»

Ηλιάνα Παπαγγελή: «Είμαστε δημοσιογράφοι. Αυτό πρέπει να κάνουμε. Να κάνουμε ερωτήσεις. Δυστυχώς αναγκαζόμαστε να κάνουμε ρεπορτάζ για το γεγονός ότι δεν μας απαντάνε.

Δεν υπάρχει πρόθεση της κυβέρνηση να προστατέψει τους δημοσιογράφους. Το αντίθετο θέλουν να μας εξοντώσουν και να μας φιμώσουν.
Δημοσιογράφοι που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση, δέχονται επιθέσεις και παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα.
Δημοσιογράφοι που καλύπτουν το προσφυγικό δέχονται απειλές και παρακολουθούνται από την ΕΥΠ.
Αυτό έχει επίδραση ακόμα και στην ψυχολογία μας. Είναι εξουθενωτικό. Φοβόμαστε πως ο,τιδήποτε μπορεί να μας συμβεί.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προσπαθεί να ελέγξει τα Μέσα. Η πανδημία αποτέλεσε την αφορμή για  τη φίμωση του Τύπου.

Να σας θυμίσω και την πρωτοφανή επίθεση του πρωθυπουργού στην ολλανδή δημοσιογράφο που ανέφερε τις παράνομες επαναπροωθήσεις για τις οποίες υπάρχουν έρευνες μεγάλων διεθνών Μέσων ότι όντως πραγματοποιούνται».

Anne ter Relle: Υ«πάρχει σοβαρό πρόβλημα ειδικά σε μικρά ανεξάρτητα Μέσα στην Ελλάδα και ειδικά μέσω των slapp προσπαθούν να φιμώσουν την ανεξάρτητη δημοσιογραφική έρευνα. Υπάρχει ο φόβος σε ανεξάρτητους δημοσιογράφους να κάνουν έρευνα, λόγω των μηνύσεων αυτών.

Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που δημοσιογράφοι δέχονται ποινικές διώξεις για την έρευνα τους, όπως ο Κώστας Βαξεβάνης και η Ιωάννα Παπαδάκου, επειδή αποκάλυψαν το σκάνδαλο Novartis. Οι δημοσιογράφοι αυτοί αντιμετωπίζουν μεγάλες ποινές λόγω του δημοσιογραφικού τους έργου.

Η τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα που πέρασε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το Νοεμβριο του 2021, για τις ψευδείς ειδήσεις, στην ουσία επιτίθεται στην ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Η νομοθεσία αυτή δημιουργήθηκε για τον περιορισμό της δημοσιογραφικής έρευνας. Φοβόμαστε πως θα χρησιμοποιηθεί εναντίον της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας».

Laurens Hueting: «Θα προσπαθήσουμε να εμπλέξουμε περισσότερο την Ε.Ε. στα προβλήματα της φίμωσης της Ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα. Θα πρέπει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα η πρόταση της Κομισιόν για την προστασία των δημοσιογράφων.
Η Κομισιόν έχει ευθύνη να ελέγξει την ελληνική κυβέρνηση ακόμα περισσότερο. Πρέπει να λογοδοτήσει και η αστυνομία»

Σε ερώτηση του δημοσιογράφου και αρχισυντάκτη του koutipandoras.gr, Αντώνη Ρηγόπουλου, για τι πρόκειται να πράξει η διεθνής κοινότητα για τη δραματική κατάσταση στην Ελλάδα, Η Renate Schroeder απάντησε πως «η κατάσταση στην Ελλάδα γίνεται όλο και χειρότερη όσον αφορά στην προσπάθεια ελέγχου των ΜΜΕ. Μετά την αποστολή μας στην Ελλάδα, είδα με έκπληξη ότι τα πράγματα είναι πολύ άσχημα. Είπα «ουάου». Υπάρχει ήδη μεγάλο ενδιαφέρον για την έρευνά μας στην Ελλάδα. Με αυτή την έρευνα σας δίνουμε επιχειρήματα, αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα από τις Βρυξέλλες. Είναι υποχρέωση της κυβέρνησης να προστατέψει τους δημοσιογράφους. Πρέπει να πιέσουμε την ελληνική κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση».

ΕΔΩ ολόκληρη η έρευνα.