Η Έλενα Αντωνίου μιλά για την πρωτότυπη μακράς διάρκειας performance IN SITU
Μιλήστε μας για την παράσταση σας. Από που είναι εμπνευσμένη ;
Αρχικά η ιδέα προέκυψε μέσα από την ανάγκη να επισκεφτώ το Αρχαιολογικό Μουσείο Επαρχίας Λεμεσού, το Mουσείο της πόλης μου. Είναι ένα κτίριο με αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και ενώ βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης της Λεμεσού με πλούσια και αξιόλογη συλλογή αρχαιοτήτων, μοιάζει να είναι έρημο, στατικό, με έντονο το στοιχείο της εγκατάλειψης, της απουσίας. Ήθελα η επίσκεψή μου να έχει διάρκεια, να δώσω χρόνο στον εαυτό μου να παρατηρήσει τα εκθέματα αλλά και τους επισκέπτες που παρατηρούν τα εκθέματα. Στόχος ήταν μια performance, ένα έργο ζωντανής άυλης τέχνης, να γίνει αφορμή για μια επίσκεψη στο Μουσείο. Να δώσει χρόνο στον επισκέπτη να παρατηρήσει, να εντοπίσει και να αναγνωρίσει την στασιμότητα σε ένα πιο γενικό πλαίσιο, και να αποδεχτεί πως η ανθρώπινη παρουσία μπορεί να προκαλέσει δονήσεις στον χώρο και να ξυπνήσει μνήμες.
Πρόκειται για μια performance που διαρκεί πολλες ώρες. Πόσο δύσκολο ήταν να πραγματοποιηθεί μια τέτοια καλλιτεχνική ιδέα;
Το έργο In Situ είναι μια performance μακράς διάρκειας άρα ο χρόνος, η διάρκεια είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του έργου. Το “In Situ” σημαίνει “επί τόπου”. Σε ένα πρώτο επίπεδο είναι αυτό, το έργο δημιουργείται επί τόπου, στο χώρο που θα παρουσιαστεί, λαμβάνοντας υπόψιν το χώρο, το κοινό που θα επισκεφτεί το χώρο και πώς αυτά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αλλά και με τον καλλιτέχνη. Το “επί τόπου” ενισχύεται από το πώς είναι να είσαι “εδώ τώρα” απευθυνόμενο και στον καλλιτέχνη, αλλά και στον επισκέπτη. Η διάρκεια (6 ώρες τη μέρα) μετασχηματίζει το “επί τόπου” και το “εδώ τώρα” προκαλώντας συνεχόμενο επαναπροσδιορισμό των ρόλων και των σχέσεων, αλλά και του περιεχομένου της δράσης. Η σημασία του χρόνου γενικά σε μια περφόρμανς διάρκειας έχει να κάνει κυρίως με τον πραγματικό εαυτό. Όταν κάνεις κάτι για τόσες πολλές ώρες και μέρες τότε αυτό ξεπερνάει τα όρια μιας περφόρμανς και γίνεται μέρος της ζωής. Δεν παίζεις κάποιο ρόλο, που ακόμα κι έτσι να ξεκινήσεις, η διάρκεια και η εξάντληση θα σε επαναφέρουν στην αλήθεια μέσα από μια οργανική διαδικασία. Το In Situ ειδικά είναι ένα έργο που αναφέρεται στην ανθρώπινη παρουσία ως “έκθεμα”, γίνεται αναφορά στον άνθρωπο ως αέναο έργο τέχνης και αυτό για να γίνει οργανικά, αληθινά, για να καταφέρω να φτάσω στη σωματική και νοητική κατάσταση να το στηρίξω πρώτα εγώ για να το δεχτεί και ο θεατής, χρειάζεται χρόνο!
Η παράσταση σας παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβαλ Αθηνών 2019. Πόσο σημαντικό είναι για έναν καλλιτέχνη να υποστηρίζεται από τέτοιους θεσμούς;
Είναι πολύ σημαντικό και αναγκαίο. Το να παρουσιάζει ένας καλλιτέχνης έργο του κάτω από την ομπρέλα ενός Φεστιβάλ είναι μια ευκαιρία να επικοινωνήσει και να προωθήσει το έργο του με μια άλλη δυναμική. Η ζωντανή τέχνη για να παραμείνει ζωντανή πρέπει να γίνεται, να υπάρχει, να μοιράζεται. Ειδικά σε έργα οπως το In Situ που έχουν μια ιδιαιτερότητα, στην περίπτωση αυτή είναι η διάρκεια, δύσκολα παρουσιάζονται εκτός κάποιου πλαισίου όπως είναι ένα Φεστιβάλ, και το Φεστιβάλ Αθηνών είναι ανοιχτό σε πολλές και διαφορετικές δράσεις.
Ποια είναι η γνώμη σας που παρά την κρίση η τέχνη ανθεί και συνεχώς παρατηρούμε νέες καλλιτεχνικές ιδέες και προτάσεις;
Νομίζω η Τέχνη συνεχίζει να κάνει αυτό που έκανε πάντα, να ψάχνεται, να δοκιμάζεται, κάποτε να καθησυχάζεται, κάποτε να επαναστατεί, να αποτυγχάνει όμορφα, να επιτυγχάνει άσχημα, να τρώει από τη σάρκα της, να τρώγεται από άλλους, όταν δεν θέλει να κλείνεται και όταν θέλει να ανοίγεται διάπλατα, κάποτε να είναι δήθεν αληθινή και κάποτε απλά με ψυχή. Και όλα αυτά γιατί η Τέχνη είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Πάντα ήταν. Αυτό που ίσως άλλαξε με την κρίση είναι το βλέμμα του παρατηρητή/ θεατή/ επισκέπτη, που είναι πιο ανοιχτός να δεχτεί την Τέχνη σαν μια εμπειρία και όχι μόνο σαν μια εικόνα.
Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σας σχέδια;
Θα παρουσιάσω το νέο μου έργο τον Οκτώβριο του 2019 στην Κύπρο στα πλαίσια του προγράμματος Τερψιχόρη, ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση της δημιουργίας και έρευνας στον τομέα του σύγχρονου χορού του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου.
Παράλληλα θα συνεχίσω την προώθηση για το πιο πρόσφατο έργο μου MAINSTAGE, μια παραγωγή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων 2019.
Στις σκέψεις είναι το έργο σας να ταξιδέψει και εκτός Ελλάδας ;
Θέλω να συνεχίσει και θέλω να έχω την ευκαιρία να το παρουσιάσω και σε άλλους χώρους εκτός Ελλάδας. Είναι ένα έργο που θέλω να ζωντανεύει για πολλά χρόνια ακόμη.
Μέχρι τώρα έχει παρουσιαστεί σε τρεις διαφορετικούς χώρους στην Κύπρο (Κυπριακό Μουσείο, Θέατρο Ριάλτο, Αρχαιολογικό Μουσείο Επαρχίας Λεμεσού) και στο Neues Museum στο Βερολίνο, συνολικά 81 ώρες, και τώρα θα προσθέσουμε 48 ώρες στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά.
Κάθε ευκαιρία να ταξιδεύουν τα έργα μου είναι πολύτιμη και πολύ σημαντική και για το ίδιο το έργο αλλά και για μένα.