Μία εμπειρία εμβύθισης στο σύμπαν του Σαλβαδόρ Νταλί!
Ο θαυμαστός κόσμος του πρωτοπόρου καλλιτέχνη ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σας με τον πιο εξαιρετικό τρόπο!
Immersive Experience 500m2 screens, Virtual Reality, Digital Art
Η έκθεση, μετά από την παρουσίασή της σε Λονδίνο, Βαρκελώνη, Κοπεγχάγη, Βερολίνο, Βαρσοβία και άλλες πόλεις του κόσμου, έρχεται στην Αθήνα, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού «Ελληνικός Κόσμος».
Μετά από τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε στη Θεσσαλονίκη, με κοινό από όλες τις ηλικίες, η έκθεση έρχεται ανασχεδιασμένη από τον Οκτώβριο και για το κοινό της Αθήνας.
Μια μοναδική εμπειρία που μαγεύει όλες τις ηλικίες!
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
Από την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου (για περιορισμένο χρόνο παρουσίασης)
Επίσημος μεταπωλητής εισιτηρίων more.com και καταστήματα Public:
Προσέλευση: Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Πειραιώς 254, 177 78 Ταύρος
Λεωφορείο: 049 (Πειραιάς-Ομόνοια): στάση Σχολή Καλών Τεχνών
Λεωφορείο: 914 (Ομόνοια-Πειραιάς-Παλαιά Κοκκινιά): στάση Σχολή Καλών Τεχνών
Τρένο (γραμμή ΗΣΑΠ): Ηλεκτρικός Σταθμός Καλλιθέας
Αυτοκίνητο: χώροι ελεύθερης στάθμευσης δύο επιπέδων κάτω από τα κτήρια «Θόλος» και «Θέατρον» (με περισσότερες από 225 θέσεις) και εξωτερικός χώρος στάθμευσης (άνω των 100 θέσεων).
«Επειδή εγώ γίνομαι καμιά φορά ζωγράφος, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είμαι καλλιτέχνης. Το πραγματικό μου ενδιαφέρον είναι οι Κυβερνοεπιστήμες (Cybernetics), η Κβαντική Φυσική κι η Βιολογία.» - Σαλβαδόρ Νταλί.
Η έκθεση είναι μία συναρπαστική περιήγηση στα πιο διάσημα έργα του Σαλβαδόρ Νταλί από μια εντελώς νέα οπτική. Παρακολουθούμε την πορεία των επιρροών του ζωγράφου, από τον υπερρεαλισμό και τον Φρόυντ ολοένα και περισσότερο προς τις θετικές επιστήμες, τα μαθηματικά, την πληροφορική.
Η Τεχνολογία συναντά την Τέχνη:Ο Νταλί πίστευε ότι για να επιβιώσει η ζωγραφική, θα πρέπει να συνδεθεί με τη χρήση των υπολογιστών. Θεωρούσε ότι οι υπολογιστές είναι το μέλλον. Προέβλεψε ένα μέλλον όπου οι μηχανές θα έχουν την ικανότητα να σκέφτονται από μόνες τους, ακόμα και να δημιουργούν Τέχνη.
Η Τέχνη συναντά την Επιστήμη:Στην έκθεση θα απολαύσετε μία συναρπαστική περιήγηση στα πιο διάσημα έργα του Σαλβαδόρ Νταλί από μια εντελώς νέα οπτική. Μια εμπειρία αιχμής που βασίζεται σε παράλληλα σύμπαντα, την κβαντική φυσική, την τέταρτη διάσταση, την οπτική, την ιερή γεωμετρία και την αλληλουχία DNA όπως ερμηνεύονται από τον Νταλί μέσα από τα έργα του.
Η Επιστήμη συναντά την Πίστη:Στους πίνακες του Νταλί συμφιλιώνονται η πίστη στο Θεό με την επιστήμη. Η χρυσή τομή καθιερώνει τη γεωμετρική τελειότητα, το αισθητικό ιδεώδες με το οποίο ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο. Το εφαρμόζει στα έργα του, όπου ανακαλύπτουμε σχήματα οργανωμένα υπό αυτήν τη μυστική γεωμετρία. Η διπλή έλικα του DNA γοητεύει τον Νταλί. Η σπείρα που μεταφέρει γενετική κληρονομιά είναι οι καμπύλες μέσω των οποίων ο Θεός μεταφέρει την αθανασία.
ΤΙ ΘΑ ΔΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Immersive Experience / Εμπειρία Εμβύθισης: Ταξιδέψτε στο μυαλό μίας ιδιοφυίας με προβολές (μέρος τους σε 3D) σε οθόνες επιφάνειας πεντακοσίων τ.μ. όπου Τέχνη και Τεχνολογία συνδυάζονται σε ένα επαναστατικό θέαμα.
Virtual Reality 360: Επιβιβαστείτε στο πλοίο των ονείρων που διασχίζει τους καλλιτεχνικούς κόσμους του Νταλί. Μία μοναδική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας εμπνευσμένη από τη ζωή και το έργο του Νταλί.
Διαδραστική Στοά: Περιπλανηθείτε στη ζωγραφική φαντασία του Νταλί, όπου προβάλλονται ψηφιοποιημένα επαναλαμβανόμενα στοιχεία από την εικονογραφία του και παρατηρείστε με ποιο τρόπο διαφεύγουν τα διαφορετικά στοιχεία όταν τα πλησιάζετε.
Δημιουργικότητα: Βγάλτε τον καλλιτέχνη από μέσα σας, ζωγραφίζοντας αυθόρμητα πάνω στο έργο τέχνης «Η Γαλάτεια των Σφαιρών», όπου παρουσιάζεται το πρόσωπο της συντρόφου του Νταλί, Γκαλά, και προβάλλετε τις δημιουργίες σας στους τοίχους της αίθουσας.
Προβολή ντοκιμαντέρ: Παρακολουθήστε, σε κινηματογραφική αίθουσα, το ντοκιμαντέρ του Τζακ Μποντ και γνωρίστε τον Σαλβαδόρ Νταλί στην καθημερινότητά του, το 1965 στη Νέα Υόρκη, όπου αλληλεπιδρά με τους ανθρώπους γύρω του και έρχεται σε επαφή με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία ο Νταλί απασχολούσε συχνά για την προβολή του.
Η Βιβλιοθήκη του Νταλί: Ο Νταλί ήταν παθιασμένος με την Επιστήμη, την οποία και μελετούσε σε βάθος. Αυτό το αντιλαμβανόμαστε από τις εκατοντάδες βιβλίων που είχε για τη Φυσική, την Κβαντική Μηχανική, τη Βιολογία, την Οπτική και τα Μαθηματικά. Η βιτρίνα που εκτίθεται περιέχει μερικά από τα βιβλία που ο Νταλί είχε συλλέξει στη βιβλιοθήκη του.
Φανταστικό Όνειρο: Ο Νταλί είναι ένας οραματιστής που προβλέπει την έλευση της ψηφιακής τέχνης. Παθιάζεται με τις γραφιστικές δυνατότητες του υπολογιστή, που είναι πολύ πιο ακριβείς από αυτές του χεριού του ζωγράφου. Δείτε τα “στερεοσκοπικά φιλμ” του επιστήμονα Τόμας Μπάνχοφ που ζωντανεύουν τετραδιάστατες φιγούρες, τα οποία εισήγαγαν τον Νταλί στα Cybernetics.
Περιήγηση: Περιηγηθείτε στους διαδρόμους της έκθεσης και δείτε γνωστά έργα του Νταλί, με επεξηγήσεις σε πίνακες πληροφοριών, με χρονική σειρά, παράλληλα με τις φάσεις της ζωής του Καταλανού καλλιτέχνη.
Φωτογραφίες: Θα έχετε τη δυνατότητα να καθίσετε στο διάσημο αυθεντικό καναπέ Dalilips, της εταιρίας Barcelona Design, και να τραβήξετε αναμνηστικές φωτογραφίες σε ένα ειδικά φωτισμένο Photo booth.
Μια ματιά «από τα μέσα» σε τρεις δεκαετίες αλβανικής μετανάστευσης
Τρεισήμισι σχεδόν δεκαετίες έχουν περάσει από τον Γενάρη του 1991, όταν ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός άλλαξε ανεπάντεχα σελίδα, με τη μαζική έλευση χιλιάδων Αλβανών να σηματοδοτεί τη μετατροπή της Ελλάδας από χώρα εξαγωγής σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Τάση που προϋπήρχε βέβαια τα προηγούμενα χρόνια, με άλλα -σαφώς μικρότερα- μεταναστευτικά ρεύματα (Πολωνοί πολιτικοί και οικονομικοί πρόσφυγες, Φιλιππινέζες οικιακές βοηθοί κ.λπ.), αλλά που το άνοιγμα των αλβανικών συνόρων της προσέδωσε πλέον τον χαρακτήρα δομικού φαινομένου.
Αντικείμενο απίστευτου ρατσισμού, που εν μέρει τουλάχιστον οφειλόταν στην ενόχληση των «εξευρωπαϊσμένων» ντόπιων μικροαστών από το γεγονός πως οι επήλυδες γείτονες θύμιζαν ενοχλητικά τους δικούς τους παππούδες, οι Αλβανοί εκείνοι μετανάστες, άντρες και γυναίκες, δούλεψαν σκληρά και ρίζωσαν στον τόπο, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις κοινότητες που εκπατρίζονται αναζητώντας καλύτερη τύχη σε κάποιον πλουσιότερο (κι όχι πάντα ιδιαίτερα φιλόξενο) «παράδεισο».
Η βαλκάνια πολιτισμική εγγύτητά τους προς τους γηγενείς, που τη δεκαετία του 1990 «πρόσβαλλε» τον νεοπλουτισμό μιας μεγάλης μερίδας αυτών των τελευταίων, διευκόλυνε κι αυτή τούτη την ένταξη: οι κώδικες επικοινωνίας ήταν κοινοί, το ίδιο και οι αξίες.
«Να ξαναδούμε, μέσα από τα μάτια των μεταναστ(ρι)ών, την Ελλάδα των τελευταίων 30-και-κάτι χρόνων» | Δελτίο Τύπου της έκθεσης «Μια σακούλα γεμάτη τηλεκάρτες»
Ποιος θυμάται πλέον εκείνους τους ανεκδιήγητους «συλλόγους ληστευθέντων», εκπρόσωποι των οποίων καλούνταν κάθε τρεις και λίγο στα τηλεοπτικά παράθυρα της ύστερης δεκαετίας του 1990, αμέσως μετά το πρώτο κύμα νομιμοποίησης των ξένων εργατών με την παροχή «πράσινης κάρτας» από την κυβέρνηση Σημίτη; Και, κυρίως, ποιος θυμάται την επιχειρηματολογία που ξεδίπλωναν τότε, μέσα από τα φιλόξενα ιδιωτικά κανάλια, συκοφαντώντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σαν συλλογικό κοινωνικό κίνδυνο: «Εμείς δεν είμαστε ρατσιστές. Το πρόβλημά μας είναι ειδικά οι Αλβανοί, επειδή είναι ράτσα φύσει εγκληματική. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τους υπόλοιπους, φιλήσυχους κι εργατικούς μετανάστες. Ποιον ενοχλούν λ.χ. οι Πακιστανοί; Αν χρειάζονται εργατικά χέρια, να φέρουμε Πακιστανούς, όχι Αλβανούς».
Η ισλαμοφοβία δεν είχε ακόμη αναπτυχθεί, οι δημοφιλείς δε θεωρίες περί «ισλαμικού τόξου» περιέγραφαν τότε μια καθαρά γεωπολιτική και ουδόλως πολιτισμική «απειλή». Σήμερα, οι ίδιοι πατριώτες μάλλον θα λένε τα ακριβώς αντίθετα.
Τρεις δεκαετίες μετά, η συλλογική εκείνη εμπειρία έχει πλέον εκατέρωθεν απωθηθεί στο αντίστοιχο συλλογικό υποσυνείδητο – περιμένοντας, όπως κατά κανόνα συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, τους ιστορικούς και τους κοινωνικούς επιστήμονες που θα την ανασύρουν ξανά στην επιφάνεια, αποκαθιστώντας κι αναλύοντάς τη. Ενα πρώτο βήμα σ’ αυτή την κατεύθυνση έγινε ήδη, με τη συγκρότηση ενός αρχείου για την αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα από τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος που υποστηρίχθηκε από την «Πρωτοβουλία για τις Δημόσιες Ανθρωπιστικές Επιστήμες - Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος» του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι «τα βιώματα των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα συγκροτούν μια ιστορία που, σε μεγάλο βαθμό, δεν έχει ακόμα λεχθεί» και πως «οι εμπειρίες, η φωνή και η πολιτισμική παραγωγή της εν λόγω κοινότητας παραμένουν, από θεσμικής απόψεως, στο κοινωνικό περιθώριο παρά τον σημαντικό ρόλο της στην αναδιάταξη της ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας», τα ΑΣΚΙ -διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του προγράμματος- αποφάσισαν «να σπάσουν τη σιωπή γύρω από το ζήτημα αυτό» μέσα από τη «διαμόρφωση ενός δυναμικού αρχείου επικεντρωμένου στα βιώματα των Αλβανών μεταναστών».
Τη συγκρότηση αυτού του αρχείου ανέλαβαν Αλβανοί φοιτητές που ανήκουν στη δεύτερη μεταναστευτική γενιά κι έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν τη διάσωση της συγκεκριμένης συλλογικής εμπειρίας· διάσωση εξαιρετικά κρίσιμη, προκειμένου να αντιληφθούμε «τη σύγχρονη Ελλάδα ως σημείο συνάντησης διαφορετικών και υβριδικών ταυτοτήτων».
Ενα πρώτο δείγμα δημοσιοποίησης αυτής της δουλειάς αποτέλεσε η πετυχημένη έκθεση «Μια σακούλα γεμάτη τηλεκάρτες. Φτιάχνοντας το Αρχείο Αλβανικής Μετανάστευσης», με επιμελήτριες τις Ιλιρίντα Μουσαράι και Πάτι Βαρδάμη (Ταύρος, 18-28/9/2024), έκθεση που παρείχε και το έναυσμα για το σημερινό μας αφιέρωμα. Ενας συνδυασμός υλικών τεκμηρίων (από οικογενειακά φωτογραφικά άλμπουμ μέχρι κάθε λογής έγγραφα που αποτυπώνουν τις περιπέτειες ενός μετανάστη με την κρατική γραφειοκρατία των δύο εμπλεκόμενων χωρών) και προφορικών μαρτυριών, αποσπάσματα των οποίων ήταν διαθέσιμα τόσο στο ηχητικό πρωτότυπο όσο και σε μεταγραφή, έδιναν στον επισκέπτη μια πρώτη εικόνα μιας ιστορίας που καθόρισε μεν σε μεγάλο βαθμό τη διαμόρφωση της σημερινής, πολυπολιτισμικής ελληνικής κοινωνίας, παραμένει όμως ακόμη άγραφη.
Υλικά ίχνη μιας «αθέατης» συνιστώσας της ελληνικής κοινωνίας: οι άδειες παραμονής των γονιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... οι σχολικές επιδόσεις των παιδιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... αναμνηστικά της βάφτισης που διευκόλυνε την ενσωμάτωση... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... η σακούλα με τις τηλεκάρτες που χάρισε στην έκθεση το όνομά της. | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣΥλικά ίχνη μιας «αθέατης» συνιστώσας της ελληνικής κοινωνίας: οι άδειες παραμονής των γονιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... οι σχολικές επιδόσεις των παιδιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... αναμνηστικά της βάφτισης που διευκόλυνε την ενσωμάτωση... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... η σακούλα με τις τηλεκάρτες που χάρισε στην έκθεση το όνομά της. | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣΥλικά ίχνη μιας «αθέατης» συνιστώσας της ελληνικής κοινωνίας: οι άδειες παραμονής των γονιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... οι σχολικές επιδόσεις των παιδιών... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... αναμνηστικά της βάφτισης που διευκόλυνε την ενσωμάτωση... | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ... η σακούλα με τις τηλεκάρτες που χάρισε στην έκθεση το όνομά της. | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
0104
Η έκθεση βρήκε αρκετά μαζική ανταπόκριση από ένα νεανικό, ως επί το πλείστον, κοινό· κοινό για το οποίο, ακόμη και η σακούλα με τις εκατοντάδες τηλεκάρτες που μια μετανάστρια παρέδωσε στο Αρχείο (ως πολύσημη αποτύπωση του μοναδικού μέσου επικοινωνίας που διέθετε τότε η θεσμικά «αόρατη» μερίδα της εργατικής τάξης) συνιστά κατάλοιπο μιας αρκετά μακρινής εποχής.
Ο χαρακτηρισμός των Αλβανών μεταναστών εκείνης της εποχής ως μερίδας πρωτίστως της εγχώριας εργατικής τάξης δεν είναι καθόλου τυχαίος. Επιβεβαιώνεται, αντίθετα, από τις ίδιες τις μαρτυρίες που εκτέθηκαν στον Ταύρο· μαρτυρίες όπου, αντίθετα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς με βάση μια αφηρημένη κοσμοπολίτικη προσέγγιση, εκείνο που κυριαρχεί είναι το ταξικό στοιχείο: το βίωμα μιας κοινωνικά επικαθορισμένης ανισότητας, ιεραρχίας κι εκμετάλλευσης, όπου η εθνική προέλευση και η ξένη υπηκοότητα λειτουργούν πάνω απ’ όλα ως μηχανισμός ταξιθέτησης στον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας. Αξίζει, ως εκ τούτου, να δούμε από πιο κοντά πώς οι συγκεκριμένες φωνές περιγράφουν αυτή τη διαδικασία.
Πρώτη διαπίστωση: τα διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά (και η διαφορετική ένταση) του τραύματος, ανάλογα με την ηλικία του εκπατρισμού. Τα πιο πικρά βιώματα τα καταθέτουν όσοι μετανάστες ήρθαν στην Ελλάδα ως ενήλικοι κι απορροφήθηκαν από την αγορά εργασίας δίχως την παραμικρή θεσμική κάλυψη και προστασία.
«Οι δουλειές που αναγκάζεσαι να κάνεις [για] να πάρεις το μεροκάματό σου δεν είναι και οι ευκολότερες», θυμάται λ.χ. μια πενηντάχρονη (σήμερα) Βλάχα από το Φιέρ, που ήρθε στην Ελλάδα το 1991 σε ηλικία 18 ετών. «Οι Αλβανοί κάνουν τα πάντα. Αυτή είναι η κουβέντα. Πάρε τον Αλβανό, γιατί ο Αλβανός θα το κάνει. Ναι, ο Αλβανός θα το κάνει, ο Αλβανός δεν λέει όχι. Ξέρεις να βάφεις; Ξέρει να βάφει. Ξέρεις να καθαρίζεις; Ξέρει να καθαρίζει. Ξέρεις να σοβαντίσεις; Ξέρει να σοβαντίσει. Ναι, και δεν ήξεραν αλλά δεν έλεγαν δεν ξέρω. Κάνανε και ζημιές. Αλλά έπρεπε να πάρουν το μεροκάματό τους, έπρεπε να μάθουνε, έτσι; Και έτσι γινόταν. Δηλαδή οι δουλειές που έχουμε κάνει και οι ώρες που έχουμε δουλέψει ήταν τόσες πολλές και κάποιες φορές λες, αντέχει άνθρωπος; Ναι, αντέχει άνθρωπος».
Τρεις δεκαετίες αργότερα, η ίδια αφηγήτρια επισημαίνει ως αρνητικότερη συνέπεια του εργασιακού εκείνου καθεστώτος την απουσία κοινωνικής ασφάλισης: «Στα Τρίκαλα εγώ έχω δουλέψει όλη μου τη ζωή χωρίς ένσημα, δεν είχα. Αμα δεν έχεις χαρτιά, πώς θα έχεις ένσημα; Αυτό ήτανε πολύ μεγάλο πρόβλημα. Δεν μπορείς μια ζωή να είσαι χωρίς ασφάλεια, θα έρθει μια μέρα να συνταξιοδοτηθείς. Πώς θα ζήσεις χωρίς σύνταξη, αύριο μεθαύριο; […] Θα μου πεις, επιλογή σου να πας να δουλέψεις χωρίς ασφάλεια. Ναι, πάω δουλεύω χωρίς ασφάλεια γιατί δεν με παίρνουν [αλλιώς], θέλω να ζήσω, θα σκεφτώ την ασφάλειά μου όταν δεν έχω λεφτά να αγοράσω το γάλα για το παιδί μου;»
Τον θεσμικό αποκλεισμό συμπλήρωνε κι επισφράγιζε ο κοινωνικός: «Αλλά ναι, υπήρχε και πάρα πολύ ρατσισμός. Δε θυμάμαι να υπήρχανε κοπέλες στην ηλικία μου στη συνοικία μου να κάνουνε παρέα με μας. Αυτοί που μας πλησίαζαν ήταν μόνο οι παππούδες και οι γιαγιάδες. […] Ητανε πολύ δύσκολο να τους πλησιάσεις για να σε κάνουνε φίλο. Ναι μεν, να σε βοηθάνε, να σου δώσουνε τα πράγματα που δεν χρειάζονται. Οκέι, οκέι, θα σου φέρουνε και κάποιοι και ένα κιλό μακαρόνια μια φορά, όπως κάνανε στην αρχή κάποιοι απ’ αυτούς. Αλλά ο φίλος τους δεν ήσουν, έτσι;»
Η διαπλοκή εθνικού και κοινωνικού αποκλεισμού θα επιβεβαιωθεί πανηγυρικά από την επαφή της ίδιας πάντα γυναίκας, ως εργαζόμενης, με τον κόσμο του άλλου άκρου: «Μπαίνεις στα σπίτια των πλουσίων που κάνουν δεξιώσεις, όπως εγώ έχει τύχει και έχω δουλέψει σε πολλές δεξιώσεις. Κάθονται και μιλάνε μεταξύ τους στις συζητήσεις τους και εσύ τους σερβίρεις πάνω από το κεφάλι να κάθεσαι να ακούς αυτό το πράγμα, ότι “Ε, να τώρα στέλνει και η καθαρίστρια το παιδί της για πιάνο και για μπαλέτο. Δεν είναι πλέον μόδα […] Δεν μπορούν να γίνουν όλοι δικηγόροι, πρέπει και κάποιοι να γίνουν και κάτι άλλο τέλος πάντων”. Δηλαδή, όταν ακούς τις κυρίες του υποτιθέμενου υψηλού επιπέδου, κυρίες οι οποίες δεν έχουν δουλέψει ποτέ στη ζωή τους και δεν ξέρουν, δεν έχουν πάρει ούτε ένα μεροκάματο… Απλά, επειδή τυχαίνει να ’χουνε κάποιους πλούσιους άνδρες και θεωρούν ότι είναι σε άλλο επίπεδο να κάνεις τέτοιες συζητήσεις. Ναι, υπάρχουνε ταξικές διαφορές μεταξύ εθνικοτήτων, πλουσίων και οπουδήποτε τέλος πάντων υπάρχουν, υπάρχει ρατσισμός».
Ακόμη οδυνηρότερη υπήρξε ωστόσο αυτή η μεταναστευτική εμπειρία, όταν η μετακίνηση από την Αλβανία στην Ελλάδα συνδεόταν με ένα αίσθημα προσωπικής κοινωνικής υποβάθμισης.
«Οι ώρες ήταν ατέλειωτες, δεν τελειώνανε, δεν είχα μάθει τέτοια δουλειά», θυμάται χαρακτηριστικά μια δασκάλα από το Μπεράτι που ήρθε ως οικονομική μετανάστρια στα 29 της χρόνια το 1998, ύστερα από έξι χρόνια υπηρεσίας στη γενέτειρά της, για να δουλέψει στην Ελλάδα ως οικιακή βοηθός. «Δεν ήξερα καλά τι πρέπει να κάνω. Μου έλειπε η εμπειρία. Θα έπρεπε να κάνω δουλειές που δεν είχα κάνει ποτέ στην Αλβανία. […] Ολο αυτό, αυτή η ζωή που ήταν εντελώς διαφορετική από αυτό που άφησα πίσω μού κόστιζε. Μου κόστιζε και μάλλον πλήγωσε την περηφάνια μου. Ειδικά όταν βρισκόμουν στην τουαλέτα να το καθαρίσω, εκεί ένιωθα πολύ άσχημα κι έλεγα πού είμαι, πού ήρθα, αυτό θα κάνω μια ζωή; Δεν μου έχει περάσει ακόμα και σήμερα αυτό».
Την υποκειμενική αίσθηση υποβάθμισης επιδείνωνε συχνά η υπεροπτική αντιμετώπιση των ντόπιων εργοδοτών: «Θυμάμαι πολύ καλά, όπως καθάριζα τα τζάμια, [η νοικοκυρά] έρχεται μαζί με την κόρη της και με κοιτούσαν λες και βλέπανε εξωγήινο. […] Δεν ήξερα τι μου λένε και άρχισαν να γελάνε μεταξύ τους τόσο πολύ που ένιωσα, εκεί ορκίστηκα ότι έπρεπε να μάθω την γλώσσα οπωσδήποτε. Και σωστά για να μην με κοροϊδεύουν. Πολύ γρήγορα αγόρασα ένα λεξικό, αλβανο-ελληνικό μάλλον. Το έχω ακόμα. Και άρχισα να προσέχω από την πρώτη εβδομάδα κάποιες λέξεις που μου έμεναν και [είχα] και ένα τετράδιο και τα έγραφα. Και από τον κουνιάδο μου που ήξερε καλά ελληνικά τον ρωτούσα για τα πάντα και έγραφα».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ανάκτηση της προσωπικής αυτοπεποίθησης θα έρθει το 2014, όταν η αφηγήτρια αρχίζει να κάνει μαθήματα αλβανικών σε μεταναστόπουλα δεύτερης γενιάς: «Τα συναισθήματα γύρισαν πίσω, στα πρώτα χρόνια που βγήκα νεαρή δασκάλα και ήμουν στις αίθουσες με τα παιδιά».
Με το πέρασμα του χρόνου, και τις αλλαγές της μεταναστευτικής νομοθεσίας, τα πράγματα είναι «σαφέστατα λίγο καλύτερα, γιατί τώρα πια έχουμε νόμιμα χαρτιά. Δεν φοβάμαι καθόλου στον δρόμο. Βέβαια αυτή η σκιά της αστυνομίας που σε ξεπερνάει όταν οδηγείς με το αυτοκίνητο και περνάει δίπλα σου, ναι, υπάρχει αυτός ο φόβος, δεν φεύγει. Απλά λες και έχεις, ψάχνεσαι, τι έκανα τώρα και μπορεί να… Αλλά όχι, δεν φοβάμαι ότι θα με σταματήσουν και θα είμαι παράνομη, δεν φοβάμαι να απαντήσω και σε ρατσιστές που θα συναντήσω».
Διαφορετικές είναι οι μνήμες της 34χρονης σήμερα μετανάστριας από ένα παραμεθόριο χωριό της Αλβανίας, που ήρθε στην Ελλάδα με τους γονείς της το 1999. Οι αναμνήσεις της πριν από τον εκπατρισμό ισοδυναμούν εδώ με τη νοσταλγία ενός χαμένου παραδείσου:
«Εγώ έζησα στην Αλβανία ώς τα εννιά [μου χρόνια] και ως παιδάκι δεν θυμάμαι να μου λείπουν υλικά αγαθά. Ημουν ευχαριστημένη με τη ζωή εκεί, με τους φίλους. Είχαμε τη γιαγιά, τον παππού, τα ξαδέλφια, ήμασταν όλοι μαζί, παίζαμε όλη μέρα στην φύση. Εχω μεγαλώσει σε χωριό, οπότε όλη μέρα παίζαμε με τα χώματα, στο ποτάμι. Μας έπαιρνε η γιαγιά και ο παππούς στο χωράφι, εμείς χαιρόμασταν. Ανεβαίναμε στο άλογο, στο γαϊδούρι. Πηγαίναμε στο δάσος όπου ο θείος μάζευε ξύλα και εμείς μαζεύαμε άγριες φράουλες και τρώγαμε. Εγώ ένιωθα ότι περνάω τέλεια. […] Το σχολείο θυμάμαι ότι δεν είχε, τι να πω, θερμαινόμενο πάτωμα, αλλά είχε μια πολύ ζεστή δασκάλα, οπότε αυτό εμένα μου έφτανε. […] Οταν ζούσαμε εκεί δεν μπορούσα να καταλάβω τις στερήσεις σε υλικό επίπεδο, γιατί δεν είχα σύγκριση, δεν μπορούσα να κάνω σύγκριση».
Η πρωτοβουλία για την οικογενειακή μετανάστευση ανήκε στη μητέρα της αφηγήτριας, που είχε ήδη δουλέψει τα προηγούμενα χρόνια ως εργάτρια στα χωράφια της Βόρειας Ελλάδας. Επιλογή που καθορίστηκε εν μέρει από ένα πλέγμα προηγούμενων αποκλεισμών και υλοποιήθηκε σε ρήξη με την πατριαρχική τοπική κοινωνία: «Στην Αλβανία οι γονείς μου ήταν αγρότες […]. Είχαν τελειώσει το γυμνάσιο εκεί πέρα, δεν σπούδασαν κάτι. Η μαμά μου, γιατί είχε ένα θείο ο οποίος το είχε σκάσει όταν τα σύνορα ήταν κλειστά, οπότε όλη η οικογένεια αμαύρωσε το όνομά της και δεν μπορούσανε να σπουδάσουνε. […] Πρώτα η μαμά μου έφυγε από την Αλβανία. Είχε ακούσει τα χειρότερα κι όταν ήταν να μας πάρει εμάς την έλεγαν πουτάνα και πού θέλει να μας πάει στην Ελλάδα και εκεί πέρα στις γυναίκες τούς φέρνονται άσχημα και εμείς θα ζήσουμε πολύ δύσκολα. Ωστόσο η μαμά μου μας έλεγε ότι θα τρώμε όλη μέρα μερέντα και ότι θα περάσουμε πολύ ωραία [δάκρυα]. […] Η μαμά μου έβλεπε ότι δεν έχουμε μέλλον, όπως λέει και τώρα, στην Αλβανία, επειδή ζούσαμε σε ακραία φτώχεια. Επειδή είχε έρθει στην Ελλάδα έστω για λίγο, είχε δει πώς ζούνε οι άνθρωποι, επέμενε πάρα πολύ στο να φύγουμε, ο μπαμπάς μου δεν ήθελε ποτέ να φύγουμε. Και έδωσε μια πολύ σοβαρή μάχη για να μας πάρει από κει».
Αποκαλυπτική για την υλική ανισότητα που υπαγόρευσε το μεταναστευτικό κύμα της εποχής είναι η περιγραφή των αποδεικτικών στοιχείων του ελληνικού «πλούτου» που η μετανάστρια μητέρα έφερνε κατά καιρούς στο χωριό: «Αντικείμενα που για εμάς ήταν φοβερά και τρομερά. Τύπου ένα μπουκάλι ούζο 12, το μπουκάλι της χλωρίνης, μπουκάλια από τα απορρυπαντικά, εμείς τα είχαμε βάλει σε περίοπτη θέση στο σαλόνι μας και όταν ήρθε μετά στην Ελλάδα έβλεπα ότι αυτά που για εμάς ήταν φοβερά αντικείμενα, ήτανε απλά στα σκουπίδια και ήτανε συσκευασίες, ενώ εμείς, εγώ θυμάμαι να τα σκουπίζω σαν κάτι ιερό στο σπίτι, να τα κοιτάμε και να λέμε».
Η κοινωνική ένταξη των Αλβανών μεταναστών, μέσα στις τρεις δεκαετίες που ακολούθησαν το άνοιγμα των συνόρων, υπήρξε μια διαδικασία ταυτόχρονα συλλογική και ατομική. Για τις συνθήκες που την επέβαλαν, αλλά και τις παράπλευρες πτυχές αυτής της διαδικασίας, χαρακτηριστική είναι η αφήγηση μιας 32χρονης (σήμερα) δικηγόρου, που ήρθε στην Ελλάδα το 1994 σε ηλικία δύο χρόνων, στο μεταίχμιο μετανάστευσης και δεύτερης γενιάς, και την προηγούμενη δεκαετία εργάστηκε ως φιλόλογος στον ιδιωτικό τομέα:
«Σαν παιδί αντιλαμβανόμουν υποσυνείδητα, από τα βιώματά μου, ότι δεν πρέπει να διαφέρεις. Για να μπορέσεις να ενταχθείς, πρέπει να είσαι όμοιος με τους άλλους και σίγουρα η γλώσσα, η επικοινωνία, είναι το πρώτο πράγμα. Οπότε, από κει που μιλούσα αλβανικά, γιατί η πρώτη μου γλώσσα ήταν η αλβανική, σταδιακά άρχισα να μαθαίνω τα ελληνικά χωρίς προφορά, να βελτιώνω την προφορά μου διαρκώς, και καταλάβαινα ότι το πρώτο πράγμα [ήταν πως] έπρεπε να μιλήσω, μετά έπρεπε να μιλήσω χωρίς προφορά, μετά έπρεπε να αποτινάξω οτιδήποτε που θα θύμιζε Αλβανία από πάνω μου. Και όλον αυτό τον μηχανισμό τον κατάλαβα υποσυνείδητα. Δηλαδή έβλεπες ότι όσο διαφέρεις σε κοιτάνε περίεργα, οπότε άρχισα να παρατηρώ ότι όταν μιλούσα ελληνικά γινόμουν αποδεκτή, όταν ντυνόμουν όπως οι άλλοι γινόμουν πιο αποδεκτή. Οπότε καταλάβαινα ότι πρέπει να γίνεις όμοιος για να είσαι οκέι και ασφαλής».
Το μάθημα αυτό είχε αποκτηθεί κάθε άλλο παρά ανώδυνα: «Με τη βοήθεια των νονών μου, των ανθρώπων που με βάφτισαν στη συνέχεια, καταφέραμε να μπω στο νηπιαγωγείο. Και εκεί εγώ δεν ήξερα να μιλάω ελληνικά. Οπότε ξαφνικά δε μιλούσα καθόλου, ήμουν σιωπηλή, δεν ήξερα κανέναν. […] Και θυμάμαι πάντα καθόμουν στη γωνία, κάτω σκυμμένη και θυμάμαι κάπως λίγο να με κλοτσάνε τα άλλα παιδιά ή να με κοιτάνε περίεργα, να προσπαθούν να καταλάβουν τι είμαι, τι κάνω, να με χτυπάνε να μιλήσω, να αντιδράσω, να… δεν ξέρω. Πιστεύω όχι με κακία, αλλά για να καταλάβουν κι αυτά τι ήμουνα εγώ. Γιατί δεν ήμουν σαν τους άλλους».
Η διαδρομή από τις εφημερίδες-τραπεζομάντιλο στο κέτερινγκ, καταγεγραμμένη σ’ ένα από τα οικογενειακά άλμπουμ που εκτέθηκαν στον Ταύρο | Τ.ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Από κει και πέρα, οι ρυθμοί της ένταξης ταυτίζονται σχεδόν με τα βιώματα μιας δύσκολης και σταδιακής κοινωνικής ανόδου που βίωνε και μια μερίδα παιδιών της ντόπιας εργατικής τάξης:
«Υπήρχε η αίσθηση ότι ακολουθούμε το ότι κάνουν οι άλλοι, αλλά όχι ακριβώς όπως το κάνουν οι άλλοι. Δηλαδή, προσπαθούμε να αντεπεξέλθουμε στην κοινωνία και σε αυτά που έχει θέσει η ελληνική κοινωνία, αλλά εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε, αλλά το προσπαθούμε. Κι αυτό συνέβαινε σε πολλά πράγματα. […] Θυμάμαι, η συμμαθήτριά μου η Εύη κάθε χρόνο άλλαζε τσάντα. Εγώ δεν άλλαζα κάθε χρόνο, άλλαζα χρονιά παρά χρονιά. Εντάξει, εντέλει δεν με πήρε… θυμάμαι ότι ήθελα να αλλάζω σαν τα άλλα παιδιά τσάντα, τα ελληνόπουλα, γιατί υπήρχαν και παιδιά από την Αλβανία που δεν άλλαζαν καν τσάντα. Οπότε αντιλαμβανόμουν ότι ήμουνα σε μια μέση κατάσταση κι αυτό δε με στεναχωρούσε τόσο. […]
Οταν έβλεπα τις φωτογραφίες, παρατηρούσα την εξέλιξή μας από ένα πολύ βασικό πράγμα: από τα τραπεζομάντιλα. […] Υπήρχε πάντοτε η θέληση να είμαστε κανονικοί και να κάνουμε τα γλέντια όπως στην Αλβανία, στην κοινωνικοποίησή μας με το φαγητό μας, με το κρασάκι μας, με την μπίρα μας, αλλά μας έλειπαν βασικά αγαθά όπως το τραπεζομάντιλο. Οπότε είχαμε τις εφημερίδες να λειτουργούν σαν τραπεζομάντιλο. […] Σιγά σιγά αυτό εξελισσόταν. Οι εφημερίδες έγιναν τραπεζομάντιλο, το τραπεζομάντιλο σταδιακά άρχισε να γίνεται πιο καλό τραπεζομάντιλο, μετά όσο περνούσαν τα χρόνια εξελιχθήκαμε ακόμα περισσότερο, κάναμε γιορτές με catering, δηλαδή ανθρώπους που μας στήνανε πλέον τα τραπεζομάντιλα και τα τραπέζια […]. Και το φαγητό αντίστοιχα, από ελιές και τυρί και λίγο λουκάνικο ψητό, πήγαμε σε catering με φαγητά λίγο πιο εκλεπτυσμένα, από διάφορες κουζίνες».
Μυθολογία, Πολιτισμός, Πόλεις-κράτη, Τέχνες, Επιστήμες, Πόλεμοι και η μοναδική ιστορία των Αρχαίων Ελλήνων
Μια μοναδική εμπειρία για μικρούς έρχεται από τις 5 Οκτωβρίου
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΟΥΔΙ
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Τσαφούλιας
Ιστορική επιμέλεια: Θάνος Βερέμης
Επεξεργασία κειμένων: Επιστημονική ομάδα εκδόσεων Κάκτος
Καλλιτεχνικός Σύμβουλος: Μιχάλης Λαγκουβάρδος
Φωτισμοί: Γιώργος Τέλλος
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας σκηνοθετεί και επιμελείται τη μεγαλύτερη παραγωγή θεματικού πάρκου που έγινε ποτέ για την Αρχαία Ελλάδα. Ένα εντυπωσιακό, διαδραστικό, θεματικό πάρκο, μια έκθεση για μικρούς και μεγάλους, αφιερωμένη στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό.
Ένα ανεπανάληπτο οδοιπορικό στο παρελθόν υπό την ιστορική επιμέλεια του καταξιωμένου ιστορικού και ακαδημαϊκού Θάνου Βερέμη, αλλάκαι την επεξεργασία των κειμένων από την επιστημονική ομάδα των εκδόσεων Κάκτος που εκδίδουν την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
Η μεγαλύτερη παραγωγή που έγινε ποτέ για την Αρχαία Ελλάδα είναι γεγονός και στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής της περιοδείας, μετά την τεράστια επιτυχία που σημείωσε η πρεμιέρα της στην Βουδαπέστη, επιστρέφει στη γενέτειρά της, την Αθήνα, στο Ολυμπιακό Κέντρο στο Γουδί (πίσω από το Badminton)!
Ένα μαγικό, διαδραστικό και εκπαιδευτικό ταξίδι στην αρχαιότητα για μικρούς και μεγάλους που θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά, μέσα σε μια έκταση 1.500 m2, το μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της μυθολογίας.
Ένα θεματικό πάρκο για την Αθήνα, τη Σπάρτη, τη Μακεδονία, την Τροία, τις Θερμοπύλες, τους Μεγάλους Φιλοσόφους, την Τέχνη, τις Επιστήμες, την Αρχιτεκτονική, τις Εφευρέσεις, την ιστορία των ελληνικών Μαθηματικών και Φυσικής, καθώς και πολλά άλλα.
Θαυμάστε από κοντά τα εντυπωσιακά αγάλματα του Άτλαντα, του Ηρακλή, της Αμαζόνας, του Αχιλλέα, του Λεωνίδα, του Μινώταυρου, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Δία, της θεάς Αθηνάς, αλλά και πελώριες κατασκευές όπως ο Δούρειος Ίππος και η Τριήρης, το πολεμικό πλοίο, με το οποίο η Αθήνα κυρίευσε σε όλη τη Μεσόγειο!
Αρχαίοι Φιλόσοφοι και Επιστήμονες «ζωντανεύουν» μέσα από εφαρμογές ΑΙ και μας μιλούν για τη ζωή και τα επιτεύγματά τους! Μια ευγενική παραχώρηση του μεταπτυχιακού εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Columbia.
Μια υπερπαραγωγή της Placebo Events σε συνεργασία με τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ)που συγκεντρώνει για πρώτη φορά τις Αιγίδες δύο μεγάλων Υπουργείων: Παιδείας & Τουρισμού.
Δείτε τις μοναδικές εικόνες και το εντυπωσιακό video trailer
Η έκθεση “ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ” πραγματοποιεί και εκπαιδευτικά προγράμματα με την καθοδήγηση από εξειδικευμένο προσωπικό για σχολικές ομάδες Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
Στη διάρκεια των σχολικών επισκέψεων, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν από τους παρακάτω τομείς της έκθεσης που τους ενδιαφέρουν. Πρωταρχικός μας στόχος είναι να προσφέρουμε στον κάθε μαθητή μια αξέχαστη εκπαιδευτική εμπειρία, τόσο μέσω της ξενάγησης στη διαδραστική έκθεση, όσο και μέσω των πειραμάτων. Η ξενάγηση μπορεί να προσαρμοστεί σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, αλλά και ενδιαφέροντα των μαθητών.
Ελάτε να μάθουμε.. παρατηρώντας, αλλά και παίζοντας!
Η Ιστορία των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών, η εξέλιξη των μαθηματικών, οι εφαρμογές και οι επιρροές τους στον κόσμο.
▪ Κούπα Πυθαγόρα (πείραμα)
▪ O Νόμος της άνωσης / «Εύρηκα – Εύρηκα!»του Αρχιμήδη (πείραμα)
▪ Προτομές Φιλοσόφων & Πολιτικών Αρχηγών
▪ ΑΙ φιλοσόφων/ black box (ΑΙ προβολή από Πανεπιστήμιο Columbia που «ζωντανεύουν» τα πρόσωπα των Αρχαίων Φιλοσόφων με τις φωνές διάσημων ηθοποιών)
▪ Γερανός Ακρόπολης (πείραμα)
▪ Τροχαλία (πείραμα)
▪ Σφηνόπετρα (πείραμα)
▪ Πυραμίδα του Θαλή (πείραμα)
▪ Πυθαγόρειο Θεώρημα (πείραμα)
▪ Οδόμετρο - μετρητής δρόμων (πείραμα)
▪ Κοχλίας του Αρχιμήδη (πείραμα)
▪ Νερόμυλος (πείραμα)
▪ Κλεψύδρα (πείραμα)
▪ Κανάτα συμποσίου δίστομη (πείραμα)
▪ Κάτοπτρα Αρχιμήδη (πείραμα)
▪ Βαλλίστρα
▪ Αργαλειός (πείραμα)
▪ Πολιορκητική Μηχανή
ΤΟΜΕΑΣ 5 | Μυθολογία
▪ Ανάκτορο του Δία (κατασκευή ανάκτορο/ θρόνος/ άγαλμα 3m)
▪ 12 Θεοί του Ολύμπου (κατασκευή black light)
▪ Θεός Διόνυσος
▪ Σπηλιά Ήφαιστου (με performing Ηθοποιού)
▪ Μινώταυρος/ Λαβύρινθος/ Μίτος Αριάδνης
▪ Διπλός Πέλεκης
▪ Ο μύθος του Προμηθέα
▪ Μέδουσα
▪ Αμαζόνες
▪ Ηρακλής
▪ Ίκαρος & Δαίδαλος
ΤΟΜΕΑΣ 6 | Τρωϊκός Πόλεμος/Τροία
▪ Αχιλλέας
▪ Τρωικός Πόλεμος (wall mapping projection)
▪ Τείχη Τροίας
▪ Δούρειος ίππος (υπερ-κατασκευή 5m)
▪ Τείχος με οπλοστάσιο
ΤΟΜΕΑΣ 7 | Θέατρο
• Αρχαίο θέατρο
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο στη σύγχρονη εκδοχή του (πλήρης το σκηνικό της παράστασης “Όρνιθες” που παρουσιάστηκε κ έσπασε κάθε ρεκόρ προσέλευσης φέτος στην Επίδαυρο, συμπεριλαμβανομένων κουστουμιών, μάσκες, κτλ)
Με ολοένα και πιο σκληρή καταστολή αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις των πλούσιων δημοκρατικών χωρών του παγκόσμιου βορρά, τις ειρηνικές διαδηλώσεις για το κλίμα, επικρίνοντας μάλιστα ταυτόχρονα, τις χώρες του νότου για παρόμοιες πρακτικές, αποκαλύπτει έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης για τα Δικαιώματα του Κλίματος.
Σύμφωνα με τον Guardian, η έκθεση δείχνει πως Αυστραλία, Γερμανία, Γαλλία, Κάτω Χώρες, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ, μεταχειρίζονται όλο και πιο σκληρά και τιμωρητικά τους ακτιβιστές για το κλίμα, ενώ διαπιστώνει πως η καταστολή στις χώρες αυτές όπως και οι μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, η προληπτική κράτηση και η παρενόχληση, αποτελούν παραβίαση της νομικής ευθύνης των κυβερνήσεων για την προστασία των βασικών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης, του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι.
Την ίδια ώρα, αυτές οι κυβερνήσεις, όπως αναφέρει η έκθεση, επικρίνουν συχνά τα καθεστώτα στις αναπτυσσόμενες χώρες επειδή δεν σέβονται το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία. «Οι κυβερνήσεις πολύ συχνά υιοθετούν μια τόσο ισχυρή άποψη σχετικά με το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία σε άλλες χώρες – αλλά όταν δεν τους αρέσουν ορισμένα είδη διαμαρτυριών στην πατρίδα τους, ψηφίζουν νόμους και αναπτύσσουν την αστυνομία για να τις σταματήσουν», δήλωσε ο Μπραντ Άνταμς, διευθυντής της Climate Rights International.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ακτιβιστές που συμμετέχουν σε ειρηνικές διαδηλώσεις για το κλίμα, σε αρκετές περιπτώσεις έχουν χαρακτηριστεί ως χούλιγκαν, σαμποτέρ ή οικοτρομοκράτες από τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης.
Υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έχουν εκφράσει ανησυχίες για την καταστολή και έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν το δικαίωμα στη μη βίαιη διαμαρτυρία. «Αυτοί οι υπερασπιστές ουσιαστικά προσπαθούν να σώσουν τον πλανήτη και με αυτόν τον τρόπο να σώσουν την ανθρωπότητα», δήλωσε πέρυσι στον Guardian η Mary Lawlor, ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Πρόκειται για ανθρώπους που θα έπρεπε να προστατεύουμε, αλλά θεωρούνται από τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες ως απειλή που πρέπει να εξουδετερωθεί. Στο τέλος πρόκειται για την εξουσία και την οικονομία» πρόσθεσε.
Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι αντί οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών να λάβουν επείγοντα μέτρα για την ταχεία μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων και την αναχαίτιση της οικολογικής κατάρρευσης, προσπαθούν να σταματήσουν εκείνους που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, συμμετέχοντας σε διαμαρτυρίες και πολιτική ανυπακοή.
«Δεν χρειάζεται να συμφωνείτε με τις τακτικές των ακτιβιστών για το κλίμα για να καταλάβετε τη σημασία της υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους στη διαμαρτυρία και στην ελευθερία του λόγου», δήλωσε ο Άνταμς. «Αντί να φυλακίζουν τους διαδηλωτές για το κλίμα και να υπονομεύουν τις πολιτικές ελευθερίες, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους την έκκλησή τους να αναλάβουν επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης».
Χαιρετίζοντας την έκθεση του ΟΗΕ τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε: «Αυτά τα δικαιώματα [της ειρηνικής συνάθροισης και διαμαρτυρίας] είναι ουσιώδη για τη λειτουργία της κοινωνίας, παρέχοντας στους πολίτες μια πλατφόρμα για να υπερασπιστούν τη θετική αλλαγή. Παρ’ όλα αυτά, ο χώρος των πολιτών αμφισβητείται όλο και περισσότερο, καθώς αυταρχικές κυβερνήσεις και φορείς, που αισθάνονται ευάλωτοι στον έλεγχο και τη λογοδοσία, προσπαθούν να φιμώσουν τη διαφωνία».
Η Διεθνής Οργάνωση για τα Δικαιώματα του Κλίματος κάλεσε τις δημοκρατικές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να σταματήσουν την αυταρχική καταστολή και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των ανθρώπων στη διαμαρτυρία.
«Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βλέπουν τους διαδηλωτές και τους ακτιβιστές για το κλίμα ως συμμάχους στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής και όχι ως εγκληματίες», δήλωσε ο Άνταμς. «Η καταστολή των ειρηνικών διαδηλώσεων δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των βασικών τους δικαιωμάτων, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από τις καταπιεστικές κυβερνήσεις ως πράσινο φως για να κυνηγήσουν τους υπερασπιστές του κλίματος, του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες τους».
Η Ραλλού Γιαννά ελληνίδα δημιουργός paper flower art, παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση “Paper Flower Stories”, με 70 από τα έργα της στον χώρο περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη.
Στις 8 Οκτωβρίου, θα παρουσιάσει τις μοναδικές της συνθέσεις, αποκαλύπτοντας το πάθος της για την τέχνη των λουλουδιών από χαρτί.
Η καλλιτέχνης, μεγαλωμένη σε μια οικογένεια όπου η καλαισθησία και η τέχνη ήταν τρόπος ζωής, βρήκε την έκφρασή της μέσα από την τέχνη των paper flowers.
Η έκθεση που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη, αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για το κοινό να γνωρίσει από κοντά τις εξαιρετικά λεπτομερείς και ρεαλιστικές συνθέσεις της.
Τα λουλούδια της, που μοιάζουν να έχουν βγει κατευθείαν από τη φύση, αποτυπώνουν την αφοσίωση και την αγάπη της για την τέχνη, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία ομορφιάς και φινέτσας.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τη μαγεία του paper flower art και να ανακαλύψουν πώς ένα απλό υλικό όπως το χαρτί, μπορεί να μετατραπεί σε έργα τέχνης υψηλής αισθητικής.
Info:
Ημερομηνία: 8 Οκτωβρίου
Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη,
Καλλισπέρη & Καρυατίδων, Αθήνα 11742
Για περισσότερες πληροφορίες: Paper Flower Stories
Στο πλαίσιο του πλούσιου προγράμματος επετειακών εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της», η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων παρουσιάζει την έκθεση κόμικς «Ένα γλυκό ξημέρωμα - 14 ιστορίες για την Αθήνα της Κατοχής», από τις 5 έως τις 17 Σεπτεμβρίου με ελεύθερη είσοδο για όλους.
Καθημερινά, από τις 10:00 έως τις 16:00, στην αίθουσα Νέοι Φούρνοι οι επισκέπτες της έκθεσης ανακαλύπτουν έργα δεκατεσσάρων Ελλήνων δημιουργών κόμικς που αφηγούνται ιστορίες για την Αθήνα της Κατοχής, επικεντρωμένες στους ανθρώπους που έβλεπαν ή ονειρεύονταν «γλυκά ξημερώματα» τη στιγμή που βίωναν σκοτεινές ημέρες, ζοφερές νύχτες, εφιαλτικές εποχές.
Τα έργα που φιλοτεχνούν οι καλλιτέχνες δεν αποτελούν ντοκουμέντα, μαρτυρίες, τεκμήρια, αποδείξεις ή ιστορικά στοιχεία. Κάποια εδράζονται σε ιστορικά δεδομένα και κάποια αποτελούν μυθοπλαστικές αφηγήσεις. Οι Soloup, Αλέκος Παπαδάτος, Αλέξια Οθωναίου, Γιώργος Γούσης, Γιώργος Φαραζής, Δημήτρης Καμένος, Θανάσης Πέτρου, Θοδωρής Μπαργιώτας, Λέανδρος, Πέτρος Ζερβός, Πέτρος Χριστούλιας, Σπύρος Δερβενιώτης, Τάσος Μαραγκός και Τόμεκ Γιοβάνης αποτυπώνουν με τον δικό τους τρόπο πτυχές των θλιβερών χρόνων της Κατοχής, σε μια απόπειρα προσέγγισης και απόδοσης της εποχής εκείνης μέσω της καλλιτεχνικής έκφρασης.
Τι συνέβαινε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής; Πώς ήταν να ζεις κάτω από τη γερμανική μπότα, σε ένα καθεστώς απόλυτης τρομοκρατίας και φόβου όπου τίποτα δεν είναι ασφαλές; Ποιοι και πώς αντιστάθηκαν και ποιοι συνεργάστηκαν με τον κατακτητή; Μα, πάνω απ’ όλα, πώς ήρθε η απελευθέρωση; Οι δημιουργοί της έκθεσης «Ένα γλυκό ξημέρωμα - 14 ιστορίες για την Αθήνα της Κατοχής», μπροστά στο δέος και τον αποτροπιασμό που γεννά η τρομακτική διάσταση του εγκλήματος, αντιτάσσουν τη μνήμη, προτάσσουν τη γνώση και παρακινούν σε εγρήγορση.
Η έκθεση θα παρουσιαστεί επίσημα στην αίθουσα Νέοι Φούρνοι την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου, ώρα 19:30, με ελεύθερη είσοδο. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τους δημιουργούς Τόμεκ Γιοβάνη, Γιώργο Γούση, Σπύρο Δερβενιώτη, Soloup, Γιώργο Φαραζή και Πέτρο Χριστούλια.
Δείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Δήμου Αθηναίων
«1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της» που απλώνονται στην πόλη μέχρι και τον Νοέμβριο.
Πληροφορίες
«Ένα γλυκό ξημέρωμα – 14 ιστορίες για την Αθήνα της Κατοχής»
Η ομαδική έκθεση “So far, so close” (Τόσο μακριά, τόσο κοντά) παρουσιάζει έργα σύγχρονης Ιαπωνικής και Ελληνικής Χαρακτικής από τη συλλογή της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης.
Hέκθεση διοργανώνεται από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και τη Δημοτική Πινακοθήκη, με τη συνεργασία της Πρεσβείας της Ιαπωνίας στην Ελλάδα και του Επίτιμου Προξενείου της Ιαπωνίας στη Θεσσαλονίκη και εντάσσεται στον πλαίσιο του εορτασμού «2024 Έτος Πολιτισμού και Τουρισμού Ιαπωνίας – Ελλάδας».
Στην έκθεση παρουσιάζονται πενήντα επτά έργα σύγχρονης χαρακτικής Ιαπώνων και Ελλήνων καλλιτεχνών, από τη συλλογή έργων της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης.
Με μακρά ιστορία στην τέχνη της χαρακτικής, οι σύγχρονοι Ιάπωνες και Έλληνες χαράκτες, αξιοποιούν στα έργα τους στοιχεία της παράδοσης, τόσο στη χρήση των τεχνικών μέσων όσο και στη θεματολογία και τα συνδυάζουν με τη σύγχρονη εικαστική έκφραση.
Κοινός τόπος και για τους δύο είναι η έμφαση στην ακρίβεια του σχεδιασμού και της εκτέλεσης, η διαμόρφωση προσωπικού ύφους και μιας νέας οπτικής που απηχεί διεθνή αντίληψη και αισθητική.
Οι αρχές των κρατών μελών της ΕΕ δεν κάνουν αρκετά για να διερευνήσουν αξιόπιστες αναφορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων θανάτων που αφορούν πρόσφυγες και μετανάστες, στα σύνορά τους, δήλωσε ο Οργανισμός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ένωσης (FRA).
Μαζί με την Ουγγαρία του Όρμπαν, η Ελλάδα και η Κροατία αναφέρονται στην έκθεση που περιγράφει συγκεκριμένα περιστατικά που υπήρξε πλημμελής έρευνα ή καθόλου έρευνα.
Σωματική και σεξουαλική κακοποίηση πριν τους ξαναρίξουν στη θάλασσα
Αναφορικά με την Ελλάδα ο οργανισμός αναφέρει την περίπτωση δύο Παλαιστινίων. Ειδικότερα τον Ιούνιο του 2022, δύο Παλαιστίνιοι που αναγνωρίστηκαν από την Ελλάδα ως πρόσφυγες φέρονται να υπέστησαν σωματική και σεξουαλική κακοποίηση και να εγκαταλείφθηκαν σε μια σωσίβια σχεδία στη θάλασσα αφού τους σταμάτησε η αστυνομία στην Κω. Η τουρκική ακτοφυλακή τους διέσωσε και εκκρεμεί ακόμη επίσημη καταγγελία ενώπιον του Έλληνα εισαγγελέα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, ΜΚΟ και πρόσφατα και η FRONTEX έχουν καταγγείλει πολλές φορές τις ελληνικές αρχές ότι παίρνουν πρόσφυγες που έχουν ήδη φτάσει στη στεριά και τους ρίχνουν στη θάλασσα σε μικρές σωσίβιες λέμβους.
Οι μεταναστευτικές πολιτικές της Ελλάδας βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τότε που βυθίστηκε το Adriana, σχολιάζει ο Guardian
Χαρακτηριστικό ήταν το βίντεο που δημοσίευσαν οι New York Times και ήρθε ξανά στην επικαιρότητα πριν από λίγο καιρό με το ρεπορτάζ του BBC όπου ο πρώην επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος και γιος του προέδρου της ΕΠΟ Τάκη Μπαλτάκου, Δημήτρης, παραδέχτηκε – εν αγνοία του – ότι οι εν λόγω εικόνες συνιστούν διάπραξη διεθνούς εγκλήματος.
Επαναλαμβανόμενο μοτίβο
Φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ΜΚΟ ανέφεραν «σοβαρές, επαναλαμβανόμενες και εκτεταμένες παραβιάσεις δικαιωμάτων κατά μεταναστών και προσφύγων κατά τη διαχείριση των συνόρων», αλλά παρά τις «αξιόπιστες» αναφορές πολλές από αυτές δεν διερευνήθηκαν, αναφέρει ο οργανισμός.
Ένας αυξανόμενος αριθμός υποθέσεων οδηγείται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση των συνόρων σε τουλάχιστον τρεις χώρες, ανέφερε η έκθεση.
«Οι εθνικές αρχές στην Ελλάδα, την Κροατία και την Ουγγαρία δεν διερεύνησαν αποτελεσματικά περιστατικά κακομεταχείρισης και απώλειας ζωής κατά τη διαχείριση των συνόρων».
«Παραδείγματα περιλαμβάνουν ανεπαρκείς προσπάθειες για τον εντοπισμό και την ακρόαση θυμάτων και μαρτύρων, την παρεμπόδιση των δικηγόρων στο έργο τους και τη μη πρόσβαση σε βασικά αποδεικτικά στοιχεία (π.χ. υλικό από την παρακολούθηση των συνόρων)».
Οι μεταναστευτικές πολιτικές της Ελλάδας βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τότε που το Adriana, ένα υπερπλήρες αλιευτικό σκάφος, βυθίστηκε τον περασμένο Ιούνιο με εκτιμώμενη απώλεια 500-650 ανθρώπων, σχολιάζει ο Guardian που δημοσιεύει σχετικό άρθρο.
Το Adriana βυθίστηκε στην Πύλο παίρνοντας μαζί του πάνω από 600 ψυχές
Ξυλοδαρμοί και εξαφανίσεις σε Κροατία και Γαλλία
Ο FRA ανέφερε πέντε παραδείγματα που αναδεικνύουν αυτό που θεωρεί εσφαλμένη προσέγγιση για την απώλεια ανθρώπινων ζωών και τους ισχυρισμούς για βία σε όλα τα ευρωπαϊκά μεθοριακά κράτη. Σε μία από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις, ανέφερε την ανακάλυψη ενός ασυνόδευτου παιδιού που βρέθηκε αναίσθητο με σπασμένο κρανίο και πρησμένο χείλος στη Γαλλία από εθελοντές.
Το παιδί είχε συλληφθεί από την αστυνομία αφού είχε κρυφτεί σε ένα φορτηγό με προορισμό το Ηνωμένο Βασίλειο. Η υπόθεση και οι ισχυρισμοί για πιθανή εμπλοκή της αστυνομίας αναφέρθηκαν στον εισαγγελέα της Boulogne-sur-Mer, αλλά το παιδί δεν βρέθηκε αργότερα.
«Υπάρχουν πάρα πολλές καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της ΕΕ. Η Ευρώπη έχει καθήκον να αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους στα σύνορα δίκαια, με σεβασμό και σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Το 2020, η κροατική αστυνομία συνέλαβε τέσσερις Αφγανούς που εισήλθαν παράτυπα στη χώρα. Σύμφωνα με το πρακτορείο δικαιωμάτων, κρατήθηκαν για δύο ημέρες, ταπεινώθηκαν και ξυλοκοπήθηκαν. Το περιστατικό ερευνάται αλλά σύμφωνα με τον δικηγόρο των θυμάτων οι δράστες δεν έχουν εντοπιστεί.
Θάνατοι από επαναπροώθηση της Μάλτας στη Λιβύη
Τον Απρίλιο του 2020, οι αρχές της Μάλτας έδωσαν εντολή σε ένα αλιευτικό σκάφος να μεταφέρει ένα σκάφος που βρισκόταν σε κίνδυνο πίσω στη Λιβύη. Σε έξι ημέρες στη θάλασσα 12 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται. Ένας δικαστής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν εκ πρώτης όψεως στοιχεία για την απαγγελία ποινικών κατηγοριών, δήλωσε ο FRA.
«Υπάρχουν πάρα πολλές καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της ΕΕ. Η Ευρώπη έχει καθήκον να αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους στα σύνορα δίκαια, με σεβασμό και σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Σχέδιο προς τις κατά τόπους αρχές
Η υπηρεσία έχει καταρτίσει σχέδιο 10 σημείων, το οποίο περιλαμβάνει τακτική καθοδήγηση και κατάρτιση για τους τοπικούς εισαγγελείς και ερευνητές σχετικά με την προστασία των θυμάτων και τη συλλογή και διατήρηση αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων κινητών τηλεφώνων.
Η διευκόλυνση της συμμετοχής των θυμάτων στις ποινικές διαδικασίες και η προστασία τους ήταν υψίστης σημασίας, ανέφερε η έκθεση.
Η έκθεση πρόσθεσε: «Οι ανακριτικές αρχές θα πρέπει να ζητήσουν αρχεία από κάμερες παρακολούθησης συνόρων και σωμάτων, συστήματα παγκόσμιου εντοπισμού θέσης, αρχεία περιπολικών αυτοκινήτων και τηλέφωνα αστυνομικών».
Συμμετέχουν οι : Angela Krasinski, Κατερίνα Βουτσίνου, Ρόζα Φρέρη, Δέσποινα Χερουβείμ και Άννα Ωρολογά
Η ανάγκη για δημιουργία μας ώθησε στον σχηματισμό αυτής της ομάδας η οποία αποτελείται από πέντε γυναίκες που αγαπούν να εκφράζονται μέσω της τέχνης και της χειροτεχνίας .
Πειραματιζόμαστε με διάφορα θέματα ,υλικά ,χρώματα και τεχνικές δημιουργώντας κυρίως έργα μέσα από την ζωγραφική ,το πλέξιμο ,την κατασκευή κοσμημάτων και διακοσμητικών με αυτοξηρούμενο πηλό ,λευκό τσιμέντο και ψυχρή πορσελάνη καθώς και με ανακυκλώσιμα υλικά.
Η ομάδα μας εμπνέεται από την ζωή και την φύση και δημιουργεί έργα με αγάπη .
Η ενασχόλησή μας με την χειροτεχνία είναι η φωτεινή πλευρά μιας σκοτεινής πραγματικότητας από την οποία προσπαθούμε να ξεφύγουμε .
Διάρκεια έκθεσης : 21 Ιουλίου 2024 έως 9 Αυγούστου
Εγκαίνια 22 Ιουλίου στις 20:00
Χώρος έκθεσης : Αίθουσα 1
«ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΟΥΛΟΥΡΑΣ» Πνευματικό Κέντρο Άνω Σύρoυ
Αίθουσα 2: Αίθουσα Συνεδριάσεων Άνω Σύρου
Ώρες λειτουργίας
19: 00 ─ 22:00
Σημείωση ꓽΤα παραπάνω αφορούν και τις δύο αίθουσες.
Διεθνής Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, Τρανσφοβίας η 17η Μαΐου εστιάζει στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για τις διακρίσεις που βιώνουν τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Η επιλογή της 17ης Μαΐου σχετίζεται με την απόφαση του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας της 17ης Μαΐου 1990 να μην θεωρείται ασθένεια η ομοφυλοφιλία.
Η οργάνωση ILGA – Europe, δημοσίευσε τον ετήσιο χάρτη με την κατάταξη των 49 χωρών με βάση τις ΛΟΑΤΚΙ+ νομοθεσίες και τα δικαιώματα της κάθε χώρας, με την Μάλτα να καταλαμβάνει για ένατη συνεχόμενη χρονιά την πρώτη θέση.
Όπως αναφέρει η οργάνωση, ο χάρτης δείχνει πως ενώ πολλοί ακροδεξιοί ηγέτες ανά την Ευρώπη επιτίθενται στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, θέλοντας έτσι να διχάσουν και να κερδίσουν ψηφοφόρους, ορισμένες χώρες δείχνουν μια σημαντική βούληση να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων.
Σύμφωνα με τη Διευθύντρια της ILGA-Europe, Katrin Hugendubel, «σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα γίνονται στόχος ρητορικής μίσους και βίας και τα ανθρώπινα δικαιώματά τους υπονομεύονται σημαντικά, ωστόσο βλέπουμε ακόμα πάρα πολλές χώρες σε όλη την περιοχή να κωλυσιεργούν στην προώθηση της νομικής προστασίας και να μην ανανεώνουν τις δεσμεύσεις τους μέσω εθνικών στρατηγικών και σχεδίων δράσης. Αυτή η μη ανάληψη δράσης είναι επικίνδυνη, καθώς χωρίς κατάλληλη νομοθεσία για την προστασία των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, θα είναι πολύ εύκολο για τις νεοεκλεγμένες κυβερνήσεις να υπονομεύσουν γρήγορα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία».
Ο χάρτης ωστόσο δείχνει σύμφωνα με την οργάνωση ότι ορισμένες κυβερνήσεις ανταποκρίνονται στην κατανόηση αυτού του ζητήματος, σε μια χρονιά με 30 και πλέον εκλογές σε ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των εκλογών της ΕΕ τον επόμενο μήνα.
Όπως σημειώνεται, η Ελλάδα, η Γερμανία, η Ισλανδία, η Εσθονία και το Λιχτενστάιν έκαναν μερικά από τα μεγαλύτερα άλματα στην κατάταξη του Χάρτη. Τόσο η Εσθονία όσο και η Ελλάδα τροποποίησαν τους νόμους τους για να επιτρέψουν στα ομόφυλα ζευγάρια να παντρεύονται και να υιοθετούν παιδιά, η Ελλάδα κάλυψε ορισμένα κενά στη νομοθεσία της κατά των διακρίσεων και το Λιχτενστάιν επέκτεινε τα δικαιώματα υιοθεσίας στα ομόφυλα ζευγάρια.
Επίσης, η Γερμανία, απαγόρευσε τα εγκλήματα μίσους με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου. Άλλες χώρες που νομοθετούν κατά των εγκλημάτων μίσους είναι η Βουλγαρία, η Ισλανδία (η οποία ανέβηκε στο Νο2 της κατάταξης) και η Σλοβενία. Απαγορεύσεις των «θεραπειών μεταστροφής», οι οποίες επίσης ασκούν βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, ενώ θεωρούνται βασανιστήριο, θεσπίστηκαν στο Βέλγιο, την Κύπρο, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και την Πορτογαλία.
Οι περισσότερες χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία ένταξης στην ΕΕ (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Ουκρανία) καθυστερούν να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, καθυστερώντας την εισαγωγή σχετικής νομοθεσίας και θέτοντας έτσι τους πολίτες τους όλο και περισσότερο σε κίνδυνο.
Σύμφωνα με τον εκτελεστικό διευθυντή της ILGA-Europe, Chaber: «Η ΕΕ πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο στην αύξηση της πολιτικής ρητορικής μίσους κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, αλλά και σε νέα εργαλεία καταπίεσης, όπως η ποινικοποίηση ενός ολόκληρου τμήματος του πληθυσμού της χώρας από τη Ρωσία. Οι προσπάθειες διαίρεσης και αποπροσανατολισμού από τα εδραιωμένα αυταρχικά καθεστώτα διαρρέουν περαιτέρω σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε μια εποχή όπου οι εκλογές θα μπορούσαν να ωθήσουν την Ευρώπη στα χέρια ηγετών που επιθυμούν να διαμορφώσουν μια ριζοσπαστική δεξιά και αντιδημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρώπη χρειάζεται ισχυρότερους νόμους και πολιτικές για την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Χωρίς αυτές, δεν μπορούμε να μιλάμε για ασφάλεια ή για κράτος δικαίου και δημοκρατία».
Οι πρώτοι και οι τελευταίοι της λίστας
Όπως προαναφέρθηκε, με ποσοστό 88%, η Μάλτα βρίσκεται στην πρώτη θέση του συγκεκριμένου χάρτη.
Με 83 βαθμούς, η Ισλανδία ανέβηκε στη δεύτερη θέση, με άνοδο τριών θέσεων, ως αποτέλεσμα της νέας νομοθεσίας που απαγορεύει τις «θεραπείες μεταστροφής».
Το Βέλγιο απαγόρευσε επίσης αυτές τις «θεραπείες» και έρχεται τώρα στην τρίτη θέση της κατάταξης με βαθμολογία 78.
Οι τρεις χώρες που βρίσκονται στο άλλο άκρο της κλίμακας του Χάρτη είναι η Ρωσία (2%), το Αζερμπαϊτζάν (2%) και η Τουρκία (5%). Η Ρωσία έχασε 7 βαθμούς και έπεσε 3 θέσεις εξαιτίας της ομοσπονδιακής νομοθεσίας που απαγορεύει τη νομική αναγνώριση φύλου και την ειδική για τρανς υγειονομική περίθαλψη.
Η Πολωνία εξακολουθεί να βρίσκεται στο τέλος της κατάταξης της ΕΕ με 18%, ακολουθούμενη από τη Ρουμανία (19%) και τη Βουλγαρία (23%).
Η Λευκορωσία άρχισε να κατηγοριοποιεί το περιεχόμενο ΛΟΑΤΚΙ ως «πορνογραφία», περιορίζοντας την ελευθερία έκφρασης των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Η Βουλγαρία και η Ελλάδα απέτυχαν να προστατεύσουν τις δημόσιες ΛΟΑΤΚΙ+ εκδηλώσεις, χάνοντας έτσι πόντους στην κατηγορία σχετικά με τον χώρο της κοινωνίας των πολιτών, σύμφωνα με την έκθεση.
Αξιοσημείωτο είναι πως, σύμφωνα με όσα επισημαίνει η οργάνωση, «οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να μην περιλαμβάνουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή τα χαρακτηριστικά φύλου ως κριτήρια για την παροχή ασύλου. Σε ένα γενικότερο κλίμα όπου οι κυβερνήσεις υπονομεύουν όλο και περισσότερο το διεθνές δικαίωμα στο άσυλο, αυτή η συνεχιζόμενη παράλειψη είναι πολύ ανησυχητική. Η μόνη πρόοδος που σημειώθηκε φέτος στον τομέα αυτό ήταν η Τσεχία που πρόσθεσε το SOGI (Σεξουαλικός προσανατολισμός, ταυτότητα και έκφραση φύλου και χαρακτηριστικά φύλου) στο νόμο περί ασύλου και η Ιρλανδία που παρείχε ένα συνεκτικό πλαίσιο κατάρτισης για τους υπαλλήλους που ασχολούνται με το άσυλο».
Γενικότερα, σε πολλές χώρες, νομοθετικές προτάσεις που βρίσκονται επί χρόνια στο τραπέζι δεν προχωρούν. Αυτό περιλαμβάνει για παράδειγμα τη νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους και την πρόταση για την αναγνώριση του συμφώνου συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου στην Ουκρανία, η οποία παρά την έγκριση από διάφορα υπουργεία και την υποστήριξη από την κοινωνία εξακολουθεί να καθυστερεί.
Περιλαμβάνει επίσης ένα σχέδιο νόμου για τη νομική αναγνώριση του φύλου στην Τσεχία, το οποίο θα καταργούσε επιτέλους την απαίτηση στείρωσης. Ακόμη, μετά από πέντε χρόνια καθυστέρησης, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθεί να μην έχει τηρήσει τις υποσχέσεις της σχετικά με την απαγόρευση των «θεραπειών μεταστροφής». Και παρά τις πολλές δικαστικές υποθέσεις και τις συστάσεις διεθνών οργανισμών, η Λιθουανία δεν προχώρησε στην νομική αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών.
Σε πολλές χώρες, οι νομοθετικές διαδικασίες για νέες διαδικασίες LGR (νομική αναγνώριση φύλου) έχουν καθυστερήσει φέτος. Ομοίως, καμία χώρα δεν απαγόρευσε τις περιττές ιατρικές επεμβάσεις σε intersex παιδιά, επισημαίνεται επίσης.
Ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία
Η έκθεση, εκτός από την κατάταξη και την εικόνα για κάθε χώρα, δίνει και ορισμένα ακόμη ενδιαφέροντα στοιχεία, σκιαγραφώντας μια γενικότερη εικόνα για την κατάσταση των δικαιωμάτων στην περιοχή.
Σύμφωνα με την οργάνωση λοιπόν, οι «θεραπείες» μεταστροφής απαγορεύονται μόνο σε 10 χώρες, ενώ η ισότητα στο γάμο έχει ψηφιστεί μόνο σε 20 χώρες συνολικά. Επίσης, σε 18 χώρες δεν υπάρχει καμία νομική προστασία των συμφώνων συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, ενώ υπάρχουν 6 χώρες στις οποίες τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν έχουν καμία προστασία από τις διακρίσεις.
Επιπλέον, η τρανς γονεϊκότητα αναγνωρίζεται πλήρως μόνο σε 6 χώρες, την ώρα που 10 χώρες συνεχίζουν να μην έχουν καμία νομική ή διοικητική διαδικασία για την νομική αναγνώριση φύλου. Μόνο σε 11 χώρες συνολικά τα τρανς άτομα μπορούν να προβούν σε νομική αναγνώριση φύλου με βάση τον αυτοπροσδιορισμό.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση της κατάταξης, με την οργάνωση να προχωρά σε ορισμένες συστάσεις για να βελτιωθεί η νομική και πολιτική κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στη χώρα (έγιναν πριν από την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο).
Ειδικότερα, συνιστά:
Την ανάπτυξη ενός δίκαιου, διαφανούς νομικού πλαισίου για τη νομική αναγνώριση του φύλου με βάση μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού και χωρίς καταχρηστικές απαιτήσεις (όπως GID/ιατρική διάγνωση, υποχρεωτικό διαζύγιο ή ηλικιακό περιορισμό) και επιτρέποντας την αλλαγή ονόματος χωρίς εμπόδια, χωρίς κανέναν ηλικιακό περιορισμό
Αναγνώριση της τρανς γονεϊκότητας, αναγνώριση του νόμιμου φύλου των γονέων και ευθυγράμμιση με τις διαθέσιμες επιλογές φύλου
Ενίσχυση της αστυνομικής προστασίας για τις δημόσιες εκδηλώσεις των ΛΟΑΤΚΙ, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από διαταραχές ή επιθέσεις.
Η έκθεση τονίζει επίσης πως πολλά τρανς άτομα είναι μετά βίας σε θέση να καλύψουν βασικές ανάγκες τους, ενώ αναφέρεται και στον νέο μεταναστευτικό νόμο, ο οποίος κατακρίθηκε από οργανώσεις ως ξεπερασμένος σε ό,τι αφορά στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, καθώς δεν συμπεριλαμβάνει τους κουήρ μετανάστες.
Ζήτημα αποτελεί φυσικά, σύμφωνα και με την οργάνωση, η ρητορική μίσους απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, αλλά και από πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Η ILGA-Europe υπενθυμίζει ότι τα εγκλήματα μίσους συνεχίζουν να αποτελούν ένα σοβαρό ζήτημα, κάνοντας ξεχωριστή αναφορά στη δολοφονία της Άννας Ιβάνκοβα, στη διαχείριση του γεγονότος από τα μέσα ενημέρωσης αλλά και στην επίθεση κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβιστών, όταν πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το σπίτι της.
Όσον αφορά στον τομέα της υγείας, η έκθεση υπογραμμίζει η πρόσβαση σε συγκεκριμένες υπηρεσίες παρέμεινε δύσκολη, ειδικά για τα μη ασφαλισμένα άτομα. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο η πρόσβαση σε ένα φάρμακο ορμονοθεραπείας ανεστάλη, λόγω μιας τεχνικής αλλαγής στις συνταγές, με τη νέα διαδικασία που πρότεινε το υπουργείο Υγείας να είναι περίπλοκη και χρονοβόρα.
Η ταυτότητα του Χάρτη
Η οργάνωση δημοσιεύει τον Χάρτη και τον Δείκτη από το 2009, χρησιμοποιώντας τον για να απεικονίσει τη νομική και πολιτική κατάσταση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην Ευρώπη.
Ο Χάρτης και ο Δείκτης του Ουράνιου Τόξου κατατάσσει τις ευρωπαϊκές χώρες με βάση τις αντίστοιχες νομικές και πολιτικές πρακτικές τους για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, από 0-100%.
Προκειμένου να δημιουργήσει την κατάταξη των χωρών μας, η ILGA-Europe εξετάζει τους νόμους και τις πολιτικές σε 49 χώρες χρησιμοποιώντας 75 κριτήρια, τα οποία κατανέμονται σε επτά θεματικές κατηγορίες: ισότητα και μη διάκριση, οικογένεια, εγκλήματα μίσους και ρητορική μίσους, νομική αναγνώριση του φύλου, σωματική ακεραιότητα των ίντερσεξ ατόμων, κοινωνία των πολιτών και άσυλο.
