Flexibility For Who? Millennials and mental health in the modern labour market

Οι νέοι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν ένα μελλοντικό πεδίο εργασίας που θα μπορούσε να βλάψει την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής τους εκτός αν κάνουμε κάτι γι αυτό.

Ως αποτέλεσμα της εξέλιξης της αγοράς εργασίας του Ηνωμένου Βασιλείου τα προηγούμενα 25 χρόνια, η τωρινή γενιά νέων εργαζομένων- οι «millenials» και οι «centennials» (δηλαδή αυτοί που γεννήθηκαν το 1982 και μετά)- κινδυνεύουν να χάσουν την πρόσβαση σε μόνιμη, ασφαλή και αξιοπρεπή εργασία. Σε σύγκριση με προηγούμενες γενιές, είναι πιο πιθανό να εργάζονται σε δουλειά που θα χαρακτηρίζεται από ευελιξία συμβολαίου (συμπεριλαμβανομένης της μερικής απασχόλησης, προσωρινής εργασίας και αυτοαπασχόλησης).

Σχετικά με αυτό, είναι επίσης πιο πιθανό να υποαπασχολούνται (και έτσι να δουλεύουν λιγότερες ώρες από αυτές που θα ήθελαν) καθώς και να έχουν υπερεπαρκή προσόντα (με το να είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης μεν αλλά να εργάζονται σε μη επαγγελματική ή διοικητική εργασία δε).

Για μερικούς νέους σε εργασία μερικής ή προσωρινής απασχόλησης ( ειδικότερα όταν υποαπασχολούνται ή δουλεύουν σε εργασία χαμηλότερων προσόντων από αυτά που έχουν), οι εργασιακές τους εμπειρίες μπορεί να θέτουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο την ψυχική τους υγεία και καλή κατάσταση.

Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι νεότεροι, σε ηλικία, εργαζόμενοι σε εργασία μερικής και προσωρινής απασχόλησης είναι πιο πιθανό να βιώνουν χειρότερη ψυχική κατάσταση, ενώ η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη σε αυτούς που αυτοαπασχολούνται. Παρόμοια, νέοι εργαζόμενοι που αυτοαπασχολούνται ή δουλεύουν σε εργασία χαμηλότερων προσόντων από αυτά που έχουν, βιώνουν επίσης χειρότερη ψυχική κατάσταση. Αυτό πιθανόν εξηγείται – εν μέρει, αλλά όχι καθολικά- από την σύνδεση μερικής και προσωρινής απασχόλησης με χαμηλές απολαβές και ανασφάλεια.

Ορισμένα στατιστικά στοιχεία από την μελέτη που δείχνουν τις επιπτώσεις των νέων μορφών εργασίας στην ψυχική υγεία των νέων εργαζομένων. Τα παρακάτω ποσοστά αφορούν την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Νέοι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης κατά 43% πιο πιθανό από αυτούς πλήρους απασχόλησης.

Νέοι που δουλεύουν σε προσωρινή εργασία κατά 29% πιο πιθανό από αυτούς που δουλεύουν σε μόνιμη εργασία.

Οι νέοι εργαζόμενοι που πιστεύουν ότι έχουν πάνω από 50% πιθανότητα να χάσουν την δουλειά τους (βιώνουν δηλαδή μεγάλη εργασιακή ανασφάλεια), εμφανίζουν διπλάσια πιθανότητα να βιώσουν προβλήματα ψυχικής υγείας σε σχέση με αυτούς που δεν πρόκειται να χάσουν την δουλειά τους.

Οι απασχολούμενοι ηλικίας 21-25 που βρίσκονταν σε χαμηλόμισθη εργασία αυξήθηκε κατά 82% από το 1990 μέχρι το 2015.

Ας αρχίσουμε από τα βασικά. Ήδη η ονομασία του, “ δώρο Χριστουγέννων ”, θέλει να μας πείσει ότι οι εργοδότες  μας κάνουν χάρη που μας το δίνουνε.

Ένα σημαντικό κομμάτι του ετήσιου μισθού για χιλιάδες εργαζόμενους και εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα παρουσιάζεται με αυτόν τον τρόπο ως μία χάρη της εργοδοσίας στο πλαίσιο του εορταστικού κλίματος των ημερών.  Αυτό μάλιστα συνδέεται συχνά με το κλίμα που προσπαθούν να καλλιεργήσουν διάφορα αφεντικά ζητώντας από τους εργαζόμενους να βάλουν πλάτη, είτε δουλεύοντας παραπάνω, είτε στην συγκεκριμένη περίπτωση κάνοντας τα στραβά μάτια για την μη καταβολή του δώρου Χριστουγέννων, για “το καλό της επιχείρησης” και γιατί στην τελική “ήμαστε όλοι μια οικογένεια”.

Με αυτόν τον τρόπο το “δώρο” μπορεί να αντικατασταθεί με κουπόνια και ένα ευχετήριο mail ή με την άνευ προηγουμένου απαίτηση πολλών εργοδοτών με το που καταβληθεί να επιστραφεί πίσω, στην λογική που αναφέραμε και παραπάνω. Σε μια εποχή λοιπόν που το μνημονιακό νομικό οπλοστάσιο καλύπτει όλο και περισσότερο τους εργοδότες και με το  φάντασμα της ανεργίας πάνω από τα κεφάλια πολλών από μας και των θολών εργασιακών σχέσεων γίνεται ακόμα πιο δύσκολο να λάβουν  αυτή τη στοιχειώδη οικονομική ανάσα..

Το δώρο εξακολουθεί να είναι δικαίωμα του εργαζόμενου και υποχρέωση του εργοδότη.

Ενώ υπήρχε από το 1949 και βασιζόταν στην καλή διάθεση και δυνατότητα του εργοδότη, έγινε θεσμική υποχρέωση και κατοχυρώνεται ως ένας επιπλέον μισθός που καταβάλετε μέσα στον Δεκέμβρη. Ακόμη και εν έτη 2017 όμως, βρίσκεται υπό απειλή. Κλασικό παράδειγμα ότι πριν από κάθε αξιολόγηση είναι μεταξύ των φημολογούμενων νέων μέτρων και τίθεται στην αντζέντα η κατάργησή του.

Για πολλούς από εμάς τους νέους εργαζόμενους και να καταβληθεί το δώρο, είναι στην κυριολεξία ψίχουλα. Ένα κλασικό παράδειγμα στις μέρες μας που πολλοί από εμάς βιώνουμε : δουλεύεις δεκάωρα, εξαήμερο και είσαι ασφαλισμένος για 3-4 ώρες τη μέρα, 4 μέρες τη βδομάδα και παίρνεις ένα μισθό ο οποίος φαίνεται στην τράπεζα 200 ευρώ και τα υπόλοιπα μαύρα.

Το νόμιμο δώρο λοιπόν που δικαιούσαι είναι ένας κουτσουρεμένος μισθός τω 200 ευρώ περίπου. Και αυτό είναι ο κανόνας δυστυχώς, ακόμα και αυτό δεν θέλουν να το δώσουν. Γιατί η νέα γενιά που η πλειοψηφία της είτε μεταναστεύει είτε είναι άνεργη, όταν δουλεύει και με οποιαδήποτε μνημονιακή κυβέρνηση, βρίσκεται στο γνωστό καθεστώς την ευέλικτης ομηρίας και όχι εργασίας. Κι είναι αυτό που συμβαίνει κατά κόρον και με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ, η οποία βαφτίζει την αύξηση των επισφαλών και επιβλαβών για την υγεία μας θέσεων εργασίας και του μοιράσματος της ανεργίας , ως ανάπτυξη.

Το δώρο Χριστουγέννων αφορά κάθε εργαζόμενο με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, ανεξάρτητα από το αν έχει σύμβαση αορίστου ή ορισμένου χρόνου (δεν αφορά προφανώς τα χιλιάδες παιδιά που δουλεύουν με μαύρα). Ως τέτοιο είναι κομμάτι του ετήσιου μισθού και μη διαπραγματεύσιμη υποχρέωση του εργοδότη, ενώ η μη καταβολή του μέχρι την 21η του Δεκεμβρίου σημαίνει την εκκίνηση διαδικασίας αυτόφωρου. Παρόλο που η εργατική νομοθεσία μπορεί να μην προβλέπει αντίστοιχες διαδικασίες για μία σειρά εργοδοτικών αυθαιρεσιών, στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως μας δίνει τη δυνατότητα να μην ανεχόμαστε τη χριστουγεννιάτικη κοροϊδία.



Σε μία εποχή εργασιακού χάους, η κυβέρνηση με τους θεσμούς και τους εργοδότες προσπαθούν να μας κάνουν να ξεχάσουμε και αυτά που ξέραμε. Προσπαθούν να μας βάλουν σε θέση ζητιάνου ακόμα και απέναντι σε ένα αναφαίρετο εργατικό μας δικαίωμα, νομικά κατοχυρωμένο. Απέναντι σε τέτοιες προκλήσεις εμείς ενημερωνόμαστε, στοχοποιούμε και αγωνιζόμαστε συλλογικά απέναντι σε κάθε εργοδοτική πρόκληση, δίπλα σε κάθε νέο και νέα που στερείται του δικαιώματός του.

Δώρα θα πάρουμε από τους δικούς μας ανθρώπους, τους φίλους μας, την οικογένειά μας, από εσάς δεν θέλουμε ούτε δώρα, ούτε ευχές. Θέλουμε αυτά που μας χρωστάτε και δεν σας χρωστάμε ούτε ένα ευχαριστώ.

Κυριολεκτικά από τη πίσω πόρτα, αιφνιδιαστικά και χωρίς ίχνος ντροπής η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ φέρνει  μέσω ενός άσχετου νομοσχεδίου τροπολογία για να περιστείλει ένα από τα μέχρι τώρα αναφαίρετα – όπως θεωρούσαμε – εργασιακά-κοινωνικά δικαιώματα. Την απεργία των εργαζομένων.  Ενώ οι πρώτες αντιδράσεις είχαν ξεκινήσει, με μια άτυπη δήλωση του το Υπ. Εργασίας το παίρνει πίσω το ίδιο βράδυ για νομοτεχνική βελτίωση και κοινοβουλευτική διαβούλευση (!)

Καλώς τα παιδιά.

Η τροπολογία αυτή δεν μας κάνει εντύπωση. Συζητιέται καιρό και είναι γνωστό ότι αποτελεί έναν από τους βασικούς «φόρους αίματος» που προτίθεται να καταβάλει για λογαριασμό μας η κυβέρνηση με στόχο πάντα την πολυπόθητη «ανάπτυξη».  Έρχεται ως επιστέγασμα όλων  των θεσπισμένων  μέτρων λιτότητας  που συμφώνησε και υλοποίησε η παρούσα και οι προηγούμενες κυβερνήσεις (από τους κατώτατους μισθούς των 400 ευρώ μέχρι τις κομμένες συντάξεις) ώστε να αφαιρέσει με το πιο χυδαίο τρόπο από τους εργαζόμενους το πιο θεμελιώδες  δικαίωμα που έχουν κατακτήσει όχι από κάποια ελεημοσύνη ή πρόνοια του νομοθέτη αλλά μέσα από μαχητικούς συλλογικούς αγώνες.

Μας αφορά αυτή η τροπολογία ως νέους εργαζόμενους/ες;

Μας αφορά και πολύ μάλιστα. Γιατί για κάθε κομμένο επίδομα εγκύου, για όλα τα απλήρωτα 12 ώρα που κάναμεόπως οι εργαζόμενοι/ες των Public, για τις άδικες και αναιτιολόγητες απολύσεις χωρίς αποζημίωση που υποστήκαμε, γιακάθε εργοδοτική απειλή και εκβιασμόπου δεχτήκαμε,για κάθε εργατικό ατύχημα ή θάνατοπου μάθαμε ή ζήσαμε δίπλα μας  ξέραμε πάντα πώς αν το αποφασίσουμε, αν βρούμε την δύναμη, τότε έχουμε όπλο να απαντήσουμε και αυτό είναι η απεργία. Το μεγαλύτερο όπλο στα χέρια μας.

Σε μια περίοδο λοιπόν που όλα αμφισβητούνται στην αγορά εργασίας και όλα πρέπει να (επανα)κατακτώνται καθημερινά, η ουσιαστική κατάργηση ενός τέτοιου όπλου, μέσα από μια γελοία επίφαση εκδημοκρατισμού του 50%+1, είναι κάτι που θα μας φέρει άμεσα σε πολύ δυσκολότερη θέση μέσα σε χώρους δουλειάς.

Μα… καταργείται όντως το δικαίωμα στην απεργία;

Ναι. Με έναν ύπουλο και ανήθικο τρόπο. Όποιος/α έχει την παραμικρή ιδέα από το τι σημαίνει συλλογική διαδικασία που εμπλέκει δεκάδες και εκατοντάδες ή και χιλιάδες κόσμου ξέρει/καταλαβαίνει ότι ένα τέτοιο μέτρο ούτε εκδημοκρατισμό φέρνει ούτε κάποια «αντι-δημοκρατία» προσπαθεί να χτυπήσει εντός των εργασιακών χώρων.

Η κυβέρνηση μας, που αυτή τη στιγμή μέσα από το συνταγματικά κατοχυρωμένο εκλογικό μας σύστημα, φέρνει τα πάνω κάτω στις ζωές μας κατέχοντας το 20%+ περίπου των ψήφων στο σύνολο του ελληνικού λαού (22,5% στο σύνολο των εγγεγραμμένωνγια την ακρίβεια), επικαλείται την δημοκρατία του 50%+1 για να παραλύσει κάθε αντίσταση, κάθε διεκδίκηση μέσα στους χώρους δουλειάς.

Κλίμα φιλικό στις επιχειρήσεις

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Γιατί οι συνομιλητές της κυβέρνησης, οι εγχώριοι και μη, περιμένουν με τα πορτοφόλια τους γεμάτα το πότε η Ελλάδα θα μοιάζει με μια τεράστια Ειδική Οικονομική Ζώνη, με χαμηλούς μισθούς, χωρίς δικαιώματα εργασιακά, χωρίς απεργίες, χωρίς σωματεία και συνδικάτα, χωρίς εγγυήσεις για τους εργαζομένους παρά μόνο για τους εργοδότες. Τότε το κλίμα θα είναι «φιλικό για τις επιχειρήσεις»… και για κανέναν άλλο…