Έξι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από το Σάββατο έως σήμερα φτάνοντας έτσι τους 107 νεκρούς στους χώρους εργασίας από την αρχή της χρονιάς με τους σοβαρά τραυματίες να είναι 170, σύμφωνα με την Ομοσπονδία των Συλλόγων Εργαζομένων στις Τεχνικές Επιχειρήσεις (ΟΣΕΤΕΕ).

«Δυστυχώς οι αρχές αντί να αντιμετωπίζουν την πανδημία των εργατικών δυστυχημάτων στη χώρα μας περιορίζοντας τις επικίνδυνες εργασιακές συνθήκες στη χώρα μας, έχουν ως προτεραιότητα χρησιμοποιώντας τις απαραίτητες μεθοδολογίες, την επικοινώνηση μίας θετικής εικόνας μείωσης των περιστατικών η οποία απέχει όμως πολύ από την πραγματικότητα», σημειώνεται σε ανακοίνωση της Ομοσπονδίας.

Τα θανατηφόρα περιστατικά του τελευταίου τριημέρου:

102. 05/10/2024: Αιτωλοακαρνανία – Κακοκαιρία Cassandra: Νεκρός 52χρονος εντοπίστηκε ο φύλακας που αγνοούνταν. Ο άτυχος άνδρας χάθηκε, ενώ βρισκόταν στη δουλειά του, σε λατομείο της περιοχής μετά από πλημμυρικά φαινόμενα στην περιοχή μεταξύ Λεπενού και Στράτου. Τον παρέσυρε χείμαρρος που σχηματίστηκε από τα νερά της βροχής και προφανώς δεν κατάφερε να αντιδράσει.

103. 05/10/2024 Αχαΐα: Νεκρός 36χρονος από ηλεκτροπληξία σε τυροκομική μονάδα στην Αχαΐα. Ο 36χρονος πιθανότατα χτυπήθηκε από ηλεκτροφόρο καλώδιο λόγω της βροχής, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του.

104. 05/10/2024 Νάουσα: Νεκρός 75χρονος αγρότης από ανατροπή τρακτέρ σε περιοχή της Νάουσας.

105. 06/10/2024 Αιτωλοακαρνανία: Ο 45χρονος καταπλακώθηκε από τρακτέρ και βρήκε ακαριαίο θάνατο στην περιοχή της Μακρυνείας.

106. 06/10/2024 Μενίδι: Νεκρός οδηγός μετά τη σύγκρουση της μηχανής του με φορτηγό- Κατά τη σύγκρουση ο άτυχος διανομέας βρέθηκε στις ρόδες του φορτηγού με αποτέλεσμα να τραυματιστεί θανάσιμα.

107. 07/10/2024 Λάρισα: Τραγικό εργατικό δυστύχημα – Μια 25χρονη νεκρή σε εκκοκκιστήριο. Μια 25χρονη έχασε τη ζωή της σε εργατικό δυστύχημα που σημειώθηκε στις 3.30 τα ξημερώματα όταν εγκλωβίστηκε σε μηχάνημα σε εκκοκκιστήριο, στον Πρόδρομο. Δυνάμεις εκλήθησαν για να απεγκλωβίσουν και να ανασύρουν τη νεαρή γυναίκα από μηχάνημα.

Η ΟΣΕΤΕΕ σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες της ΥΑΕ είχε εντοπίσει από το 2019 το μεγάλο θέμα των αγροτικών δυστυχημάτων. Από τότε εκατοντάδες συνάνθρωποι μας έχουν χαθεί σε αγροτικές εργασίες δίχως να έχει ληφθεί κανένα μέτρο ανάσχεσης του φαινομένου αυτού.

«Επιπλέον αξίζει να σημειωθεί ότι στο εργοτάξιο της Λεπενού είχε σημειωθεί ένα ακόμη εργατικό δυστύχημα από έκρηξη μηχανήματος μόλις τον περασμένο Ιούνιο.

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων και καλούμε τους αρμόδιους έστω και τώρα να αναλάβουν δράση και την Πολιτεία άμεσα να προχωρήσει στις κατάλληλες πολιτικές και μέτρα» αναφέρει η Ομοσπονδία των Συλλόγων Εργαζομένων στις Τεχνικές Επιχειρήσεις (ΟΣΕΤΕΕ).

Αναφορά σχετικά με τις καταγγελίες για καταπάτηση της εργατικής νομοθεσίας, στο πλαίσιο της εργασίας ενοικιαζόμενων εργαζόμενων της εταιρείας Mellon, στην Εθνική Τράπεζα, κατέθεσε σήμερα ο τομεάρχης Εργασίας της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργος Γαβρήλος

Σύμφωνα με έγγραφο του Συλλόγου Δανειζόμενου Προσωπικού Τραπεζικού Τομέα, η εν λόγω εταιρεία που απασχολεί κόσμο για λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας, ζητεί ανεπίτρεπτες αλλαγές στους όρους των Συμβάσεων, όπως την πρόβλεψη για μη παροχή αποζημίωσης για υπερωριακή απασχόληση ή ότι οι μηνιαίες αποδοχές, που κυμαίνονται στα 700-800 ευρώ, θα πρέπει να περιλαμβάνουν και την αμοιβή για υπερεργασία, εργασία Κυριακής, αργίας, νύχτας και για ετοιμότητα, χωρίς δηλαδή τα παραπάνω να δικαιολογούν επιπλέον αμοιβή.

Ο Γ. Γαβρήλος στην παρέμβασή του χαρακτήρισε απαράδεκτο το να ζητείται από εργαζόμενους και μάλιστα χαμηλόμισθους, οι οποίοι ήδη, ως ενοικιαζόμενοι, εργάζονται σε καθεστώς επισφάλειας, να απεμπολήσουν βασικά δικαιώματά τους και να δεχτούν να μην πληρώνονται για την εργασία τους.

Τα όσα καταγγέλλονται από το Σύλλογο Εργαζομένων Δανειζόμενου Προσωπικού, τονίζει ο τομέαρχης Εργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, «αντικατοπτρίζουν την πραγματική κατάσταση ζούγκλας και ανομίας που επικρατεί στην αγορά εργασίας».

«Το αντεργατικό νομοθετικό τσουνάμι της κυβέρνησης Μητσοτάκη, πέντε χρόνια τώρα, έχει βάλει στόχο να ξηλώσει όλο το πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων, με μόνο σκοπό να γεμίσει η χώρα φτηνά εργατικά χέρια, χωρίς δικαιώματα, ώστε να πλουτίζουν ακόμη περισσότερο οι μεγάλες εταιρείες και οι όμιλοι, στις πλάτες του κόσμου της εργασίας» τονίζει ο Γ. Γαβρήλος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός ότι το αρμόδιο υπουργείο επισημαίνει ότι το ζήτημα έχει πάει στην Επιθεώρηση Εργασίας, καμία ενέργεια για απόσυρση των ντροπιαστικών αυτών συμβατικών όρων δεν έχει γίνει μέχρι τώρα και οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να βρίσκονται σε καθεστώς ομηρίας και αβεβαιότητας.

«Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ζητά μια ξεκάθαρη απάντηση: τα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας καθώς και οι αρμόδιες υπηρεσίες θα προβούν άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να αποδείξουν στην συγκεκριμένη εταιρεία πως ακόμη οι εργασιακές σχέσεις στη χώρα μας διαμορφώνονται από ένα φιλεργατικό δίκαιο, που σέβεται τις διεθνείς συμβάσεις για την Εργασία και το ενωσιακό δίκαιο, και όχι υπό όρους ενός εργασιακού Μεσαίωνα που τα τελευταία πέντε χρόνια προσπαθεί να επιβληθεί με κόστος για τον εργαζόμενο κόσμο;» .

Αναλυτικά η αναφορά που κατατέθηκε στη Βουλή:

Οι Αυστραλοί θα μπορούν «να περνούν χρόνο με τους δικούς τους χωρίς να έχουν το άγχος ότι είναι υποχρεωμένοι να απαντούν συνεχώς σε παράλογα επαγγελματικά τηλεφωνήματα και μηνύματα».

Σας στέλνει μηνύματα ο προϊστάμενός σας το Σαββατοκύριακο; Τα μέιλ από τη δουλειά σας συνεχίζουν να έρχονται παρότι έχετε επιστρέψει στο σπίτι σας; Οι Αυστραλοί εργαζόμενοι σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούν πλέον να αγνοούν αυτές τις παρεμβάσεις στην προσωπική τους ζωή χάρη στον νέο νόμο που τίθεται σε ισχύ από σήμερα και αφορά «το δικαίωμα στην αποσύνδεση».

«Σήμερα είναι μια ιστορική ημέρα για τους εργαζόμενους», δήλωσε η Μισέλ Ο’ Νιλ πρόεδρος του Αυστραλιανού Συμβουλίου Συνδικάτων.

Οι Αυστραλοί θα μπορούν «να περνούν χρόνο με τους δικούς τους χωρίς να έχουν το άγχος ότι είναι υποχρεωμένοι να απαντούν συνεχώς σε παράλογα επαγγελματικά τηλεφωνήματα και μηνύματα», πρόσθεσε.

Με βάση τον νέο νόμο, που είχε ψηφιστεί τον Φεβρουάριο, οι εργαζόμενοι μπορούν «να αρνούνται να ελέγχουν, να διαβάζουν ή να απαντούν» στις απόπειρες επικοινωνίας των εργοδοτών τους ή κάποιου τρίτου, όπως ενός πελάτη, εκτός του ωραρίου εργασίας τους αν δεν πρόκειται για ένα «λογικό» αίτημα.

Η ένωση εργοδοτών Australian Industry Group εξέφρασε τις επιφυλάξεις της, χαρακτηρίζοντας «τους νόμους για το ‘δικαίωμα στην αποσύνδεση’ βιαστικούς, κακοσχεδιασμένους και πολύ δυσνόητους».

«Το λιγότερο, οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι δεν θα είναι πλέον βέβαιοι αν μπορούν να δεχθούν ή να κάνουν ένα τηλεφώνημα εκτός ωρών εργασίας για να προτείνουν υπερωριακή εργασία», πρόσθεσε.

«Ενθαρρύνουμε τους εργαζόμενους να ενημερωθούν για το δικαίωμα στην αποσύνδεση και να υιοθετήσουν μια λογική προσέγγιση για την εφαρμογή του», σχολίασε η Άνα Μπουθ του Fair Work Ombudsman (FWO), ενός ανεξάρτητου θεσμού αρμόδιου να ελέγχει την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας.

Το ποια αιτήματα είναι «λογικά» «εξαρτάται από τις συνθήκες», διευκρίνισε ο FWO σε ανακοίνωσή του. Οι παράγοντες που μπορούν να το κρίνουν είναι, μεταξύ άλλων, ο λόγος της επικοινωνίας, η φύση της εργασίας και το αν οι εργαζόμενοι αποζημιώνονται για τις υπερωρίες που κάνουν ή για να είναι πάντα σε επικοινωνία με τη δουλειά τους.

«Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι, όπως οι άνθρωποι δεν πληρώνονται 24 ώρες το 24ωρο, δεν θα χρειάζεται να εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο», υπογράμμισε μιλώντας στην κρατική τηλεόραση ο Αυστραλός πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανέζι.

«Είναι επίσης ειλικρινά ένα ζήτημα ψυχικής υγείας οι άνθρωποι να μπορούν να αποσυνδέονται από την εργασία τους και να συνδέονται με την οικογένειά τους», πρόσθεσε.

Οι μικρές επιχειρήσεις που διαθέτουν λιγότερους από 15 εργαζόμενους έλαβαν επιπλέον διορία και θα πρέπει να εφαρμόσουν τον νόμο από τις 26 Αυγούστου 2025.

Το «δικαίωμα στην αποσύνδεση» τέθηκε σε ισχύ στη Γαλλία το 2017, στην Ισπανία το 2018 και στο Βέλγιο το 2022.

Ο Τζον, είναι 56 ετών, πατέρας τεσσάρων παιδιών, μετανάστης από την Κένυα με άδεια διαμονής και εργασίας στην χώρα από το 2008.

Όπως είναι γνωστό, και είναι καταχωρισμένο σε όλη την διεθνή βιβλιογραφία των υπηρεσιών βιομηχανικής υγείας και ασφάλειας της εργασίας, η βουβωνοκήλη είναι η κατ’ εξοχήν επαγγελματική ασθένεια των εργατών, όπως οι λαντζερηδες, που η εργασία τους περιλαμβάνει πολλές ώρες ορθοστασίας και κουβαλήματα.

Καθ’ όλη την διάρκεια της εργασίας του, ζητούσε την πληρωμή των νόμιμων αμοιβών, και γι’ αυτό δεν ήταν αρεστός στην εργοδοσία, ούτε συμπαθής. Μετά την απόλυσή του, έκανε την νόμιμη διαδικασία στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας και άσκησε αγωγή στο Ειρηνοδικείο Χαλανδρίου, όπου ανάμεσα στα άλλα διεκδικεί την πληρωμή ενός μικρού ποσού αποζημίωσης για την επαγγελματική ασθένειά του.

Το Δικαστήριο αυτό εξέδωσε πριν λίγες ημέρες απόφαση, με την οποία αποφάνθηκε, ότι η βουβωνοκήλη είναι φυσιολογική φθορά, όπως επί λέξει αναφέρει, των λαντζέρηδων, και απέρριψε την αγωγή.

Είναι απορίας άξιο το συγκεκριμένο σκεπτικό αυτής της απόφασης, ακόμα κι αν θεωρηθεί ως μεμονωμένη περίπτωση. Ωστόσο, δείχνει σε τί πάτο έχει φτάσει στην χώρα η μέριμνα για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, ακόμα και για την ασφάλεια των ίδιων των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Κι όλ’ αυτά σε μια χώρα, που από την αρχή του έτους μετράει 12 νεκρούς εργάτες από εργατικά ατυχήματα, και πέρσι 179 νεκρούς και 287 σοβαρά τραυματίες.

Είναι συμφέρον του κάθε εργαζόμενου να ενωθεί με τους συναδέλφους του, με όλη την εργατική τάξη, στην διεκδίκηση τόσο δικαστική, όσο και μέσα από τις μαχητικές συλλογικές διαδικασίες του εργατικού κινήματος, ασφαλών όρων διεξαγωγής της εργασίας.

Πηγή: koutipandoras.gr

ΤΖΩΡΤΖΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ

Η κυβέρνηση επιβάλλει υποχρεωτική απασχόληση εφόσον το θελήσει ο εργοδότης

Ποιος μισθωτός ενώ έχει προσληφθεί για πενθήμερη εργασία δεν έχει εργαστεί Σάββατο ή Κυριακή; Είναι προφανές για όποιον έχει εργαστεί στον ιδιωτικό τομέα ότι η εξαήμερη ή και επταήμερη εργασία κατά παρέκκλιση της πενθήμερης είναι θεσμοθετημένη εδώ και πολλές δεκαετίες. Οσον αφορά δε τη σαββατιάτικη απασχόληση, ο μνημονιακός νόμος 3846/2010 στο άρθρο 8 ορίζει ότι η αμοιβή είναι το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%. Αλλωστε το βασικό είναι η εβδομάδα των 40 ωρών που μπορεί να κατανέμεται είτε σε πέντε ημέρες (οκτάωρο) είτε σε έξι (έξι ώρες και 40 λεπτά).

Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι η εξαήμερη ή επταήμερη εργασία και μάλιστα στις μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας που λειτουργούν συνεχώς ή αυτές που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας αλλά δουλεύουνε με σύστημα τεσσάρων βαρδιών. Γιατί λοιπόν ο… μπάτλερ των μεγάλων συμφερόντων Κυριάκος Μητσοτάκης με τη συνεπικουρία του Αδωνη Γεωργιάδη αφιέρωσαν τρία άρθρα στον πρόσφατο νόμο που τέθηκε σε ισχύ πριν από περίπου έξι μήνες (ν. 5053/2023) προκειμένου να περιγράψουν μια ήδη θεσμοθετημένη διαδικασία, όπως είναι η σαββατιάτικη και η κυριακάτικη απασχόληση;

Σκάσε και δούλευε

Οπως εύκολα προκύπτει, τέτοιες επιχειρήσεις είναι αυτές που απασχολούν μεγάλο αριθμό προσωπικού. Σε αυτές τις επιχειρήσεις κατά μεγάλη πλειονότητα υφίστανται και εργατικά συνδικάτα. Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία που ισχύει ήδη από το 1990 (άρθρο 40 ν. 1892/1990) θα πρέπει ο μισθωτός να συγκατατίθεται στην εξαήμερη ή επταήμερη απασχόληση. Συνεπώς η συμμετοχή εργαζομένου μέχρι να επέμβουν οι Μητσοτάκης και Γεωργιάδης ήταν προαιρετική. Κατ’ ουσία προβλεπόταν ατομική συμφωνία μισθωτού – εργοδότη. Ωστόσο η ύπαρξη συνδικάτου εντός της επιχείρησης ενδυνάμωνε τον εργαζόμενο ώστε να αρνηθεί, αν η προσωπική του ζωή (παιδιά, ελεύθερος χρόνος) είχε γι’ αυτόν υπέρτερη σημασία σε σχέση με την πρόσθετη αμοιβή.

Πλέον η εργασία είναι υποχρεωτική αν το θελήσει ο εργοδότης. Συγκεκριμένα, ο ν. 5053/25.09.2023 ήρε το προνόμιο υπέρ της ελεύθερης βούλησης του μισθωτού και ορίζει ότι ο εργοδότης μπορεί να βάλει το προσωπικό σε έκτη μέρα απασχόλησης με δύο προϋποθέσεις:

• Αν είναι συνεχούς λειτουργίας, αρκεί να πληρώσει ημερομίσθιο προσαυξημένο με 40% την έκτη μέρα και όχι πάνω από οκτώ ώρες εργασίας.
• Αν δεν είναι συνεχούς λειτουργίας, θα πρέπει να αποδείξει έκτακτο φόρτο εργασίας (ισχύει η πληρωμή του ημερομίσθιου με προσαύξηση 40%).

Με μονομερή απόφαση

Από αυτήν τη διατύπωση του νόμου προκύπτει εμμέσως, αφού δεν υφίσταται ως ρητή προϋπόθεση, ότι μονομερώς ο εργοδότης χωρίς τη συναίνεση του εργαζόμενου μπορεί να του επιβάλει εξαήμερη ή επταήμερη εργασία, αρκεί να αποδείξει φόρτο εργασίας. Υπό αυτά τα δεδομένα που θεσμοθέτησαν οι «γδάρτες των εργασιακών δικαιωμάτων» Μητσοτάκης και Γεωργιάδης, αν κάποια βιομηχανία, κατά κύριο λόγο, έχει «φόρτο εργασίας», μπορεί να βάζει τον μισθωτό που απασχολεί να εργάζεται αδιάκοπα δίχως ρεπό 30 ημέρες τον μήνα, χωρίς να μπορεί ο μισθωτός να αντιτάξει την κόπωσή του ή τις οικογενειακές του υποχρεώσεις.

Με τον νόμο Μητσοτάκη – Γεωργιάδη πληρώνει μεν κάποια χρήματα (ημερομίσθιο +40% για την έκτη ημέρα και ημερομίσθιο +75% για την αργία) αλλά δεν χρειάζεται να πληρώνει «πλεονάζον» προσωπικό. Ετσι όμως θεωρείται αναλώσιμο είδος, σαν τα μηχανήματα, ο μισθωτός, που κάποια στιγμή θα εξαντληθεί από την υπερκόπωση.

Πηγή: documentonews.gr

Η νέα έρευνα του Eteron που παρουσιάζουμε σήμερα εντάσσεται στο ερευνητικό πρόγραμμα “Youth Precarity”, το οποίο συνεχίζει την ερευνητική δουλειά του Ινστιτούτου σε σχέση με τη νέα γενιά και επικεντρώνεται στη θεματική της εργασιακής επισφάλειας.

Του Κώστα Γούση, συντονιστή του ερευνητικού προγράμματος του Eteron “Youth Precarity”

Πρόκειται για ποσοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την aboutpeople σε όλη τη χώρα τον Μάρτιο του 2024 σε δείγμα 626 ατόμων, ηλικίας 17 – 34 ετών, υπαλλήλων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και αυτοαπασχολούμενων με μπλοκάκι. Στην έρευνα περιλαμβάνονται νέοι και νέες που εργάζονται σε διαφορετικά καθεστώτα εργασίας (πλήρους, προσωρινής και μερικής απασχόλησης), όπως και περιορισμένος αριθμός νέων εργαζομένων με καθεστώς αδήλωτης εργασίας.

Τα ευρήματα της έρευνας είναι αποκαλυπτικά τόσο ως προς τις συνθήκες εργασίας των νέων, όσο και σε σχέση με τις επιδράσεις των εμπειριών εργασιακής επισφάλειας στην ταυτότητα, τις απόψεις και τις προσδοκίες τους.

Το σύνολο της έρευνας είναι ελεύθερα διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Eteron, περιλαμβάνοντας όλους τους σχετικούς πίνακες, καθώς και τη διαφοροποίηση των απαντήσεων σε καθένα από τα ερωτήματα, λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβλητές του φύλου, της ηλικίας, του μορφωτικού επιπέδου, του εισοδήματος και των διαφορετικών καθεστώτων εργασίας.

Στην παρούσα έκθεση, θα ξεχωρίσουμε και θα σχολιάσουμε ορισμένα από τα κύρια ευρήματα χωρίζοντας την παρουσίαση σε δύο μέρη, καθένα από τα οποία επικεντρώνεται σε τρεις άξονες. Πιο ειδικά, τα ευρήματα ρίχνουν φως στις εξής θεματικές:

• Κόστος διαβίωσης, μηνιαίο εισόδημα και χρέη
• Παράλληλη απασχόληση, χρόνος εργασίας και υπερωρίες
• Δυσμενείς συμπεριφορές και κακομεταχείριση στο χώρο εργασίας
• Ιεραρχήσεις, συναισθήματα & προσδοκίες για την εργασία τους στο παρόν και το μέλλον
• Συνδικαλιστική συμμετοχή, απεργίες και άλλες μορφές συλλογικής δράσης
• Στάση απέναντι στην κυβέρνηση και τις κινητοποιήσεις της περιόδου

Α’ Μέρος: Οι συνθήκες εργασίας των νέων 17-34 ετών  

1. Κόστος διαβίωσης, μηνιαίο εισόδημα και χρέη 

1 στα 3 άτομα δυσκολεύονται αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες του μήνα και περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα. Για το 35,3% των νέων, ο μισθός φτάνει για τα βασικά έξοδα του μήνα αλλά δεν αποταμιεύουν. Μόλις το 16% των νέων απαντούν ότι καλύπτουν χωρίς πρόβλημα τις βασικές-βιοτικές ανάγκες κάθε μήνα και αποταμιεύουν. Τέλος, ένα 12,2% απαντούν ότι συχνά αναγκάζονται να δανειστούν χρήματα για να βγει ο μήνας.

Το μηνιαίο μηνιαίο εισόδημα κυμαίνεται μεταξύ 700 – 1000 ευρώ για το 35,5% των νέων εργαζομένων. Λιγότερα από 700 ευρώ λαμβάνει το μήνα 27,6%, ενώ  το ποσοστό όσων το μηνιαίο εισόδημα ξεπερνά τα 1000 ευρώ ανέρχεται στο 29,3%.

Ένας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει με πολλαπλούς τρόπους τις ζωές των εργαζομένων – νέων και μη – είναι τα χρέη. Προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας ότι παρά το νεαρό της ηλικίας τους, το 22,1% των νέων εργαζομένων πληρώνουν μηνιαίες δόσεις για χρέη προς ΕΦΚΑ/εφορία/τράπεζες. Ένα επιπλέον 6% των νέων είχαν στο παρελθόν χρέη αλλά έχουν αποπληρώσει τις οφειλές τους.

Εστιάζοντας στις ηλικίες 25-34 ετών, παρατηρούμε ότι το ποσοστό είναι ακόμη μεγαλύτερο (26,2%). Μάλιστα, αν προσθέσουμε και όσους/ες δηλώνουν ότι είχαν στο παρελθόν χρέη αλλά έχουν αποπληρώσει τις οφειλές τους, απο τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι 1 στα 3 άτομα  της ηλικιακής αυτής ομάδας αντιμετωπίζει τώρα ή έχει αντιμετωπίσει στο παρελθόν πρόβλημα με χρέη.

 

1 ΣΤΑ 5 ΑΤΟΜΑ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΟΤΙ ΣΤΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΑΥΤΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΠΕΡΑ ΑΠ’ ΤΟ ΜΙΣΘΟ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΟΡΟΙ, ΟΠΩΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΠΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΕΝΟΙΚΙΑ Κ.Α.).

 

2. Παράλληλη απασχόληση, χρόνος εργασίας και υπερωρίες

3 στα 8 άτομα κάνουν τώρα ή έκαναν στο παρελθόν δεύτερη ή και περισσότερες δουλειές παράλληλα με την κύρια απασχόληση (37,8%). Ιδιαίτερα στις ηλικίες 25-34 ετών το ποσοστό ανεβαίνει στο 41,3%, ενώ πρωτιά καταγράφουν όσοι και όσες κατέχουν μεταπτυχιακό/διδακτορικό δίπλωμα, όπου 1 στα 2 άτομα κάνουν τώρα ή έκαναν στο παρελθόν δεύτερη ή και περισσότερες δουλειές παράλληλα με την κύρια απασχόληση.

Σε σχέση με τον εργάσιμο χρόνο, το 35,9% των νέων δηλώνουν ότι εργάζονται πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα, ποσοστό που ανεβαίνει στο 47,8% για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης.

Το 52,8% των νέων απαντά ότι δεν τηρείται το ωράριο που προβλέπεται στη σύμβαση. Αξιοσημείωτο είναι ότι ως προς την υπέρβαση ωραρίου δεν εμφανίζονται διαφορές μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα.

Εκτεταμένο προκύπτει το φαινόμενο των απλήρωτων υπερωριών, καθώς καταγράφεται ένα ποσοστό νέων εργαζομένων της τάξης του 36,3% που ούτε αμείβονται ούτε παίρνουν ρεπό για τις υπερωρίες που κάνουν. 

 

 

 

 

3. Δυσμενείς συμπεριφορές και κακομεταχείριση στο χώρο εργασίας 

Εξετάζοντας ξεχωριστά τις απαντήσεις νέων γυναικών και νέων ανδρών για δυσμενείς συμπεριφορές και κακομεταχείριση που έχουν υποστεί στο πλαίσιο της εργασίας τα στοιχεία της έρευνας είναι αποκαλυπτικά:

Το 43,6% των νέων γυναικών θεωρούν το ρυθμό εργασίας εξουθενωτικό, ενώ το 28,5% έχουν υποστεί ψυχολογικό εκφοβισμό. Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής το ποσοστό των νέων γυναικών που έχουν υποστεί σεξιστική συμπεριφορά (26%) και σεξουαλική παρενόχληση (12%) στο πλαίσιο της εργασίας. Τέλος, το 6% των νέων γυναικών δηλώνουν ότι έχουν υποστεί ρατσιστική συμπεριφορά

 

 

Αντίστοιχα, το 36,7% των νέων ανδρών θεωρούν το ρυθμό εργασίας εξουθενωτικό, ενώ το 19,8% έχουν υποστεί ψυχολογικό εκφοβισμό. Το 7,2% δηλώνουν ότι έχουν υποστεί ρατσιστική συμπεριφορά, το 3,8% σεξιστική συμπεριφορά και το 3,8% σεξουαλική παρενόχληση.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην πρώτη θέση όσων θεωρούν εξουθενωτικό το ρυθμό εργασίας τους βρίσκονται οι δημόσιοι υπάλληλοι.

Σχολιασμός ευρημάτων Α’ Μέρους 

“Η επισφάλεια επικρατεί σήμερα παντού” 

Με αυτή τη φράση ο Γάλλος κοινωνιολόγος Πιερ Μπουρντιέ αναφέρθηκε στην επισφάλεια (précarité) σε διάλεξή του το μακρινό 1997, διατυπώνοντας τη θέση ότι δεν πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο στις εργασιακές σχέσεις, αλλά μορφή κυριαρχίας που χαρακτηρίζει την ιστορική περίοδο που διανύουμε. Και η φράση αυτή είναι νομίζω και η πιο ταιριαστή για να συνοψίσει τα συμπεράσματά μας σε σχέση με τις σημερινές συνθήκες εργασίας των νέων στην ελληνική περίπτωση.

Τα ευρήματα της έρευνας του Eteron επιβεβαιώνουν τη δυσκολία των νέων εργαζομένων να ανταπεξέλθουν με το μισθό τους στο κόστος διαβίωσης, με την κατάσταση να χειροτερεύει τόσο λόγω της στεγαστικής επισφάλειας όσο και της ακρίβειας που – και σε προηγούμενες έρευνες του Eteron – ιεραρχείται από τους νέους και τις νέες ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.

Η έρευνα φέρνει στο φως και μια επιπλέον διάσταση που σχετίζεται με το χρέος των νέων εργαζομένων σε τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, ζητήματα που υποεκπροσωπούνται στο δημόσιο διάλογο και οφείλουν να αναδειχθούν και να τεθούν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.

Η εκμετάλλευση μέσω του χρέους αποτελεί ένα διεθνές φαινόμενο με τις νεότερες ηλικίες να συσσωρεύουν χρέη λόγω φοιτητικών και στεγαστικών δανείων, πιστωτικών καρτών κ.α. Την τάση να ζούνε όλο και περισσότεροι άνθρωποι στο όριο του μη βιώσιμου χρέους υπογράμμισε στην πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε στο Eteron ο Βρετανός οικονομολόγος Γκάι Στάντινγκ, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: “Ένα ατύχημα, μια αρρώστια, ένα λάθος και κινδυνεύουν να βρεθούν στο δρόμο. Και αυτό δημιουργεί απίστευτο άγχος, ανασφάλεια, ψυχικές ασθένειες και θανάτους από απόγνωση.”

Τα ευρήματα της έρευνας για τον εργάσιμο χρόνο ανά εβδομάδα, την υπερωριακή απασχόληση, τις απλήρωτες υπερωρίες και την παράλληλη απασχόληση, αντανακλούν τη μεγάλη εργασιακή απορρύθμιση –για να δανειστώ τον τίτλο του βιβλίου του Γιάννη Κουζή και το επιχείρημά του περί ισοπέδωσης της εργασίας–, ιδίως την δεκαετία της κρίσης και των μνημονίων, και τη διαμόρφωση ενός νέου εργασιακού τοπίου µε κύρια χαρακτηριστικά την χαμηλά αμειβόμενη, ευέλικτη και επισφαλή εργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, η επισφάλεια επικρατεί παντού, τόσο στον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα, καθώς και σε όλα τα καθεστώτα  εργασίας που περιλαμβάνονται στην έρευνα

Τη διάσταση της απορρύθμισης ανέδειξε και η έρευνα του Γιώργου Τσιώλη, ο οποίος στο βιβλίο του “Επισφαλείς βιογραφίες” καταγράφει εκδηλώσεις εργοδοτικού αυταρχισμού και αυθαιρεσίας, όπως η άσκηση λεκτικής και σωματικής βίας, απειλές, σεξουαλική παρενόχληση, καταστρατήγηση του ωραρίου εργασίας, μη έγκαιρη καταβολή των δεδουλευμένων, μη καταβολή μισθού κατά τις ημέρες ασθενείας, άρνηση χορήγησης νόμιμης άδειας κ.α.

Τα παραπάνω συνάδουν με τις απαντήσεις στην έρευνα του Eteron σχετικά με δυσμενείς και κακοποιητικές συμπεριφορές στο πλαίσιο της εργασίας και τα υψηλά ποσοστά όσων θεωρούν εξουθενωτικό το ρυθμό εργασίας ή έχουν υποστεί ψυχολογικό εκφοβισμό, σεξουαλική παρενόχληση, σεξιστική ή ρατσιστική συμπεριφορά. Τα ακόμη υψηλότερα ποσοστά που καταγράφονται στις απαντήσεις των γυναικών αναδεικνύουν τη μεγαλύτερη συχνότητα και το διαφορετικό τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με τον καθημερινό σεξισμό και τη σεξουαλική βία στο πλαίσιο της εργασίας τους, όπως και σε κάθε άλλη δραστηριότητα της ζωής τους.

Η μεταβλητή του φύλου ως παράμετρος διαφοροποίησης των απαντήσεων σχετικά με κακοποιητικές συμπεριφορές σχετίζεται με τις ανισότητες φύλου, οι οποίες όπως σημειώνει η Μαρία Καραμεσίνη, “αποτελούν δομικό στοιχείο των πατριαρχικών καπιταλιστικών κοινωνιών” και σχετίζονται, όπως εξηγεί, πρώτον, με τη μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική ισχύ των ανδρών, δεύτερον, τις κοινωνικές αντιλήψεις περί ανδρικής υπεροχής, που ταυτόχρονα υποτιμούν τις ικανότητες, την αξία της εργασίας και την κοινωνική συνεισφορά των γυναικών και, τρίτον, τις διακρίσεις κατά των γυναικών στην αγορά εργασίας και την υπερεκμετάλλευση της εργασίας τους από το κεφάλαιο.

Παράλληλα, για μια εμβάθυνση στο ζήτημα της εξουθένωσης των γυναικών, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και την ανάλυση των έμφυλων ανισοτήτων στην απλήρωτη οικιακή εργασία φροντίδας, καθώς – όχι τυχαία – στον κυρίαρχο λόγο παραγνωρίζεται η εργασία της κοινωνικής αναπαραγωγής ως αναγκαία προϋπόθεση της μισθωτής εργασίας.

Επιπλέον και σε συνδυασμό με τα παραπάνω, τα ευρήματα για τη ρατσιστική συμπεριφορά στο πλαίσιο της εργασίας, αναδεικνύουν την ανάγκη τα υπό εξέταση κακοποιητικά φαινόμενα να σταματήσουν να αντιμετωπίζονται ως “μεμονωμένα περιστατικά” και να τα δούμε υπό το πρίσμα ενός εργασιακού τοπίου βασισμένου στο ευέλικτο πρότυπο και την κανονικοποίηση πρακτικών υπερεκμετάλλευσης και πολλαπλών καταπιέσεων λόγω του φύλου, της ηλικίας, της φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, του χρώματος, της θρησκείας, του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου.

Με αυτή την έννοια, τα ευρήματα αποτελούν καμπάνα αφύπνισης και υπογραμμίζουν την ανάγκη να πέσει φως σε κακοποιητικές και αυταρχικές συμπεριφορές στο χώρο εργασίας που συχνά περιβάλλονται από ένα πέπλο σιωπής και συγκάλυψης.

Β’ Μέρος: Στάσεις, απόψεις και πρακτικές των νέων εργαζομένων 

4. Ιεραρχήσεις, συναισθήματα και προσδοκίες για την εργασία τους στο παρόν και το μέλλον  

Σε σχέση με τις ιεραρχήσεις των νέων για την εργασία τους στο μέλλον, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι υψηλές αποδοχές με 42,6%. Ακολουθεί η  σταθερότητα, ο ελεύθερος χρόνος και ο χαλαρός ρυθμός εργασίας, που ιεραρχείται από το 28,5% των νέων που συμμετείχαν στην έρευνα. 

Πιο κάτω στις ιεραρχήσεις βρίσκεται το να συμβαδίζει το περιεχόμενο της εργασίας με τις προσωπικές τους αξίες (22,1%), η ευελιξία ως προς τον τρόπο, το χρόνο και τον τόπο και τον τρόπο απασχόλησης (21,7%), η επαγγελματική ανέλιξη (21,5%), η υγεία και ασφάλεια στην εργασία (20,8%), ενώ στην τελευταία θέση είναι η στροφή στο επιχειρείν (10,2%).

Είναι αξιοσημείωτο ότι η υγεία και η ασφάλεια στην εργασία τοποθετείται ψηλά ως δεύτερη πιο σημαντική ιεράρχηση μόνον από τους/τις ιδιωτικούς υπαλλήλους μερικής απασχόλησης (34,5%).

 

 

Σε ερώτηση για τα κυρίαρχα συναισθήματα που νιώθουν για την τωρινή εργασιακή τους κατάσταση, στις πρώτες θέσεις των απαντήσεων του συνολικού δείγματος προκύπτουν ζεύγη αμοιβαία αντίθετων συναισθημάτων, όπως ικανοποίηση (32,4%) και ανασφάλεια (27,6%), δημιουργικότητα (24,3%) και πλήξη/βαρεμάρα (24,1%), χαρά (15,9%) και απελπισία (15,5%).

Η μεταβλητή του φύλου είναι και σ’ αυτή την περίπτωση παράγοντας διαφοροποίησης των απαντήσεων, καθώς στις εργαζόμενες γυναίκες διατηρούνται μεν τα παραπάνω ζεύγη αλλά με διαφορετικό συσχετισμό μεταξύ αρνητικών και θετικών συναισθημάτων, με τα αρνητικά να υπερτερούν. Πιο ειδικά, στην πρώτη θέση στις απαντήσεις των νέων γυναικών είναι η ανασφάλεια (32,1%) και ακολουθεί η ικανοποίηση (28,2%), η πλήξη/βαρεμάρα (25,1%), η δημιουργικότητα (24%), η απελπισία (18,1%) και η χαρά (14,5%).

Παράλληλα, σε ερώτηση για το άγχος που νιώθουν για ζητήματα που σχετίζονται με τη δουλειά τους, το 52,9% των νέων ανδρών και το 64,3% των νέων γυναικών δηλώνουν αρκετά και πολύ αγχωμένοι/ες.

Σε σχέση με την τωρινή τους δουλειά, το 35,6% των νέων εργαζομένων θεωρούν ότι οι δεξιότητες τους είναι υψηλότερες απ’ αυτές που απαιτούνται για να κάνουν τη δουλειά τους, ποσοστό που φτάνει το 48,3% στους/ις κατόχους μεταπτυχιακού/διδακτορικού διπλώματος. Επιπλέον, το 30,9% των νέων δουλεύουν πάνω σε αντικείμενο άσχετο από αυτό που σπούδασαν.

 

 

Παράλληλα, 1 στα 4 άτομα θεωρεί ότι η τωρινή εργασία παρέχει ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης. Απ’ την άλλη, το 18,9% των νέων δηλώνουν ότι έχουν βαλτώσει στη δουλειά τους και σκέφτονται να παραιτηθούν. Κι ένα επιπλέον 16,3% θεωρούν το εργασιακό τους περιβάλλον τοξικό αλλά δεν παραιτούνται γιατί φοβούνται την ανεργία. Στο μεταξύ, μόλις το 7,7% απαντούν ότι η τωρινή τους δουλειά αποτελεί εκπλήρωση των ονείρων τους.

Στρέφοντας την προσοχή στις προσδοκίες και τα μελλοντικά σχέδια, το 58,7% των νέων εκτιμούν ότι η προσωπική εργασιακή κατάσταση θα βελτιωθεί τα επόμενα δύο χρόνια. Το 59,4% θεωρούν ότι αυτό θα συμβεί μέσα από την απόκτηση νέων δεξιοτήτων και τη συνεχή μετεκπαίδευση και το 40,6% με την καλή δικτύωση και τις καλές γνωριμίες.

Το 27% προκρίνει την παραίτηση από την τωρινή και την αναζήτηση άλλης εργασίας, ενώ 1 στα 5 άτομα θεωρούν ότι η εργασιακή τους κατάσταση θα βελτιωθεί μέσα από τη συνδικαλιστική συμμετοχή και τη συλλογική διεκδίκηση.

 

 

Τέλος, σε σχέση με το πολυσυζητημένο brain drain, προκύπτουν από τα στοιχεία της έρευνας τα ακόλουθα: Το 37,3% των νέων 17-34 ετών σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό για να αναζητήσουν καλύτερη θέση εργασίας (στη σχετική ερώτηση 14,4% απαντούν Ναι + 22,9% μάλλον ναι).

Στους/ις κατόχους μεταπτυχιακού/διδακτορικού το ποσοστό όσων σκέφτονται να φύγουν καταγράφεται στο 36,8% (21,2% Ναι + 15,6% μάλλον ναι). Επιπλέον, σχεδόν 1 στα 10 άτομα με μεταπτυχιακό/ διδακτορικό δίπλωμα σκέφτονται να μείνουν στην Ελλάδα και να αναζητήσουν εξ αποστάσεως εργασία στο εξωτερικό.

Είναι, δε, αξιοσημείωτο ότι στις ηλικίες 17 – 24 ετών το ποσοστό όσων σκέφτονται να φύγουν στο εξωτερικό ανεβαίνει στο 44,4%.

 

 

5. Συνδικαλιστική συμμετοχή, απεργίες και άλλες μορφές συλλογικής δράσης 

Όπως είδαμε και παραπάνω, 1 στους 5 νέους/ες 17-34 ετών θεωρούν ότι η προσωπική εργασιακή τους κατάσταση θα βελτιωθεί μέσα από τη συνδικαλιστική συμμετοχή και τη συλλογική διεκδίκηση (20,2%). Την εικόνα εμπλουτίζουν τα παρακάτω ευρήματα:

Το 15,8% δηλώνει ότι είναι μέλος σε σωματείο/συνδικάτο/σύλλογο εργαζομένων, ενώ το 81,1% απαντά αρνητικά. Τα υψηλότερα ποσοστά συνδικαλιστικής συμμετοχής καταγράφονται στους/ις κατόχους μεταπτυχιακού/διδακτορικού (28%) και τους/ις δημοσίους υπαλλήλους (32%).

Επιχειρώντας να εμβαθύνουμε στη θεματική αυτή, παραθέσαμε στο ερωτηματολόγιο μια σειρά από πιθανούς λόγους για τη μη συνδικαλιστική δραστηριοποίηση με δυνατότητα επιλογής μέχρι δύο απ’ αυτούς τους λόγους. Στην πρώτη θέση ξεχωρίζει η έλλειψη χρόνου, συγκεντρώνοντας το 29,9% των απαντήσεων. Δεύτερη δημοφιλέστερη είναι η απάντηση “Δεν έχει νόημα, τίποτα δεν θα αλλάξει” που συγκεντρώνει το 26,1% των απαντήσεων. Ακολούθως, 1 στα 4 άτομα δηλώνουν ότι δε συμμετέχουν γιατί δεν εμπιστεύονται τους συνδικαλιστές/ριες, ενώ το 23% των νέων δηλώνουν άγνοια για το αν δραστηριοποιείται σωματείου στον κλάδο ή χώρο δουλειάς τους.

 

 

Παράλληλα, το 64,4% των νέων εργαζομένων συμφωνούν ή μάλλον συμφωνούν με την άποψη ότι “χωρίς ισχυρά συνδικάτα/σωματεία δεν υπάρχουν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας”. Ακόμη μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά συμφωνίας των νέων εργαζομένων με την άποψη ότι “το δικαίωμα στην απεργία είναι ιερό”, καθώς φτάνουν στο 80,6%. Ιδίως στην ηλικιακή κατηγορία 25 – 34 ετών η αποδοχή της άποψης αυτής φτάνει στο 85,6%.

Σε σχέση με τη συμμετοχή τους σε συλλογικές δράσεις, προκύπτει ότι το 19,3% έχει εμπειρία συμμετοχής σε απεργία/στάση εργασίας και το 22,5% έχει συμμετάσχει σε συγκεντρώσεις/διαδηλώσεις/διαμαρτυρίες για εργασιακά ζητήματα. Ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των νέων εργαζομένων που έχουν συμμετάσχει σε συγκεντρώσεις/διαδηλώσεις/διαμαρτυρίες για άλλα ζητήματα (29,5%). Παράλληλα, το 27,1% έχει εμπειρία διαδικτυακού ακτιβισμού, όπως χρήση κάποιου hashtag / κατάργηση κάποιας εφαρμογής / υπογραφή κάποιου κειμένου). Την πρωτιά σε όλες τις μορφές συμμετοχής (πλην του διαδικτυακού ακτιβισμού όπου είναι στη δεύτερη θέση) έχουν οι κάτοχοι μεταπτυχιακού/διδακτορικού.

Τέλος, το ποσοστό των νέων εργαζομένων που δηλώνουν ότι εμπιστεύονται πολύ/αρκετά τους/τις συναδέλφους/ισσες για ζητήματα που σχετίζονται με τη δουλειά ανέρχεται στο 58,5%.

 

 

6.Στάση απέναντι στην κυβέρνηση και τις κινητοποιήσεις της περιόδου     

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ευρήματα για την πολιτική της κυβέρνησης στα εργασιακά, καθώς και τις κινητοποιήσεις της περιόδου.

Στην κλίμακα 0 – 5 όπου 0 = απόλυτα δυσαρεστημένος/η και 5 = απόλυτα ικανοποιημένος/η, οι νεότερες ηλικίες των εργαζομένων εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στην κυβέρνηση με τον μέσο όρο των απαντήσεων να διαμορφώνεται στο 1,9, ενώ 1 στα 4 άτομα δηλώνουν απόλυτα δυσαρεστημένα.

 

 

Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας πλειοψηφική και κλιμακούμενη είναι η υποστήριξη των νέων εργαζομένων στις κινητοποιήσεις τους πρώτους δύο μήνες του 2024. Χαρακτηριστικά, το 61,3% συμφωνούν/μάλλον συμφωνούν με τις κινητοποιήσεις ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, το 74,1% με τις αγροτικές κινητοποιήσεις και το 83,2% με την απεργία που κήρυξαν στις 28 Φεβρουαρίου Εργατικά Κέντρα, πρωτοβάθμια σωματεία και η ΑΔΕΔΥ και συνδέθηκε με τις διαδηλώσεις για δικαιοσύνη για τα θύματα των Τεμπών ένα χρόνο αργότερα.

Ακόμη μεγαλύτερη είναι η υποστήριξη των προαναφερθέντων κινητοποιήσεων από τις νέες εργαζόμενες με τα αντίστοιχα ποσοστά να ανέρχονται στο 67%, το 75,7% και το 85,7% αντίστοιχα.

 

 

Σχολιασμός ευρημάτων Β’ Μέρους 

Εξατομίκευση των όρων εργασίας και συλλογικές αντιστάσεις απέναντι στην εργασιακή επισφάλεια: Στάσεις, τάσεις και αντιφάσεις 

Το ότι στην προμετωπίδα των ιεραρχήσεων των νέων για την εργασία τους στο μέλλον βρίσκονται τα ζητήματα του μισθού, του ελεύθερου χρόνου και του χαλαρού ρυθμού εργασίας, αποτελεί εύρημα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Είναι γεγονός ότι δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς μια μετασχηματιστική πολιτική ατζέντα προς όφελος της μισθωτής εργασίας που να μη θέτει στο επίκεντρο τους αξιοπρεπείς μισθούς, τη σταθερή εργασία και τη ριζική μείωση του χρόνου εργασίας.

Στο θεμελιακό ζήτημα του χρόνου είναι αφιερωμένο το νέο βιβλίο του Γκάι Στάντινγκ το οποίο κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2023 και τιτλοφορείται: “Η πολιτική του χρόνου: Αποκτώντας τον έλεγχο στην εποχή της αβεβαιότητας“. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε τόνισε ότι ο χρόνος είναι – μαζί με την υγεία – το πιο ζωτικό αγαθό που έχουμε. Κι εκεί, συνεχίζει ο Στάντινγκ, εδράζεται η επιθυμία των επισφαλώς εργαζομένων “να ρίξουν λίγο τους ρυθμούς τους, να αισθανθούν ότι έχουν έλεγχο του χρόνου τους και ότι μπορούν να τον χρησιμοποιούν με τρόπους που δεν υπόκεινται στις επιταγές του κεφαλαίου ή του κράτους”.

Πριν προχωρήσουμε στις προσδοκίες των νέων για την εργασιακή τους κατάσταση στο μέλλον, υπογραμμίζουμε το ανησυχητικό εύρημα ότι η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων δεν βρίσκεται ψηλά στις ιεραρχήσεις των νεότερων ηλικιών, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τη ραγδαία αύξηση των εργατικών ατυχημάτων, με 179 νεκρούς και 287 σοβαρά τραυματίες για το 2023 σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.

Οι νέοι και οι νέες εκτιμούν στην πλειονότητά τους ότι θα βελτιωθεί η εργασιακή τους κατάσταση μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Την προσδοκώμενη βελτίωση τη συνδέουν, όμως, κυρίως με την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, τη συνεχή μετεκπαίδευση, την καλή δικτύωση και τις καλές γνωριμίες. Τα ευρήματα αυτά συνάδουν με το νέο τύπο εργαζομένου στον οποίο αναφέρεται ο Τσιώλης στην έρευνά του, όσους και όσες δηλαδή “προσπαθούν να παραμένουν διαρκώς επιλέξιμοι στην αγορά εργασίας μέσω της διαρκούς κίνησης και ενεργοποίησης∙ μέσω της ικανότητάς τους να διατηρούν το επαγγελματικό τους προφίλ ελκυστικό και ανταλλάξιμο στην αγορά εργασίας”. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εργαζόμενοι/ες καλούνται να λειτουργούν ως επιχειρηματίες του εαυτού τους και, ιδίως στη «δημιουργική οικονομία» αυτό περνάει μέσα από την οικοδόμηση φήμης και δικτύων, “με τους κανόνες της αγοράς να επιβάλλουν μία συνεχή διαδικασία self-marketing”, όπως εύστοχα το διατυπώνει η Χριστίνα Καρακιουλάφη κάνοντας λόγο για οικονομίες φήμης (reputation economy) και δικτύωσης.

Η επιταγή για συνεχή “προσαρμοστικότητα” στις ανάγκες της αγοράς με ατομικούς όρους συνεπάγεται δυσανάλογα βάρη και έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες στη συνείδηση των νέων εργαζομένων που τείνουν να θεωρούν ως δεδομένη συνθήκη την πλήρη εξατομίκευση των όρων εργασίας, την ευελιξία, την κινητικότητα και τον γενικευμένο ανταγωνισμό. Παράλληλα, το κυνήγι δεξιοτήτων, η συνεχής μετεκπαίδευση και η οικοδόμηση δικτύων συνδέονται με την όξυνση της υπερβολικής εργασίας και επίδοσης, που καταλήγουν να γίνουν αυτοεκμετάλλευση, φαινόμενο το οποίο πραγματεύεται ο Μπιούνγκ-τσουλ Χαν στο έργο του Η κοινωνία της κόπωσης. Σύμφωνα με τον Τσιώλη ως αυτοεκμετάλλευση ορίζουμε την “εκούσια αποδοχή εκμεταλλευτικών όρων και εξαρτήσεων προκειμένου ο εργαζόμενος να εμπλουτίσει το βιογραφικό του ή να εξασφαλίσει μια υπόσχεση μελλοντικής εργασίας”. Στη συνθήκη αυτή, συνεχίζει ο ίδιος, “ετερόκλητες εργασιακές εμπειρίες, νέα καθήκοντα και απαιτήσεις, ακόμη και δοκιμασίες αντιμετωπίζονται ως μαθησιακές προκλήσεις που εξελίσσουν τον εργαζόμενο”.

Τα παραπάνω θα μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε ως το “φαύλο κύκλο της επισφάλειας”: Ενώ ιεραρχούν ψηλά τον ελεύθερο χρόνο και το χαλαρό ρυθμό εργασίας, καλούνται να υποβάλουν τον εαυτό τους σε εθελοντική εξάντληση στο παρόν με την υπόσχεση της βελτίωσης της εργασιακής τους κατάστασης στο μέλλον. Αυτό το παρόν διαιωνίζεται με τη μελλοντική υπόσχεση της καλυτέρευσης να λειτουργεί ως κίνητρο για την αυτοπαγίδευση στο φαύλο κύκλο. Υπάρχει άραγε τρόπος να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος;

Κάνοντας την παραδοχή ότι ο μισθός και ο χρόνος εργασίας είναι ζητήματα συσχετισμού δύναμης, σε καθοριστικό κρίκο κάθε ενδεχόμενης απάντησης αναδεικνύονται τα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα, η συνδικαλιστική δράση και ευρύτερα οι συλλογικές δράσεις.

Αν και το ζήτημα της μέτρησης της συνδικαλιστικής πυκνότητας απαιτεί συστηματική προσέγγιση και η παρούσα έρευνα μπορεί μόνον να αποτυπώσει μια τάση που χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η Ελλάδα ακολουθεί τη γενική τάση μείωσης της συνδικαλιστικής πυκνότητας πανευρωπαϊκά. Παρόλα αυτά, υπάρχουν τα τελευταία χρόνια καταγράφεται, αφενός, η μαζικοποίηση μιας σειράς πρωτοβάθμιων σωματείων από την είσοδο νέων εργαζομένων και αφετέρου η έντονη υποστήριξη των νέων σε αποφασιστικούς και συχνά νικηφόρους αγώνες συνδικάτων, όπως για παράδειγμα ο αγώνας των εργαζομένων στην e-food την περίοδο της πανδημίας.

Επομένως, αναδεικνύεται μια αντιφατική συνύπαρξη, απ’ τη μια, τάσεων προσαρμογής με ατομικούς όρους στους κανόνες της αγοράς και, απ’ την άλλη, τάσεων που προκρίνουν τις συλλογικές αντιστάσεις και τη συνδικαλιστική συμμετοχή. Κι ενώ αναμφίβολα οι τάσεις προσαρμογής υπερτερούν αποτυπώνοντας τον γενικότερο αρνητικό συσχετισμό δύναμης για τον κόσμο της εργασίας, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις σε σχέση με δυνατότητες πιθανής αντιστροφής της κατάστασης στις νεότερες ηλικίες.

Πρώτον, καταγράφεται δυσαρέσκεια των νέων για την πολιτική της κυβέρνησης στα εργασιακά.  Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η υποστήριξη των νέων εργαζομένων σε φοιτητικές, αγροτικές και εργατικές κινητοποιήσεις, καθώς και σε δράσεις για δικαιοσύνη για τα θύματα των Τεμπών. Επιπλέον, προκύπτει – όπως και σε προηγούμενες έρευνες – εξοικείωση των νέων με κινηματικά ρεπερτόρια δράσης (απεργίες, διαδηλώσεις κτλ.), με τα ποσοστά συμμετοχής να κυμαίνονται μεταξύ 20 – 30%.

Στην ίδια κατεύθυνση, το γεγονός ότι 8 στα 10 άτομα θεωρούν ιερό το δικαίωμα στην απεργία – στην παρούσα αλλά και σε προηγούμενες έρευνες του Eteron όπου είχε τεθεί το ίδιο ερώτημα – έχει βαρύνουσα σημασία σε μια περίοδο που αποδυναμώνονται τα συνδικάτα, περιστέλλονται τα συλλογικά εργασιακά δικαιώματα και ποινικοποιείται η απεργιακή δράση. Εξίσου σημαντικό είναι το εύρημα ότι σχεδόν 2 στα 3 άτομα συνδέουν τις καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας με την ύπαρξη ισχυρών συνδικάτων/σωματείων. Πόσο μάλλον όταν, όπως είδαμε, οι υψηλές αποδοχές αποτελεί τη δημοφιλέστερη απάντηση στις ιεραρχήσεις των νέων για την εργασία τους στο μέλλον.

Τέλος, σε πείσμα των κανόνων της αγοράς και την προώθηση του ανταγωνισμού όλων εναντίον όλων, στην έρευνα του Eteron εντοπίζεται κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των εργαζομένων για ζητήματα που σχετίζονται με τη δουλειά. Το στοιχείο αυτό εντοπίζεται και στην έρευνα του Τσιώλη, όταν αναφέρεται σε “πρακτικές αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης των εργαζομένων, που αποσκοπούν στο να αντιπαρέλθουν τους δυσμενείς εργασιακούς όρους και να αμυνθούν απέναντι στις άδικες και καταπιεστικές συμπεριφορές”. Όπως σημειώνει, αυτές οι πρακτικές δείχνουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν οι εργαζόμενοι/ες “μια ηθική της φροντίδας, την οποία αντιπαραβάλλουν στην εξουσιαστική λογική της εργοδοσίας”.

Απ’ την άλλη, οι λόγοι μη συμμετοχής στα σωματεία είναι ερμηνευτικό κλειδί για τις στάσεις απέναντι στην επισφάλεια, ιδίως όταν 8 στα 10 άτομα έχουν απαντήσει στην έρευνα ότι δεν συμμετέχουν σε σωματείο/συνδικάτο/σύλλογο εργαζομένων. Σύμφωνα με τα ευρήματα, στη συζήτηση για την εν δυνάμει στροφή των νέων στα συνδικάτα, χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψη το ζήτημα της έλλειψης χρόνου για συνδικαλιστική δραστηριοποίηση, η δυσπιστία των νέων για τους συνδικαλιστές/ριες και η άγνοια ή και αδιαφορία για το αν υπάρχει σωματείο στον κλάδο και χώρο δουλειάς.

Τελευταίος, αλλά καθοριστικός παράγοντας, η πεποίθηση ότι δεν έχει νόημα [η συνδικαλιστική συμμετοχή], καθώς τίποτα δεν θα αλλάξει. Η πεποίθηση αυτή, η δεύτερη δημοφιλέστερη απάντηση των νέων χωρίς συνδικαλιστική συμμετοχή, καταδεικνύει τη σημαντική επίδραση του δόγματος “δεν υπάρχει εναλλακτική”, του ατομικισμού και άλλων βασικών πυλώνων της κυρίαρχης ιδεολογίας. Εδώ εδράζεται η διαιώνιση του φαύλου κύκλου της επισφάλειας και η εμπέδωση μιας κατάστασης ανημπόριας σε σχέση με συλλογικές διεξόδους και εναλλακτικές. Φαινόμενο που εύστοχα έχει περιγραφεί από τον Μαρκ Φίσερ ως “αναστοχαστική ανικανότητα” (reflexive impotence), εκείνων που “ξέρουν ότι τα πράγματα είναι άσχημα, αλλά ακόμα περισσότερο ξέρουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’ αυτό. Αυτή η «γνώση», όμως, αυτός ο αναστοχασμός, δεν αποτελεί παθητική παρατήρηση μιας ήδη υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.”

Νομίζω ότι θα ήταν σοβαρό λάθος αν υποτιμηθεί αυτή η τελευταία διάσταση σε απόπειρες συστηματικής διερεύνησης των συλλογικών αντιστάσεων απέναντι στην επισφάλεια, της απουσίας τους, καθώς και των ευρύτερων επιδράσεων των εμπειριών εργασιακής επισφάλειας στην ταυτότητα, τις απόψεις και τις προσδοκίες των νέων.

Επίλογος

Συνολικά, τα ευρήματα αναδεικνύουν πτυχές και διαστάσεις της καθημερινότητας των νέων εργαζομένων που υποεκπροσωπούνται στο δημόσιο διάλογο.

Ο παραπάνω σχολιασμός των έξι θεματικών που αναδείχθηκαν στο πρώτο και δεύτερο μέρος φιλοδοξούμε να αποτελέσει την αρχή ενός ευρύτερου διαλόγου πάνω στα ευρήματα και τη σημασία τους, θεωρώντας ότι κάθε έρευνα είναι ανοιχτή σε διαφορετικές ερμηνείες.

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Eteron “Youth Precarity” θα φιλοξενήσουμε σχόλια και αναλύσεις για την έρευνα και θα επιχειρήσουμε να εμβαθύνουμε σε ζητήματα που θίξαμε παραπάνω, καθώς και να αναδείξουμε επιπλέον ζητήματα.

Επιπλέον, και μεταξύ άλλων, το επόμενο διάστημα θα δημοσιευτεί από το Eteron report ερευνητικής ομάδας με ανάλυση πρόσφατων στοιχείων από την πλέον περιεκτική και πλούσια διαθέσιμη βάση δεδομένων, την Ελληνική Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, η οποία διενεργείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Παράλληλα, θα συνεχιστούν οι εκπομπές “On Precarity”, σειρά vidcast συζητήσεων με συγγραφείς βιβλίων γύρω από την εργασιακή επισφάλεια συμβάλλοντας στη θεωρητική τεκμηρίωση και το διαμοιρασμό της γνώσης.

Κώστας Παπαδής

Ως σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αντιμετώπισης της «μαύρης αδήλωτης εργασίας» καταγράφεται η νέα νομοθετική ρύθμιση για τους συνταξιούχους που εργάζονται.

Στις σαράντα ημέρες λειτουργίας της πλατφόρμας του ΕΦΚΑ, έχουν δηλώσει την εργασία τους 64.000 συνταξιούχοι, όταν πριν την ισχύ του μέτρου ήταν καταγεγραμμένοι μόλις 26.000 συνταξιούχοι.

Με δεδομένο το γεγονός ότι η πλατφόρμα θα μείνει «ανοιχτή» έως το τέλος Ιουνίου, στελέχη του ΕΦΚΑ εκτιμούν ότι ο αριθμός των συνταξιούχων που θα δηλώσουν την εργασία τους θα πλησιάσει τις 100.000 άτομα.

«Πρόκειται για ανέλπιστη επιτυχία», τονίζει η υπουργός Εργασίας κυρία Δόμνα Μιχαηλίδου σημειώνοντας ότι οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι δεν μπήκαν τώρα στην εργασία. Δούλευαν αλλά ήταν ανασφάλιστοι. Τώρα εργάζονται, είναι ασφαλισμένοι και ταυτόχρονα μπορούν να προσαυξήσουν την σύνταξή τους.

«Από την ημέρα που καταργήσαμε την παρακράτηση του 30% στις συντάξεις όσων εργάζονται, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι έσπευσαν να δηλώσουν την απασχόληση τους», προσθέτει η υπουργός.

Η προσαύξηση

Δικαιούχοι της προσαύξησης είναι οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας εξ ιδίου δικαιώματος και όχι εκ μεταβίβασης (χηρείας) και οι συνταξιούχοι που δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της νομοθεσίας που τους επιτρέπει να εργάζονται χωρίς καταβολή εισφορών (π.χ. παλαιοί συνταξιούχοι ΟΓΑ).

Η αίτηση για την αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης και την προσαύξηση σύνταξης, υποβάλλεται μετά τη διακοπή της απασχόλησης. Το ποσό της προσαύξησης που δικαιούνται υπολογίζεται από την ημερομηνία της αίτησης.

Η προσαύξηση υπολογίζεται με συντελεστή 0,77% – όπως προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου – επί των αποδοχών ή των εισφορών που κατέβαλαν κατά το διάστημα της απασχόλησής τους, από 1/1/2017 και μετά.

Η προσαύξηση ισχύει μόνον για την ανταποδοτική σύνταξη. Ο νέος ειδικός πόρος λόγω απασχόλησης συνταξιούχων που ισχύει από 1/1/2024 υπέρ ΕΦΚΑ δεν είναι ανταποδοτικός και δεν αξιοποιείται για προσαύξηση σύνταξης.

Οι κατηγορίες

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, αιτήσεις για να πάρουν προσαύξηση σύνταξης από τον χρόνο ασφάλισης για τον οποίο κατέβαλαν εισφορές ως εργαζόμενοι, μπορούν να υποβάλουν:

1. Οι συνταξιούχοι με απασχόληση πριν από την 13-5-2016 οι οποίοι συνέχιζαν ανελλιπώς την εργασία/αυτοαπασχόλησή τους και μετά την ημερομηνία αυτή. Η αξιοποίηση του συγκεκριμένου χρόνου ασφάλισης θα γίνει με συντελεστή 0,77%.
2. Οι συνταξιούχοι πριν από την 13-5-2016 που ανέλαβαν εργασία από την ημερομηνία αυτή και μετά.
3. Οι συνταξιούχοι μετά τις 13-5-2016 για την απασχόλησή τους από την ημερομηνία αυτή και μετά.
4. Οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας του τ. ΟΑΕΕ, για το διάστημα απασχόλησης από 01.01.2024 και μετά εφόσον απασχολούνταν στο παρελθόν χωρίς διακοπή επαγγέλματος.
5. Οι συνταξιούχοι που ήταν εργαζόμενοι/αυτοαπασχολούμενοι πριν από την 13-5-2016 και κατά την ημερομηνία αυτή, είχαν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα, υπάγονται στις προϊσχύουσες διατάξεις δηλαδή θα λάβουν την προσαύξηση με συντελεστή 1,714% για γιατί όλο το διάστημα της απασχόλησής τους, διανύθηκε με τις παλαιότερες νομοθετικές ρυθμίσεις. Αν οι συνταξιούχοι συνέχισαν την απασχόλησή τους έστω και μια ημέρα μετά τις 13-5-2016, χωρίς να έχει προηγηθεί διακοπή στις 13-5-2016, τότε όλος ο χρόνος της απασχόλησής τους θα υπολογιστεί για την προσαύξηση σύνταξης με τον δυσμενέστερο συντελεστή 0,77%
6. Οι συνταξιούχοι που είχαν απασχόληση πριν τις 13-5-2016, την οποία είχαν διακόψει κατά την κρίσιμη ημερομηνία αλλαγής του νόμου δηλαδή διακοπή ως τις 13.5.2016 και μεταγενέστερα ανέλαβαν εκ νέου νέα δραστηριότητα ως εργαζόμενοι συνταξιούχοι, θα έχουν διπλό υπολογισμό της προσαύξησης σύνταξης, έναν με συντελεστή 1,714% για το διάστημα απασχόλησης ως τις 13-5-2016 και έναν με συντελεστή 0,77% για το διάστημα απασχόλησης από 13-5-20165 και μετά.
7. Οι παλαιοί πριν τις 13-5-2016 συνταξιούχους ΟΓΑ εφόσον συνέχισαν την απασχόλησή τους από 01.03.2022, δεδομένου ότι στον ΟΓΑ δεν υπήρχαν διατάξεις για την αξιοποίηση του προγενέστερου χρονικού διαστήματος. Ο χρόνος αξιοποιείται από 01-03-2022 εφόσον καταβάλλονταν εισφορές, δηλαδή εφόσον οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι δεν ενέπιπταν στις εξαιρέσεις από καταβολή εισφορών.

Πηγή: ΟΤ

Η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, μιλώντας σε τηλεοπτική συνέντευξη δήλωσε πως οι συνταξιούχοι που αισθάνονται ότι μπορούν να δουλέψουν έχοντας ενέργεια και δύναμη όπως η μητέρα της που είναι 72 ετών θα ήταν καλό να δουλεύουν.

Μάλιστα, ο παρουσιαστής Γιώργος Αυτιάς φαίνεται να συμφωνεί πλήρως.

Η Δομνα Μιχαηλίδου καλεί την τριτη ηλικία να μην τεμπελιάζει και να δουλευει
Για παράδειγμα, η μαμά της, 72 χρόνων, ψάχνει δουλειά
Ρε εκει στο Μαξίμου τι πίνετε ;
???? pic.twitter.com/NHZAIvkx6H

— Marka2‼️ (@Marka2free) March 31, 2024

Με 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίες κενές και τις μισές επιχειρήσεις της χώρας σε αδυναμία να βρουν εξειδικευμένο προσωπικό, η Γερμανία διερευνά την τετραήμερη εργασία ως - παράδοξη - πιθανή λύση στην σοβαρή έλλειψη εργατικού δυναμικού.

Στην πρωτοβουλία της μη-κερδοσκοπικής εταιρίας «4 Day Week Global» (4DWG) και της εταιρίας συμβούλων διοίκησης «Intraprenör» συμμετέχουν 45 επιχειρήσεις και εκτιμάται ότι στο πρόγραμμα - «πιλότος» θα συμμετάσχουν συνολικά 600 επιχειρήσεις. Την επιστημονική επίβλεψη και αξιολόγηση της διάρκειας έξι μηνών δοκιμής έχει το Πανεπιστήμιο του Μούνστερ.

Η «4DWG», η οποία έχει ήδη δρομολογήσει ανάλογα προγράμματα σε άλλες χώρες, εκτιμά ότι ο περιορισμός των ημερών εργασίας με τη διατήρηση των αποδοχών στο ίδιο επίπεδο θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας για τους εργοδότες και σε καλύτερη διαβίωση των εργαζομένων, κάτι που αναμένεται να προσελκύσει περισσότερους υποψήφιους, οι οποίοι είτε δεν μπορούν είτε δεν επιθυμούν να εργάζονται πέντε ημέρες την εβδομάδα.

Σύμφωνα με τους συντονιστές του προγράμματος στην Γερμανία, όπου εφαρμόζονται πολύ πιο εξελιγμένες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων σε σχέση με παλαιότερες αντίστοιχες δοκιμές σε άλλες αγορές, θα προκύψει τελικά μια πιο σαφής εικόνα για το εγχείρημα, αν και υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με το εάν θα ήταν εφικτή μια μετάβαση του συνόλου των εργαζομένων σε καθεστώς 4ήμερης εργασίας.

Τις προηγούμενες δεκαετίες δοκιμάστηκαν κατά καιρούς διάφορα μοντέλα, με στόχο να απαντήσουν στην ανάγκη των εργαζομένων να συνδυάσουν την εργασία τους με καλύτερη ποιότητα ζωής. Το ενδιαφέρον για την 4ήμερη εργασία εκτοξεύθηκε ιδιαίτερα στις αρχές της δεκαετίας του '70, με το συνηθέστερο μοντέλο να προβλέπει 10 ώρες εργασίας την ημέρα για τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Στα συμπεράσματα εκείνης της εποχής αναφέρεται ότι αρχικά οι εργαζόμενοι είχαν καλύτερη διάθεση, ωστόσο πολύ σύντομα το εργασιακό στρες επιδεινώθηκε, λόγω της εντατικοποίησης της εργασίας. Σήμερα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ΙLO), ο μέσος όρος των ωρών εργασίας παγκοσμίως φθάνει τις 44 ώρες την εβδομάδα.

«Η υπόθεση στην οποία στηριζόμαστε σε αυτό το πρόγραμμα είναι ότι οι μειωμένες ώρες εργασίας θα δώσουν στους εργαζόμενους περισσότερο χρόνο ανάκαμψης και, επομένως, μεγαλύτερη παραγωγικότητα», δήλωσε η Γιούλια Μπάκμαν από το πανεπιστήμιο του Μύνστερ στην παρουσίαση του εγχειρήματος. «Είναι κάπως παράδοξο. Αν ρωτήσει κανείς τους πολιτικούς, θα πουν ότι όλοι πρέπει να δουλεύουν περισσότερες ώρες, όχι λιγότερες. Μια 4ήμερη εβδομάδα όμως αποτελεί ένα ισχυρό πλεονέκτημα προκειμένου να καταστούν ελκυστικότεροι συγκεκριμένοι κλάδοι της οικονομίας για τους κατάλληλους εργαζόμενους. Αυτό είναι και ο βασικός στόχος των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα», εξηγεί ο Κάρστεν Μάιερ, συνιδρυτής της «Intraprenör» και εκτιμά ότι το 4ήμερο μοντέλο θα είχε θετική επίπτωση στην ψυχολογική και σωματική ευεξία των εργαζομένων, θα περιόριζε τις ημέρες απουσίας λόγω ασθένειας, καθώς οι άνθρωποι θα είχαν περισσότερες ευκαιρίες για άσκηση και υγιεινή ζωή, ενώ, στην περίπτωση των ανδρών, θα αυξάνονταν οι πιθανότητες να εμπλακούν περισσότερο στην ανατροφή των παιδιών τους, επιτρέποντας έτσι σε περισσότερες γυναίκες να επιστρέψουν πλήρως στην αγορά εργασίας.

«Το μοντέλο που εξετάζουμε είναι το 100-80-100, δηλαδή 100% αποδοχές για 80% εργασία και 100% παραγωγικότητα», εξηγεί. Επιπλέον, επισημαίνει ότι το 90% των εταιριών που έχουν κατά καιρούς συμμετάσχει σε ανάλογο πρόγραμμα ανά τον κόσμο, έχουν παραμείνει σε κάποιου είδους μοντέλο μειωμένου χρόνου εργασίας και έχουν να αναφέρουν κατά μέσο όρο 25% αύξηση της παραγωγικότητας.

Πρόσφατα ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπέκ υπολόγισε σε 2 εκατομμύρια τις κενές θέσεις εργασίας στην Γερμανία και σε 90 δισεκατομμύρια τις απώλειες για την γερμανική οικονομία το 2023 μόνο από αυτό. Προέβλεψε μάλιστα ότι έως το 2035, εάν δεν αλλάξει κάτι, οι θέσεις θα μπορούσαν να έχουν αυξηθεί σε 5 εκατομμύρια. Σύμφωνα επιπλέον με τα στοιχεία της ασφαλιστικής εταιρίας DAK, την περσινή χρονιά οι εργαζόμενοι πήραν κατά μέσο όρο 20 ημέρες ασθένειας, επιβαρύνοντας την οικονομία κατά 26 δισεκατομμύρια ευρώ.

Σε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Forsa, το 71% των ερωτηθέντων θα ήθελε να έχει την επιλογή για εβδομάδα τεσσάρων ημερών, ενώ το 77% δήλωσε ότι θα συμφωνούσε με ένα σχετικό κυβερνητικό σχέδιο. Την ίδια άποψη εκφράζουν επίσης δύο στους τρεις εργαζόμενους. Σε αντίστοιχη έρευνα του Ινστιτούτου «Χανς Μπέκλερ», τα ποσοστά υπερβαίνουν το 80%.
 

Το μοντέλο φαίνεται ότι είναι ήδη ιδιαίτερα ελκυστικό για τις τράπεζες. Όπως αναφέρει η Handelsblatt, η Volksbank στο Καϊζεσλάουτερν το εφαρμόζει από το καλοκαίρι του 2022, με εβδομάδα 34,5 αντί 39 ωρών και ίδιο μισθό και έχει καταφέρει να θεωρείται καλύτερος εργοδότης για τους υποψήφιους εργαζόμενους στον τραπεζικό τομέα. Τις Παρασκευές οι πελάτες μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο τηλεφωνικώς ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, καθώς τα καταστήματα της τράπεζας παραμένουν κλειστά. Ανάλογο μοντέλο εφαρμόζουν η Volksbank στο Νόις του Ντίσελντορφ και η Sparda Bank στο Βερολίνο. Η Reiffeisen επιτρέπει επίσης στους υπαλλήλους της να επιλέξουν αν θα εργάζονται πέντε ημέρες ή τέσσερις, με αντίστοιχη μείωση των ημερών διακοπών, προκειμένου να παραμένει ανοιχτή και τις Παρασκευές.

Από την άλλη πλευρά, όπως δηλώνει στην Deutsche Welle ο οικονομολόγος του Γερμανικού Ινστιτούτου Έρευνας Εργασίας (ΙΑΒ), η εβδομάδα των τεσσάρων ημερών θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει σε μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση των εργοδοτών, εάν δεν συνοδεύεται από αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ, όπως εκτιμά, το μοντέλο δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους τομείς. «Αν το εφαρμόζαμε παντού με τον ίδιο τρόπο, στο τέλος θα ζημιώναμε την παραγωγικότητα», προειδοποιεί. Σε ανάλογο πνεύμα, ο πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) Μαρσέλ Φράτσερ, θεωρεί ότι η εισαγωγή της 4ήμερης εργασίας θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα μόνο εάν σήμαινε και περιορισμό των αποδοχών.

Τα πρώτα συμπεράσματα από το πρόγραμμα αναμένεται να είναι διαθέσιμα το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους.

«Μεγάλη δημοσιότητα δόθηκε στην ανακοίνωση των Σούπερ Μάρκετ LIDL ότι από 1η Μαρτίου 2024 καθιερώνεται για τους εργαζόμενους των καταστημάτων κατώτατος μισθός στα 1.050 ευρώ (μεικτά) για τους άγαμους και 1.200 ευρώ για τους έγγαμους. Αυτό που ξέχασαν να αναφέρουν οι δημοσιογράφοι είναι ότι η LIDL καταργεί το 8ωρο και αυτός ο μισθός αντιστοιχεί σε 9ωρο και σε ελάχιστους εργαζόμενους» αναφέρει η Πρωτοβουλία εργαζομένων σε Εμπόριο και στα Σουπερμάρκετ.

«Η LIDL όμως δεν αναθεωρεί μόνο όπως βολεύουν τα κέρδη της το ωράριο εργασίας των συναδέλφων, που βιώνουν τις γνωστές συνθήκες σύγχρονης δουλείας, με την ακραία ενταντικοποίηση, τον πολλαπλό ρόλο (από γέμισα ραφιών μέχρι ταμίας κλπ), την κυριαρχία των 4ωρων ώστε να λιώνεις στη δουλειά, επιπλέον αλλάζει και το Ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων. Η Διοίκηση ενημέρωσε ότι από 3/4/2024, η Έναρξη λειτουργίας των καταστημάτων για τον πελάτη θα γίνεται από τις 7.45 π.μ. (αντί για τις 8.00 π.μ) από τη Δευτέρα έως το Σάββατο. Ενώ το κλείσιμο των καταστημάτων το Σαββάτο θα γίνεται στις 21.00 μ.μ. αντί για τις 20.00 μ.μ. που ισχύει μέχρι τώρα. Ταυτόχρονα καταργεί την Αργία της Καθαρής Δευτέρας» προσθέτει η ανακοίνωση και συνεχίζει:

«Το πρώτο που αντιλαμβάνεται κανείς είναι ότι η πολυδιαφημισμένη αύξηση του μισθού από τη LIDL είναι πολύ μικρότερη αφού αντιστοιχεί σε περισσότερες ώρες εργασίας. Η Εταιρεία αποσπά μεγαλύτερη Υπεραξία από τον εργαζόμενο, κάνει μεγαλύτερο τζίρο, τελικά θα έχει μεγαλύτερα κέρδη!
Η αλλαγή του Ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων της LIDL θα συμπαρασύρει και τις υπόλοιπες αλυσίδες ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ να κάνουν το ίδιο, χωρίς να σημαίνει νέες προσλήψεις και αυξήσεις στους μισθούς ή βελτίωση των σχέσεων εργασίας, παρά μόνο επέκταση των 4ωρων-6ωρων και κάποιες υπερωρίες την περίοδο των Γιορτών.

Οι εργαζόμενοι θυσιάζονται στον ανταγωνισμό των Ομίλων, λιώνουν και συντρίβονται για να κάνουν οι αλυσίδες καλύτερο τζίρο και να έχουν μεγαλύτερα κέρδη. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο παραμύθι από την ταύτιση με τον καλό μας ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ ή τον ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟ, αφού όσο περισσότερο μας εκμεταλλευτούν τόσο περισσότερο ισχυροποιούνται στον μεταξύ τους ανταγωνισμό.

Η αυθαιρεσία και η μετατροπή της ζωής μας σε λάστιχο δεν είναι προνόμιο της LIDL. O Όμιλος Σκλαβενίτη που έχει τη φήμη του φιλεργατικού, πλέον προσλαμβάνει με συμβάσεις οι οποίες προβλέπουν 6ημερη-6ωρη εργασία, καταργώντας το 8ωρο και εξαφανίζοντας το Ρεπό. Κάθε μέρα πουλμανάκι του Σκλαβενίτη πηγαίνει σε καταυλισμό προσφύγων και παίρνει Παλαιστίνιους νεαρούς εργάτες για να δουλέψουν με σύμβαση μιας (1) ημέρας 12ωρο στις αποθήκες του Ομίλου.

Αλλά ούτε στα ΒΑΖΖΑΡ υπάρχει 8ωρο. Εκεί εργάζεσαι 6ημερο-7ωρο και τις δύο επιπλέον ώρες που προκύπτουν τις κάνεις 20λεπτα διαλείμματος καθημερινά. Έτσι γράφει η Σύμβαση γιατί στην πραγματικότητα δεν επιτρέπεται το διάλειμμα, το οποίο αν το ζητήσεις θα απολυθείς!

Στον ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟ υπάρχει πλήθος 4ωρων-6ωρων εργαζόμενων, που μετακινούνται σε άλλα καταστήματα ανάλογα τις ανάγκες της εταιρείας, ενώ οι υπερωρίες πολλαπλασιάζονται τις Γιορτές που αυξάνει η πελατεία. Σε όλα τα καταστήματα, σε όλες τις αλυσίδες ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις στο προσωπικό, η ενταντικοποίηση χτυπά κόκκινο, τα ατυχήματα είναι συνεχή, ενώ οι εργαζόμενοι είναι “σημαδεμένοι” με προβλήματα στη μέση, στα γόνατα κλπ.

ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΕΝΑ ΤΕΛΟΣ ΣΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ

Το να σκύβουμε το κεφάλι, να διαπραγματευόμαστε ατομικά μήπως και μας δώσουν καλύτερη θέση και προαγωγή, μήπως και μας δώσουν λίγες ώρες εργασίας όποτε τους βολεύει, δεν οδηγεί πουθενά.

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ

Η Επέκταση του Ωραρίου λειτουργίας του LIDL πρέπει να Μπλοκαριστεί. Απαιτούμε Υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης με αύξηση του μισθού, με πραγματικές αυξήσεις που να αντιστοιχούν στις ανάγκες μας. Δεν είναι δυνατόν για ένα παλίοσπιτο να δίνεις ενοίκιο 600 ευρώ, φώτα-τηλέφωνα-κοινόχρηστα-θέρμανση να είναι στα ουράνια και να σου μένουν ελάχιστα ευρώ για να αγοράσεις τα είδα χειρότερης ποιότητας για να βγάλεις το μήνα. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ:

• Να μας δώσουν πίσω όλες τις τριετίες και τα χρήματα που αντιστοιχούν.
• Καμιά ελαστική μορφή απασχόλησης ‒ Να γίνουν επιτέλους προσλήψεις προσωπικού.

Συνάδελφοι πρέπει να αγωνιστούμε μέσα από τα Σωματεία. Να κάνουμε πέρα τους εργοδοτικούς συνδικαλιστές που τα έχουν βρει με τα αφεντικά και να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας. Πρέπει να ενωθούμε. Απέναντι μας έχουμε την εργοδοσία, την κυβέρνηση και την ΕΕ. Μόνο με τον συλλογικό αγώνα, οργανωμένο από τα κάτω μπορούμε να Αντισταθούμε και να διεκδικήσουμε Υπερήφανα να εργαστούμε και να ζήσουμε ως άνθρωποι».