Μια εκτενής διεθνής έρευνα αποκάλυψε ότι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πλοιοκτήτες έχουν πουλήσει τουλάχιστον 230 γηραιά δεξαμενόπλοια στον επονομαζόμενο «στόλο-σκιά» ή «σκοτεινό στόλο» της Ρωσίας, αποκομίζοντας κέρδη που ξεπερνούν τα 6 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.

Η έρευνα, την οποία δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα The Guardian, και την οποία συντόνισε το ολλανδικό ερευνητικό δίκτυο Follow the Money (FTM) με τη συμμετοχή δημοσιογραφικών ομάδων από εννέα χώρες, αποκαλύπτει ένα εκτεταμένο δίκτυο συναλλαγών που επιτρέπει στη Ρωσία να παρακάμπτει τις δυτικές κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου της.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν την πρώτη θέση στις πωλήσεις, έχοντας μεταβιβάσει 127 πλοία, ενώ ακολουθούν βρετανικές εταιρείες με 22 πλοία, γερμανικές με 11 και νορβηγικές με 8 σκάφη. Τα περισσότερα από αυτά τα πλοία, υπό κανονικές συνθήκες, θα είχαν πωληθεί για διάλυση σε πολύ χαμηλότερες τιμές.

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ανεξάρτητη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου (KSE), υποδεικνύει ότι ο «στόλος-σκιά», που αποτελείται από περίπου 600 πλοία, διαχειρίζεται το 70% των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου. Οι ερευνητές ανέλυσαν εκατοντάδες ναυτιλιακά έγγραφα και αρχεία νηολόγησης πλοίων.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρεται στην έρευνα αφορά δύο ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια δεκαπενταετίας που πωλήθηκαν σε εταιρεία με έδρα το Ανόι, μετονομάστηκαν και άλλαξαν σημαία από Μάλτας σε Παναμά. Στη συνέχεια, τα πλοία αυτά μετέφεραν 120 εκατομμύρια λίτρα ρωσικού πετρελαίου από το λιμάνι Ust-Luga της Βαλτικής, κοντά στα σύνορα με την Εσθονία.

Μετά την εισαγωγή του ανώτατου ορίου τιμής πετρελαίου από τους G7 και την ΕΕ στα τέλη του 2022, οι τιμές των πλοίων που μπορούσαν να νηολογηθούν σε μη-δυτικές δικαιοδοσίες εκτοξεύθηκαν. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε αναλυτής της Lloyd’s List στην ερευνητική ομάδα, «πολλοί Ευρωπαίοι πλοιοκτήτες είχαν παλιά πλοία που θεωρούσαν ότι δεν άξιζαν πολλά. Ξαφνικά η αξία τους διπλασιάστηκε – οπότε έσπευσαν να τα πουλήσουν.»

Το βελγικό ναυτιλιακό συγκρότημα CMB.Tech αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς πούλησε πέντε δεξαμενόπλοια έναντι 135 εκατομμυρίων δολαρίων που κατέληξαν στον «στόλο-σκιά» το 2022 και στις αρχές του 2023. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε στην βελγική εφημερίδα De Tijd ότι δεν φέρει ευθύνη για τα πλοία μετά την πώληση.

Στα τέλη του 2023, η ΕΕ θέσπισε νέους κανόνες που απαιτούν από τις εταιρείες που πωλούν πλοία σε τρίτες χώρες να ελέγχουν ότι δεν χρησιμοποιούνται για την παραβίαση των κυρώσεων. Παρά τους νέους κανόνες, 32 ευρωπαϊκά δεξαμενόπλοια έχουν πωληθεί στον “στόλο-σκιά” από τότε.

Πρόσφατα, η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν εντείνει τα μέτρα τους, εν μέρει επειδή πολλά δεξαμενόπλοια του “στόλου-σκιά” δεν διαθέτουν δυτική ασφάλιση, δεν προσεγγίζουν ευρωπαϊκά λιμάνια για να μπορούν να ελεγχθούν, και είναι τόσο παλαιά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν περιβαλλοντική καταστροφή.

Μεμονωμένα δεξαμενόπλοια απαγορεύεται πλέον να χρησιμοποιούν ευρωπαϊκά λιμάνια και υπηρεσίες εάν διαπιστωθεί ότι μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο ή εμπλέκονται σε “επικίνδυνες ναυτιλιακές πρακτικές”. Περίπου 70 πλοία έχουν τεθεί υπό κυρώσεις από την ΕΕ, ενώ αναφέρεται ότι θα ακολουθήσουν άλλα 74.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν αναφορές για σχέδια εισαγωγής συγκεκριμένων μέτρων που να απαγορεύουν την πώληση σκαφών στον “στόλο-σκιά”, εν μέρει λόγω της αντίστασης από κράτη μέλη με σημαντικούς ναυτιλιακούς τομείς, όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΖΑΙΟΣ

Καθώς συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι μεταγγίσεις πετρελαιοειδών και διυλισμένων καυσίμων ρωσικής προέλευσης στα νότια της Πελοποννήσου, με δύο NAVTEX (328/23 και 330/23) έχει κλείσει το μεγαλύτερο μέρος του Μεσσηνιακού Κόλπου για ολόκληρο το 2024 (για ασκήσεις πυρών αεροσκαφών) και για μερικές μέρες την περίοδο του Πάσχα (από 1η έως το απόγευμα της 9ης Μαΐου) τα διεθνή ύδατα στο κέντρο του Λακωνικού Κόλπου δεσμεύτηκαν για ασκήσεις του Πολεμικού Ναυτικού (NAVTEX 378/24).

Οπως ήταν… αναμενόμενο, η προσωρινή απαγόρευση έσπρωξε νοτιότερα τα πετρελαιοφόρα -όχι μόνο για προσωρινή στάθμευση μέχρι να ολοκληρωθούν οι ασκήσεις- αλλά και για τις μεταγγίσεις (Ship to Ship) με ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο για ναυτικό ατύχημα στο ανοιχτό πέλαγος δυτικά των Κυθήρων ή για διαρροή πετρελαιοειδών στην ευρύτερη περιοχή, καθώς εκεί ο καιρός δεν αστειεύεται και οι επιχειρήσεις που υποστηρίζουν τις μεταγγίσεις φαίνεται ότι δεν τηρούν όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας (π.χ. κλείσιμο θυρίδων στο κατάστρωμα, πλωτά φράγματα κ.λπ.).

Σε δημοσίευμά του φέτος στις 3 Μαΐου το Bloomberg συνδέει τη δραστηριότητα των συγκεκριμένων δεξαμενόπλοιων με το κλείσιμο από τη Δανία μιας ναυτιλιακής λωρίδας μέσω της οποία μεταφέρεται ρωσικό πετρέλαιο μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και χαρακτηρίζει τον Λακωνικό Κόλπο ως «σημείο-κλειδί» για την ανταλλαγή φορτίων μεταξύ πλοίων, καθώς περίπου το 25% του διυλισμένου πετρελαίου που εισάγεται στην Ευρώπη έχει ρωσική προέλευση, όπως και σημαντικό ποσοστό του αργού πετρελαίου.

Η «Εφ.Συν.» έχει προειδοποιήσει από το καλοκαίρι του 2022 για τα «Λακωνικά Κόλπα» με το ξέπλυμα του ρωσικού πετρελαίου στην Ελλάδα και την «Κυβερνητική κάλυψη στο λαθρεμπόριο πετρελαίου» (17.5.2023), όπως και πολλά άλλα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Πολλά από τα εμπλεκόμενα πλοία είναι ηλικιωμένα με ασαφές ασφαλιστικό καθεστώς (πληροφορίες της «Εφ.Συν.» κάνουν λόγο για απουσία ασφάλισης στις περισσότερες περιπτώσεις και επικίνδυνες πρακτικές στις διαδικασίες STS χωρίς πλήρη συμμόρφωση με τους κανονισμούς MARPOL).

Τεράστια κέρδη

Η μεταφόρτωση αργού πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (ShipToShip/STS) σε διεθνή ύδατα είναι παλιά πρακτική και πολλές ελληνικές ή κυπριακές εταιρείες ειδικεύονται στην παροχή υπηρεσιών logistics, προσωπικού, ρυμουλκών και ειδικών μπαλονιών ασφαλείας, κερδίζοντας σημαντικά ποσά για τη βοήθειά τους στην απόκρυψη της χώρας προέλευσης των φορτίων.

Πηγές από το Πολεμικό Ναυτικό αφήνουν να εννοηθεί ότι εξετάζεται επανάληψη της δέσμευσης του Λακωνικού Κόλπου, προκειμένου να εμπεδωθεί από τους εμπλεκόμενους ότι η Ελλάδα δεν θα συνεχίσει να διευκολύνει τέτοιες πρακτικές, αλλά μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σχετική απόφαση.

Το δορυφορικό στίγμα (AIS) των πετρελαιοφόρων είναι αδιάψευστος μάρτυρας των παράνομων δραστηριοτήτων που συνεχίζονται στην περιοχή, όπως τις καταγράψαμε σε μια τυχαία στιγμή χθες το μεσημέρι, από το τάνκερ ATACAMA (IMO 9248801) με σημαία Παναμά, το οποίο ξεκίνησε φορτωμένο με αργό πετρέλαιο από το λιμάνι της Αγ. Πετρούπολης με ενδιάμεσο προορισμό την Καλαμάτα και μετά τη μετάγγιση του φορτίου του στο θηριώδες SPRITE (IMO 9252333) μήκους 332 μέτρων με σημαία Antigua Barbuda που παραμένει ως «μάνα» στην περιοχή, το ATACAMA πλέον δηλώνει προορισμό το λιμάνι του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα.

Στην ευρύτερη περιοχή δυτικά των Κυθήρων καταγράφηκαν χθες αρκετά τάνκερ πετρελαιοειδών, όπως το GLYFADA (IMO 9253234) με σημαία Γκαμπόν, το ZEFIREA (IMO 9607643) με σημαία Ιταλίας, προερχόμενο από το ρωσικό λιμάνι Primorsk, το IBLEA (ΙΜΟ 9244441) επίσης με σημαία Ιταλίας και φορτίο από το Primorsk, το BUTTERFLY (IMO 9273246) με σημαία Λιβερίας, το MYTHOS (IMO 9314894) με σημαία Γκαμπόν, το HANA (IMO 9353113) με σημαία Γκαμπόν με φορτίο από το Νοβοροσίσκ, το DELTA MED (IMO 9412309) με σημαία Λιβερίας και φορτίο από το Νοβοροσίσκ (κατευθύνεται πλέον σε γαλλικό λιμάνι), το LPG τάνκερ KILBURN (IMO 9664938) με σημαία Σιγκαπούρης και φορτίο από την Τουρκία, το JUPITER I με σημαία Παλάου, το γνωστό PATMOS WARRIOR (IMO 9337418) με σημαία Λιβερίας, το SAVIR LION (IMO 9306639) με σημαία Ινδονησίας, το VENUS I (IMO 9599353) με σημαία Παλάου, το CLEAN IMPERIAL (IMO 9376854) με σημαία νήσων Μάρσαλ και φορτίο από το Νοβοροσίσκ, το PETRONILLA (IMO 9292838) με σημαία Παναμά και φορτίο από το λιμάνι Tuapse στη Μαύρη Θάλασσα, το YELLOW TRADER (IMO 9292840), το NORTHERNLIGHT (IMO 9577123) που αναμένει αγοραστή και πολλά ακόμη που σταθμεύουν για λίγο στην περιοχή, δημιουργώντας συνθήκες... διαδήλωσης απέναντι στην υποκρισία της Δύσης που λαμβάνει αποφάσεις για κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία, αφήνοντας παράλληλα ορθάνοιχτες «τρύπες» για να διατηρηθεί η ροή του πετρελαίου παραβλέποντας τους κινδύνους για το περιβάλλον.

Ολη η περιοχή είναι προβληματική για τέτοιες δραστηριότητες, καθώς ακόμη και στο κέντρο του Λακωνικού Κόλπου τα πλοία δεν έχουν καμία προστασία από τον καιρό, ενώ το ίδιο ισχύει σε μεγαλύτερο βαθμό και στην ανοιχτή θάλασσα δυτικά των Κυθήρων και σε περίπτωση διαρροής πετρελαίου θα καταστραφεί μεγάλο μέρος της περιοχής

Καμπανάκι από το «Κόσμος» του Πέτρου Κόκκαλη

Είναι προφανές πως ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια μιας μετάγγισης πετρελαίου ανάμεσα σε δεξαμενόπλοια θα μπορούσε να έχει εξαιρετικά δυσμενείς επιπτώσεις για όλες τις παράκτιες περιοχές από το Γύθειο μέχρι τη Νέαπολη Βοιών ή το Πόρτο Κάγιο.

Τον κίνδυνο αυτό αναδεικνύει και η πρόσφατη αυτοψία που έκανε στον Λακωνικό Κόλπο ο Πέτρος Κόκκαλης, ευρωβουλευτής και εκ νέου υποψήφιος με το κόμμα «Κόσμος», που κατέρχεται στις ευρωεκλογές του Ιουνίου με περιβαλλοντικό στίγμα.

Λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η ισχύς της NAVTEX στον Λακωνικό Κόλπο, ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων και γραμματέας του κόμματος, Πέτρος Κόκκαλης, συνοδευόμενος από τις υποψήφιες ευρωβουλεύτριες Ευδοκία Τσαγκλή, Χριστίνα Ευθυμιάτου και Μπεατρίς Σεμακούλα, πραγματοποίησαν αυτοψία στο σημείο όπου πραγματοποιούνται οι μεταγγίσεις και σε δηλώσεις του επισήμανε ότι πρόκειται για παράνομη δραστηριότητα η οποία συνδέεται με το λαθρεμπόριο ρωσικού πετρελαίου και έθεσε την ελληνική κυβέρνηση προ των ευθυνών της, κατηγορώντας την ότι βαφτίζει το λαθρεμπόριο «συνήθη πρακτική διεθνώς» αρνούμενη να λάβει μέτρα.

Πηγή: efsyn.gr

Ελεύθερα αφέθηκαν μετά από 6 μήνες τα δύο ελληνικά δεξαμενόπλοια που κρατούνταν από το Ιράν.

Τα υπό ελληνική σημαία πλοία Prudent Warrior και Delta Poseidon παρέμεναν σε ομηρία από τις 27 Μαΐου 2022 και η  τελική συμφωνία επήλθε στην Τεχεράνη με την παρουσία του Υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Κώστα Κατσαφάδου.    

Έτσι, τα δεξαμενόπλοια «Delta Poseidon» και «Prudent Warrior» πλέον λύνουν κάβους. 

Είχαν δεχτεί επίθεση από τους Φρουρούς της Επανάστασης σε διεθνή ύδατα. Υπενθυμίζεται πως σε κάθε ρεσάλτο συμμετείχαν 7 ένοπλοι.

Κρατήθηκαν στο λιμάνι Bandar Abbas, και η ομηρεία αφορούσε στα πλοία και όχι στα μέλη του πληρώματος, τα οποία σε μεγάλο βαθμό αντικαταστάθηκαν.

Τώρα λοιπόν η Ελληνική κυβέρνηση πήρε άδεια αφού βρέθηκε στην Τεχεράνη κλιμάκιο του υπ. Εξωτερικών για να υπογράψει τη συμφωνία.

Την ίδια ώρα αφήνεται ελεύθερο από την Ελλάδα το «Lana», το οποίο είχε δεσμευτεί όταν ως «Pegas» περνούσε από την Ελλάδα μεταφέροντας ρωσικό πετρέλαιο.

Πλακιωτάκης: Ευχάριστη ημέρα για τους ναυτικούς μας

Με την ευκαιρία αυτή, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννης Πλακιωτάκης δήλωσε: «Η σημερινή είναι μια πολύ ευχάριστη ημέρα για τους ναυτικούς μας, αλλά και για την Ελλάδα γενικότερα, αφού έλαβε τέλος  μια  δυσάρεστη και ιδιαιτέρως σύνθετη υπόθεση, μετά από  συστηματικές προσπάθειες της Ελληνικής Κυβέρνησης. Θέλω να συγχαρώ όλους όσους συνέβαλαν στη σημερινή ευτυχή κατάληξη, τον Υφυπουργό Κώστα Κατσαφάδο, τον εκπρόσωπο του Πρωθυπουργού Δημήτρη Δόλλη, καθώς και όλα  τα στελέχη του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής,  που από την πρώτη στιγμή κατέβαλαν επίπονες προσπάθειες για να φτάσουμε σε αίσιο τέλος.  Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά τους ναυτικούς των πλοίων για την υπομονή και την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν όλες τις δύσκολες ημέρες που πέρασαν, αλλά και τις πλοιοκτήτριες εταιρείες των δυο πλοίων, για τη συνεργασία μας. 

Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και το Λιμενικό Σώμα βρίσκονται και πάντα θα βρίσκονται στο πλευρό των ναυτικών μας, για κάθε πρόβλημα που μπορεί να τους προκύψει σε κάθε γωνιά της οικουμένης. Η σημερινή θετική εξέλιξη,  αποτελεί μια ακόμη επιβεβαίωση της προσήλωσής μας στον σκοπό αυτό και της διαρκούς μας προσπάθειας να εξυπηρετούμε και να προστατεύουμε τα συμφέροντα της ελληνικής ναυτιλίας και των ναυτικών μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».