Στον Σμόλικα βρίσκεται το αρχαιότερο πεύκο της χώρας, σε υψόμετρο 2.000 μέτρων εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.
Η διάμετρος του δέντρου ανέρχεται στα 2,30 μέτρα, ενώ η ηλικία της λευκόδερμης πεύκης μετρήθηκε με τη μέθοδο της δενδροχρονολόγησης (tree – ring dating), που είναι η πιο ακριβής που υπάρχει σήμερα.
Σύμφωνα με το epiruspost.gr, η ηλικία που μετρήθηκε ήταν 1075 ετών, γεγονός που το καθιστά το αρχαιότερο ζωντανό πεύκο της Ελλάδας και το δεύτερο γηραιότερο στην Ευρώπη.
Οι κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν τον δήμο για εμπορευματοποίηση και τσιμεντοποίηση του χώρου. ● Ο σχεδιασμός κοπής αιωνόβιων δέντρων που θα διώξει και τα άγρια πτηνά που ζουν στην περιοχή και η μετατροπή σε... πολυκατοικία του ιστορικού μαγαζιού «Χάραμα» όπου τραγουδούσαν η Μπέλλου και ο Τσιτσάνης.
Διαμάχη μεταξύ του δήμου και κατοίκων έχει προκαλέσει η σχεδιαζόμενη ανάπλαση του πάρκου του Σκοπευτηρίου Καισαριανής που στην πραγματικότητα αποτελεί μέρος ενός διπλού έργου σε συνδυασμό με αυτό της ανάπλασης της κεντρικής πλατείας της Καισαριανής.
Για τον Δήμο Καισαριανής με την ανάπλαση του Σκοπευτηρίου, που τη χαρακτηρίζει εμβληματικό έργο, θα επιτευχθεί η διατήρηση όλων των ιδιαίτερων –ιστορικά, περιβαλλοντικά, αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά– στοιχείων του χώρου και με την ολοκλήρωσή της ο χώρος θα παρέχει υψηλής ποιότητας υποδομές, θα είναι ελεύθερος για τους κατοίκους, ενώ θα ανανεωθεί το πράσινο. Αντίθετα, η «Συνέλευση κατοίκων Καισαριανής και πέριξ για την υπεράσπιση του Σκοπευτηρίου» καταγγέλλει τον αρχικό σχεδιασμό για την κοπή 40 δέντρων, υποστηρίζει ότι η υλοποίηση του έργου θα οδηγήσει στην εμπορευματοποίηση και δηλώνει ότι θα σταθεί απέναντι σε όποια ανάπλαση γίνει χωρίς σεβασμό στον χώρο, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και την ίδια τη γειτονιά.
Εκοψαν υγιή κυπαρίσσια
Η πρώτη έντονη αντίδραση κατοίκων ενάντια στη σχεδιαζόμενη ανάπλαση εκδηλώθηκε στις 20 Μαΐου, όταν ο Δήμος Καισαριανής προχώρησε στην κοπή τριών υγιών κυπαρισσιών υποστηρίζοντας ότι εμποδίζουν την επαναθεμελίωση των δύο κτιρίων –το «Χάραμα» (το γνωστό κέντρο διασκέδασης της δεκαετίας του ΄50) και τα παλαιά γραφεία της Σκοπευτικής Εταιρείας που είχαν περιφραχθεί με λαμαρίνες λίγες μέρες νωρίτερα. Τα κτίρια προβλέπεται να ανακατασκευαστούν πλήρως με την ανάπλαση που θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης «Αντώνης Τρίτσης» του υπουργείου Εσωτερικών.
Οπως είχε δηλώσει ο επικεφαλής αρχιτέκτονας της ομάδας που έχει αναλάβει την αρχιτεκτονική μελέτη του έργου κατά την παρουσίαση της μελέτης ανάπλασης του Σκοπευτηρίου, η κοπή θα αφορά αποκλειστικά δέντρα που βρίσκονται έως και ένα μέτρο μακριά από τα θεμέλια του ιστορικού κτιρίου του «Χαράματος» και των πρώην γραφείων της Σκοπευτικής. Ωστόσο, τα αλυσοπρίονα σταμάτησαν έπειτα από την έντονη αντίδραση κατοίκων που συγκεντρώθηκαν άμεσα εμποδίζοντας τη συνέχιση των εργασιών.
Οι κάτοικοι κατήγγειλαν ότι σημαδεύτηκαν με «Χ» κορμοί κυρίως πολύ ψηλών, αιωνόβιων και υγιών κυπαρισσιών –κάποια από αυτά στέκονταν εκεί, όταν τραγουδούσαν η Μπέλλου και ο Τσιτσάνης στο «Χάραμα»– που συμβάλλουν σημαντικά στην εξισορρόπηση του οικοσυστήματος και την ευζωία κατοίκων και επισκεπτών, ενώ φιλοξενούν φωλιές πολλών άγριων πουλιών. Υποστήριξαν δε ότι οι το πασσαλώδες ριζικό τους σύστημα (σε μορφή «καρότου») είναι στέρεο και δεν δημιουργούν ρήγματα, καθιστώντας ανυπόστατο τον ισχυρισμό περί κινδύνου στατικότητας των κτισμάτων. Και ότι η πρόβλεψη για δενδροφυτεύσεις αντικατάστασης των κομμένων με νέα 5ετή φυτά σε καμιά περίπτωση δεν αντικαθιστά τα ψηλά, αιωνόβια δέντρα που θα κοπούν.
Την επομένη η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία με επιστολή της προς τον Δήμο Καισαριανής και τη Διεύθυνση Δασών Αθηνών ζήτησε την άμεση παύση των εργασιών κοπής δέντρων από την περιοχή του Σκοπευτηρίου, «καθώς στην υψηλή βλάστηση του πάρκου φωλιάζει σημαντικός αριθμός ειδών πουλιών και κατά τη συγκεκριμένη περίοδο υπάρχουν αυγά ή και νεοσσοί στις φωλιές».
Και υπενθύμισε ότι η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη διατήρηση των άγριων πουλιών ορίζει ότι απαγορεύεται κάθε καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και των αυγών των πουλιών. «Ως εκ τούτου, και ειδικά κατά την αναπαραγωγική περίοδο (Μάρτιος-Ιούνιος), η κοπή των δέντρων συνιστά σκόπιμη καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία», ανέφερε. Και επισήμανε ότι «οι αστικές αναπλάσεις σχεδόν πάντα καταλήγουν σε “τσιμεντοποίηση” των χώρων αστικού πρασίνου, με λιγότερα δέντρα και πιο “εξευγενισμένη” βλάστηση που δεν αντικαθιστά τα ψηλά και μεγάλα σε ηλικία δέντρα που κόβονται και αποτελούν για χρόνια “καταφύγιο” των άγριων πουλιών, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα πάρκο που βρίσκεται κυριολεκτικά στους πρόποδες του Υμηττού».
Στις 28 Μαΐου πραγματοποιήθηκε ανοιχτή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καισαριανής με τη μαζική συμμετοχή διαμαρτυρόμενων κατοίκων, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η ψηφισμένη από όλες τις παρατάξεις μελέτη ανάπλασης από τον επικεφαλής αρχιτέκτονα του έργου και τη δημοτική αρχή. Σημειώνεται ότι υπεύθυνο για την τεχνική μελέτη του έργου είναι το μελετητικό γραφείο «Studio 75», γνωστό για τη συνεργασία του με τον τέως δήμαρχο της Αθήνας Κώστα Μπακογιάννη στο έργο του περιβόητου «Μεγάλου Περιπάτου».
Ηχορύπανση
«Το σχέδιο ανάπλασης του Σκοπευτηρίου προβλέπει τη μετατροπή του κτιρίου “Χάραμα” σε ένα εντελώς νέο κτίριο, ψηλότερο και πολύ μεγαλύτερο, χάνοντας το ιστορικό νήμα που το συνδέει με το παρελθόν, ενώ μπορεί να ανακατασκευαστεί με σύγχρονο τρόπο, χωρίς να χρειαστεί καμιά κοπή δέντρου. Το νέο κτίριο θα συνοδεύεται από αναψυκτήριο με δεκάδες τραπεζοκαθίσματα και δίπλα του προβλέπεται η κατασκευή θεάτρου 800 θέσεων στον χώρο της Σκοπευτικής, με δεδομένα τα προβλήματα προσβασιμότητας (παρκάρισμα) και ηχορύπανσης που θα προκαλέσει στα γύρω σπίτια. Οι δύο αυτές κατασκευές θα εμπορευματοποιήσουν το άλσος, θα αλλάξουν την εικόνα και τον χαρακτήρα του και, αργά ή γρήγορα, θα παραδώσουν το Σκοπευτήριο σε κάθε λογής επιχειρηματικά συμφέροντα», καταγγέλλει η Συνέλευση κατοίκων.
«Υπερασπιζόμαστε την ελεύθερη φύση του Σκοπευτηρίου, ζητώντας να θεραπευτούν τα άρρωστα δέντρα, όπως η μεγάλη μουριά πίσω από το μουσείο, που έχει προσβληθεί από το κίτρινο σκαθάρι και έχει αφεθεί από τον δήμο στην τύχη της. Απαιτούμε την τροποποίηση του σχεδίου ανάπλασης, προτάσσοντας την ικανοποίηση των πραγματικών αναγκών του άλσους: περισσότερες βρύσες, δέντρα, θάμνοι, χαμηλή βλάστηση και χώμα, ράμπες για ΑμεΑ στις εισόδους, οριοθετημένοι χώροι υγιεινής, ελεύθεροι χώροι άθλησης και βελτίωση των υπαρχόντων, όχι μονάδες καταστολής εντός του άλσους, αλλά μόνιμο και επαρκές προσωπικό για όλες τις ανάγκες φροντίδας της φύσης και για να είναι σταθερά ανοιχτά το Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, το Μνημείο των 200 αγωνιστών και το αναψυκτήριο του δημοτικού κινηματογράφου “Αιολία”. Ούτε ένα δέντρο λιγότερο, ούτε ένα εκατοστό τσιμέντο περισσότερο, καμιά εμπορευματοποίηση του άλσους», αναφέρουν.
Ομάδες περιφρούρησης
Οι κάτοικοι εδώ και περίπου τρεις μήνες βρίσκονται καθημερινά στο άλσος για να περιφρουρήσουν τη μη συνέχιση των εργασιών κοπής δέντρων, κατέθεσαν αίτηση ακύρωσης και αναστολής του έργου στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών το οποίο εξέδωσε προσωρινή διαταγή αναστολής των εργασιών και συγκεντρώνουν υπογραφές μέσω της πλατφόρμας Avaaz. Ηδη, έχουν διοργανώσει μια δημόσια ενημερωτική προς τη γειτονιά εκδήλωση για τη σχεδιαζόμενη ανάπλαση και δύο δράσεις συλλογικής οικειοποίησης του άλσους με μαζική συμμετοχή του κόσμου της γειτονιάς.
Εν τω μεταξύ, εν όψει των προαναφερόμενων αντιδράσεων, σε πρόσφατη συνεδρίασή του, στις 24 Ιουλίου, το Δημοτικό Συμβούλιο Καισαριανής αποφάσισε να μειώσει τον αριθμό των δέντρων που θα κοπούν από 40 σε 25 προχωρώντας σε μερική τροποποίηση της μελέτης. «Στο πλαίσιο της έναρξης της κατασκευής υπήρξαν αρκετές ανησυχίες από δημότες σχετικά με τα δέντρα που έπρεπε να απομακρυνθούν στο πλαίσιο της υλοποίησης της άδειας δόμησης, παρ’ όλο που η μελέτη προβλέπει εκτενή προσθήκη νέων δέντρων», αναφέρεται στην απόφαση.
«Αυτή η πρώτη υποχώρηση του δήμου σε σχέση με το αρχικό σχέδιο ανάπλασης οφείλεται αποκλειστικά στη συλλογική πίεση που ασκήσαμε ως κάτοικοι, τόσο μέσα από τη νομική οδό στην οποία έχουμε καταφύγει όσο και μέσα από τις επίμονες και ανοιχτές μας δράσεις», αναφέρει η Συνέλευση κατοίκων. Και αφού υπενθυμίζει πως στο προηγούμενο δημοτικό συμβούλιο ο δήμος και ο μηχανικός της ανάδοχης τεχνικής εταιρείας ήταν κάθετοι ότι η ανάπλαση του άλσους δεν μπορούσε να προχωρήσει χωρίς την κοπή και των 40 δέντρων, τονίζει ότι η τελευταία απόφαση του δημοτικού συμβουλίου αναιρεί αυτόν τον ισχυρισμό και ότι τεχνικοί τρόποι να προσαρμοστούν τα σχέδια στο υφιστάμενο πράσινο –και όχι το αντίθετο– υπάρχουν.
Πάντως, αυτό που διαπιστώνει κανείς από την περιγραφή του έργου της ανάπλασης του άλσους του Σκοπευτηρίου, που ουσιαστικά αποτελεί προέκταση του Υμηττού, είναι ότι εκτός της προσθήκης τμημάτων στα δύο κτίρια («Χάραμα» και Σκοπευτικής Εταιρείας) και του ανοιχτού θεάτρου 800 θέσεων, τσιμέντο θα χρειαστεί να πέσει και για τη δημιουργία ανοιχτού χώρου στάθμευσης, για τη δημιουργία νέων αθλητικών εγκαταστάσεων, πάρκου σκύλων και νέου τσιμεντένιου πλατώματος με καθιστικά και τον απαιτούμενο αστικό εξοπλισμό.
Ηλ. Σταμέλος: «Ανάσα πολιτισμού, καμία σχέση με εμπορευματοποίηση»
Δήλωση του δημάρχου Καισαριανής στην «Εφ.Συν.» για το έργο ανάπλασης
«Η ανάπλαση του Σκοπευτηρίου είναι το επιστέγασμα ενός πολυετούς, συνεχούς και μαζικού αγώνα του λαού της Καισαριανής, μέσα από τον οποίο φτιάχτηκαν σχολεία και χώροι αναψυχής για τις λαϊκές ανάγκες και έγινε κατορθωτό να κατοχυρωθούν ο χαρακτήρας και η δημόσια χρήση του ιστορικού αυτού χώρου.
Κρίσιμη ήταν η μάχη που δώσαμε ως δημοτική αρχή το 2016-2017 οπότε με δυναμική κατάληψη αποβάλαμε οριστικά τη Σκοπευτική Εταιρεία και έγινε νόμος η παραχώρηση του χώρου στον δήμο για τα επόμενα πολλά χρόνια. Τότε ακριβώς βάλαμε και τις βάσεις για μια μελέτη που αποτύπωνε την «επόμενη μέρα» για την αναβάθμιση του πάρκου του Σκοπευτηρίου, που έχει στην «καρδιά» του το «Θυσιαστήριο της Λευτεριάς».
Σκοπός του έργου ύψους 6 εκατομμυρίων ευρώ είναι ο χώρος να παρέχει υψηλής ποιότητας υποδομές, να είναι ελεύθερος για τους κατοίκους, για τα παιδιά της πόλης, τη νεολαία, να ανανεωθεί το πράσινο. Δεν έχει καμία σχέση με εμπορευματοποίηση. Αλλωστε η παρούσα δημοτική αρχή πρωτοστάτησε στους αγώνες για να πεταχτούν έξω τα συμφέροντα που εποφθαλμιούν τον δημόσιο χώρο. Με την ολοκλήρωση του έργου παραδίδονται χώροι που θα αποτελέσουν «ανάσα» πολιτισμού, κοινωνικοποίησης, ψυχαγωγίας και άθλησης. Αναδεικνύεται περαιτέρω η συμβολή της Καισαριανής στην Ιστορία.
Βασική λογική της αναβάθμισης του Σκοπευτηρίου είναι η διατήρηση όλων των ιδιαίτερων –ιστορικά, περιβαλλοντικά, αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά– στοιχείων του χώρου των 460 στρεμμάτων σε απόλυτη αρμονία. Ειδικότερα:
●Το «Χάραμα» θα λειτουργήσει ως Πολιτιστικό Κέντρο για τη λαϊκή μουσική και τον χορό, για διαλέξεις, εκδηλώσεις και παραστάσεις. Εντός αυτού θα λειτουργεί ωδείο εκμάθησης παραδοσιακών οργάνων στα καμαρίνια του Τσιτσάνη και της Μπέλλου. Δημιουργούνται επίσης ένας μικρός εκθεσιακός χώρος για το ρεμπέτικο τραγούδι και μικρό εντευκτήριο για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του πάρκου.
●Ανακαινίζονται τα πρώην γραφεία και τα στόχευτρα της Σκοπευτικής Εταιρείας για να φιλοξενούν βιβλιοθήκη, εικαστικά εργαστήρια και υπαίθριο θέατρο για τις ανάγκες της πόλης, ενώ θα βρει στέγη και το Σπίτι του Μικρασιάτη δίπλα στο Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, ως ένας ενιαίος διαδραστικός μουσικός χώρος.
●Μετατρέπεται το γήπεδο ποδοσφαίρου Κ3 σε γήπεδο μίνι στίβου που λείπει από την πόλη.
●Προβλέπεται ανάπλαση στα σιντριβάνια στην Πλατεία των 200.
●Δημιουργούνται χώροι υπαίθριας εκγύμνασης ενηλίκων καθώς και νέες υποδομές άθλησης για τα παιδιά.
●Τέλος, χώρος για τη δομημένη χρήση από τους ιδιοκτήτες ζώων.
Για την περιβαλλοντική αποκατάσταση του πάρκου προβλέπεται η φύτευση 180 δέντρων ικανού μεγέθους σε σημεία με αραίωση, αναπτύσσοντας έτσι περαιτέρω το πράσινο. Οι ελάχιστες κοπές δέντρων είναι απολύτως απαραίτητες για τη στατικότητα των κτιρίων.
Αυτή θα είναι η «επόμενη μέρα» για το πλέον εμβληματικό και πολύμορφο πάρκο της Αττικής. Μόνο έτσι θα είναι ουσιαστικά ανοιχτό στον κόσμο: Γεμάτο ζωή και με χρήση που δεν προσβάλλει τον χαρακτήρα και την ιστορικότητά του. Το έργο αυτό είναι πόθος όλων των Καισαριανιωτών και θα το υπερασπιστούν κόντρα στην υποβάθμιση και την εγκατάλειψη».
Eκατοντάδες άνθρωποι, κάτοικοι της περιοχής και μέλη φορέων, οργανώσεων και δημοτικών παρατάξεων συγκεντρώθηκαν από νωρίς το πρωί της Δευτέρας στην πλατεία Εξαρχείων, μετά το ανοιχτό κάλεσμα που απηύθυναν άτομα της περιφρούρησης, καθώς μηχανήματα βαρέως τύπου και αναβατόριο πέρασαν μέσα από την περίφραξη και ξεκίνησαν εργασίες κοπής των 72 δέντρων.
Η κίνηση αυτή ήρθε μετά την απόρριψη των ασφαλιστικών μέτρων –υπό τις ασφυκτικές πιέσεις της Ελληνικό Μετρό– και παρά το γεγονός ότι εκκρεμούσε η δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας επί της προσφυγής για διακοπή των εργασιών κατασκευής σταθμού του μετρό κάτω από την πλατεία, εξέλιξη που έθεσε σε επιφυλακή όσους νοιάζονται για ένας από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου της περιοχής.
Αντιδράσεις και... χημικά
Δικηγόροι από το Συντονιστικό για τη διάσωση των δέντρων μετέβησαν στο οικείο Α.Τ. Εξαρχείων για να ζητήσουν να τους επιδειχθούν οι προβλεπόμενες άδειες κοπής και οικοδομικών εργασιών, αντ' αυτών όμως, τους «ξεφορτώθηκαν» με κάποιο μνημόνιο συνεργασίας της Ελληνικό Μετρό με το υπουργείο Υποδομών.
Νωρίτερα μάλιστα, στην προσπάθειά τους να εμποδίσουν το συνεργείο να περάσουν μέσα από την περίφραξη, κάτοικοι σπρώχτηκαν με βία και δέχθηκαν χημικά από τις ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που παραμένουν στην περιοχή. Οι κάτοικοι με οργή και απογοήτευση, που φέρνει ακόμα και δάκρυα στα μάτια, παρακολουθούσαν, υπό τους ήχους μικροφωνικής, να συντελείται η αποψίλωση της πλατείας από δέντρα που πρόσφεραν τη σκιά τους δεκάδες χρόνια πίσω.
Παρεμβάσεις και δηλώσεις
Στην πλατεία βρέθηκαν νωρίτερα, η Ρωξάνη Μπέη από τον συνδυασμό του Χάρη Δούκα, ο Νάσος Ηλιόπουλος, ο Πέτρος Κωνσταντίνου και ο Δημήτρης Παπαχρήστου και ζήτησαν να τους δείξουν την άδεια για τις εκτελούμενες εργασίες.
«Βρεθήκαμε το πρωί στην πλατεία Εξαρχείων. Ζητάμε άμεσα να σταματήσουν οι εργασίες κοπής δένδρων. Ζητήσαμε τις άδειες και δεν πήραμε καμία απάντηση. Είμαστε ήδη στο ΑΤ Εξαρχείων για να καταθέσουμε μήνυση. Στην Αθήνα δεν περισσεύει ούτε ένα δένδρο», σημείωσε σε ανάρτηση του ο Νάσος Ηλιόπουλος.
Σύμφωνα με ανάρτηση της ομάδας «Όχι μετρό στην πλατεία Εξαρχείων», κάτοικοι, δικηγόροι και δημοτικοί σύμβουλοι «έκαναν παρέμβαση στον προϊστάμενο εισαγγελέα πρωτοδικών, μετά την κατάθεση της μήνυσης που υπεβλήθη στο ΑΤ Εξαρχείων, ζητώντας την παρέμβασή του για να σταματήσει το έγκλημα. Έπειτα από μεγάλη πίεση, ο εισαγγελέας ζήτησε χρόνο να ενημερωθεί για το ζήτημα. Η απάντησή του εκκρεμεί».
Λίγο αργότερα, έγινε γνωστό ότι η Εισαγγελία Πρωτοδικών προέβη σε σύσταση (χωρίς δεσμευτική ισχύ), ζητώντας την προσωρινή διακοπή του έργου του μετρό στα Εξάρχεια, μέχρι να διευκρινιστούν οι συνθήκες υπό τις οποίες γίνονται οι εργασίες κοπής δέντρων.
Σαφή θέση υπέρ της άμεσης διακοπής των εργασιών κοπής και της έναρξης διαβούλευσης «ακόμα και τώρα, την ύστατη στιγμή», πήρε και ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Αθηναίων, με ανάρτησή του στο Facebook, αφήνοντας αιχμή κατά της απερχόμενης διοίκησης που παραπέμπει στην υπόθεση με τα έργα στη Βασιλίσσης Όλγας. «Άλλο ένα τετελεσμένο της απερχόμενης δημοτικής αρχής. Από το πρωί κόβονται δέντρα στην πλατεία Εξαρχείων. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Κανένα χαμένο δέντρο...», αναφέρει μεταξύ άλλων ο Χάρης Δούκας.
Αντίστοιχου πνεύματος είναι και η άποψη που εκφράζει ο επικεφαλής της «Ανοιχτής Πόλης», προκρίνοντας λύση που περιλαμβάνει «και πράσινο και Μετρό και πλατεία στα Εξάρχεια... Η κυβέρνηση και η απερχόμενη Δημοτική Αρχή πρέπει να σεβαστούν την ετυμηγορία των δημοτών της πόλης και να μην δημιουργούν τετελεσμένα πριν την ανάληψη της διοίκησης του Δήμου από την νέα αρχή στις 1.1.2024. Είναι η δεύτερη μεθόδευση μετά την υπόθεση της Βασιλίσσης Όλγας», τονίζει με νόημα ο Κώστας Ζαχαριάδης.
«Να υπερασπιστούμε τον δημόσιο χώρο, το πράσινο, τις πλατείες μας», καλεί το ΜέΡΑ25 Αθήνας και σημειώνει:
«Σήμερα το πρωί, λίγο μετά τις 7πμ, συνεργεία υπεργολάβων, με παρουσία ισχυρής αστυνομικής δύναμης, ξεκίνησαν να κόβουν τα δέντρα στην Πλατεία Εξαρχείων.
Τα 72 δέντρα της πλατείας είναι ανάσα ζωής για τη γύρω περιοχή, για το κέντρο μιας πόλης που στερείται πρασίνου γενικότερα και το όποιο πράσινο υπάρχει είτε κόβεται, είτε ιδιωτικοποιείται.
Οι αντιδράσεις των κατοίκων είναι έντονες, η παρουσία των ΜΑΤ και της ΟΠΚΕ είναι προκλητική. Οφείλουμε όλες και όλοι να υπερασπιστούμε τον δημόσιο χώρο, το πράσινο στις γειτονιές μας, τις πλατείες μας».
→ Το απόγευμα, στις έξι και μισή, έχει προγραμματιστεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Εξαρχείων.
Από τον Νοέμβριο του 2022, τουλάχιστον 400 δέντρα, εντός του αστικού ιστού της Θεσσαλονίκης, έχουν κοπεί, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις κατοίκων και επιστημόνων, οι οποίοι κάνουν λόγο για "περιβαλλοντικό έγκλημα" και απαιτούν την άμεση διακοπή των σχετικών εργασιών.
Από την πλευρά της, η Δημοτική Αρχή, εξηγεί πως πρόκειται για μια οργανωμένη επιχείρηση απομάκρυνσης "βεβαιωμένα άρρωστων και επικίνδυνων δέντρων”, βασισμένη “σε ένα σχέδιο αναβάθμισης του αστικού πρασίνου”.
Πόσο, όμως, "πράσινη" είναι η κοπή χιλιάδων δέντρων σε μια πόλη με τα χαμηλότερα ποσοστά πρασίνου στην Ευρώπη;
Ο πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο ΑΠΘ και καθηγητής, ΑλέξανδροςΔημητρακόπουλος, ο επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ, Κώστας Νικολάου και η ΕλένηΙωαννίδου, μέλος του Δικτύου "SOSε τα δέντρα - Save trees", μίλησαν στο Magazine.
ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ 2.000 ΔΕΝΤΡΑ
Μέχρι στιγμής η κατάσταση στη Θεσσαλονίκη έχει ως εξής:
Οκτώβριος 2022: 175 σοφόρες ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών, κόπηκαν στην οδό Κρήτης, από τα συνολικά, 246 δέντρα της οδού
Μάρτιος 2023: 41 λεύκες κόπηκαν στο πάρκο Ρωμαϊκής Αγοράς
Απρίλιος 2023: Ξεκίνησε η κοπή 115 φτελιών στην Τσιμισκή και 260 στις οδούς Δελφών, Παπαναστασίου, Καραμανλή και Κωνσταντινουπόλεως στην Ανατολική Θεσ/νίκη
Χιλιάδες δέντρα έχουν υποστεί βαθύ κλάδεμα σε όλα τα παραπάνω μέρη
Με βάση τησύμβαση "Κλάδευσης – Φύτευσης 2021-2025" ύψους 2.819.864,16 €, που υπογράφηκε την 20η Απριλίου του 2022 ανάμεσα στο Δήμο Θεσσαλονίκης και τον ανάδοχο, συνολικά 2.000 "επικίνδυνα δέντρα" αναμένεται να απομακρυνθούν από τον αστικό ιστό μέχρι το τέλος του 2024 (κατά πολλούς ο αριθμός πιθανόν να ανέλθει στις 4.000), ενώ προγραμματίζονται συνολικά81.516 κλαδεύσεις.
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΟΝΤΩΣ ΓΙΑ ΑΡΡΩΣΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΔΕΝΤΡΑ;
Ωστόσο, όπως εξήγησαν στο Magazine έγκριτοι επιστήμονες, αποψιλώθηκαν ολόκληρες δενδροστοιχίες ενώ ο αριθμός των δέντρων με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας, που πράγματι έχρηζαν κοπής, ήταν πολύ μικρότερος.
"Πρόκειται για μια υπερβολική ενέργεια, και ως προς τη μαζικότητα των κοπών και ως προς την ταχύτητα της επιχείρησης. Τα δέντρα τα οποία κόπηκαν, έπρεπε να είναι πολύ λιγότερα. Και αυτό, γιατί, πρώτον η αντικατάστασή τους δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια, για να έρθουν τα νέα δέντρα στην ίδια κατάσταση (ύψος, φύλλωμα κλπ) με εκείνα τα οποία κόπηκαν, και δεύτερον πρέπει πάντα να φροντίζουμε ώστε το ισοζύγιο του άνθρακα, οι θερμοκρασίες, η κατακράτηση σκόνης από τα μεγάλα αυτά δέντρα, να μειώνονται όσο το δυνατόν λιγότερο" τόνισε ο πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο ΑΠΘ και καθηγητής, Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος.
"Στην οδό Κρήτης, ύστερα από γνωμάτευση τουΚαθηγητή Δασολογίας, κ. Θεοχάρη Ζάγκα, διαπιστώσαμε ότι από τα 175 δέντρα που κόπηκαν, μόνο τα 30 έπρεπε να κοπούν.
Στο πάρκο της Ρωμαϊκής Αγοράς, αντίστοιχα, όπου κόπηκαν 41 δέντρα, ύστερα από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για συλλήβδην κοπές, δασολόγοι μας ενημέρωσαν ότι μόνο τα 2-3 έχρηζαν κοπής. Να σημειώσουμε, μάλιστα, ότι την ημέρα της κοπής είχαμε οργανώσει καθιστική διαμαρτυρία και η αστυνομία απάντησε με 14 συλλήψεις" μας είπε η Ελένη Ιωαννίδου, από το Δίκτυο"SOSε τα δέντρα - Save trees".
Παράλληλα, δειγματοληπτικέςαυτοψίες* που πραγματοποίησαν σε σημεία των οδών Τσιμισκή, Δελφών και Παπανικολάου, ο Δρ Βιολογίας, Νίκος Νικήσιανης και ο Δασολόγος Μελετητής, Δημήτρης Τσιάρας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι,
"θα μπορούσε να απομακρυνθεί ένα ποσοστό της τάξης του 30% στα επόμενα 1-2 χρόνια, με κάποια από αυτά να πρέπει να απομακρυνθούν άμεσα, ενώ τα υπόλοιπα μπορούν να επιβιώσουν και άρα να αντικατασταθούν σταδιακά σε μεγαλύτερο βάθος (ενδεικτικά δεκαετία), ενώ ταυτόχρονα θα δέχονται τους κατάλληλους χειρισμούς και θα επαναξιολογούνται τουλάχιστον κάθε δύο έτη".
ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Η ΕλληνικήΔασολογικήΕταιρεία, το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, το ΓεωτεχνικόΕπιμελητήριο, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), η ΕλληνικήΟρνιθολογικήΕταιρεία καθώς και μεμονωμένοι επιστήμονες του κλάδου, έχουνταχθείκατά της εκτεταμένης αφαίρεσης πρασίνου από την πόλη, κρούωντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα προκύψουν σε μια ήδη περιβαλλοντικά επιβαρυμένη περιοχή.
"Η πόλη ξεγυμνώνεται σε μια περίοδο κλιματικής κρίσης, όπου τα προβλήματα είναι ήδη τεράστια. Να σας πω μόνο ότι, διεθνείς επιστημονικές έρευνες που έχουμε στη διάθεσή μας, έδειξαν ότι σε δύο ίδιους δρόμους με ίδια κτιριακή υποδομή, που στον έναν υπάρχουν δέντρα με πλούσιο φύλλωμα και από τις δύο πλευρές του πεζοδρομίου και στον άλλον δεν υπάρχουν δέντρα, αν μετρήσουμε τη θερμοκρασία την ίδια μέρα και την ίδια ώρα, θα διαπιστώσουμε ότι, ο δρόμος με τα δέντρα είναι κατά μέσο όρο 10 βαθμούς Κελσίου κάτω", εξήγησε ο επισκέπτης Καθηγητής Οικολογίας και Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας στο ΑΠΘ, Κώστας Νικολάου.
"Η διαβίωση στο ιστορικό κέντρο της πόλης κινδυνεύει να καταστεί ακόμα πιο ανυπόφορη" επισήμανε με σχετική ανακοίνωσή του και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ), αναφέροντας ότι, οι μαζικές κοπές δέντρων θα οδηγήσουν "στη μείωση της φυλλικής επιφάνειας, συνεπώς και του δροσισμού, δηλαδή της θερμοκρασιακής μείωσης στην πόλη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της εξατμισοδιαπνοής των φύλλων".
Παράλληλα, "θα ελαττωθεί και η συγκράτηση του νερού από τα φύλλα των δέντρων κατά τις έντονες εαρινές και καλοκαιρινές βροχοπτώσεις, εντείνοντας τον κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων στην πόλη".
"Μιλάμε για την κοπή χιλιάδων δέντρων, τη στιγμή που η συγκέντρωσηαιωρούμενωνσωματιδίων στο κέντρο της πόλης έχει κριθεί ως εξαιρετικά υψηλή, με τα περισσότερα να προέρχονται τα φρένα και τα λάστιχα των αυτοκινήτων. Τα δέντρα, ως γνωστόν, κατακρατούν τετοιου είδους αιωρήσεις, επομένως μια τέτοιου είδους επέμβαση σε νευραλγικά σημεία της πόλης, ειλικρινά θα έχει πολύ αρνητικό αποτύπωμα", συμπλήρωσε ο κ. Δημητρακόπουλος.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ο σημαντικότερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), καθώς συνδέεται τόσο με την εκδήλωση, κυρίως αναπνευστικών, ασθενειών όσο και με την πρόωρη θνησιμότητα.
Στην Ελλάδα, μόνο το 2020, η ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν υπεύθυνη για το θάνατο 11.620 συμπολιτών μας, σύμφωνα με την έκθεση τουΕυρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) με θέμα "Η ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη".
Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη κατατάσσονται στις πόλεις με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση επιβλαβών αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, τη στιγμή που η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο κυμαίνεται σε πολύ χαμηλάεπίπεδα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η αναλογία για τη βιωσιμότητα των πόλεων υπολογίζεται περίπου στα 8-10 τ.μ/ανά κάτοικο ενώ το πράσινο της Θεσ/νικης υπολογίζεται σε λιγότερο από 2 τ.μ/ανά κάτοικο καιτης Αθήνας ακόμα χαμηλότερα.
"Μα καλά, αυτά δεν τα γνώριζε ο Δήμος;"
Όπως προέκυψε από την συζήτησή μας με τους αρμόδιους επιστήμονες και όπως άλλωστε καταγγέλλεται στην ανακοίνωση του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περ/ντος του ΑΠΘ, η επέμβαση του Δήμου στο πράσινο της Θεσσαλονίκης έγινε "χωρίς την επίσημη έγκριση φορέων που απασχολούν επιστήμονες δασολόγους, οι οποίοι είναι οι μόνοι αρμόδιοι που έχουν το γνωστικό υπόβαθρο να εκπονήσουν σχετικές μελέτες, να επιβλέψουν τη σωστή εφαρμογή τους και να παρακολουθούν την εξέλιξη του αστικού πρασίνου".
"Ο εργολάβος που έχει αναλάβει την επιχείρηση ούτε επιστήμονες έχει ούτε αυτοί που εκτελούν τα έργα έχουν ιδεά πως πρέπει να γίνουν" εξήγησε ο κ. Νικολάου."Παραδείγματος χάρη, οι κλαδεύσεις που γίνονται, γίνονται κατά το δοκούν. Δεν συνάδουν καθόλου με τους κανόνες του κλαδέματος στη Δασολογία", πρόσθεσε.
Και το φοβερό ποιό είναι; Ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει πρωτόκολλο διαχείρισης πρασίνου, το οποίο είναι πάρα πολύ σωστό. Ποιό είναι το θέμα; Ότι ποτέ δεν ακολούθειται", κατέληξε.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ;
Στην Αθήνα εξελίσσονται παρόμοιες επεμβάσεις σε μεγάλα δημόσια πάρκα, όπως στην ΑκαδημίαΠλάτωνος και το ΠεδίοντουΆρεως, καθώς και σε γειτονιές, ιδιαίτερα σε εκείνες, που προβλέπεται να ενταχθούν στη νέα γραμμή 4 του Μετρό.
Αν και η διαχείριση του αστικού πρασίνου στον Δήμο της Αθήνας αξίζει ξεχωριστή έρευνα και αναφορά, να σημειώσουμε μόνο ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα, αρκετές από τις επεμβάσεις σε δημόσιους χώρους πρασίνου που έχουν στόχο την "αναβάθμισή τους", έχουν προκαλέσεις τις αντιδράσεις των κατοίκων, καθώς επανέρχεται η συζήτηση για κοπές δέντρων επανέρχεται, εκεί που οι αρμόδιοι διατείνονταν, μέχρι πρόσφατα, ότι πρόκειται για "fake news".
Από την πλευρά του ο Διευθυντής Πρασίνου και Αστικής Πανίδας του Δήμου Αθηναίων, ΚυριακάκηςΔημήτριος, υποστήριξε, μιλώντας στο Magazine, ότι
"Οι όγκοι του τσιμέντου στην πόλη απαιτούν τηναύξησητουπρασίνου. Και αυτός είναι ο στόχος μας. Βέβαια, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν χώροι στα πεζοδρόμια για έξτρα δέντρα, αλλά συνεχίζουμε με τα πάρκατσέπης και το επόμενο διάστημα στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένας μεγάλος χώρος πρασίνου περίπου 1.000 στρεμμάτων στον Ελαιώνα, καθώς και να ολοκληρωθούν οι εργασίες στο Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδί - Ιλισίων, που βρίσκονται σε εξέλιξη".
Απαντώντας στις ανησυχίες των πολιτών σχετικά με τις επικείμενες κοπές, εξήγησε ότι,
Εμείς επικεντρωνόμαστε στη συντήρησητωνδέντρων, με κλάδεμα και περιποίηση. Κοπές πραγματοποιούμε, μόνο μετά από σοβαρή απαίτηση ή αν τίθεται σε κίνδυνο η διαβίωση των πολιτών. Κατά τα άλλα, η αφαίρεση δέντρων από σημεία, που πχ. θα φιλοξενήσουν σταθμούς του Μετρό, οφείλεται σε μια γενικότερη πολιτική που λέει ότι "το Μετρό θα προσφέρει, θα ωφελήσει τη γειτονιά και τους κατοίκους της, οπότε θυσιάζουμε, έτσι, μερικά δέντρα".
Σημειώνεται ότι για τις 375κοπές στην οδό Τσιμισκή και σε δρόμους της Ανατολικής Θεσ/νικης, το Δίκτυο "SOSε τα δέντρα - Save trees" προσέφυγε στο Δικαστήριο, καταθέτοντας αίτημααναστολής των εργασιών. Η εκδίκαση του αιτήματος αναστολής ξεκίνησε την Πέμπτη 25 Μαΐου, ωστόσο η Δημοτική Αρχή αγνόησε, όπως καταγγέλλεται, τη δικαστική διαδικασία και προχώρησε σε κοπές δέντρων, την ίδια κιόλας ημέρα. Όπως πληροφορηθήκαμε, η απόφαση του Δικαστηρίου αναμένεται εντός ημερών. *Οι δειγματοληπτικές αυτοψίες είναι στη διάθεση του Magazine
Για πλήρη περιβαλλοντική καταστροφή κάνουν λόγο πολίτες, στη διάνοιξη του δρόμου στο 9ο χιλιόμετρο Καστελίου - Χερσονήσου, στο ύψος του οικισμού Άγνος του Δήμου Μινώα Πεδιάδος.
Πρόκειται για τον δρόμο που θα ενώσει το Καστέλι με τον ΒΟΑΚ, ωστόσο στο μέσο περίπου της διαδρομής κάποιοι αποφάσισαν να... ισοπεδώσουν ό,τι βρίσκουν μπροστά τους, προκειμένου, αυθαίρετα, να περάσουν από εκεί τα μηχανήματα, ενώ κάλλιστα μπορεί να βρεθεί άλλη διαδρομή.
Οπως καταγγέλλουν, κόβονται χωρίς κανέναν λόγο πανύψηλα αιωνόβια πλατάνια και πρίνοι, ενώ η πηγή που υπάρχει στο σημείο και υδρεύει τον οικισμό, προστατεύτηκε την τελευταία στιγμή, μετά από παρέμβαση της αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Ωστόσο κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τα πανέμορφα δέντρα.
Οι πολίτες ζητούν παρέμβαση των αρχών ώστε να γίνει αυτοψία και να προστατευτεί το φυσικό κάλλος της περιοχής και κυρίως να σταματήσει η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας της πανέμορφης περιοχής.
Κλιμάκιο της Δ/νσης Δασών θα μεταβεί σήμερα στο σημείο για αυτοψία, σε συνεννόηση με την κατασκευάστρια εταιρία, ώστε να βρεθεί εναλλακτική λύση.
Τα κοάλα που ζουν σε ένα νησί στα ανοικτά της νότιας ακτής της Αυστραλίας πεθαίνουν από την πείνα, καθώς οι κάτοικοι έχουν κόψει πολλά δέντρα για να προστατευθούν από τις δασικές πυρκαγιές με αποτέλεσμα να καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον και τη βασική πηγή διατροφής των μαρσιποφόρων ζώων.
Η Γουέντι Χέντρικσεν, που εργάζεται σε ένα καταφύγιο ζώων στο νησί Ρέιμοντ που βρίσκεται στα ανοικτά της πολιτείας Βικτόρια, δήλωσε ότι κάθε εβδομάδα φτάνει στο κέντρο αυτό τουλάχιστον ένα κοάλα που κινδυνεύει να πεθάνει από την πείνα.
«Η κατάσταση επηρεάζει τα κοάλα σε όλη την πολιτεία, όχι μόνο στο νησί Ρέιμοντ», εξήγησε η Χέντρικσεν.
«Απλώς είναι πιο προφανές εδώ διότι υπάρχει μόνο ένα κέντρο στο οποίο έρχονται όλα τα κοάλα και είμαστε σε θέση να δούμε πιο ξεκάθαρα το πρόβλημα», πρόσθεσε.
Στο νησί Ρέιμοντ ζουν περίπου 250 κοάλα και 470 άνθρωποι.
Η Αυστραλία είναι αντιμέτωπη με ξηρασία αυτή την περίοδο, αν και η κατάσταση είναι πιο δύσκολη πιο βόρεια, στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας.
Ωστόσο σε μια προσπάθεια να προληφθούν οι ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές οι κάτοικοι κόβουν πολλά δέντρα, γεγονός που απειλεί την επιβίωση των κοάλα, τα οποία τρέφονται κυρίως από φύλλα ευκάλυπτου.
Τα κοάλα συνήθως ζουν κοντά στην ακτογραμμή της Αυστραλίας, όμως μεταφέρθηκαν και σε άλλες περιοχές, όπως το νησί Ρέιμοντ, προκειμένου να γλιτώσουν από τους Ευρωπαίους εποίκους οι οποίοι τα σκότωναν για τη γούνα τους με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν με εξαφάνιση.