Όπως ανακοινώθηκε το βράδυ της Παρασκευής 29 Απριλίου 2022, η Γερμανία προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης της Χάγης εναντίον της Ιταλίας για δεύτερη φορά μετά το 2008 επικαλούμενη ότι η Ιταλία συνεχίζει να επιτρέπει την άσκηση αξιώσεων αποζημίωσης στα εθνικά δικαστήρια, παρά την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης της Χάγης (International Court of Justice) στις 3 Φεβρουαρίου 2012 και ότι αυτό παραβιάζει το δικαίωμα του Βερολίνου στην κρατική ασυλία.. Ο στόχος της αμετανόητης Γερμανίας είναι σαφής και διπλός: να εμποδίσει τα Ιταλικά Δικαστήρια να εκδώσουν αποφάσεις κατάσχεσης περιουσίας του γερμανικού δημοσίου προς αποζημίωση των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας και να σταματήσει την έκδοση νέων αποφάσεων υπέρ των θυμάτων του ναζισμού.

Υπενθυμίζουμε ότι η Γερμανία είχε προσφύγει εναντίον της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 2008. Η δίκη (προφορική διαδικασία) έλαβε χώρα από τις 12 έως τις 16 Σεπτεμβρίου 2011 και η Ελλάδα συμμετείχε ως παρεμβαίνουσα (μη διάδικο μέρος) κατόπιν επίσημου αιτήματός της το οποίο κατατέθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2011 κι έγινε αποδεκτό από το Διεθνές Δικαστήριο με διάταξή του στις 4/15 Ιουλίου 2011.  Πληρεξούσιος της Ελληνικής Δημοκρατίας ήταν ο Καθηγητής Στέλιος Περράκης, ενώ στην ελληνική νομική ομάδα συμμετείχαν, επίσης, ο Καθηγητής Αντώνης Μπρεδήμας και η Λέκτορας (τότε) Μαρία – Ντανιέλλα Μαρούδα.

Είχα την τιμή να εκπροσωπώ το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και έζησα από κοντά, από την πρώτη μέρα, την ιστορική αυτή διαδικασία. Παράλληλα, συμμετείχα, μαζί με άλλους Έλληνες συναγωνιστές σε σημαντικές εκδηλώσεις εκτός του Δικαστηρίου, τις οποίες οργάνωσε η Ομάδα “ΑΚ Distomo” από το Αμβούργο, σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία και άλλους φορείς. Στόχος των παρεμβάσεων αυτών ήταν η έκφραση διεθνιστικής αλληλεγγύης στα θύματα του Διστόμου και των άλλων ελληνικών Ολοκαυτωμάτων, η ενημέρωση της κοινής γνώμης και η στήριξη του αγώνα για Δικαιοσύνη. Είναι χαρακτηριστικά τα συνθήματα που φωνάξαμε στους δρόμους της Χάγης εκείνες τις μέρες, Γερμανοί, Ολλανδοί και Έλληνες συναγωνιστές: «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση», «άμεση αποζημίωση όλων των θυμάτων του εθνικοσοσιαλισμού» και «όχι κρατική ασυλία για τα εγκλήματα των Ναζί - έξω (η γερμανική κυβέρνηση) από τη Χάγη!».
 
Στη μνήμη μου έχει αποτυπωθεί έντονα η εξαιρετική εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο της Χάγης, παράλληλα με τη διεξαγωγή της δίκης, την οποία είχαν οργανώσει η Διεθνής Αμνηστία Ολλανδίας και η Ομάδα “ΑΚ Distomo” από το Αμβούργο με κύριο ομιλητή τον διεθνούς φήμης Γερμανό Καθηγητή Διεθνούς Δικαίου Δρ. Michael Bothe. Η ποιότητα των επιχειρημάτων του, η ρητορική του ικανότητα αλλά και το γεγονός ότι αυτός, ένας Γερμανός, δεν δίστασε να καταρρίψει πλήρως τα επιχειρήματα της Γερμανίας με έκανε να αναρωτηθώ γιατί, άραγε, δεν είχε κληθεί να στηρίξει την ελληνική νομική ομάδα στο δύσκολο έργο της… Ας ελπίσουμε ότι θα κληθεί αυτή τη φορά!

Η Γερμανία στην επιχειρηματολογία της κατά την πρώτη μέρα της διαδικασίας προσπάθησε να απορρίψει το προβάδισμα του Ανθρωπιστικού Δικαίου εντός του Διεθνούς Δικαίου, εκφράζοντας την άποψη της απόλυτης εφαρμογής, χωρίς εξαίρεση,  του προνομίου της κρατικής ασυλίας - ετεροδικίας. Υποστήριξε δηλαδή ότι καμία υπόθεση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται διαφορετικά (δηλαδή να εξαιρείται της εφαρμογής της αρχής της ετεροδικίας), ακόμα κι αυτές που παραβιάζουν τα πιο θεμελιώδη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στρέφονται εναντίον της ανθρωπότητας («jus cogens»). Η Γερμανία προχώρησε, μάλιστα, ακόμα πιο πέρα, δείχνοντας την προϊούσα ηθική έκπτωση του γερμανικού κράτους: προειδοποίησε (ή καλύτερα απείλησε) ότι στην περίπτωση που γίνουν δεκτές οι αποφάσεις των Ιταλικών Δικαστηρίων, που δικαιώνουν τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, ο πλανήτης θα βυθισθεί στο χάος και θα υπάρξει παγκόσμια αναρχία! Το Διεθνές Δικαστήριο δέχθηκε, ουσιαστικά, τον εκβιασμό της ισχυρής Γερμανίας αλλά στην πράξη συνέβη το ακριβώς αντίθετο από αυτό που επικαλούνταν η Γερμανία: η μη απόδοση Δικαιοσύνης στα θύματα του ναζισμού και ο μη έμπρακτος σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου κινδυνεύει να βυθίσει σήμερα τον πλανήτη στο χάος!

Όμως, παρά την απόφαση της Χάγης, η Ιταλική Δικαιοσύνη απέδειξε το υψηλό της κύρος. Με ιστορικές αποφάσεις τους τα Ιταλικά Δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένου του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας (Οκτώβριος 2014), δεν δέχθηκαν το σχετικό νόμο της Ιταλικής Βουλής, που επιχειρούσε την εφαρμογή της απόφασης της Χάγης και απέρριψαν εκ νέου την απόλυτη εφαρμογή της αρχής της ετεροδικίας, η οποία προσβάλλει τόσο το Ιταλικό Σύνταγμα όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ακολούθησε, δε, ο Ιταλικός Άρειος Πάγος με την πολύ σημαντική απόφασή του της 3ης Σεπτεμβρίου 2019 με την οποία απέρριψε όλους τους ισχυρισμούς της Γερμανίας και άνοιξε διάπλατα το δρόμο για τη δικαίωση των θυμάτων του Διστόμου δικαιώνοντας τον πρωτοπόρο της δικαστικής διεκδίκησης Γιάννη Σταμούλη και τον δικηγόρο Φλωρεντίας Γιόακιμ Λάου που πέτυχε τις σημαντικές αυτές αποφάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την απόφαση του Δ.Δ. της Χάγης, χάρη στις γενναίες αποφάσεις της Ιταλικής Δικαιοσύνης, έχουν κατατεθεί στην Ιταλία μετά τις 3.2.2012  περισσότερες από 25 νέες αγωγές αποζημίωσης κατά του γερμανικού κράτους για εγκλήματα του Γ' Ράιχ κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σε πολλές από αυτές τις υποθέσεις, τα δικαστήρια έχουν διατάξει τη Γερμανία να καταβάλει αποζημίωση, ενώ σε δύο τέτοιες υποθέσεις Ιταλικά Δικαστήρια προσπαθούν να κατασχέσουν ακίνητα του Γερμανικού Δημοσίου στη Ρώμη.

Η νέα προσφυγή της Γερμανίας εναντίον της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αποτελεί αναμφισβήτητα σημαντική εξέλιξη που αφορά και την Ελλάδα και δικαιώνει όσους υποστηρίζαμε ότι το θέμα δεν έχει κλείσει! Και εκθέτει τη χώρα μας που δεν έχει προχωρήσει αποφασιστικά στη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών. Ταυτόχρονα η σθεναρή στάση της Ιταλικής Δικαιοσύνης στην προάσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απέναντι στα κελεύσματα της κρατικής εξουσίας, υπενθυμίζει σε μας τους Έλληνες, άμεσα θύματα και απογόνους θυμάτων της ναζιστικής κατοχής, ότι πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα και να δώσουμε και στην Ελληνική Δικαιοσύνη την ευκαιρία μέσω της άσκησης αγωγών, να σταθεί στο ύψος της Ιταλικής Δικαιοσύνης.

Αλλά και η Ελληνική Δημοκρατία οφείλει να ζητήσει επισήμως να παρέμβει στη δίκη της Γερμανίας εναντίον της Ιταλίας στη Χάγη και να στείλει την κατάλληλη νομική αντιπροσωπεία με ισχυρή στήριξη, αφού -ας μη το ξεχνάμε- στην Ιταλία συνεχίζεται ο δικαστικός αγώνας της υπόθεσης του Διστόμου εξαιτίας του οποίου και προκλήθηκε η προηγούμενη προσφυγή της Γερμανίας στη Χάγη. Παράλληλα οφείλει η ελληνική κυβέρνηση να άρει πλήρως τα δικαστικά εμπόδια (δικαστικό ένσημο για αγωγές θυμάτων, αλλαγή του άρθρου 923 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που αποτελεί κατάλοιπο της δικτατορίας του Μεταξά, κ.α.) διευκολύνοντας την πρόσβαση των θυμάτων των ελληνικών Ολοκαυτωμάτων σε δίκη και δικαστή, όπως επιτάσσει ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου!

Αναμφισβήτητα, ο αγώνας για Δικαιοσύνη κι Αποζημίωση μπαίνει σε μια ενδιαφέρουσα και κρίσιμη φάση. Η Γερμανία μετά την μονομερή και αντίθετη με τις Διεθνείς Συνθήκες απόφασή της για τον περαιτέρω επανεξοπλισμό της προχωρά σε νέα πρόκληση επιχειρώντας, κυνικά και απροκάλυπτα, να μπλοκάρει τη δικαίωση των Ιταλών και Ελλήνων θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας. Αποδεικνύει, έτσι, ότι δεν της αξίζει ο ρόλος της ηγέτιδας δύναμης της Ευρώπης αλλά η περιφρόνηση όσων πιστεύουν στην ισχύ της Ηθικής και του Δικαίου απέναντι στο δίκαιο της ισχύος.

Ο ελληνικός και ο ιταλικός λαός πρέπει να κινητοποιηθούν για να αναγκάσουν όλους τους εμπλεκόμενους – και ιδίως τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας – να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων!

* Δρ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου. Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Πηγή: tvxs.gr

Πρόσκληση σε σημαντική εκδήλωση, που οργανώνει η Aδελφότητα Ηπειρωτών Αργυρούπολης για τα Μαρτυρικά Χωριά της Ηπείρου την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2016, στις 7 μ.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο Μίκης Θεοδωράκης




ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ:







  «Η Μαρτυρική Ήπειρος πρωτοπόρος στην Αντίσταση, τη Θυσία και τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών».

Αριστομένης Συγγελάκης*:

«Από τον Απρίλη του 1941 ένα κύμα μαύρης σκλαβιάς εσκέπασε την Ελλάδα. Και είναι τούτη η πιο σκληρή, η πιο απάνθρωπη, η πιο αιμοβόρα, η πιο αποπνιχτική σκλαβιά απ’ όσες γνώρισε ως τώρα η πολυβασανισμένη χώρα μας στα τρεις χιλιάδες χρόνια της τρικυμισμένης ιστορίας της». Δημήτρης Γληνός, «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ».

Την Κυριακή 6 Απριλίου 1941, στις 5.15 τα ξημερώματα, η Ελλάδα δέχεται την επίθεση του Γ’ Ράιχ, «μετά από 158 μέρες νικηφόρου αγώνα των Ελλήνων κατά των Ιταλών».[1] Η γενναία αντίσταση των Ελλήνων, ιδίως στα οχυρά της Γραμμής Μεταξά, καταπλήσσει τους πάντες. Όμως οι Γερμανοί, επωφελούμενοι της απροσδόκητα γρήγορης κατάρρευσης της Γιουγκοσλαβίας,  παρακάμπτουν τα οχυρά και στις 8 Απριλίου εισέρχονται σε ελληνικό έδαφος.

Στις 9 Απριλίου ο αγκυλωτός σταυρός, το σύμβολο της καταπίεσης και της βαρβαρότητας, κυματίζει στον Λευκό Πύργο σημαίνοντας την έναρξη της Κατοχής, μίας περιόδου φοβερού μαρτυρίου αλλά και ασύλληπτου μεγαλείου του ελληνισμού.
 
Η ιταμή συνθηκολόγηση και η «αυθόρμητη Αντίσταση»[2]

Στις 20 Απριλίου ο Στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου και μία ομάδα ανώτατων στρατιωτικών του 1ου και 3ου Σώματος Στρατού παραβαίνοντας τον όρκο τους και τις ρητές εντολές του Γενικού Επιτελείου και της ελληνικής κυβέρνησης προσφέρουν στον εορτάζοντα Χίτλερ ένα ανέλπιστο δώρο γενεθλίων: την ατιμωτική πράξη συνθηκολόγησης με το Γ’ Ράιχ.

Ο Τσολάκογλου και αρκετοί από τους στασιαστές θα ανταμοιφθούν αργότερα από τους Γερμανούς, καθώς στις 29 Απριλίου 1941 διορίζονται από τους κατακτητές Γερμανούς ως Πρόεδρος και μέλη, αντίστοιχα, της πρώτης κυβέρνησης του νεοσύστατου κρατικού φασιστικού εκτρώματος της «Ελληνικής Πολιτείας», ενώ η νόμιμη κυβέρνηση Τσουδερού βρισκόταν στην Κρήτη. Αξίζει να σημειωθεί η γενναία άρνηση του Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου να ορκίσει την δωσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου – μία δημοκρατικά υπεύθυνη και εθνικά υπερήφανη στάση που επέφερε την καθαίρεσή του.

Στις 27 Απριλίου η Βέρμαχτ εισέρχεται στην Αθήνα και συναντά άδειους δρόμους και κατάκλειστα σπίτια, ενδεικτικό των αισθημάτων του ελληνικού λαού, με μόνη εξαίρεση τα μέλη της γερμανικής παροικίας στην Αθήνα κι ελάχιστους Έλληνες. Ο αγκυλωτός σταυρός κυματίζει στον ιερό βράχο της Ακρόπολης.

Μία ύβρις, που δεν θα μείνει αναπάντητη: ένα μήνα μετά, το βράδυ της 30ης προς την 31η Μαΐου 1941, οι πρωτοετείς φοιτητές Απόστολος Σάντας και Μανώλης Γλέζος κατεβάζουν τη μισητή σβάστικα από την Ακρόπολη. Είχε προηγηθεί στις 2 Μαΐου η θυσία του δεκαεφτάχρονου μαθητή του Βαρβακείου Μάθιου Πόταγα, ο οποίος σε μία σπάνιου θάρρους και συμβολισμού ενέργεια, λίγο έξω από τη Βυτίνα, μπήκε μπροστά, μόνος και άοπλος, και σταμάτησε, με τίμημα τη ζωή του, την προελαύνουσα μεραρχία «Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ». Πρόκειται για την πρώτη στην Ελλάδα και μία από τις κορυφαίες αντιστασιακές πράξεις στην Ευρώπη[3].

Πολύ γρήγορα, ο αντιστασιακός πυρετός κυριεύει την Ελλάδα: δεκάδες αντιστασιακές ομάδες και οργανώσεις θα σχηματιστούν στις πρώτες μέρες της Κατοχής αψηφώντας την τρομοκρατία του Άξονα. Η Ενωμένη Εθνική Αντίσταση, με καθολικό χαρακτήρα και παλλαϊκή συμμετοχή, δεν θα αφήσει σε χλωρό κλαρί τους κατακτητές μέχρι την συντριβή του Άξονα και την απελευθέρωση της Ελλάδας, της Ευρώπης και της ίδιας της Γερμανίας από το ναζιστικό ζυγό. Ανάμεσα στα επιτεύγματα της Εθνικής μας Αντίστασης είναι και η πρώτη, πανευρωπαϊκά, απεργία των δημοσίων υπαλλήλων, νικηφόρα μάλιστα, από 12-22 Απριλίου 1942 σε Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα και Θεσσαλονίκη!
 
Ο ηρωισμός των Ελλήνων και οι ευθύνες του Μεταξά

Παρά τις καταστροφικές αυταπάτες του δικτάτορα Μεταξά ο κύβος έχει ριφθεί πολύ νωρίς: στις 13 Δεκεμβρίου 1940, ο Χίτλερ ζητά την προετοιμασία του σχεδίου «Μαρίτα» και, λίγες μέρες μετά, στις 18.12.1940, την προετοιμασία του σχεδίου Μπαρμπαρόσα[4]. Αν και καταβλήθηκε προσπάθεια εξωραϊσμού των επιλογών του φασιστικού ελληνικού καθεστώτος, είναι γεγονός ότι η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο με πλημμελή προετοιμασία: χωρίς σύγχρονο και επαρκές πολεμικό υλικό, χωρίς ούτε μία μονάδα αρμάτων και με ελάχιστα αεροπλάνα αλλά και χωρίς αντιαρματικά και αντιαεροπορικά, με ανεπαρκές πυροβολικό και μηχανοκίνητα μέσα, χωρίς σιδηροδρομικό και οδικό δίκτυο στην Ήπειρο και ένα μόνο αεροδρόμιο, των Ιωαννίνων, την ώρα που οι Ιταλοί είχαν θωρακίσει την καταληφθείσα απ’ αυτούς Αλβανία και κατασκευάσει εκεί σύγχρονα έργα υποδομής για να διευκολύνουν την εκστρατεία τους. Ακόμη και το εμβληματικό έργο του δικτατορικού καθεστώτος Μεταξά, η δημιουργία της ομώνυμης ισχυρής οχυρωματικής γραμμής, έμεινε ημιτελές![5]

Ο Μεταξάς, πράγματι, προσπάθησε να αποσοβήσει την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο. Όμως πέτυχε το ακριβώς αντίθετο: και την επίθεση του Άξονα δεν μπόρεσε να αποτρέψει αλλά και την επαρκή υποστήριξη των Βρετανών δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει. Είναι γεγονός ότι η δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας δυσκόλευε την πολεμική της προετοιμασία, ενώ και οι Βρετανοί, με έναν κυνισμό που σοκάρει, αντιμετώπιζαν από κάποια στιγμή και μετά την Ελλάδα ως χαμένη υπόθεση, λόγω και των αντιφατικών μηνυμάτων του ελληνικού φασιστικού καθεστώτος.

Ο Μεταξάς δεν κατόρθωσε να γίνει εθνικός ηγέτης - παρέμεινε δικτάτορας έως το τέλος: ακόμα και τις πρώτες, κρίσιμες μέρες, της ιταλικής επίθεσης προέβη με τέχνασμα στον καταστροφικό αφοπλισμό της Κρήτης (για να μην υπάρξει μελλοντική εξέγερση των Κρητών εναντίον του!) και δεν απελευθέρωσε, ως όφειλε, ούτε και τότε, τους χιλιάδες πολιτικούς κρατούμενους, οι οποίοι, παραμερίζοντας τις διαφορές τους με το δικτατορικό καθεστώς, ζητούσαν εναγωνίως να πολεμήσουν για την ελευθερία της πατρίδας τους.

Η αυταπάρνηση της γυναικών της Ηπείρου, που μετέφεραν στις πλάτες τους πολύτιμα για το στρατό εφόδια μέσα στα αδιάβατα από το χιόνι βουνά της Πίνδου, κάλυψε τις κραυγαλέες αδυναμίες της κρατικής προετοιμασίας και η απαράμιλλη γενναιότητα των Ελλήνων φαντάρων, που με μοναδικό ενθουσιασμό έσπευδαν στο μέτωπο, τις ελλείψεις όπλων και τα λάθη του αμυντικού σχεδιασμού! Δεν ήταν όμως δυνατό να γείρουν την πλάστιγγα υπέρ της Ελλάδας.
 
Η «μεγάλη νύχτα» της Κατοχής

Η Κατοχή αποτέλεσε, αναμφισβήτητα, την χειρότερη περίοδο της σύγχρονης Ελλάδας και την απαρχή των φοβερότερων δεινών για τον ελληνισμό. Η λεηλασία του εθνικού πλούτου και η πλήρης αποδιάρθρωση της Εθνικής μας Οικονομίας, η καταστροφή των υποδομών, η ληστεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, αλλά, πάνω απ’ όλα, οι εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι από πείνα, εκτελέσεις, ασθένειες, βασανιστήρια, άφησαν βαθύ το αποτύπωμά τους και υπονόμευσαν την πορεία της χώρας για δεκαετίες.

Ο Εμφύλιος, οι βάσεις του οποίου τέθηκαν στη διάρκεια της Κατοχής, ολοκλήρωσε την καταστροφή. Κι όμως, ο λαός μας δεν υποτάχθηκε˙ πύκνωσε από την πρώτη μέρα τις γραμμές των αντιστασιακών οργανώσεων  και πάλεψε  με αυτοθυσία για την λευτεριά του. Δεν λύγισε ούτε όταν οι Γερμανοί κορύφωσαν την τρομοκρατία εις βάρος του, με τα διαβόητα Τάγματα Ασφαλείας που ίδρυσε στις 7 Απριλίου 1943 η κατοχική δωσιλογική κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη, στρέφοντας Έλληνες εναντίον Ελλήνων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ρίζες της σημερινής εξαιρετικά δεινής θέσης της χώρας μας βρίσκονται, αναμφίβολα, στην Κατοχή! Στην πρωτοφανή απώλεια σε ανθρώπινες ζωές και την καθολική καταστροφή της χώρας αλλά και στο γεγονός ότι η Κατοχή κληροδότησε στην μεταπολεμική Ελλάδα μία, σε σημαντικό βαθμό, ένοχη για το παρελθόν της άρχουσα τάξη, που η κυριαρχία της εδραζόταν οργανικά στις σχέσεις εξάρτησης από τον ξένο παράγοντα[6].

Αυτό δεν απαλλάσσει το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας από τις κολοσσιαίες ευθύνες του για το Μνημόνιο και την φοβερή δοκιμασία στην οποία υποβάλλεται εδώ και έξι ολόκληρα χρόνια ο λαός μας. Το αντίθετο! Οι μετακατοχικές κυβερνήσεις, με ελάχιστες τιμητικές εξαιρέσεις, ευθύνονται επιπλέον και γιατί δεν διεκδίκησαν συστηματικά, σθεναρά και αποτελεσματικά, τις γερμανικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις.
 
Αργεί το χάραμα της δικαίωσης;

Όμως και η σημερινή κυβέρνηση, παρά τις ρητές της δεσμεύσεις, δεν τολμά να προχωρήσει στη διεκδίκηση, αν και το θέμα έχει πλέον ωριμάσει όσο ποτέ και τα επιχειρήματα και τεκμήρια υπέρ των ελληνικών αξιώσεων είναι συντριπτικά. Είναι ενδεικτικό ότι έχουν παρέλθει περισσότερα από είκοσι χρόνια από την τελευταία φορά που επιδόθηκε ρηματική διακοίνωση προς τη γερμανική κυβέρνηση (στις 14.11.1995 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου), ενώ παράλληλα εκκρεμεί η εκτέλεση των αμετάκλητων δικαστικών αποφάσεων της ελληνικής Δικαιοσύνης υπέρ των θυμάτων του Διστόμου, του Αιγίου και της Κρήτης.

Αν δεν τεθεί τώρα το ζήτημα, που ο λαός μας δοκιμάζεται σκληρά και δικαίως αξιώνει από τους κυβερνώντες να διεκδικήσουν τα δίκαιά του, πότε θα τεθεί; Αλήθεια, δεν έχουν κατανοήσει ότι, όπως έχει διαχρονικά αποδειχθεί,η ελληνική αναβλητικότητα στη διεκδίκηση εκλαμβάνεται από τη Γερμανία ως αδυναμία; Είναι ενδεικτικό ότι, παρά τις προσπάθειες της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, δεν προχωρά ούτε καν η υλοποίηση της πρότασης για αποστολή κλιμακίου της Βουλής των Ελλήνων στα Κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών, με πρώτο το γερμανικό - μία ουσιαστική πράξη για την περαιτέρω διεθνοποίηση του ζητήματος.[7]

Μοιάζει ωσάν η κυβέρνηση και η Βουλή να φοβούνται τη Γερμανία ή να μη θεωρούν «κατάλληλη» τη συγκυρία. Αν ακολουθήσουμε όμως αυτό το σκεπτικό, ποτέ δεν θα είναι «κατάλληλη» η συγκυρία για διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, όσο είμαστε υπό καθεστώς διεθνούς ασφυκτικού, πολιτικού και οικονομικού, ελέγχου. Αλλά, αντίθετα, αυτός είναι ο λόγος να ξαναθέσουμε ως στρατηγικό μας στόχο την ανεξαρτησία και την προοπτική της Ελλάδας, αγωνιζόμενοι ταυτόχρονα για τις γερμανικές επανορθώσεις και την απελευθέρωση της χώρας μας από το μνημόνιο και τους ξένους δυνάστες!
 
Αξίζει να αγωνιστούμε!

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Γρηγοριάδης Σ. Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974 (τόμος Α’), Εκδόσεις POLARIS, Αθήνα 2009, σελ. 26.
 

[2] Κατά την εξαιρετικά εύστοχη έκφραση του Σόλωνα Γρηγοριάδη στο παραπάνω βιβλίο.

[3] Γλέζος Μ. Εθνική Αντίσταση 1940-1945 (τόμος Α’). Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2006, σελ. 339.

[4] Προετοιμασία επιχείρησης Μαρίτα: Οδηγίες Χίτλερ αριθμ. 20, 13.12.1941 και προετοιμασία επιχείρησης Μπαρμπαρόσσα: Οδηγίες Χίτλερ, αριθμ. 21, 18.12.1941. Η επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης είχε οριστεί για τις 15 Μαΐου 1941 αλλά τελικά, κυρίως λόγω της Μάχης της Κρήτης, άρχισε στις 22 Ιουνίου, πεντέμισι βδομάδες μετά, με αποτέλεσμα τα γερμανικά στρατεύματα να μην αποφύγουν τον φοβερό ρωσικό χειμώνα και, σε συνδυασμό με την απαράμιλλη αντίσταση και θυσία των Σοβιετικών να οδηγηθούν στην πρώτη τους ήττα, που έμελλε να κρίνει, όσο τίποτε άλλο, και την έκβαση του Β’ Π.Π. Δείτε αναλυτικά στο Κέδρος Α. Η ελληνική αντίσταση 1940-44, τόμος Α’. Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2004, σελ. 61.

[5] Κέδρος Α. Η ελληνική αντίσταση 1940-44, τόμος Α’. Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2004.

[6] Δες αναλυτικά: Λυμπεράτος Μ. Μετά τον Εμφύλιο – πολιτικές διαδικασίες και κοινωνική πόλωση στις απαρχές της προδικτατορικής περιόδου. Εκδόσεις Νότιος Άνεμος, Αθήνα 2015.

[7] Η πρόταση αυτή έχει κατατεθεί το 2013 στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Διεκδίκησης από τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών Μανώλη Γλέζο και τυγχάνει ευρύτερης αποδοχής.

* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου.

Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΩΝ ΔΕΙΝΩΝ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!  

Του ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗ Ι. ΣΥΓΓΕΛΑΚΗ*  

«Η μαχητική δύναμη της ομάδας φραγμού του Ρούπελ ήταν ανέπαφη τη στιγμή που υπογράφηκε η ανακωχή. Οι Έλληνες αμύνθηκαν με λύσσα και το ηθικό τους ήταν ακλόνητο». A. Buchner, Γερμανός στρατιωτικός ειδικός, 19571.  

Μετά την αποτυχία του Μουσολίνι να καταλάβει την Ελλάδα, λόγω της ηρωικής αντίστασης του ελληνικού στρατού, το Γ’ Ράιχ επιτέθηκε στην Ελλάδα: την Κυριακή των Βαΐων, 6 Απριλίου 1941, στις 5.15 τα ξημερώματα, 11 γερμανικές μεραρχίες εφορμούν εναντίον της χώρας μας (ταυτόχρονα άλλες 15 μεραρχίες εφορμούν εναντίον της Γιουγκοσλαβίας), ενώ παράλληλα σφυροκοπούν με πυροβολικό και αεροπορία τις ελληνικές θέσεις. Το ίδιο βράδυ και την επόμενη μέρα η Λουφτβάφε σφυροκοπά αλύπητα τον Πειραιά, βυθίζοντας 11 ελληνικά και συμμαχικά πλοία. Έτσι, η Ελλάδα, όπως επισημαίνει ο Μανώλης Γλέζος, γίνεται το μόνο ευρωπαϊκό έθνος που υποχρεώνεται να πολεμήσει ταυτόχρονα εναντίον δύο μεγάλων δυνάμεων, που διαθέτουν φοβερή υπεροπλία.2

Παρά τον σχετικό αιφνιδιασμό, η αντίσταση των Ελλήνων, ιδίως στα ισχυρά οχυρά της λεγόμενης Γραμμής Μεταξά, είναι τόσο γενναία, που καταπλήσσει όλη την ανθρωπότητα. Όμως η απροσδόκητα γρήγορη κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, η πλημμελής πολεμική προετοιμασία, καίρια λάθη στην πολεμική τακτική (όπως ο εγκλωβισμός μεγάλων δυνάμεων στο αλβανικό μέτωπο), τα πισωγυρίσματα των Συμμάχων και η καταφανής στρατιωτική υπεροπλία του Γ’ Ράιχ, είχαν ως αποτέλεσμα την επικράτηση των Γερμανών. Στις 8 Απριλίου οι Γερμανοί παρακάμπτουν τα οχυρά και δια της ελληνογιουγκοσλαβικής μεθορίου εισέρχονται σε ελληνικό έδαφος. Οι δύο τεθωρακισμένες μεραρχίες περνούν αστραπιαία από την όχθη της λίμνης Δοϊράνη και την αφύλακτη κοιλάδα του Αξιού, πριν καν οι Βρετανοί προλάβουν να ανατινάξουν την τελευταία γέφυρα, και στις 9 Απριλίου καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη.

Τους κατακτητές υποδέχεται στην Πλατεία Βαρδαρίου μία «ανήμπορη και θλιβερή αντιπροσωπεία»3, στην οποία συμμετείχαν ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Μερκουρίου, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος και ο γερμανοσπουδασμένος και εθνικοσοσιαλιστικών απόψεων, Καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Περικλής Βιζουκίδης. Για λόγους ιστορικής αλήθειας και δικαιοσύνης οφείλουμε να διαχωρίσουμε από τους θλιβερούς Μερκουρίου και Βιζουκίδη, τον Μητροπολίτη Γεννάδιο, αναγνωρίζοντας τις συνεπείς του προσπάθειες και διαβήματα εναντίον των διακρίσεων και διώξεων των Εβραίων της Θεσσαλονίκης4. Οι προσπάθειες αυτές κορυφώθηκαν στις 23.3.1943 με την συνυπογραφή από κοινού με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και 29 προέδρους οργανώσεων (της Ακαδημίας Αθηνών συμπεριλαμβανομένης) ενός εξαιρετικά σημαντικού εγγράφου, που τόνιζε τους ακατάλυτους δεσμούς Ελλήνων Χριστιανών Ορθόδοξων και Ελλήνων Εβραίων και ζητούσε να σταματήσουν οι διώξεις των Εβραίων. Πρόκειται για μια ενέργεια που δεν αποτολμήθηκε σε καμιά άλλη κατεχόμενη χώρα5!  

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΘΥΣΙΑ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Η Θεσσαλονίκη γίνεται η πρώτη μεγάλη ελληνική πόλη που πέφτει στα χέρια του Άξονα, η οποία και θα παραμείνει υπό γερμανική κατοχή 42 ολόκληρους μήνες. Έχει επίσης το θλιβερό προνόμιο να είναι η μόνη πόλη, που αν και υπό αποκλειστική γερμανική κατοχή, εντούτοις ιστορικά της κτίρια επιτάσσονται για να στεγάσουν ιταλικές και βουλγαρικές υπηρεσίες, σηματοδοτώντας έτσι την αρμονική συνεργασία Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων στην καταπίεση και την καταλήστευση του λαού της Βόρειας Ελλάδας. Είναι όμως και η πόλη όπου, στις 15 Μαΐου 1941, ιδρύεται η «Ελευθερία»,η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση στην Ευρώπη! Και έως το τέλος της Κατοχής, η νεολαία και ο λαός της Θεσσαλονίκης πρωτοστατούν στην Εθνική Αντίσταση, κρατώντας ψηλά τη σημαία της Ελευθερίας, της Εθνικής Ανεξαρτησίας και των ιδεωδών του ανθρωπισμού.

Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη που η γερμανική κατοχική τρομοκρατία παίρνει πρωτοφανείς διαστάσεις με πολλές δεκάδες χιλιάδες νεκρούς από πείνα, βασανιστήρια, ασθένειες, εκτελέσεις, καταναγκαστική εργασία. Είναι η πόλη του σχεδόν ολοκληρωτικού αφανισμού του εβραϊκού στοιχείου, που επί αιώνες συμβίωνε αρμονικά με τους Χριστιανούς και τους άλλους κατοίκους της νύφης του Θερμαϊκού: από τους 46.019 Έλληνες Εβραίους της Θεσσαλονίκης γύρισαν πίσω από τα ναζιστικά κρεματόρια μόλις 1950 (4%)6! Το κολαστήριο του ναζιστικού στρατοπέδου Παύλου Μελά, το Επταπύργιο, τα Διαβατά, η πλατεία Ελευθερίας, το κατεστραμμένο εβραϊκό νεκροταφείο είναι μερικοί μόνο τόποι που συμβολίζουν το ανείπωτο δράμα του ελληνικού λαού κατά την Κατοχή.

Η Θεσσαλονίκη θα ελευθερωθεί από τον ΕΛΑΣ στις 30 Οκτωβρίου 1944 και θα παραμείνει υπό τον έλεγχο του ΕΑΜ μέχρι τα μέσα Φλεβάρη 1945, συνιστώντας ένα πρωτοποριακό εγχείρημα ελευθερίας, ισότητας και δημοκρατίας.

Δικαιότατα η Θεσσαλονίκη είναι το 90ο επίσημα αναγνωρισμένο Ολοκαύτωμα της χώρας και ο μόνος μεγάλος δήμος της χώρας, που περιλαμβάνεται στον μακρύ κατάλογο, των μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδας, δίπλα στα Καλάβρυτα, τη Βιάννο, το Κομμένο, την Κλεισούρα, το Δίστομο, το Μεσόβουνο και τους Πύργους, τα Κερδύλλια και τον Χορτιάτη. Όμως η προσπάθεια επίσημης αναγνώρισης του μαρτυρικού χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης έγινε πολύ καθυστερημένα, λόγω της αδράνειας αλλά και των αντιστάσεων μερίδας του πολιτικού και κοινωνικού κατεστημένου της πόλης. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μόλις πριν δύο χρόνια αποκαθηλώθηκαν τα πορτραίτα των κατοχικών δημάρχων Κ. Μερκουρίου και Γ. Σερεμέτη από την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης7. Όμως ακόμη και σήμερα, πολλοί δρόμοι φέρουν ονόματα συνεργατών των Γερμανών και πρέπει άμεσα αυτό να αλλάξει.  

75 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ: ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ!

Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τις μαύρες εκείνες ημέρες της γερμανικής εισβολής είναι ώρα να κάνουμε έναν απολογισμό: η Ελλάδα πάλεψε, όσο καμιά άλλη χώρα, για την εθνική της ανεξαρτησία και την απόκρουση του φασισμού και του ναζισμού: στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας, στα Οχυρά, στη Μάχη της Κρήτης, αλλά και στο έπος της Εθνικής μας Αντίστασης. Κατέβαλλε δε βαρύτατο φόρο αίματος γι’ αυτή της την υπερήφανη στάση, ληστεύθηκε, λεηλατήθηκε όσο καμιά άλλη και εν τέλει καταστράφηκε ολοσχερώς από τα γερμανικά, ιδίως, στρατεύματα Κατοχής. Όμως είναι η χώρα που δεν έλαβε αποζημιώσεις και επανορθώσεις (παρά μόνο μηδαμινά ποσά), ενώ παράλληλα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο, που υποχρεώθηκε να σταματήσει τις διώξεις και να κλείσει το Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου8!

Η απόδοση δικαιοσύνης στον ηρωικό ελληνικό λαό αποτελεί αίτημα περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.Αίτημα λαϊκό, δημοκρατικό, αντιφασιστικό, ενάντια στους νεοϊμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Αλλά και ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας και χειραφέτησης από τους ξένους δυνάστες.

Πρώτο βήμα: η επίδοση ρηματικής διακοίνωσης στη γερμανική κυβέρνηση για το σύνολο του ζητήματος των γερμανικών οφειλών, με βάση τα αξιόλογα πορίσματα ΓΛΚ και ΝΣΚ και τις πρόσθετες έγκυρες επεξεργασίες. Παράλληλα, πρέπει να ανοίξει ξανά το Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου, σε μία κορυφαία σε συμβολισμό κίνηση για την διαλεύκανση και καταδίκη των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Να απομακρυνθούν επίσης από παντού, από τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κάνδανο και πολλές περιοχές της Ελλάδας, πινακίδες, σύμβολα και μνημεία, που τιμούν συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων – απομεινάρια του μετεμφυλιακού κράτους - και στη θέση τους να τιμηθούν οι ήρωες και οι μάρτυρές μας. Αλλά και να μπει λουκέτο στο «Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας», το «Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον» και την «Ελληνογερμανική Συνέλευση», που, υπό το πρόσχημα μιας ψευδεπίγραφης, χωρίς Δικαιοσύνη και Αποζημίωση, «συμφιλίωσης», αποτελούν το Δούρειο Ίππο της Γερμανίας για την περαιτέρω λεηλασία του εθνικού μας πλούτου, τον εκμαυλισμό συνειδήσεων και την άλωση, ιδίως, των μαρτυρικών τόπων.

Η κυβέρνηση και η Βουλή θα πράξουν, επιτέλους, το χρέος τους απέναντι στον λαό και το έθνος;Αγωνιζόμαστε κι αισιοδοξούμε!  

Σημείωση:

Ο τίτλος του παρόντος άρθρου είναι εμπνευσμένος από το σπουδαίο βιβλίο του εξαίρετου ιστορικού Dr.Martin Seckendorf « Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1991.  

1 Buchner Α. Der deutsche Griechenlandfeldzug. Χαϊδελβέργη 1957, σελ. 65.

2 Γλέζος Μ. Εθνική Αντίσταση 1940-1945 (τόμος Α’). Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2006.

3 Δρουμπούκη ΑΜ & Χανδρινός Ι. Η Γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη στο: Η Θεσσαλονίκη κατά τη γερμανική κατοχή – συλλογή φωτογραφιών Βύρωνα Μήτου. Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2014.

4. Μενεξιάδης Α. Η συστηματική εξόντωση άρχισε από τη Θεσσαλονίκη. Καθημερινή, 7.11.2010 (http://www.kathimerini.gr/410132/article/epikairothta/ellada/h-systhmatikh-e3ontwsh-arxise-apo-th-8essalonikh).

5. Ιστοσελίδα της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (http://www.jct.gr/holocaust.php).

6. Ιστοσελίδα της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (http://www.jct.gr/holocaust.php).

7 Με ενέργειες της Δημοτικής Παράταξης «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη», επικεφαλής της οποίας είναι ο σημερινός Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών Τριαντάφυλλος Μηταφίδης.

8 Στο πλαίσιο της επαίσχυντης συμφωνίας της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας για την απελευθέρωση του Μαξ Μέρτεν, του σφαγέα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, το 1959 θεσπίστηκαν ο νόμος 4933 και το νομοθετικό διάταγμα 4016.

* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου.

Πηγή: tvxs.gr

Δευτέρα 11 Απριλίου 2016