Πάνω από 1.000 άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί κοντά στην Εκκλησία της Εικόνας της Μητέρας του Θεού στη Μόσχα για να αποχαιρετίσουν τον Αλεξέι Ναβάλνι, δήλωσε σήμερα σε livestream ο Λεονίντ Βόλκοφ, σύμμαχος του Ρώσου αντιφρονούντα.

Το Reuters δεν ήταν σε θέση να διασταυρώσει τον αριθμό των συγκεντρωμένων από ανεξάρτητη πηγή.

AP PHOTO

Εκπρόσωπος του Ναβάλνι δήλωσε επίσης ότι η σορός του παραδίδεται στους συγγενείς του από το νεκροτομείο ενόψει της κηδείας του. Η Κίρα Γιαρμίς, η εκπρόσωπός του, είχε προειδοποιήσει νωρίτερα για πιθανή καθυστέρηση στην τελετή διότι η σορός του δεν είχε παραδοθεί ακόμα στους δικούς του ανθρώπους.

Η νεκρώσιμη ακολουθία και η ταφή του Ναβάλνι, του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, θα πραγματοποιηθούν σήμερα στη Μόσχα. Η Γιαρμίς, ανακοίνωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στην πλατφόρμα Χ πως η ακολουθία θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 14:00 ώρα Μόσχας (13:00 ώρα Ελλάδας) στην Εκκλησία της Εικόνας της Μητέρας του Θεού στην περιοχή Μαρίινο όπου ζούσε ο Ναβάλνι. Ο Ναβάλνι θα ταφεί στη συνέχεια στο κοιμητήριο Μπορισόφσκογε, το οποίο βρίσκεται στην άλλη όχθη του ποταμού Μόσχοβα προς τον νότο, σύμφωνα με τη Γιαρμίς.

AP PHOTO

Η κηδεία του γίνεται εν μέσω αυστηρών μέτρων ασφαλείας και φόβων για ενέργειες καταστολής από τις αστυνομικές αρχές, δύο εβδομάδες μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Ναβάλνι, σε ηλικία 47 ετών, σε αποικία κρατουμένων στην Αρκτική.

AP PHOTO

Το Κρεμλίνο απαγορεύει τις συγκεντρώσεις – Αδιανόητες δηλώσεις Πεσκόφ

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε σήμερα ότι οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη συγκέντρωση υποστήριξης στον εκλιπόντα αντιπολιτευόμενο ηγέτη Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος θα κηδευτεί σήμερα στη Μόσχα, θα συνιστά παραβίαση του νόμου.

AP PHOTO

Σε συνέντευξη που παραχώρησε τηλεφωνικώς, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε να κάνει αποτίμηση του Ναβάλνι ως πολιτικής προσωπικότητας και σημείωσε ότι δεν έχει τίποτε να πει στην οικογένεια του εκλιπόντος Ρώσου αντιφρονούντα.

Σύμφωνα με δημοσιογράφους του AFP, εκατοντάδες Ρώσοι έχουν συγκεντρωθεί σήμερα κοντά στην εκκλησία στη Μόσχα, όπου θα τελεστεί η νεκρώσιμη ακολουθία για τον επικριτή του Κρεμλίνου και όπου έχουν αναπτυχθεί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις.

Μεγάλη ουρά έχει σχηματιστεί μπροστά στην εκκλησία αυτή στην νοτιοανατολική Μόσχα, με κάποιους με δάκρυα στα μάτια και άλλους με λουλούδια να περιμένουν για να αποτίσουν τον ύστατο φόρο τιμής στον εκλιπόντα.

Οι ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί έχουν εγκαταστήσει μεταλλικά κιγκλιδώματα σε όλον τον τομέα.

“Απλά μια υπενθύμιση ότι έχουμε νόμο ο οποίος πρέπει να τηρείται. Οποιεσδήποτε μη εξουσιοδοτημένες συγκεντρώσεις θα γίνουν κατά παράβαση του νόμου, και αυτοί που θα μετάσχουν σε αυτές θα λογοδοτήσουν –ξανά βάσει της τρέχουσας νομοθεσίας”, σημείωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.

Αλεξέι Ναβάλνι: Στη μνήμη των θυμάτων του σοβιετικού και μετασοβιετικού Μινώταυρου

Κλεάνθης Γρίβας
20 Φεβρουαρίου 2024

Από τη μια μεριά η δυτική δήθεν «φιλελεύθερη» ολιγαρχία, από την άλλη ο ανατολικός ολοκληρωτικός αυταρχισμός. Και στη μέση, οι διαφωνούντες, που πλήρωναν και πληρώνουν με τη ζωή τους την επιδίωξη της ελευθερίας. Αδιέξοδο… 

Στην εξελικτική πορεία των ανταγωνιστικών κοινωνιών διαφοροποιείται συνεχώς ο «ύψιστος νόμος» που επικαλείται κατά καιρούς η Εξουσιαστική Διεθνής για να δικαιολογήσει την ύπαρξή της και να ενισχύσει τη θέση της: Η σωτηρία της ιδέας, της φυλής, της πατρίδας, της θρησκείας, του έθνους, του κράτους, του πολιτισμού, της υγείας... Μια ατέλειωτη αλυσίδα αφαιρέσεων οι οποίες «νομιμοποιούν» τις μεμονωμένες δολοφονίες και τις μαζικές ανθρωποθυσίες που σηματοδοτούν την παθολογία της εξουσίας.

Οι τελετουργικές ανθρωποσφαγές και τα βασανιστήρια, τα πογκρόμ, οι πυρές της Ιερής Εξέτασης, το Χάνταμαρ, το Νταχάου, το Άουσβιτς, το Γκουλάγκ, και το Γκουαντάναμο, είναι τυπικά και σταθερά επαναλαμβανόμενα συμπτώματα της εξουσιαστικής σχιζοφρένειας που όλο και πιο γοργά αποσυνθέτει την ανθρώπινη κοινωνία.

Από τη μια μεριά η δυτική δήθεν «φιλελεύθερη» ολιγαρχία, από την άλλη ο ανατολικός ολοκληρωτικός αυταρχισμός. Και στη μέση οι διαφωνούντες, που πλήρωναν και πληρώνουν με τη ζωή τους την επιδίωξη της ελευθερίας. Αδιέξοδο…

Λένιν, Τρότσκι, Στάλιν, Χρουτσόφ, Μπρέζνιεφ, Αντρόποφ, Τσερνιένικο, Γκορμπατσόφ... «Μόνο τα ονόματα των βασιλιάδων αλλάζουν, ο Μέγας Μηχανισμός παραμένει πάντα ο ίδιος». (J. Kott: Σαίξπηρ, ο σύγχρονός μας. Αθήνα, Ηριδανός, 1970, σ. 42)

▪ Ο Λένιν και ο Τρότσκι ήταν οι «αρχιτέκτονες». Ο Στάλιν ήταν ο «μηχανικός». Οι επίγονοί τους (Χρουτσόφ, Μπρέζνιεφ, Αντρόποφ, Τσερνιένκο, Γκορμπατσόφ) ήταν οι θλιβεροί «εργολάβοι» ενός ολοκληρωτισμού που η ουσία του έγκειται στο ότι αποσκοπεί στο «βίαιο ξερίζωμα του πολιτικού πνεύματος μέσα απ' την ανθρώπινη ψυχή» και στη «μετατροπή του ανθρώπου από πολίτη σε παθητικό εκτελεστικό όργανο στην υπηρεσία της απρόσωπης γραφειοκρατικής μηχανής». (Κ. Παπαιωάννου, Η Γένεση του Ολοκληρωτισμού, Αθήνα, 1959, σ. 74) 

▪ Και οι διάφοροι ομόφρονές τους ηγετίσκοι σε όλο τον κόσμο –στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και την Ασία– ήταν τα κακέκτυπα γελοιογραφικά αντίγραφά τους, που βάδιζαν και βαδίζουν σε ένα δρόμο σπαρμένο με αίμα και θάνατο.  

Αυτό το δρόμο ακολουθούν όλοι οι ηγέτες της τσαρικής, σοβιετικής  και μετα–σοβιετικής ηγέτες της Ρωσίας, φροντίζοντας πάντα πριν απ’ όλα για τον έλεγχο της μυστικής (πολιτικής) αστυνομίας του καθεστώτος. 

Την τσαρική Οχράνα, διαδέχθηκε η κομμουνιστική TCHEKA (Έκτακτη Πανρωσική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Αντεπανάστασης και του Σαμποτάζ) που ιδρύθηκε από τον Φελίξ Τζερζίνσκι το Δεκέμβριο του 1917, ένα μόλις μήνα μετά το πραξικόπημα των μπολσεβίκων. 
Η TCHEKA, εν συνεχεία μεταβαπτίστηκε διαδοχικά σε GPU, NKVD, NKGB, MGB, MVD, και τέλος σε KGB (Επιτροπή Κρατικής Ασφάλειας). Και η KGB μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, αντικαταστάθηκε από μια νέα εσωτερική υπηρεσία ασφαλείας, την FSB – (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας), η οποία κατέλαβε την έδρα της πρώην KGB στη Μόσχα. 

Όπως δήλωσε ο Ματίας Ρακόζι, διορισμένος δικτατορας-τοποτηρητής της Μόσχας στην Ουγγαρία, ως ηγέτης του μειοψηφούντος Κομμουνιστικού Κόμματος, ήταν απολύτως σαφής: 

«Μόνο μιά οργάνωση υπήρξε πάντοτε υπό τον έλεγχο του κόμματός μας, η πολιτική αστυνομία. Την πήραμε στα χέρια μας από την ώρα που δημιουργήθηκε και την κρατήσαμε σταθερά υπό τον έλεγχό μας για να τη μετατρέψουμε σ' ένα ασφαλές όπλο για τον αγώνα μας». (Κ. Παπαιωάννου, Η Γένεση του Ολοκληρωτισμού, Αθήνα, 1959, σ. 215-6). Και μ’ αυτό το όπλο, η Ουγγαρία μετεξελίχθηκε σε δικτατορία του Κομμουνιστικού Κόμματος (που διέθετε μόνο το 17% των ψήφων).

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, πράκτορας της KGB επί 18 χρόνια, όταν ανήλθε στην εξουσία στη μετα-σοβιετική Ρωσία (ύστερα από μια ανήθικη συμφωνία με τον αλκοολικό και διεφθαρμένο προκάτοχό του Μπορίς Γιέλτσιν), το πρώτο που έκανε ήταν να αναδιοργανώσει και να θέσει υπό τον απόλυτο έλεγχό του την FSB, πράγμα που του επέτρεψε να διατηρεί την εξουσία εις το διηνεκές. 

Γιατί, η πολιτική αστυνομία, είναι το κυριότερο αντιστήριγμα του καθεστώτος (τσαρικού, σοβιετικού και μετασοβιετικού): έλεγχε –και ελέγχει– όλους τους τομείς της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής, και «διαθέτοντας απεριόριστες κaι ανεξέλεγκτες εξουσίες, συνελάμβανε, βασάνιζε, φυλάκιζε, δίκαζε, καταδίκαζε, εκτόπιζε ή εκτελούσε χωρίς δικαστική απόφαση όλους εκείνους που της φαίνονταν ύποπτοι». (J. Ellenstein: Ιστορία της ΕΣΣΔ. Αθήνα, Θεμέλιο, 1977, τόμ. Β, σ. 257).

Το τεράστιο δίκτυο των εφιαλτικών στρατοπέδων συγκέντρωσης, καταναγκαστικής εργασίας και θανάτου γνωστό ως GULAG (αρκτικόλεξο της σοβιετικής Κεντρικής Διεύθυνση Στρατοπέδων Εργασίας) δημιουργήθηκε στη Σοβιετική Ένωση λίγο μετά το πραξικόπημα του Οκτωβρίου 1917. Από τη δημοσίευση της εκπληκτικής μαρτυρίας του Alexander Solzhenitsyn Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ  το 1973 (που όπως δηλώνει ο συγγραφέας, «το βιβλίο είναι το κοινό μας ομόψυχο μνημείο για όσους βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν»), ο όρος έφτασε να αντιπροσωπεύει ολόκληρο το σοβιετικό ποινικό σύστημα καταναγκαστικής εργασίας. 

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάλυπταν όλη την έκταση της χώρας κατά τη σοβιετική περίοδο, υπό την εποπτεία της Κεντρικής Διεύθυνσης Στρατοπέδων του υπουργείου Εσωτερικών, που διαχειριζόταν κατά βούληση τη ζωή και το θάνατο «12 έως 15 εκατομμυρίων ατόμων» τα οποία «δεν απελευθερώνονταν όταν έληγαν οι ποινές τους» γιατί ανανεώνονταν διαρκώς με απλές αποφάσεις του εποπτεύοντος υπουργείου. (J. Ellenstein, ο.π., σ. 258-9). Αλλά, όπως αποδεικνύεται, δεν έπαψαν να λειτουργούν και στη μετα-σοβιετική περίοδο. 

Το πιο πρόσφατο θύμα, ανάμεσα στα εκατομμύρια που προσφέρθηκαν στον Μινώταυρο του Gulag, ήταν ο Αλεξέι Ναβάλνι, σφοδρός πολέμιος της διαφθοράς στην εποχή του Πούτιν, που σε ηλικία 47 ετών άφησε την τελευταία του πνοή στην κόλαση μιας Ποινικής Αποικίας στην Αρκτική στις 15/2/2024, όπου τα ποσοστά θνησιμότητας είναι τεράστια.

Όπως δήλωσε ο πλέον επιδραστικός Αμερικανός δημοσιογράφος Tucker Carlson, στο  The Hill και στη Daily Mail: «Αυτό που συνέβη στον Ναβάλνι είναι φρικτό, βάρβαρο και απαίσιο. Κανένας αξιοπρεπής άνθρωπος δεν θα το υπερασπιζόταν». 
Και όταν ρωτήθηκε σχετικά από το περιοδικό Rolling Stone, στις 16/2/2024, απάντησε: «έχω περάσει τη ζωή του μιλώντας με ανθρώπους που διοικούν διάφορες χώρες και έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάθε ηγέτης σκοτώνει ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη της χώρας μου. Κάθε ηγέτης σκοτώνει ανθρώπους, κάποιοι σκοτώνουν περισσότερους από άλλους. Η ηγεσία απαιτεί να σκοτώνεις ανθρώπους. Γι' αυτό δεν θα ήθελα ποτέ να γίνω ηγέτης».

Στον ιστορικό ορίζοντα του ανθρώπου προβάλλει ήδη το φάσμα της στρατοπεδικής κοινωνίας, που το πειραματικό της μοντέλο έχει δοκιμαστεί μαζικά με «επιτυχία» στα εργαστήρια της «ολοκληρωτικής κυριαρχίας» της Εξουσιαστικής Διεθνούς στη δύση και την Ανατολή:

Tα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε όλη την έκταση του πλανήτη, οι στρατοπεδικές κοινωνίες της Ανατολής και τα στρατοκρατικά καθεστώτα της Δύσης, αποτελούν το εξουσιαστικό προείκασμα του αποτρόπαιου κοντινού μέλλοντος της ανθρώπινης κοινωνίας που θα συντίθεται από μιά ομοιογενή μάζα ανιστορικών ανθρωποειδών, προγραμματισμένων να μην παρεκκλίνουν ποτέ από τον «κανόνα», ένα άθυρμα από ιδεώδεις μέσους «πολίτες» για τους οποίους δεν έχει καμιά σημασία εάν φορούν την ομοιόμορφη στολή των φυλακισμένων ή εάν βολεύονται με ένα συμβατικό ζουρλομανδύα.

Με όλο και πιο γοργούς ρυθμούς, η κτηνωδία της οργανωμένης «νόμιμης» βίας αποβάλλει την πολιτική και υιοθετεί μια «θεραπευτική» ιδεολογία. O πολιτικός ολοκληρωτισμός υποκαθίσται βαθμιαία από έναν «θεραπευτικό» ολοκληρωτισμό, μέσα από τον οποίο προβάλλει το αποκρουστικό πρόσωπο μιάς «ποιοτικής» αναπαλαίωσης της εξουσίας: 

«Ο φασισμός που θα έλθει δεν θα λέγεται πια φασισμός». (Γ. Λυκιαρδόπουλος: Η έσχατη στράτευση. Αθήνα, Ύψιλον, 1985, σ. 66). Θα ονομάζεται Ολοκληρωτικό Θεραπευτικό Κράτος. (Κλεάνθης Γρίβας: Αντιπολιτευτική Ψυχιατρική: Μπροστά στο αυταρχικό «θεραπευτικό» κράτος. Ιανός, Θεσ/νίκη, 1989)

Πολλά είναι τα σενάρια που προσπαθούν να εξηγήσουν τον τρόπο που πέθανε ο Αλεξέι Ναβάλνι. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι είναι πιθανό να σκοτώθηκε με γροθιά στην καρδιά, μία παλιά τεχνική που την είχαν διδάξει στις ειδικές δυνάμεις της KGB, αφού εκτέθηκε για ώρες σε συνθήκες ψύχους.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα των The Times, ο Vladimir Osechkin, ιδρυτής της ομάδας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Gulagu.net, δήλωσε ότι οι μώλωπες που βρέθηκαν στο σώμα του ηγέτη της αντιπολίτευσης συνάδουν με την τεχνική της «μιας γροθιάς», επικαλούμενος πηγή που εργάζεται στις φυλακές υψίστης ασφαλείας που βρίσκονται στην Αρκτική.

«Πρώτα κατέστρεψαν το σώμα του και μετά τον σκότωσαν»

Στην αρχή ο Osechkin, ανέφερε πως πριν τον θάνατο του, ο ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης αναγκάστηκε να περάσει περισσότερες από δυόμισι ώρες σε υπαίθριο χώρο απομόνωσης, όπου η θερμοκρασία μπορεί να πέσει στους μείον 27 βαθμούς Κελσίου. Οι φυλακισμένοι κρατούνταν σε εξωτερικούς χώρους όχι περισσότερο από μία ώρα σε τέτοιες ακραίες συνθήκες.

«Νομίζω ότι πρώτα κατέστρεψαν το σώμα του κρατώντας τον στο κρύο για μεγάλο χρονικό διάστημα και επιβραδύνοντας την κυκλοφορία του αίματος στο ελάχιστο», δήλωσε ο Osechkin. «Και μετά γίνεται πολύ εύκολο να σκοτώσεις κάποιον, μέσα σε δευτερόλεπτα, αν ο πράκτορας έχει κάποια εμπειρία σε αυτό.»

Στη συνέχεια, ανέφερε ότι «Πρόκειται για μια παλιά μέθοδο των τμημάτων των ειδικών δυνάμεων της KGB. Εκπαίδευσαν τους πράκτορές τους να σκοτώνουν έναν άνθρωπο με μια γροθιά στην καρδιά, στο κέντρο του σώματος. Ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της KGB.»

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι πρώην κρατούμενοι που είχαν εκτίσει ποινές στην περιοχή της Αρκτικής είχαν αναφέρει στο παρελθόν ότι κρατούμενοι σκοτώνονταν από τους δεσμοφύλακές τους με αυτόν τον τρόπο.

Οι συνθήκες του θανάτου του μοιάζουν με μία παλιά τεχνική της KGB

Αποσπασματικές οι πληροφορίες για τον θάνατο Ναβάλνι

Οι πληροφορίες που έχουν δοθεί μέχρι στιγμής από τις ρωσικές αρχές σχετικά με τον θάνατο του Ναβάλνι είναι αποσπασματικές και αντιφατικές. Η σορός του δεν έχει ακόμη δοθεί στη δημοσιότητα.

Ο θάνατός του ανακοινώθηκε από την Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία της Ρωσίας (FSIN), η οποία δήλωσε ότι είχε χάσει τις αισθήσεις του μετά από έναν περίπατο στη φυλακή, μια σωφρονιστική αποικία γνωστή ως Πολικός Λύκος στην περιοχή Γιαμαλο-Νένετς, 1.200 μίλια βορειοανατολικά της Μόσχας.

Λίγα λεπτά αργότερα, ένα κρατικά ελεγχόμενο κανάλι στον ιστότοπο ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram υποστήριξε ότι η αιτία θανάτου ήταν θρόμβος αίματος. Την επόμενη ημέρα, η μητέρα του Ναβάλνι και ο δικηγόρος του έλαβαν μια ειδοποίηση θανάτου που έλεγε ότι πέθανε από «σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου».

Τι ανέφερε για το σενάριο να σκοτώθηκε με νοβιτσόκ

Η Γιούλια Ναβάλναγια, η χήρα του Ναβάλνι, ανέφερε τη Δευτέρα ότι ο σύζυγός της σκοτώθηκε με τη χρήση νοβιτσόκ, του νευροπαραλυτικού παράγοντα με τον οποίο δολοφόνοι της FSB προσπάθησαν να τον σκοτώσουν τον Αύγουστο του 2020.

Ο Οσέτσκιν δήλωσε ότι το θεωρεί απίθανο, λέγοντας «Είναι πιθανό φυσικά, αλλά όταν κάποιος βρίσκεται υπό τον έλεγχο του σωφρονιστικού συστήματος υπάρχουν πολλές επιλογές ως προς το πώς να τον σκοτώσουν. Το Novichok θα άφηνε ίχνη στο σώμα του και θα οδηγούσε απευθείας στον Πούτιν, δεδομένου ότι το έχει δοκιμάσει μια φορά στο παρελθόν.»

Τι δείχνει η έκθεση του Gulagu

Την περασμένη εβδομάδα, το Gulagu.net δημοσίευσε έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι αξιωματικοί της FSB επισκέφθηκαν τη φυλακή δύο ημέρες πριν από τον θάνατο του Ναβάλνι και αποσύνδεσαν ορισμένες από τις κάμερες ασφαλείας και τις συσκευές ακρόασης.

Ο Osechkin δήλωσε ότι η παρουσία αξιωματικών της FSB στη φυλακή αποτελεί απόδειξη ότι ο θάνατος του Ναβάλνι διατάχθηκε από το Κρεμλίνο. «Απ’ ό,τι γνωρίζω από τις πηγές μου, επρόκειτο για μια ειδική επιχείρηση που είχε προετοιμαστεί αρκετές ημέρες νωρίτερα» ανέφερε.

Τέλος, ο ίδιος είπε ότι «Ήταν εντολή από τη Μόσχα, διότι χωρίς τη Μόσχα δεν θα ήταν δυνατόν να αποσυναρμολογηθούν οι κάμερες ασφαλείας που βρίσκονταν στον χώρο με τον τρόπο που το έκαναν.»

Τέλος στο θρίλερ με την αναζήτηση της σορού του Αλεξέι Ναβάλνι. Σύμφωνα με πληροφορίες, το άψυχο σώμα του βρίσκεται στο νεκροτομείο του περιφερειακού κλινικού νοσοκομείου του Σάλεκχαρντ, ενώ ακόμη δεν έχει διενεργηθεί νεκροψία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα της Novaya Gazeta Europe, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Ναβάλνι την Παρασκευή, η σορός του μεταφέρθηκε αρχικά στην πόλη Λαμπιτνάνγκι, 36 χιλιόμετρα μακριά από τις φυλακές που άφησε την τελευταία του πνοή, στο χωριό Χαρπ της πολύ βόρειας αυτόνομης περιφέρειας Γιαμαλο-Νένετς της Ρωσίας.

«Απαγορεύτηκε να διενεργηθεί αυτοψία»

Ωστόσο, πηγές αναφέρουν ότι η σορός μεταφέρθηκε αργότερα την Παρασκευή στο Περιφερειακό Κλινικό Νοσοκομείο της περιφερειακής πρωτεύουσας Σαλέκχαρντ. «Συνήθως οι σοροί των ανθρώπων που πεθαίνουν στη φυλακή μεταφέρονται κατευθείαν στο Γραφείο του Ιατροδικαστή στην οδό Glazkova, αλλά σε αυτή την περίπτωση μεταφέρθηκε στο κλινικό νοσοκομείο για κάποιο λόγο», δήλωσε ένας παραϊατρικός στην υπηρεσία ασθενοφόρων του Salekhard.

Στην συνέχεια ο ίδιος πρόσθεσε «Τον οδήγησαν στο νεκροτομείο, τον έφεραν μέσα και στη συνέχεια τοποθέτησαν δύο αστυνομικούς μπροστά από την πόρτα. Θα μπορούσαν κάλλιστα να είχαν βάλει μια πινακίδα που να λέει ‘κάτι μυστηριώδες συμβαίνει εδώ!’. Φυσικά, όλοι ήθελαν να μάθουν τι είχε συμβεί, γιατί όλη αυτή η μυστικότητα και αν προσπαθούσαν να κρύψουν κάτι σοβαρό.

Σύντομα προέκυψε ότι το πτώμα που παραδόθηκε ήταν αυτό του Αλεξέι Ναβάλνι και ότι ο θάνατός του ήταν «μη εγκληματικής φύσης», όρος που χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ότι δεν εμπλέκονται πυροβόλα όπλα. Στη συνέχεια διαδόθηκε η πληροφορία ότι οι παθολόγοι του νοσοκομείου είχαν απαγορευτεί να διενεργήσουν αυτοψία», πρόσθεσε η πηγή.

Διίστανται οι απόψεις

«Σε αυτό το σημείο οι γνώμες διχάζονται», είπε ο διασώστης. «Κάποιοι είπαν ότι ήρθε εντολή από τη Μόσχα να περιμένουν την άφιξη ειδικών από την πρωτεύουσα, ενώ άλλοι είπαν ότι οι ίδιοι οι νοσοκομειακοί γιατροί αρνήθηκαν να κάνουν αυτοψία.

Η υπόθεση είναι πολιτική και δεν είναι σαφές πώς θα εξελιχθεί. Και αν κάνεις αυτοψία και λάβεις άμεση εντολή να αλλάξεις το αποτέλεσμα, δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Και μπορεί επίσης να γίνεις ο ένοχος. … Αλλά αν δεν γίνει αυτοψία, δεν υπάρχει κανείς που θα ρωτήσει.»

Το σώμα του έφερε μώλωπες – «Οι τραυματισμοί φαίνεται να προέρχονται από σπασμούς»

Ο διασώστης ανέφερε επίσης πως του είπαν ότι το σώμα του Ναβάλνι έφερε σημάδια μώλωπες και παρόλο που οι μώλωπες δεν φαίνεται να προέρχονται από ξυλοδαρμό, ο Ναβάλνι πρέπει να ήταν ακόμη ζωντανός για να εμφανιστούν οι μώλωπες, πρόσθεσε.

«Ως έμπειρος παραϊατρικός, μπορώ να πω ότι οι τραυματισμοί που περιγράφουν όσοι τους είδαν φαίνεται να προέρχονται από σπασμούς. … Εάν ένα άτομο έχει σπασμούς και άλλοι προσπαθούν να το κρατήσουν κάτω, αλλά οι σπασμοί είναι πολύ ισχυροί, τότε εμφανίζονται μώλωπες. Είπαν επίσης ότι είχε μια μελανιά στο στήθος του – το είδος που προέρχεται από έμμεσο καρδιακό μασάζ.»

Τέλος, ο ίδιος ανέφερε πως «Προσπάθησαν να τον επαναφέρουν και πιθανότατα πέθανε από καρδιακή ανακοπή», ενώ στη συνέχεια πρόσθεσε πως «Κανείς δεν λέει τίποτα για το γιατί υπέστη καρδιακή ανακοπή».

Τουλάχιστον 358 άνθρωποι συνελήφθησαν το Σάββατο σε 30 ρωσικές πόλεις σε εκδηλώσεις που έγιναν στη μνήμη του Αλεξέι Ναβάλνι, σύμφωνα με την οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων OVD-Info.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο κύμα συλλήψεων σε πολιτικές κινητοποιήσεις στη Ρωσία μετά τον Σεπτέμβριο του 2022, όταν περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι συνελήφθησαν σε διαδηλώσεις κατά της «μερικής επιστράτευσης» που διέταξε η Μόσχα για την εισβολή της στην Ουκρανία.

Η OVD-Info ανέφερε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός συλλήψεων έγιναν στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα, όπου το κίνημα υπέρ του Ναβάλνι ήταν παραδοσιακά ισχυρό.

Πλάνα του Reuters στην Αγία Πετρούπολη έδειξαν δεκάδες να συγκεντρώνονται δίπλα σε ένα μνημείο για τα θύματα καταστολής. Κάποιοι κατέθεταν λουλούδια και άφηναν κεριά, ενώ κάποιοι τραγούδησαν ύμνους και άλλοι αγκαλιάζονταν, δακρυσμένοι. Δημοσιογράφος του Reuters στο σημείο είπε ότι περίπου 30 άτομα συνελήφθησαν στο σημείο.

Η OVD-Info ανέφερε επίσης μεμονωμένες συλλήψεις σε μικρότερες πόλεις σε ολόκληρη τη Ρωσία, από τη συνοριακή πόλη Μπέλγκοροντ, όπου επτά σκοτώθηκαν σε ουκρανικό πυραυλικό πλήγμα την Πέμπτη, έως τη Βορκούτα, στην Αρκτική όπου κάποτε την περίοδο του Στάλιν βρισκόταν στρατοπέδο καταναγκαστικής εργασίας Γκουλάγκ.

Αντίδραση και από τη G7

Οι υπουργοί Εξωτερικών των κρατών μελών της G7 κάλεσαν σήμερα τη Ρωσία να διαλευκάνει πλήρως τις συνθήκες θανάτου του Αλεξέι Ναβάλνι. Οι υπουργοί «εξέφρασαν την οργή τους για τον θάνατο στη φυλακή του Αλεξέι Ναβάλνι, που καταδικάστηκε άδικα για νόμιμες πολιτικές δραστηριότητες και τον αγώνα του κατά της διαφθοράς», ανέφερε το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσε η Ιταλία, που ασκεί την περίοδο αυτή την προεδρία της G7.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ συναντήθηκαν σήμερα στο Μόναχο. Κατά την έναρξη της συνεδρίασής τους τήρησαν ενός λεπτού σιγή για να τιμήσουν τον ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης, ο οποίος πέθανε χθες στη φυλακή.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν απέτισε φόρο τιμής στον ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης. Όπως τόνισε ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι σε ρωσική φυλακή στον Αρκτικό Κύκλο δείχνει «την αδυναμία του Κρεμλίνου και τον φόβο του για όλους τους αντιπάλους».

«Χάσαμε τον ηγέτη μας, αλλά δεν χάσαμε τις ιδέες και τις πεποιθήσεις μας», είπε η σύμμαχος και εκπρόσωπός του Ναβάλνι, Κίρα Γιάρμις, μιλώντας μέσω του Zoom, από περιοχή που δεν αποκάλυψε.

Η ομάδα του νεκρού πολιτικού, πρόσθεσε, θεωρεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν υπεύθυνο για τον φόνο του Ναβάλνι, όπως τον αποκάλεσε. Δεν έδωσε κάποια αποδεικτικά στοιχεία για να στηρίξει τον ισχυρισμό της, όμως υπενθύμισε ότι το 2020 ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με νευροπαραλυτικό παράγοντα, σε μια απόπειρα δολοφονίας του, σύμφωνα με δυτικούς γιατρούς.

Την εποχή εκείνη ο Πούτιν αρνήθηκε ότι το ρωσικό κράτος προσπάθησε να σκοτώσει τον Ναβάλνι, λέγοντας ότι «θα είχε τελειώσει τη δουλειά» αν ήθελε πραγματικά να τον εξοντώσει.

«Ξέραμε ότι υπήρχε κίνδυνος, ο Αλεξέι το ήξερε επίσης. Και χθες τον δολοφόνησαν, όπως σχεδίαζαν πριν από τρία χρόνια», είπε η Γιάρμις. Η σωφρονιστική υπηρεσία δεν έχει ανακοινώσει τα αίτια του θανάτου, μόνο ότι ο Ναβάλνι κατέρρευσε έπειτα από έναν περίπατο.

Η ομάδα του ακτιβιστή υποστηρίζει επίσης ότι η κυβέρνηση της χώρας αποκρύπτει σκόπιμα τη σορό του, την οποία ζήτησαν να τους παραδοθεί αμέσως. Ρώσοι ερευνητές δήλωσαν ότι το πτώμα δεν θα παραδοθεί στην οικογένειά μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα, σύμφωνα με την Γιάρμις. Είναι άγνωστο το πότε θα δοθεί η σορός στους συγγενείς και το πού θα ενταφιαστεί ο Ναβάλνι. Είναι ασαφές επίσης το πού βρίσκεται το πτώμα, αφού το νεκροτομείο, όπου οι σωφρονιστικές αρχές λένε ότι το μετέφεραν, είναι κλειστό και ένας υπάλληλός του διαβεβαίωσε τον δικηγόρο ότι δεν το έχουν παραλάβει.

Η Γιάρμις κάλεσε τους ηγέτες των δυτικών χωρών «να ασκήσουν τη μέγιστη δυνατή πίεση» στον Πούτιν για τον θάνατο του Ναβάλνι και να μην διαπραγματευτούν μαζί του. Όπως είπε, ο Ναβάλνι ήταν το σύμβολο της ελπίδας ότι μια μέρα η Ρωσία «θα γινόταν μια κανονική δημοκρατική χώρα, με δίκαιες εκλογές, ανεξάρτητα δικαστήρια, ελευθεροτυπία (…) μια ειρηνική και ευημερούσα χώρα».

«Φυσικά, όλοι είναι συντετριμμένοι. Ο Αλεξέι ήταν ένας άνθρωπος που συγκέντρωνε όλες αυτές τις ιδέες και αγωνιζόταν για αυτές. Για αυτό είμαι βέβαιη ότι η κληρονομιά του δεν θα πεθάνει μαζί του και ότι οι άνθρωποι θα επιστρέψουν σε αυτές τις ιδέες», κατέληξε.

Οθάνατος του αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι, σε ηλικία 47 ετών, και υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, έχει προκαλέσει διεθνές σοκ, ενώ έφερε ξανά στο επίκεντρο τις διώξεις στη Ρωσία όσων τολμούν να αντιταχθούν, από οποιαδήποτε θέση στον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Μετά την ανακοίνωση ότι πέθανε στη φυλακή υψίστης ασφαλείας στην αρκτική Ρωσία, όπου κρατούνταν, διαδηλώσει ξέσπασαν σε πολλές χώρες του κόσμου, ενώ πληθαίνουν διαρκώς οι επικρίσεις από κυβερνήσεις και πολιτικές προσωπικότητες. Βασικό αίτημα να γίνει ανοιχτή και ενδελεχής έρευνα για τα αίτια του θανάτου του.

Διαδηλώσεις παντού

Κινητοποιήσεις, στις οποίες συμμετείχαν πολλές εκατοντάδες άνθρωποι, καταγράφηκαν στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, αλλά και στη Μέση Ανατολή, όπου υπάρχουν ρωσικές κοινότητες.

Στη Βαρσοβία οι διαδηλωτές, κυρίως νέοι, φώναζαν συνθήματα όπως «Πούτιν, δολοφόνε» και «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ, δεν θα συγχωρήσουμε ποτέ».

Οι εκατοντάδες συγκεντρωμένοι μπροστά στη ρωσική πρεσβεία στο Βερολίνο, φώναζαν: «Πούτιν δολοφόνε! Ο Πούτιν στη Χάγη», όπου έχει την έδρα του το Διεθνές Δικαστήριο.

Στην Ουάσιγκτον, στη συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε έξω από τη ρωσική πρεσβεία είχαν επίσης συγκεντρωθεί εκατοντάδες άνθρωποι. Μια διαδηλώτρια, η 29χρονη Πολίνα, μίλησε στο Reuters για «τραγική ημέρα» και χαρακτήρισε τον Αλεξέι Ναβάλνι «σύμβολο ελευθερίας, γενναιότητας και αντίστασης».

Στη Ρωσία, άνθρωποι έκαναν ουρές χθες το βράδυ για να αφήσουν ένα λουλούδι σε πολλές πόλεις στα μνημεία για τους πολιτικούς αντιφρονούντες, παρά την προειδοποίηση των ρωσικών αρχών να μην γίνουν διαδηλώσεις και σύμφωνα με κανάλια στο ρωσικό Telegram, που ειδικεύονται στην παρακολούθηση της καταστολής πράξεων διαμαρτυρίας, έχουν γίνει συλλήψεις.

Στο Βελιγράδι, εκατοντάδες Ρώσοι και άλλοι άναψαν κεριά και κατέθεσαν λουλούδια έξω από τη ρωσική πρεσβεία. Η Σερβία φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες Ρώσους, από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια.

Στη Γεωργία, όπου επίσης ζουν πολλοί Ρώσοι λόγω των στενών δεσμών των δύο χωρών, και στην πρωτεύουσά της Τιφλίδα, διαδηλωτές κρατούσαν πανό που έγραφαν «Ο Πούτιν είναι ο δολοφόνος» και «Δεν θα συγχωρέσουμε». Συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε και στην πόλη Μπατούμι.

Πορεία πραγματοποιήθηκε και στην πρωτεύουσα της Αρμενίας Ερεβάν, όπου επίσης έχουν καταφύγει Ρώσοι μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Στο Ισραήλ, επίσης, εκατοντάδες συγκεντρώθηκαν έξω από τη ρωσική πρεσβεία στο Τελ Αβίβ, φωνάζοντας «Ρωσία χωρίς Πούτιν!». και «Η Ρωσία θα ελευθερωθεί!»

Πλήθη διαδηλωτών συγκεντρώθηκαν επίσης στο Βερολίνο και το Παρίσι, καθώς και στις πρωτεύουσες της Λετονίας, της Βουλγαρίας και της Εσθονίας, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Και οι Ρώσοι αντιφρονούντες

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν και το καθεστώς που έχει επιβάλει στη Ρωσία βρέθηκαν στο στόχαστρο και πολλών Ρώσων, είτε αντιφρονούντων είτε άλλων, που έχουν διωχθεί για άλλους λόγους.

«Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε ανεξάρτητα από την επίσημη αιτία, η ευθύνη για τον πρόωρο θάνατο είναι προσωπικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος πρώτα έδωσε το πράσινο φως στη δηλητηρίαση του Αλεξέι και μετά τον έβαλε στη φυλακή», δήλωσε ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, εξόριστος Ρώσος μεγιστάνας, που κάνει αντιπολίτευση στον Ρώσο πρόεδρο από το εξωτερικό.

«Εάν επιβεβαιωθεί, ο θάνατος του Αλεξέι είναι φόνος. Οργανώθηκε από τον Πούτιν», δήλωσε ο πολιτικός της αντιπολίτευσης Ντμίτρι Γκούντκοφ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ακόμα κι αν ο Αλεξέι πέθανε από “φυσικά” αίτια, αυτά προκλήθηκαν από τη δηλητηρίασή του και τα περαιτέρω βασανιστήρια στη φυλακή».

Επίσης, ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι, επικριτής του Κρεμλίνου, Γκάρι Κασπάροφ, είπε ότι «ο Πούτιν προσπάθησε και απέτυχε να δολοφονήσει τον Ναβάλνι γρήγορα και κρυφά με δηλητήριο, και τώρα τον δολοφόνησε αργά και σε δημόσια θέα στη φυλακή». Και πρόσθεσε: «Τον σκότωσαν επειδή αποκάλυψε τον Πούτιν και τη μαφία του ως απατεώνες και κλέφτες που είναι».

Ο Πιοτρ Βερζίλοφ, εξέχον μέλος της ρωσικής ομάδας διαμαρτυρίας Pussy Riot, έγραψε στο Χ ότι «ο Ναβάλνι δολοφονήθηκε στη φυλακή. Σίγουρα θα εκδικηθούμε και θα καταστρέψουμε αυτό το καθεστώς».

Οι δυτικές αντιδράσεις

Οι χώρες της Δύσης συνεχίζουν να ζητούν από τη Ρωσία να λογοδοτήσει για τον του Αλεξέι Ναβάλνι.

Η βρετανική κυβέρνηση κάλεσε Ρώσους διπλωμάτες το βράδυ της Παρασκευής για να καταστήσει σαφές ότι οι ρωσικές αρχές θεωρούνται «πλήρως υπεύθυνες» για τον θάνατο του Ναβάλνι. Το Λονδίνο ζητά «ολοκληρωμένη και διαφανή έρευνα» για τον θάνατο του αντιφρονούντα δημοσιογράφου, ακτιβιστή και πολιτικού, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε «αξιόπιστη έρευνα».

«Σοκαρισμένος», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, που κατηγόρησε τον Ρώσο ομόλογό του ότι «ευθύνεται για τον θάνατο» του Ναβάλνι, τον οποίο χαρακτήρισε «ισχυρή φωνή υπέρ της αλήθειας». Το «ρωσικό καθεστώς» κατηγόρησαν και οι Βρυξέλλες.

«Θεωρούμε τον Βλαντίμιρ Πούτιν και το ρωσικό καθεστώς υπεύθυνους», είπε το πρωί του Σαββάτου ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Άντονι Αλμπανέζι.

Ο θάνατος του Ναβάλνι δείχνει «την αδυναμία του Κρεμλίνου και τον φόβο του για όλους τους αντιπάλους», σύμφωνα με τον Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε ότι είναι «προφανές» πως ο Ναβάλνι «δολοφονήθηκε όπως χιλιάδες άλλοι (…) εξαιτίας ενός και μόνο ανθρώπου, του Πούτιν».

Το Κρεμλίνο χαρακτήρισε τις κατηγορίες αυτές «εντελώς απαράδεκτες», ενώ ο Ρώσος πρόεδρος μέχρι στιγμής έχει αποφύγει να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο.