Ανοικτή επιστολή προς όλους τους κρατικούς και μη-κρατικούς φορείς που εμπλέκονται στην κρίση της Συρίας
30/09/2013

Μετά τη συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ των κυβερνήσεων της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, η διεθνής ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) καλεί τα δύο αυτά κράτη να θέσουν ως ύψιστη προτεραιότητα στη διπλωματική ατζέντα τους την ουσιαστική κλιμάκωση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τα εκατομμύρια ανθρώπων που έχουν πληγεί από τον πόλεμο στη Συρία.
Δεδομένης της πληθώρας κρατικών και μη κρατικών φορέων που εμπλέκονται στις συγκρούσεις στη Συρία, είναι επιτακτική η ανάγκη να δουλέψουν οι δυο αυτές κυβερνήσεις με τους αντίστοιχους πολιτικούς συμμάχους τους στην κατεύθυνση μιας στρατηγικής που να διευκολύνει τη μαζική προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Για να είμαι σαφής, η πρόσκληση για την άρση του αδιεξόδου για την ανθρωπιστική βοήθεια δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως έκκληση για στρατιωτικοποιημένη βοήθεια. Όπως αναγνωρίζεται βάσει του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, οι εργαζόμενοι στο ανθρωπιστικό έργο θα πρέπει να επιτρέπεται να κυκλοφορούν ελεύθερα για να φτάσουν σε αυτούς που έχουν περισσότερο ανάγκη. Οι κυβερνήσεις της Ρωσίας και των ΗΠΑ θα πρέπει να επιδείξουν τον ίδιο ζήλο και να επενδύσουν τον ίδιο βαθμό ενέργειας για να αυξήσουν την ανθρωπιστική βοήθεια στα εκατομμύρια των θυμάτων βίας στη Συρία, όπως έκαναν για να εξασφαλίσουν μια συμφωνία για τον έλεγχο των χημικών όπλων.
Σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά, ο πόλεμος έχει σκοτώσει περισσότερους από 100.000 ανθρώπους. Το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας έχει αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις εστίες τους. Επιπλέον, 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα.
Από την αρχή των συγκρούσεων το ιατρικό σύστημα - όπως και ολόκληρη η Συριακή κοινωνία - βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας και δεν είναι πλέον σε θέση να ανταποκριθεί στις οξείες και χρόνιες ιατρικές ανάγκες του πληθυσμού. Τα νοσοκομεία και το ιατρικό προσωπικό στοχοποιούνται από την αρχή του πολέμου. Από τα 91 δημόσια νοσοκομεία σε όλη τη χώρα, τα 55 (60 τοις εκατό) είτε έχουν πληγεί είτε έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.
Σε πολλές περιοχές, οι άνθρωποι είναι πολύ φοβισμένοι για να διασχίσουν τις γραμμές μετώπου προκειμένου να λάβουν περίθαλψη, και οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη δολοφονούνται, συλλαμβάνονται, βασανίζονται ή δέχονται απειλές. Είκοσι δύο εθελοντές στη Συριακή Αραβική Ερυθρά Ημισέληνο έχουν σκοτωθεί από την αρχή του πολέμου. Η κατάσταση γίνεται ολοένα και πιο εχθρική για την ανεξάρτητη ιατρική βοήθεια. Ένα από τα τελευταία παραδείγματα ήταν στις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν ένα νοσοκομείο εκστρατείας στο al Bab, στη βόρεια Συρία, βομβαρδίστηκε από την πολεμική αεροπορία της Συρίας, σκοτώνοντας εννέα ασθενείς και δύο μέλη του ιατρικού προσωπικού. Οι εργαζόμενοι στο ανθρωπιστικό έργο δέχονται πυρά ακόμη και από κάποιες ομάδες της αντιπολίτευσης.
Πριν από τον πόλεμο, το σύστημα υγείας στη Συρία είχε εύρυθμη λειτουργία, με προηγμένη ιατρική εμπειρογνωμοσύνη και τη δική του φαρμακευτική βιομηχανία. Αλλά σήμερα, οι πόροι του έχουν σχεδόν εξαντληθεί πλήρως, σε όλες τις πλευρές του μετώπου. Παρουσιάζεται έλλειψη σε βασικά φάρμακα ως συνέπεια της κατάρρευσης της φαρμακευτικής βιομηχανίας ή των διεθνών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Συρία. Ο ντε φάκτο αποκλεισμός του ιατρικού ανεφοδιασμού πέραν των γραμμών του μετώπου σε περιοχές που ελέγχονται από την αντιπολίτευση οδηγεί σε περαιτέρω κυρώσεις που επιβάλλουν οι αρχές σε τμήματα της χώρας.
Οι γιατροί εγκαταλείπουν τη χώρα μαζικά. Ανάμεσα σε αυτούς που μένουν, ολιγάριθμοι είναι οι ειδικευμένοι γιατροί, οι εκπαιδευόμενοι γιατροί και οι χειρουργοί με έστω κάποια μικρή κατάρτιση σε τραύμα πολέμου. Οι οδοντίατροι εκτελούν μόνο μικρές χειρουργικές επεμβάσεις, οι ασθενείς καταλήγουν να περιθάλπονται από φαρμακοποιούς, και νέοι άνθρωποι γίνονται εθελοντές νοσηλευτές.
Σήμερα, οι Σύριοι δεν πεθαίνουν μόνο από βόμβες, σφαίρες και πυραύλους, αλλά και από εύκολα ιάσιμες και προβλέψιμες χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης και η υπέρταση. Λοιμώδη νοσήματα που είχαν τεθεί υπό έλεγχο στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων της ιλαράς και της δερματικής λεϊσμανίασης, σήμερα πλήττουν ξανά ορισμένες περιοχές της χώρας. Γυναίκες που αντιμετωπίζουν επιπλοκές της κύησης, είναι σχεδόν αδύνατο να βρουν επείγουσα μαιευτική περίθαλψη. Στην εκ βάθρων κατάρρευση του συστήματος υγείας σε περιοχές που ελέγχονται από την αντιπολίτευση έχει έρθει να προστεθεί και η αδυναμία της ανθρωπιστικής βοήθειας να καλύψει τα κενά.
Από την αρχή των συγκρούσεων, οι συριακές αρχές έχουν αρνηθεί την άδεια στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα να εργαστούν στο εσωτερικό της χώρας. Λόγω των τεράστιων ανθρωπιστικών αναγκών, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναγκάστηκαν να αναλάβουν επιχειρησιακή δράση περνώντας τα σύνορα από γειτονικές χώρες σε περιοχές που ελέγχονται από την αντιπολίτευση.
Έξι νοσοκομεία και δύο κλινικές των MSF στη Συρία διεξάγουν κατά μέσο όρο 10.000 εξετάσεις ασθενών και 430 χειρουργεία το μήνα, γεγονός που αποδεικνύει τις υψηλές ανάγκες σε περιορισμένες περιοχές όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μπορούν να λειτουργήσουν. Εκεί που η οργάνωση δεν μπορεί να λειτουργήσει άμεσα, έχει αναλάβει την υποστήριξη 28 νοσοκομείων και 56 κέντρων υγείας σε όλη τη Συρία, απ' όπου λαμβάνει αναφορές για τρομερές ελλείψεις βασικών ιατρικών ειδών καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να διέλθει ιατρικό υλικό από τα σημεία ελέγχου και τα οδοφράγματα.
Οι κυβερνήσεις της Ρωσίας και του Ιράν πρέπει να χρησιμοποιήσουν τους ισχυρούς δεσμούς τους με τις συριακές αρχές για να εξασφαλίσουν την πρόσβαση των ανθρωπιστικών οργανώσεων σε περιοχές που ελέγχονται από την κυβέρνηση της Συρίας και την άδεια να διασχίζουν τις γραμμές του μετώπου προς περιοχές που ελέγχονται από την αντιπολίτευση. Οι αρχές της Δαμασκού πρέπει επίσης να διευκολύνουν όλες τις γραφειοκρατικές απαιτήσεις που δυσχεραίνουν τη διανομή βοήθειας στη χώρα, όπως το κλείσιμο των οδών ανεφοδιασμού και τους περιορισμούς στην κυκλοφορία των εργαζομένων της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και άλλα διοικητικά εμπόδια. Επιπλέον, η κυβέρνηση της Συρίας πρέπει να σεβαστεί την αμεροληψία και την ουδετερότητα των ιατρικών δομών και να σταματήσει κάθε στόχευση των υγειονομικών εγκαταστάσεων, του προσωπικού και των ασθενών , καθώς και τη διευκόλυνση του ιατρικού ανεφοδιασμού και της κυκλοφορίας του προσωπικού πέρα από τις γραμμές του μετώπου και των συνόρων.
Τα κράτη που υποστηρίζουν τις ομάδες της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ομάδες αυτές διευκολύνουν και σέβονται την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας πέραν των γραμμών μετώπου. Οι χώρες αυτές πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι ομάδες της αντιπολίτευσης που υποστηρίζουν είτε άμεσα είτε έμμεσα, τηρούν τη δέσμευση να μην τοποθετούν στρατιωτικές βάσεις κοντά σε ιατρικές εγκαταστάσεις, να μην παρενοχλούν, απειλούν ή επιτίθενται κατά του υγειονομικού προσωπικού και ασθενών.
Η ευθύνη για τη διευκόλυνση και το σεβασμό του ανθρωπιστικού έργου στη Συρία ανήκει σε όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, τις πολιτοφυλακές και τα εμπλεκόμενα κράτη. Οι γειτονικές χώρες πρέπει να κρατούν τα σύνορά τους ανοικτά και να επιτρέπουν η βοήθεια να ρέει ελεύθερα προς τη Συρία και οι πρόσφυγες να μπορούν να βρίσκουν καταφύγιο έξω από τη χώρα.
Πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες διπλωματικές προσπάθειες και να εξασφαλιστεί ότι οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και των ανθρωπιστικών οργανώσεων είναι σε θέση να παρέχουν επείγουσα βοήθεια προς το λαό της Συρίας, είτε από τη Δαμασκό είτε από γειτονικά κράτη.
Η άνευ προηγουμένου κρίση στη Συρία απαιτεί μια πρωτοφανή και συντονισμένη διπλωματική προσπάθεια. Χιλιάδες Σύριοι σκοτώνονται ή εκτοπίζονται κάθε μήνα. Μια συμφωνία για τη διευκόλυνση της ανθρωπιστικής βοήθειας πρέπει να αποτελεί το επίκεντρο κάθε προσπάθειας επίλυσης της αιματοχυσίας. Οι ζωές εκατομμυρίων Σύριων βρίσκονται σε κίνδυνο.
 
Με εκτίμηση,
Δρ. Unni Karunakara
Διεθνής Πρόεδρος,
Γιατροί Χωρίς Σύνορα