Κύπρος: Η καταχρηστική κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο αψηφά το δίκαιο της ΕΕ

·         Κάθε χρόνο εκατοντάδες άτομα κρατούνται σε συνθήκες μου μοιάζουν με φυλακή

·         Άτομα τα οποία δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα κρατούνται συστηματικά έως και 18 μήνες ή και περισσότερο

·         Μεταξύ των κρατουμένων υπάρχουν αιτούντες άσυλο, συμπεριλαμβανομένων και Σύρων προσφύγων

·         Δύο γυναίκες χωρίστηκαν βίαια από τα προσχολικής ηλικίας παιδιά τους

Οι κυπριακές αρχές συστηματικά κρατούν εκατοντάδες μετανάστες και αιτούντες άσυλο σε συνθήκες που μοιάζουν με φυλακή, επί μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ βρίσκονται εν αναμονή της απέλασής τους, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία. Μεταξύ των κρατουμένων υπάρχουν σύροι πρόσφυγες και γυναίκες οι οποίες χωρίζονται από τα μικρά παιδιά τους.

Αποδεικτικά στοιχεία τα οποία συγκέντρωσαν ερευνητές κατά τη διάρκεια πρόσφατης επίσκεψης στην Κύπρο δείχνουν ότι οι αρχές εκμεταλλεύονται τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) -επιβάλλοντας την αυτόματη κράτηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο χωρίς να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την προστασία τους, οι οποίες καθιστούν την κράτηση ως λύση έσχατης ανάγκης. Η πρακτική αυτή παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.

«Η συστηματική κράτηση εκατοντάδων ανθρώπων επί μήνες δείχνει την ανατριχιαστική έλλειψη συμπόνιας της Κύπρου, καθώς και την πλήρη παραμέληση των διεθνών υποχρεώσεών της», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali, Επικεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας στον τομέα των Δικαιωμάτων των Προσφύγων και των Μεταναστών.

«Είναι ντροπή το γεγονός ότι, εντός της ΕΕ, άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα κρατούνται υπό σκληρές συνθήκες, οι οποίες μοιάζουν με συνθήκες κράτησης σε φυλακές, επί παρατεταμένες περιόδους, σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 18 μήνες και κάποιες φορές περισσότερο. Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει την ανησυχία ότι η Κύπρος χρησιμοποιεί τη μέθοδο κράτησης των μεταναστών συστηματικά, για να εκφοβίσει και να αποθαρρύνει δυνητικούς μετανάστες και αιτούντες άσυλο», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali.

Σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις, κρατούμενες γυναίκες χωρίστηκαν με βίαιο τρόπο από τα μικρά παιδιά τους. Το ένα ήταν βρέφος μόλις 19 μηνών, το άλλο τριών ετών. Στη συνέχεια τα παιδιά παραδόθηκαν σε κοινωνικές υπηρεσίες.

Και οι δυο γυναίκες δήλωσαν ότι ο χωρισμός αυτός είχε καταστροφικές συνέπειες για τα παιδιά τους. Η μία γυναίκα δήλωσε ότι ο γιος της έκλαιγε ασταμάτητα, είχε μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια του, ενώ εκείνη δυσκολευόταν πλέον να τον ταΐζει. Η άλλη περιέγραψε το πώς ο γιος της δεν μπορούσε να μιλήσει ή να χαμογελάσει το μικρό χρονικό διάστημα που τους επιτρεπόταν να περνούν μαζί όταν εκείνος την επισκεπτόταν ενόσω βρισκόταν υπό κράτηση. Και οι δύο γυναίκες ήταν κάτοικοι της Κύπρου για πολλά χρόνια και είχαν παντρευτεί πολίτες της ΕΕ -τα παιδιά τους ήταν επίσης ευρωπαίοι πολίτες.

«Δεν μπορεί να υπάρξει καμία δικαιολογία για το χωρισμό μιας γυναίκας, η οποία δεν έχει διαπράξει κανένα έγκλημα, από τα παιδιά της. Αυτή τη στιγμή η μεταχείριση των μεταναστών από τις κυπριακές αρχές είναι ταπεινωτική και μη αναγκαία», δήλωσε ο Sherif Elsayed-Ali.

Τουλάχιστον ένα άτομο στο κέντρο κράτησης στη Μενόγεια, το κύριο κέντρο κράτησης μεταναστών στη Κύπρο, κρατείται επί 22 συνεχόμενους μήνες εν αναμονή της απέλασής του. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, η μέγιστη περίοδος κράτησης για μεταναστευτικούς λόγους είναι 18 μήνες.

«Το κέντρο στη Μενόγεια είναι πρακτικά φυλακή, μόνο που δεν αποκαλείται έτσι. Πίσω από ένα διπλό μεταλλικό φράκτη ύψους αρκετών μέτρων, οι κρατούμενοι αναγκάζονται να ζουν σε συνθήκες περιορισμού, ενώ τους επιτρέπεται να βρίσκονται εκτός του κτηρίου μόνο επί 2,5 ώρες την ημέρα», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali.

Οκτώ κρατούμενοι μοιράζονται ένα δωμάτιο 18 τετραγωνικών μέτρων. Το μεγαλύτερο μέρος του δωματίου καταλαμβάνουν τέσσερα μεταλλικά κρεβάτια κουκέτες. Κάθε βράδυ μεταξύ 22:30 και 07:30 τα κελιά είναι κλειδωμένα.

Η κράτηση, ως μέσο ελέγχου της μετανάστευσης πρέπει να αποτελεί έσχατη λύση. Η κράτηση μπορεί να επιβληθεί μόνο εφόσον οι αρχές έχουν αποδείξει ότι είναι αναγκαία και ότι λιγότερο περιοριστικά μέτρα είναι ανεπαρκή. Στην Κύπρο, ωστόσο, η κράτηση φαίνεται πλέον να αποτελεί καθιερωμένη πρακτική.

«Οι κυπριακές αρχές, θέλοντας να τηρούν ότι κρατούν σκληρή στάση απέναντι στη μετανάστευση, έχουν συμπεριφερθεί ανελέητα και αυθαίρετα ως προς την κράτηση των μεταναστών. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν λάβει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τους λόγους της κράτησής τους, αλλά και σχετικά με το τι πρόκειται να τους συμβεί», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali.

«Είναι αποτρόπαιο το γεγονός ότι οι νόμοι της ΕΕ επιτρέπουν τη φυλάκιση ανθρώπων οι οποίοι δεν έχουν διαπράξει ποινικό αδίκημα, επί μέχρι και 18 μήνες. Η ΕΕ έχει -δικαίως- επικρίνει την παρατεταμένη κράτηση χωρίς την απαγγελία κατηγοριών σε άλλες χώρες, ωστόσο, την έχει νομιμοποιήσει εντός των συνόρων της. Οι τρέχουσες πολιτικές αντιμετώπισης των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο αποτελούν ντροπή για την ΕΕ».

Αν και οι κυπριακές αρχές μετανάστευσης δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι, πράγματι, υπάρχουν εναλλακτικές της κράτησης, έρευνα της οργάνωσης έδειξε ότι αυτές σπανίως προσφέρονται. Αντ’ αυτού, οι αποφάσεις απέλασης εκδίδονται ταυτόχρονα με τις εντολές κράτησης χωρίς να εξετάζονται εναλλακτικά μέτρα. Οι κυπριακές αρχές έχουν παραδεχθεί τη χρήση της πρακτικής αυτής.

Πρέπει πάντα να διερευνώνται εναλλακτικές λύσεις πριν την προσφυγή στην κράτηση -όποιος κρατείται για μεταναστευτικούς λόγους πρέπει ακόμα να υπόκειται σε κανονική και αυτόματη δικαστική αναθεώρηση της κράτησής του.

Από την τελευταία φορά που η Διεθνής Αμνηστία αξιολόγησε τις συνθήκες κράτησης μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Κύπρο το 2011, η μόνη θετική εξέλιξη είναι ότι οι άνθρωποι δεν κρατούνται πλέον στην κεντρική φυλακή της Λευκωσίας.

Η Διεθνής Αμνηστία, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις 6 Μαρτίου, διαπίστωσε ακόμα ότι μεταξύ των συλληφθέντων στη Μενόγεια, βρίσκονται και εννέα σύροι πρόσφυγες. Τουλάχιστον ένας από αυτούς είχε υποβάλει αίτηση για άσυλο.

«Είναι ακατανόητο το γεγονός ότι οι κυπριακές αρχές κρατούν σύρους υπηκόους στη Μενόγεια, όταν η επίσημη πολιτική της Κύπρου είναι να μην επιστρέφουν Σύρους πίσω στη Συρία», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali.

Αυτό συμβαίνει παρά τη δήλωση των κυπριακών αρχών στη Διεθνή Αμνηστία ότι παρέχουν σε όλους τους σύρους πολίτες της Συρίας καθεστώς διεθνούς προστασίας ή ανθρωπιστικό καθεστώς.

«Μπορούμε μόνο να συμπεράνουμε ότι η κράτηση σύρων υπηκόων έχει ως στόχο να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα σε άλλους Σύρους ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι στη Κύπρο.»

«Η φυλάκιση μεταναστών και αιτούντων άσυλο -συμπεριλαμβανομένων και ατόμων που θεωρούνται πρόσφυγες -επί μήνες, και η μεταχείρισή τους ως κρατουμένων, είναι απαράδεκτη», δήλωσε ο Sherif Elsayed Ali.

Υπόβαθρο:

Μελέτες περιπτώσεων γυναικών οι οποίες χωρίστηκαν βίαια από τα παιδιά τους

Νωρίτερα αυτό το μήνα ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας συνάντησαν δύο γυναίκες που είχαν χωριστεί από τα παιδιά τους. Η 28χρονη Νίνα χωρίστηκε από των 19 μηνών γιο της, ενώ ακόμα θήλαζε, και κρατήθηκε σε αστυνομικό τμήμα, αφού συνελήφθη επειδή προσπάθησε να υποβάλει αίτηση για μόνιμη κατοικία. Είναι παντρεμένη με έναν ρουμάνο πολίτη και δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι το μεταναστευτικό καθεστώς της ήταν πάντοτε κανονικό και ότι δεν γνώριζε το λόγο της σύλληψής της. Ο γιος της πάρθηκε από τις κοινωνικές υπηρεσίες και του επιτράπηκε να βλέπει τη μητέρα του μόνο τρεις φορές την ημέρα για το τάισμα για ένα διάστημα 20 λεπτών.

Μια άλλη γυναίκα από τη Σρι Λάνκα, συνελήφθη στο κέντρο κράτησης στη Μενόγεια, αφού επισκέφτηκε το σύζυγό της, επίσης ρουμάνο πολίτη, ο οποίος κρατούνταν σε αστυνομικό τμήμα. Ήταν αντιμέτωποι με την κατηγορία ότι ο γάμος τους είχε γίνει για λόγους διευκόλυνσης, παρά ένα τεστ DNA το οποίο είχε αποδείξει ότι ο σύζυγός της ήταν πράγματι ο πατέρας του παιδιού της. Της επιτρεπόταν να βλέπει τον τρίχρονο γιο της μόνο δύο φορές την εβδομάδα για μισή ώρα κάθε φορά.

Και οι δύο γυναίκες έχουν έκτοτε αφεθεί ελεύθερες μετά από τέσσερις ημέρες και τέσσερις εβδομάδες κράτησης, αντιστοίχως.