Η Air Bahal της «Δημόσιας» Ραδιοτηλεόρασης. Του Γιώργου Πλειού
Σε ένα πετυχημένο πρόσφατο διαφημιστικό σποτ, οι (πραγματικές) χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες σατιρίζονται ανελέητα καθώς περιγράφεται το χάλι της (φανταστικής) «Air Bahal». Κατσικάκια και κατοικίδια μπαινοβγαίνουν στο αεροσκάφος, οι ζώνες των παντελονιών των επιβατών προτείνονται για ζώνες ασφαλείας, ανεμιστήρας παίζει το ρόλο του air condition, λαμπιόνια παντού, μια χάντρινη κουρτίνα για διαχωριστικό, παπάκια για σωσίβια, σεμεδάκια παντού, φυλαχτά για καλή πτήση (μετάλ πετάλ) και ένας πιλότος χάρμα οφθαλμών, ακοής και πτητικής ικανότητας, συνθέτουν το σκηνικό. Αν κάποιος κάνει ορισμένες αφαιρέσεις , το σποτ είναι ένα καλό μοντέλο για να περιγραφεί το χάλι των «φτηνών» λύσεων που δίνει ο βαλκανικός νεοφιλελευθερισμός ιδιαίτερα στις δημόσιες επιχειρήσεις. Κι ίσως, μαζί με τα νοσοκομεία, η νέα «δημόσια» ραδιοτηλεόραση, το «ελληνικό BBC» (!) όπως το είπαν ευφημιστικά, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της «AirBahal» πολιτικής στους δημόσιους οργανισμούς.
Η νέα «δημόσια» ραδιοτηλεόραση έχει όλα τα καλά της φτηνής «Air Bahal». Πριν απ’ όλα έχει ένα σκάφος που προκαλεί δέος με το μέγεθος και την αποστολή του για δημόσια ραδιοτηλεόραση. Μια βασική αρχή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης πρεσβεύει ότι σ’ αυτήν υπάρχει καθολική πρόσβαση από όλο τον πληθυσμό (δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να το διαπιστώσει. Αρκεί να γκουγκλάρει τη φράση «δημόσια τηλεόραση» και θα το μάθει).
Η καθολική πρόσβαση έχει διπλή σημασία. Από τη μια κυριολεκτική, δηλαδή όλοι οι κάτοικοι της χώρας πρέπει να μπορούν να «πιάνουν» το σήμα. Από την άλλη προεκτείνεται και στο περιεχόμενο, δηλαδή η ζωή και τα γεγονότα του πληθυσμού όλης της χώρας πρέπει να βρίσκουν το δρόμο τους για το «γυαλί» ή το μικρόφωνο. Κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο καθώς δεν προβλέπεται σχετική διεύθυνση ούτε καν στη συμπρωτεύουσα, να μην πούμε για μικρότερες πόλεις.
Δεύτερον, ραδιοτηλεοπτική «Air Bahal» έχει και έναν «πιλότο» χάρμα, με αδιαμφισβήτητα προσόντα εμπειρίας και ικανότητας στην περιοχή των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών. Αυτό είναι και το πρώτο πλεονέκτημα που της αναγνωρίστηκε ακόμα και από πολλούς υποστηρικτές της κυβέρνησης, του ραδιοτηλεοπτικού της πραξικοπήματος και της ίδιας της ΝΕΡΙΤ ήδη από την αρχή που άρχισε να στήνεται το «μαγαζί».
Τρίτον, (θα) διαθέτει «πλήρωμα» εξίσου επαρκές και αποτελεσματικό. Τόσο που οι εκπρόσωποι των διεθνών στάνταρτ όπως η Διεθνής και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, που οι αρχιτέκτονες του «ελληνικού BBC» θέλουν να επικαλούνται, ανακοίνωσαν επίσημα ότι ο σχεδιασμός της ανταποκρίνεται στα πρότυπα ενός υποβαθμισμένου αθηνοκεντρικού (δηλαδή τριτοκοσμικού) οργανισμού.
Τέταρτον, από το σκάφος του «ελληνικού BBC», δεν αποκλείονται τα «κατοικίδια», καθώς θα συναντήσει κανείς συχνά στις προκηρύξεις του προσωπικού, να απουσιάζουν από τα προσόντα των υποψηφίων τα πτυχία εκείνων που φοίτησαν στα ελληνικά δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα και μάλιστα τα ανώτατα, στα οποία παρέχονται οι αντίστοιχες γνώσεις. Ή έγινε κατά λάθος, πράγμα που δείχνει την επάρκεια των «πιλότων» ή από πρόθεση, γεγονός που δείχνει και τον απώτατο σκοπό τους.
Κι αυτό είναι η καλύτερη εκδοχή του κακού σεναρίου σχετικά με τη στελέχωση και τη διαδικασία στελέχωσης, καθώς έχουν έρθει στη δημοσιότητα αρκετές πληροφορίες, οι οποίες θα σχολιαστούν αν και όταν επιβεβαιωθούν.
Πέμπτο, από το σκάφος της TV Bahal δεν λείπουν επίσης ούτε τα «παπάκια» - σωσίβια. Όπως άλλωστε προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο, αλλά και από τον εσωτερικό κανονισμό, αν η εταιρεία δεν καταφέρνει να παράγει κανονικό πρόγραμμα (που με τις δυνατότητες που της δίνουν μάλλον δεν θα τα καταφέρνει) θα το αναθέτει σε ιδιώτες - εξωτερικούς συνεργάτες.
Έκτο, αυτό όμως που «βγάζει μάτι» είναι τα σεμεδάκια της ραδιοτηλεοπτικής «Air Bahal». Στις ταινίες του παλιού ελληνικού σινεμά, ορισμένες κυρίες φρόντιζαν να δημιουργήσουν μια επίπλαστη «αριστοκρατική» προσωπικότητα και τρόπο ζωής, προκειμένου να εξασφαλίσουν την καλή γνωριμία.
Το ίδιο διαδραματίστηκε πολλές φορές αργότερα, ιδιαίτερα τη δεκαετία της «ανάπτυξης», τη δεκαετία ’90, σε πολλές γωνίες της χώρας, με εξάρσεις όμως στα στέκια του Κολωνακίου, αλλά και στα media ή μέσω των media της εποχής. Είναι απότοκο του δημοφιλούς στη «Φινλανδία του Νότου» δόγματος «είσαι ό,τι δηλώσεις»/«είσαι ό,τι φαίνεσαι». Μ’ αυτό άλλωστε το σκεπτικό οι συνταγματάρχες του ραδιοτηλεοπτικού πραξικοπήματος βάφτισαν «Δημόσια Τηλεόραση» την ΥΕΝΕΔ της σύγχρονης εποχής, δηλαδή τον τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό του ΥΠΟΙΚ, πιστεύοντας πως θα πείσουν έτσι το ελληνικό κοινό και τους κουτόφραγκους ότι δημιούργησαν μια νέα δημόσια ραδιοτηλεόραση στη θέση της ΕΡΤ.
Και παρά την οικτρή αποτυχία του εγχειρήματος μυαλό δεν έβαλαν. Φαίνεται θα συνεχίσουν αυτή την τακτική όπως δείχνουν οι πληροφορίες που μιλάνε για την ΕΛΗΝ (Ελληνική Ενημέρωση). Συνεπώς δεν θα πρέπει να αποκλείονται στο μέλλον πολλά ακόμα τεχνάσματα, τα οποία με ευφημισμούς, εικόνες κ.ά. θα δημιουργούν την ψευδή εντύπωση μιας ραδιοτηλεοπτικής Lufthansa, προκειμένου να συνεχίσουν να ξεγελούν όσους στέκονται επικριτικά στη συρρίκνωση της δημόσιας Ρ/Τ αποσκοπώντας στην πολιτική αποπλάνηση του κοινού και την οικονομική αιμοδοσία των ιδιωτικών επιχειρήσεων του είδους.
Έβδομο και τελευταίο προς το παρόν, οι «επιβάτες» της τηλεοπτικής «Air Bahal», δηλαδή το κοινό. Κι όταν λέμε κοινό δεν εννοούμε τους θεατές μόνο την ώρα που κάθονται στον καναπέ τους. Όπως στο σποτάκι έτσι και στην τηλεοπτική πραγματικότητα, το κοινό εμβρόντητο και αποσβολωμένο από τη διαφορά ανάμεσα σ’ αυτό που προσδοκούσε και σ’ αυτό που αντιμετωπίζει, περιμένει υπομονετικά να τελειώσει ο εφιάλτης χωρίς να συμβεί κάποιο ατύχημα. Όσα καταγράφουν τα «μηχανάκια» των μετρήσεων σε απόλυτα νούμερα τηλεθεατών και όχι, πονηρά, σε ποσοστά, είναι αψευδής μάρτυρας, παρά γλαφυρά και αισιόδοξα που λέει ο πιλότος της τηλεοπτικής «AirBahal». Η στάση του κοινού , τόσο των μεμονωμένων ατόμων όσο και εκείνων που αρθρώνουν συλλογικό λόγο έχει απορρίψει εδώ και καιρό τα φτηνά μοντέλα. Χωρίς αυτό το κοινό, το σκάφος είναι κατάλληλο, στην καλλίτερη των περιπτώσεων, μόνο για το μουσείο.
Με δυο λόγια, όσες δάφνες έδρεψε η σύγχρονη ΥΕΝΕΔ άλλες τόσες θα δρέψει και η ραδιοτηλεοπτική «Air Bahal». Το κυριότερο όμως είναι άλλο. Ό, τι και αν λένε, ό,τι και να κάνουν οι πιλότοι της, ξέρουν βαθιά μέσα τους ότι δεν θα ξεπεράσουν ποτέ το τριτοκοσμικό της επίπεδο. Όσο για το BBC, μπορεί να περιμένει λίγο ακόμα. Είναι πολλά τα σεμεδάκια.
*Γιώργος Πλειός. Καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Αναδημοσίευση από το tvxs.gr