Τουρκία: Ραγδαίες οι εξελίξεις υπό το «φως» του σκανδάλου
Μεγαλοεπιχειρηματίες, πολιτικά πρόσωπα, χειροπέδες σε υιούς υπουργών της τουρκικής κυβέρνησης, απομάκρυνση κατά δεκάδες διοικητικών στελεχών της αστυνομίας, κουτιά υποδημάτων - που όμως αντί για παπούτσια περιείχαν εκατομμύρια - συνιστούν το σκηνικό του σκανδάλου διαφθοράς που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία.
Και μέσα σε όλα αυτά, και ο Ταγίπ Ερντογάν που βλέπει τη θέση του να κλονίζεται, καθώς τα στοιχεία για την υπόθεση χρηματισμού διαρρέουν ένα-ένα.
Η κοινή γνώμη παρακολουθεί θορυβημένη τις καταιγιστικές εξελίξεις για το σκάνδαλο διαφθοράς που εμπλέκει πρόσωπα της κυβέρνησης, αλλά και γιους τους, γνωστούς επιχειρηματίες και έχει οδηγήσει στην απομάκρυνση δεκάδων στελεχών της αστυνομίας, επειδή δεν ενημέρωσαν εγκαίρως τους πολιτικούς.
Να σημειωθεί πως άλλοι δεκατέσσερις διοικητές μονάδων της τουρκικής αστυνομίας απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους, καθώς συνεχίζεται η έρευνα για το σκάνδαλο διαφθοράς και δωροδοκίας στους κόλπους των κρατικών λειτουργών.
Ήδη είχαν αποπεμφθεί πάνω από δέκα διοικητές της αστυνομίας, ανάμεσά τους και ο αρχηγός της αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης Χουσεΐν Τσαπκίν, στο πλαίσιο της έρευνας που ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει χαρακτηρίσει «βρώμικη υπόθεση», η οποία αποσκοπεί στην υπονόμευση της εξουσίας του.
Μάλιστα, υπάρχουν έντονες φήμες για παραίτηση ή παραπομπή στο Ανώτατο Δικαστήριο, τριών ή και τεσσάρων ισχυρών υπουργών, των οποίων τα ονόματα εμπλέκονται στην υπόθεση.
Ο Ερντογάν, εκτιμούν πολλοί, θα αναγκαστεί να προβεί σε ανασχηματισμό, εάν θέλει να παραμείνει στην εξουσία.
Πάντως, το θέμα αναλύεται υπό πολλά πρίσματα, με τα «βλέμματα» να στρέφονται στον εξόριστο στις ΗΠΑ, αντίπαλο του Ερντογάν , Φετουλάχ Γκιουλέν. Σύμφωνα με πολλούς σχολιαστές, πρόκειται για πόλεμο μεταξύ δύο αντιμαχόμενων πλευρών, ενώ άλλοι θεωρούν πως πίσω από όλα αυτά κρύβονται το Ισραήλ και οι ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Γκιουλέν που σημειωτέον ασκεί ισχυρές επιρροές στη Δικαιοσύνη και στην αστυνομία, αρνείται οποιαδήποτε επέμβαση από τις ΗΠΑ.
Μια αδυσώπητη αντιπαράθεση ανάμεσα στον Τούρκο πρωθυπουργό και την ισλαμική Αδελφότητα του Φετουλάχ Γκιουλέν εκτυλίσσεται, λοιπόν, τις τελευταίες ημέρες. Η Αδελφότητα υποστήριξε θερμά στο παρελθόν το κυβερνών κόμμα (ΑΚΡ), καθώς συμμεριζόταν μαζί του τον στόχο του εξισλαμισμού της κοινωνίας και των θεσμών της. Οι δύο δυνάμεις όμως έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους.
Το ΑΚΡ είναι πάνω από όλα ένα πολιτικό κίνημα, που έχει κληρονομήσει ισλαμικά πολιτικά κόμματα τα οποία ανησυχούσαν για τον καταπιεστικό χαρακτήρα του κοσμικού κράτους. Η Αδελφότητα, πιο φιλελεύθερη και πιο φιλοδυτική, προσπαθεί να ασκήσει επιρροή μέσα από τις εφημερίδες της (και κυρίως τη Ζαμάν), τα δίκτυα των σχολείων της (που δεν βρίσκονται μόνο στην Τουρκία, αλλά και στην Ευρώπη και την Αφρική) και τη μαζική διείσδυσή της στον δικαστικό και αστυνομικό μηχανισμό. Είναι κληρονόμος Τούρκων διανοητών, όπως ο θεολόγος Σαΐντ Νουρσί και απορρίπτει το πολιτικό Ισλάμ.
«Θύμα» των περιστάσεων η τουρκική λίρα
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι καταιγιστικές και καθόλου κολακευτικές για την Τουρκία εξελίξεις, είχαν αντίκτυπο στο νόμισμα της χώρας. Αλλά, σαν να μην έφτανα αυτά, έρχεται και η απόφαση της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να αρχίσει τη μείωση του γιγαντιαίου της προγράμματος νομισματικής στήριξης, να προστεθεί στα «βάσανα» της τουρκικής λίρας.
Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας υποχώρησε σε χαμηλό επίπεδο - ρεκόρ και οι αποδόσεις των δεκαεετών τουρκικών ομολόγων αυξήθηκαν σε υψηλό τριών μηνών.
Για να περιορίσει την αστάθεια της αγοράς, η τουρκική κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε ότι μπορεί να διαθέσει το δεκαπλάσιο ποσό ξένου συναλλάγματος σε σχέση με αυτό που διέθετε προηγουμένως στις δημοπρασίες συναλλάγματος.
Καθώς η λίρα είναι ένα από τα νομίσματα των αναπτυσσόμενων χωρών με το μεγαλύτερο βαθμό έκθεσης στις μετακινήσεις των κεφαλαίων που προκαλούσε η Fed, η κεντρική τράπεζα της χώρας διέθετε κανονικά ένα ελάχιστο ποσό μεταξύ 50 εκατ. δολαρίων και 100 εκατ. δολαρίων, ενώ επίσης περιόριζε την εγχώρια τραπεζική ρευστότητα, στην προσπάθειά της να σταθεροποιήσει τη λίρα, αντί να αυξήσει τα επίσημα επιτόκια.
Το βράδυ της Τετάρτης, η Fed ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να μειώνει από τον Ιανουάριο το πρόγραμμά της αγοράς ομολόγων ύψους 85 δισ. δολαρίων μηνιαίως.
Την κίνηση αυτή φοβόντουσαν από καιρό οι Τούρκοι επενδυτές, εξ αιτίας του υψηλού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, που κινείται περί το 7% του ΑΕΠ και χρηματοδοτείται με φθηνά κεφάλαια από το εξωτερικό.
Το μήνυμα της Fed, ωστόσο, ότι θα διατηρήσει κοντά στο μηδέν τα επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πρόσφερε κάποια στήριξη και σήμερα ήταν η έρευνα κατά της διαφθοράς που κυριαρχούσε στην ατζέντα.