Ένας περιορισμένος πυρηνικός πόλεμος θα είναι αρκετός για να προκαλέσει μια αλυσίδα εξελίξεων που θα έχουν ως συνέπεια την πρόκληση παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης και θανατηφόρας πείνας, πέρα από τους θανάτους από τις ίδιες τις εκρήξεις των πυρηνικών όπλων, προειδοποιούν επιστήμονες. Ενώ ένας μαζικής κλίμακας πυρηνικός πόλεμος, όπως ένας αμερικανο-ρωσικός, μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο πάνω από το ήμισυ της ανθρωπότητας.

Η μελέτη εκτιμά ότι για παράδειγμα ένας τοπικός πυρηνικός πόλεμος μεταξύ Ινδίας-Πακιστάν θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια ακόμη και 2,5 δισεκατομμύρια θανάτους από πείνα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Σε μια πολύ ευρύτερη γεωγραφικά και μαζικής κλίμακας πυρηνική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας οι θάνατοι οι σχετιζόμενοι με την πείνα θα μπορούσαν -στο χειρότερο σενάριο- να εκτοξευθούν ακόμη και πάνω από τα πέντε δισεκατομμύρια, δηλαδή περισσότερο από το ήμισυ όλης της ανθρωπότητας.

Η ανάλυση μοντελοποίησης, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό για θέματα διατροφής «Nature Food» και κάνει εκτιμήσεις (μέσω έξι πιθανών σεναρίων) για τις επιπτώσεις από έναν -κάποτε αδιανόητο- πυρηνικό πόλεμο, τονίζει ότι η αιθάλη που θα εκτοξευθεί μαζικά στην ατμόσφαιρα θα οδηγήσει σε ελλείψεις τροφίμων και σε πολλούς θανάτους σχετιζόμενους με πείνα.

Η χρήση πυρηνικών όπλων (πυραύλων ή βομβών) θα προκαλέσει τεράστιες πυρκαγιές, με αποτέλεσμα την συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων αιθάλης στην ατμόσφαιρα, κάτι που θα μπλοκάρει την ηλιακή ακτινοβολία από το να φθάσει στην επιφάνεια του πλανήτη, θα μειώσει τις θερμοκρασίες και έτσι θα περιορίσει την παραγωγικότητα των φυτών, μειώνοντας τελικά την παραγωγή τροφίμων. Η κλίμακα αυτών των επιπτώσεων θα εξαρτηθεί από το πόσο μεγάλη θα είναι η μείωση των θερμοκρασιών και πόσο εκτεταμένες οι μεταβολές στις βροχοπτώσεις, κάτι που θα εξαρτηθεί από το πόση αιθάλη θα φτάσει στην ανώτερη ατμόσφαιρα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια ατμοσφαιρικής-κλιματικής επιστήμης Λίλι Σία του Πανεπιστημίου Rutgers του Νιου Τζέρσι, μοντελοποίησαν τις επιπτώσεις έξι ατμοσφαιρικών σεναρίων, μετά από μια εβδομάδα μικρότερου ή μεγαλύτερου πυρηνικού πολέμου, πάνω στις σημαντικές γεωργικές καλλιέργειες (σιτάρι, καλαμπόκι, ρύζι, σόγια κά), στην κτηνοτροφία, στην αλιεία και σε άλλα αποθέματα τροφίμων.

Ακόμη κι αν ληφθούν αντισταθμιστικά μέτρα, όπως η μείωση της σπατάλης τροφίμων που πετιούνται στα σκουπίδια και η ανακατεύθυνση διαφόρων παραγομένων αγροτικών προϊόντων (πχ ζωοτροφών για ανθρώπινη πλέον κατανάλωση), οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η διαθέσιμη κτηνοτροφική και αλιευτική παραγωγή δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τις γεωργικές ελλείψεις στις περισσότερες χώρες. Οποιαδήποτε πυρηνική έκρηξη παράγει περισσότερα από 5 τρισεκατομμύρια γραμμάρια αιθάλης, προβλέπεται ότι πιθανότατα θα οδηγήσει σε μαζικές διατροφικές ελλείψεις σχεδόν σε όλες τις χώρες.

Η μείωση της γεωργικής παραγωγής αναμένεται να είναι μεγαλύτερη σε χώρες μεσαίου έως υψηλού γεωγραφικού πλάτους, μεταξύ άλλων σε μεγάλες εξαγωγικές χώρες αγροτικών προϊόντων, όπως οι ίδιες οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Με βάση το χειρότερο πυρηνικό σενάριο, πάνω από το 75% του πλανήτη εκτιμάται ότι θα λιμοκτονήσει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια μετά τον καταστροφικό πόλεμο. Η καταστροφή του στρώματος του όζοντος στη στρατόσφαιρα θα έχει ως συνέπεια περισσότερη υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία να φτάνει στην επιφάνεια της Γης, κάτι που θα έχει επιπτώσεις -πέρα από τις άμεσες στην ανθρώπινη υγεία- και έμμεσες στην παγκόσμια διατροφή.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτές οι δυσοίωνες εκτιμήσεις των μοντέλων τους αναδεικνύουν τις τεράστιες συνέπειες οποιασδήποτε πυρηνικής σύγκρουσης για την πλανητική και ανθρώπινη υγεία, συνεπώς είναι μονόδρομος η παγκόσμια συνεργασία για την αποφυγή ενός τέτοιου αποτρόπαιου ενδεχόμενου.

«Τα δεδομένα μας λένε ένα πράγμα: Πρέπει να αποτρέψουμε έναν πυρηνικό πόλεμο από το να συμβεί κάποια στιγμή», τόνισε ο καθηγητής κλιματικής επιστήμης Άλαν Ρόμποκ του Rutgers. «Όσο υπάρχουν πυρηνικά όπλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ο κόσμος έχει φτάσει κοντά σε έναν πυρηνικό πόλεμο αρκετές φορές. Η απαγόρευση των πυρηνικών όπλων είναι η μοναδική μακροπρόθεσμη λύση. Μέχρι σήμερα η ηλικίας πέντε ετών Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων έχει κυρωθεί από 66 χώρες, αλλά από καμία από τις εννέα πυρηνικές δυνάμεις. Η μελέτη μας καθιστά σαφές ότι ήλθε η ώρα γι’ αυτά τα εννέα κράτη να ακούσουν την επιστήμη και τον υπόλοιπο κόσμο και να υπογράψουν αυτή τη συμφωνία», πρόσθεσε.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://www.nature.com/articles/s43016-022-00573-0