του Επαμεινώνδα Πανά

σ. Καθηγητή Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

 

Το πρόβλημα, η λύση και το σαφές μήνυμα Πούτιν

Μελέτησε το παρελθόν, διάγνωσε το παρόν,

Πρόλαβε το μέλλον

Ιπποκράτης

 

Η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, χωρίς την εξειδίκευση του προβλήματος δεν βοηθά στην εύρεση σωστών λύσεων. Ενώ αναγνωρίζουμε ότι ζούμε σε ένα πολύπλοκο κόσμο, δεν ακολουθούμε την κοινή λογική για να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει όχι μόνο τις σχέσεις των δύο κρατών αλλά και την ίδια τη μοίρα της ανθρωπότητας.

Η εξειδίκευση του προβλήματος  μιλά από μόνη της και καθιστά πιο εύκολη και αποδοτικότερη τη συζήτηση και την κατανόηση της σύγκρουσης. Όταν επιδιώκουμε να καταλήξουμε σε ασφαλέστερα συμπεράσματα, τότε χρειαζόμαστε την ορθή εξειδίκευση του προβλήματος ώστε να έχουμε την ακριβέστερη συγκεκριμένη «θέα του προβλήματος».

Η εξειδίκευση του προβλήματος δεν στηρίζεται σε αίολα στοιχεία, αντίθετα θα πρέπει να είναι σαφή ώστε να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της σωστής αντιμετώπισης του προβλήματος, δηλαδή της λύσης του.

Το πρόβλημα

Ο ψυχρός πόλεμος έληξε επειδή οι σοβιετικοί, το 1989, συμφώνησαν για την επανένωση της Γερμανίας, αποσπώντας ταυτόχρονα την υπόσχεση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω ανατολικά: Διαβεβαίωση του τότε Υπουργού Εξωτερικών Τζέιμς Μπέηκερ προς τον Πρόεδρο της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, «πως το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί ούτε μία ίντσα προς τα ανατολικά».

Είχε προηγηθεί η διαβεβαίωση του Τζ. Μπούς προς τον Μ. Γκορμπατσώφ, τον Δεκέμβριο του 1989 στη Μάλτα. Έτσι, η Συμφωνία της Μάλτας δημιούργησε έναν κόσμο της Νέας Τάξης Πραγμάτων αντικαθιστώντας μετά από 44 χρόνια τη Συμφωνία της Γιάλτας (1945).

Το ΝΑΤΟ, με την επιδίωξη ένταξης της Ουκρανίας, απλά επεκτείνει τον «Φράκτη» περικύκλωσης της Ρωσίας. Νέες εντάξεις κρατών πέριξ των συνόρων της Ρωσίας αποτελούν απειλές για την ασφάλειά της.

Με οδηγό την εξειδίκευση του προβλήματος είναι απολύτως κατανοητό, ο πατριώτης ηγέτης να αντιλαμβάνεται ότι όταν παραβιάζονται οι παραπάνω συμφωνίες θα πρέπει να ενεργεί με μεγαλύτερη σοφία. Η στάση του και η απόφασή του επηρεάζει όχι μόνο το σήμερα αλλά και την τύχη των επόμενων γενεών.

 

Ποιο ήταν το δείγμα της φρόνησης του Πούτιν;

Ας ξεκινήσουμε από το 2007.

Στο Συνέδριο του Μονάχου (10/2/2007) μεταξύ άλλων ο Πούτιν επεσήμανε:

«… Ως εκ τούτου είναι ευρέως γνωστό ότι η διεθνής ασφάλεια περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από ζητήματα που σχετίζονται με τη στρατιωτική και πολιτική σταθερότητα. Περιλαμβάνει τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας, την υπέρβαση της φτώχειας, την οικονομική ασφάλεια, και την ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών. Αυτός ο καθολικός, αδιαίρετος χαρακτήρας της ασφάλειας εκφράζεται ως η βασική αρχή ότι «η ασφάλεια για έναν είναι ασφάλεια για όλους».

Όπως είπε ο Φ. Ρούσβελτ τις μέρες που ξέσπασε ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος «όταν η ειρήνη έχει σπάσει οπουδήποτε, η ειρήνη όλων των χωρών παντού βρίσκεται σε κίνδυνο». Αυτά τα λόγια παραμένουν σήμερα επίκαιρα. Παρεπιπτόντως, το θέμα του Συνεδρίου μας – Παγκόσμιες Κρίσεις , Παγκόσμια Ειρήνη – αποτελεί παράδειγμα αυτού.

Όσον αφορά την αντίληψή μας για την ανατολική επέκταση του ΝΑΤΟ, ανέφερα ήδη τις εγγυήσεις που δόθηκαν και που δεν τηρούνται σήμερα. Τυχαίνει να θεωρείται ότι αυτή είναι συνήθης πρακτική στις διεθνείς υποθέσεις;

Αλλά εντάξει, ξεχάστε το. Ξεχάστε αυτές τις εγγυήσεις. Με σεβασμό στη δημοκρατία και την επέκταση του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ δεν είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός σε αντίθεση με τον ΟΗΕ. Είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα μια στρατιωτική και πολιτική συμμαχία, στρατιωτική και πολιτική! Λοιπόν, η διασφάλιση της δικής του ασφάλειας είναι δικαίωμα οποιουδήποτε κυρίαρχου κράτους. Δεν διαφωνούμε εναντίον αυτού. Φυσικά δεν έχουμε αντίρρηση σε αυτό.  Αλλά, γιατί είναι απαραίτητο να θέσουμε στρατιωτική υποδομή στα σύνορά μας κατά τη διάρκεια αυτής της επέκτασης; Μπορεί κάποιος να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση; Εκτός αν η επέκταση της στρατιωτικής υποδομής συνδέεται με την καταπολέμηση των σημερινών παγκόσμιων απειλών; Ας το θέσουμε έτσι, ποια είναι η σημαντικότερη από αυτές τις απειλές για εμάς σήμερα – η πιο σημαντική για τη Ρωσία, για τις ΗΠΑ και για την Ευρώπη – είναι η τρομοκρατία και η καταπολέμησή της. Χρειάζεται κανείς τη Ρωσία για να παλέψει ενάντια στη τρομοκρατία; Φυσικά! Χρειάζεται κανείς την Ινδία για να παλέψει ενάντια στην τρομοκρατία; Φυσικά!  Ωστόσο δεν είμαστε μέλη του ΝΑΤΟ, ούτε και άλλες χώρες. Αλλά μπορούμε να δουλέψουμε αποτελεσματικά σε αυτό το ζήτημα, μόνο ενώνοντας τις δυνάμεις μας.

Ως εκ τούτου, η επέκταση των υποδομών, ιδίως των στρατιωτικών υποδομών στα σύνορά μας δεν συνδέεται με κανένα τρόπο με τις δημοκρατικές επιλογές μεμονωμένων κρατών…».

Έτσι, απλά και με φρόνηση, μιλούν οι ηγέτες που πιστεύουν στην υπεράσπιση της ασφάλειας της χώρας τους. Από το 2007, ο Πούτιν έδειξε ρεαλιστικό πνεύμα και αντοχή. Φθάσαμε στο 2022 και οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ένα από τα καθήκοντα του πολιτικού ηγέτη είναι να βλέπει το παρόν αλλά και να οικοδομεί το μέλλον για τις επόμενες γενιές.

Στο διάγγελμά του ο Πούτιν της 24^ης Φεβρουαρίου 2022 μεταξύ άλλων ανέφερε ότι:

«Μας εξαπάτησαν, ή για να το θέσω απλά, έπαιξαν μαζί μας. Σίγουρα, ακούμε συχνά ότι η πολιτική είναι βρώμικη επιχείρηση.  Μπορεί να είναι, αλλά δεν πρέπει να είναι τόσο βρώμικη όσο είναι τώρα. Όχι σε τέτοιον βαθμό. Αυτού του είδους η εξαπάτηση έρχεται σε αντίθεση, όχι μόνο με τις αρχές των διεθνών σχέσεων, αλλά επίσης και κυρίως με τους γενικά αποδεκτούς κανόνες ηθικής. Που είναι η δικαιοσύνη και η αλήθεια; Μόνο ψέματα και υποκρισία παντού.

Παρεπιπτόντως, πολιτικοί των ΗΠΑ, πολιτικοί επιστήμονες και δημοσιογράφοι, γράφουν και λένε ότι τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες μια πραγματική «αυτοκρατορία του ψεύδους»… Συνεπώς μπορούμε εύλογα και με πεποίθηση να συμπεράνουμε ότι το ούτω καλούμενο Δυτικό Μπλόκ που σχηματίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες κατ’εικόνα και καθ’ομοίωσή τους είναι στην ολότητά του «αυτοκρατορία του ψεύδους».

Το μήνυμα του Πούτιν είναι σαφές.

Ξαφνικά, ενώ αρκετοί στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας είχαν αρχίσει να μιλούν για μια επιστροφή στην «κανονικότητα», βρέθηκαν μπροστά σε μια νέα κρίση, μπροστά σε έναν πόλεμο και άρχισαν να ζούν σε ένα νέο κλίμα αβεβαιότητας.

Από την πλευρά του Ατλαντικού αναδείχθηκε μια διαφορετική ορθολογική πρόταση σχετικά με το πρόβλημα, η οποία οφείλεται στην Τulsi Gabbard (11/2/2022), πρώην βουλευτή του Δημοκρατικού Κόμματος, υποψήφια για την Προεδρία των ΗΠΑ στις εκλογές του 2020.

Η Tulsi Gabbard δήλωσε σε ένα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά κανάλια των ΗΠΑ, ότι: «Πρώτα απ’όλα, ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα μπορούσε να τερματίσει αυτή τη κρίση και να αποτρέψει έναν πόλεμο με τη Ρωσία, κάνοντας κάτι πολύ απλό: Διασφαλίζοντας ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ – γιατί αν η Ουκρανία γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ, αυτό θα έβαζε τα στρατεύματα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ ακριβώς στο κατώφλι της Ρωσίας, πράγμα που, όπως έχει ορίσει ο Πούτιν, θα υπονόμευε τα συμφέροντα στρατιωτικής ασφαλείας τους».

Οι ορθολογικοί άνθρωποι σκέπτονται κατ’αυτόν τον ευθύ τρόπο. Πού βρίσκονται οι μεγάλοι πολιτικοί ηγέτες με ικανή στοχαστικότητα να αποφασίσουν ώστε να αποφύγουν το τεράστιο μέγεθος των συνεπειών ενός πιθανού πυρηνικού πολέμου;

Στην Αμερική βρέθηκε η Tulsi Gabbard ενώ στην παρακμάζουσα Ευρώπη επεκράτησε η άκρα του τάφου σιωπή.

Η Gabbard συνέχισε επισημαίνοντας ότι «Η Κυβέρνηση Μπάιντεν απέτυχε να περιγράψει στον αμερικανικό λαό πως αυτό εξυπηρετεί τα καλύτερα συμφέροντά του. Πιο θα είναι το κόστος;»

Η βιασύνη προσφυγής στις κυρώσεις και στις βαριές εκφράσεις δηλώνει ότι δεν είναι  σώφρον πολιτική ενέργεια. Η λύση στο πρόβλημα είναι η αλήθεια που εξέφρασε η Gabbard.

Σε όλη αυτή την ιστορία της μελέτης του προβλήματος, λησμονούμε συνεχώς την σημασία και την αξία του ρόλου της ψυχολογίας.

Ο Carl Jung είχε διαγνώσει τη σχέση ανάμεσα στην ατομική ψυχολογία και στην εθνική ψυχολογία. Αυτό που ισχύει για ένα έθνος γενικά, ισχύει και για κάθε άτομο, αφού το έθνος αποτελείται από τα άτομα που το συνιστούν. Ο Jung προωθούσε καινοτόμες ιδέες και προκλητική έρευνά του ήταν η διάγνωση της εθνικής ψυχολογίας. Αναγνώρισε όμως ότι αυτή η διάγνωση ήταν πολυπλοκότερη από την ατομική διάγνωση.

Ο Carl Jung με τα διεισδυτικά και πρωτοποριακά κείμενά του  λαμβάνει υπόψη του την ψυχολογική διάσταση για την κατανόηση της επίδρασης των συναισθημάτων στην πολιτική ζωή αλλά και στη λήψη των αποφάσεων. Ακόμη και σήμερα δεν συζητάμε για τον ορθολογισμό των σκοπών και των μέσων, αλλά και δεν κοιτάμε κατάματα «την πιο αληθινή αιτία» όπως θα ‘λεγε ο Θουκυδίδης, αυτού του πολέμου.

Οι αναλυτές τείνουν να δίνουν έμφαση στα διάφορα δομικά στοιχεία κάθε πλευράς, αγνοώντας τα στοιχεία της διάγνωσης της «εθνικής ψυχολογίας» και του ρόλου της στη συγκεκριμένη σύγκρουση.

Όταν λοιπόν έχουμε μια επικίνδυνη σύγκρουση με οικονομικές κυρώσεις και με ικανούς πυρηνικά οπλισμένους στρατούς, τότε οι εντάσεις προφανώς δημιουργούν ψυχολογικές καταστάσεις οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε ολοένα και πιο επικίνδυνες καταστάσεις.

Η ανθρωπότητα προσπαθεί να ξεπεράσει τη κατάσταση της πανδημίας, και οι προσπάθειες παγκοσμίως των κοινωνιών επικεντρώνονται στη μεταπήδηση σε μια νέα κανονικότητα. Ενώ λοιπόν η κοινωνία προσπαθεί να οικοδομήσει το νέο πολιτισμό της μετά-Covid εποχής, ακριβώς την ίδια στιγμή παρατηρείται η προσπάθεια της κοινωνίας να μεταπηδήσει στην καταστροφή.

Όσον αφορά την Ευρώπη, η οποία και αυτή προσπαθεί να μεταπηδήσει στην μετά-Covid εποχή, μπαίνοντας σε μια τροχιά οικονομικής ανάκαμψης, την ίδια στιγμή παρατηρείται η εμμονή των ΗΠΑ για έναν οικονομικό πόλεμο με τη Ρωσία, ο οποίος οδηγεί την Ευρώπη σε μια κατάρρευση. Ποιος είναι ο στόχος του Μπάιντεν; Η Ρωσία ή η Ευρώπη; Φαίνεται λοιπόν ότι η Ευρώπη έχει γίνει η ουρά των ΗΠΑ. Θα πρέπει να αναρωτηθούμε, σε επίπεδο χώρας αλλά και Ευρώπης, ποια είναι τα κόστη και ποια τα οφέλη όλης αυτής της διελκυστίνδας.

Ο επί κεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Josef Borrell, έχει ανακοινώσει ότι τα κράτη της ΕΕ θα παρέχουν μαχητικά αεροσκάφη απευθείας στον ουκρανικό στρατό. Από την πλευρά του ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι όποιος προμηθεύει στρατιωτικό εξοπλισμό θα στοχοποιείται.

Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία, Michael Mc Faul, δήλωσε στις 28/2/2022 ότι: «Οι άνθρωποι που γνωρίζω στη Ρωσία – ανησυχούν για την πρόσφατη δήλωση του Πούτιν για τα πυρηνικά. Οι άνθρωποι που τον γνωρίζουν πολύ λίγο λένε ότι είναι φτηνές κουβέντες».

Συλλογική μνήμη και ο ηγέτης πρέπει να διαβάζει ιστορία

 

Η συλλογική μνήμη – λησμονημένη παράμετρος – έχει αφετηρία το παρελθόν και πάντοτε είναι χρήσιμη για το παρόν αλλά και για το μέλλον. Είναι ουσιαστική παράμετρος για την πορεία ενός έθνους γιατί μεταδίδει γεγονότα από γενιά σε γενιά.

Η υπόθεση της συλλογικής ιστορικής μνήμης είναι θεμελιώδης για την επιβίωση των εθνών. Στην Ελλάδα, ποιος θυμάται τις ναζιστικές ωμότητες της Γερμανίας; Τα τελευταία χρόνια έχουμε ξεχάσει και τις επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο.

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στο διάγγελμά του (24 Φεβρουαρίου 2022) έκανε ειδική αναφορά στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο για να υπενθυμίσει σε όλους τα 20 εκατομμύρια νεκρών από τους Γερμανούς Ναζιστές που σημαίνει ότι η ναζιστικές θηριωδίες είναι ακόμη χαραγμένες στη συλλογική μνήμη των Ρώσων.

Απευθυνόμενος στο στρατιωτικό προσωπικό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σημείωσε ότι: «Σύντροφοι αξιωματικοί, οι πατέρες σας, οι παππούδες και οι προπάπποι σας δεν πολέμησαν τους κατακτητές Ναζί και δεν υπερασπίστηκαν την κοινή μας πατρίδα, για να επιτρέπετε στους σημερινούς νεοναζί να καταλαμβάνουν την εξουσία στην Ουκρανία. Ορκιστήκατε υπακοή στον ουκρανικό λαό και όχι στη χούντα, στους πολέμιους του λαού που λεηλατούν την Ουκρανία και εξευτελίζουν τον ουκρανικό λαό…»

Οι ιστορικές μνήμες είναι δύσκολο να σβήσουν, ούτε οι όποιες ιδεολογίες μπορούν να τις σβήσουν, γιατί η συλλογική μνήμη με βάση το παρελθόν αποτελεί αφετηρία για το παρόν. Ο ναζισμός άφησε το ίχνος του στη συλλογική μνήμη των Ρώσων. Προφανώς για τον Πούτιν και τους Ρώσους δεν μπορεί ακόμη και σήμερα να διαγραφούν από τη μνήμη τους οι καταστροφές των ναζιστών. Οι Ουκρανοί φαίνεται να έχουν ξεχάσει τι έκαναν οι Ναζί. Γιατί οι σύγχρονοι Ουκρανοί ναζί δεν θέλουν τα έθνη να έχουν συλλογική μνήμη.

Ο Πούτιν με το διάγγελμά του και με τη στάση του στην αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως τόνισε, με τις «γειτονικές με τη Ρωσία περιοχές, οι οποίες πρέπει να σημειώσω ότι ιστορικά είναι πατρίδα μας, σχηματίζεται μια εχθρική αντι-Ρωσία» έφθασε τη δημοτικότητά του στο Ζενίθ. Ως αποτέλεσμα προκύπτει η αναγκαιότητα της ολοκλήρωσης όλης της φάσης του σχεδιασμού του. Γιατί η όποια οπισθοχώρηση, αφ’ενός μεν θα χαθεί η Ουκρανία για πάντα, και αφ’ετέρου, ήσσονος σημασίας για την Ρωσία, η δημοτικότητά του θα κατρακυλήσει στο ναδίρ και ίσως αυτό να σημάνει και το πολιτικό του τέλος.

Τι έγινε λοιπόν και ο Πούτιν επέλεξε το δρόμο της σύγκρουσης και της πιθανής καταστροφής αντί της διπλωματίας;

Η συσσωρευμένη υπομονή της Ρωσίας δεν έχει άλλες αντοχές από τις συνεχείς επεκτάσεις του ΝΑΤΟ οι οποίες δεν έχουν τελειωμό.  Το ΝΑΤΟ με αυτήν την πολιτική το στο χώρο της Ευρώπης, απλά αυξάνει τις πιθανότητες των εντάσεων. Δεν είναι δύσκολο να επισημανθεί ότι οι αυθαιρεσίες και η απληστία του ΝΑΤΟ στο χώρο της Ευρώπης, οδήγησαν στη σημερινή σύγκρουση Ρωσίας και Ουκρανίας.

Την ίδια στιγμή φαίνεται ότι το ΝΑΤΟ δεν εκτιμά σωστά τις αντιδράσεις του Πούτιν και περιέργως παραβλέπει και την όποια διάσταση της πιθανότητας της απειλής ενός πυρηνικού πολέμου.

Δεν σημαίνει αν κάποιος είναι Πρωθυπουργός ή Πρόεδρος, ότι αυτός είναι και ηγέτης. Ο ηγέτης πρέπει να έχει μια συσσωρευμένη δεξιότητα η οποία να στηρίζεται  σε ένα σύνολο ηγετικών ικανοτήτων, ώστε να θεωρηθούν στο τέλος και ως επιτυχημένοι ηγέτες.

Ποια είναι η δική μας εμπειρία από τους πρωθυπουργούς που γνώρισε η χώρα μας για να χαρακτηρίσουμε κάποιον ως μεγάλο ηγέτη; Ποιος από όλους αυτούς δημιούργησε ένα εμπνευσμένο όραμα για το μέλλον του τόπου; Ποιος από αυτούς παρακίνησε τον Έλληνα πολίτη, ανεξάρτητα από την κομματική του ταυτότητα, να ασχοληθεί με την επιτυχία ενός οράματος; Ποιος από αυτούς υπέδειξε έστω ένα βιβλίο ώστε να χτίσει μέσα του ο πολίτης τον σπινθήρα για την επίτευξη του οράματος;

Ο Μακιαβέλλι, στον Ηγεμόνα του, γράφει και συνιστά:

«Σε ότι αφορά την άσκηση του νου, ο Ηγεμόνας πρέπει να διαβάζει την Ιστορία για τη ζωή και τις πράξεις των μεγάλων ανδρών, να μαθαίνει πως ενεργούσαν στους πολέμους,  να μελετάει τις αιτίες της νίκης ή της ήττας τους, για να μπορεί να αποφύγει την τελευταία και να μιμηθεί την πρώτη»

 

Ο Πούτιν, ακολούθησε την υπόδειξη του Μακιαβέλλι, και για να βελτιώσει την ικανότητα των περιφερειακών κυβερνητών τους προέτρεψε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Κόμματός του, το 2014, να διαβάσουν ορισμένα βιβλία.

Ο αγαπημένος του συγγραφέας παραμένει ο Ντοστογιέφσκι. Όμως, οι περιφερειακοί κυβερνήτες έμειναν έκπληκτοι όταν δεν ανέφερε τον Ντοστογιέφσκι αλλά ούτε τον Τολστόι και τον Γκόγκολ.

Ο Πούτιν πρότεινε στους κυβερνήτες να διαβάσουν τους:

Το 1950 έγραψε ο Ilyin το δοκίμιο «Τι σημαίνει ο διαμελισμός της Ρωσίας για τον κόσμο» στο οποίο περιγράφει τρομακτικές λεπτομέρειες τι θα συμβεί τη Ρωσία με την κατάρρευση του κομμουνισμού και της εισαγωγής της ελεύθερης αγοράς. Το χάος που θα ακολουθούσε το ονόμασε «Βαλκανικοποίηση της Ρωσίας», όπερ και εγένετο!!!

Όπως θα εμφανιζόταν ένας ισχυρός άνδρας, ο οποίος θα επανένωνε το έθνος.

Ενδέχεται κάποιος να διαφωνήσει με την επιλογή των ανωτέρω συγγραφέων από τον Πούτιν, όμως σκοπός δεν είναι να κρίνουμε την επιλογή του αλλά την προσπάθειά του να αναβιώσει μία ταυτότητα που χαρακτηρίζει τ η Ρωσία.

Αν, λοιπόν, όλοι αυτοί οι ηγέτες διάβαζαν ποια είναι τα αγαπημένα βιβλία του Πούτιν τα οποία παροτρύνει να μελετούν οι περιφερειακοί κυβερνήτες, ίσως αρκετοί ηγέτες της Δύσης θα καταλάβαιναν καλύτερα τις σκέψεις και τις ενέργειες του Πούτιν.

Όλα αυτά δείχνουν ότι ο Πούτιν δεν είναι ένας απλός, συνηθισμένος πολιτικός, αλλά ένας πολυσύνθετος ηγέτης.

Πως έβλεπε όμως ο Ομπάμα τον Πούτιν; Στα Απομνημονεύματά του (ελληνική μετάφραση Γή της Επαγγελίας, σελίς 492) διαβάζουμε:

«… Ίσως ήταν αυτή η αντίθεση ανάμεσα στο παρελθόν μου και στο παρόν μου που με έκαναν να σκέπτομαι ακόμη τη συζήτησή μου με τον Πούτιν. Όταν με ρώτησε ο Αξ ποιες ήταν οι εντυπώσεις μου από τον Ρώσο ηγέτη, του είπα ότι μου φάνηκε περιέργως οικείος, σαν αμερικανός κομματάρχης, αλλά με πυρηνικά και με βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Αυτό τον έκανε να γελάσει, αλλά εγώ δεν το είχα πει για αστείο. Ο Πούτιν όντως μου θύμισε τους τύπους που ήταν κάποτε τα αφεντικά του κομματικού μηχανισμού του Σικάγου – σκληρόπετσοι, περπατημένοι χαρακτήρες, χωρίς συναισθηματισμούς, που ήξεραν τι ήθελαν, που ποτέ δεν έβλεπαν έξω από το στενό οπτικό πεδίο των προσωπικών τους εμπειριών… για εκείνους, όπως και για τον Πούτιν, η ζωή ήταν παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος…»

Θα ήταν πιο σωστό, ένας Πρόεδρος όπως ο Ομπάμα, να είχε αξιολογήσει την προσπάθεια ενός ηγέτη να μετατρέψει από ένα πρόβατο που ήταν η Ρωσία του Γέλτσιν σε μια χώρα σαν την τίγρη. Επιπλέον ο Πούτιν είχε ένα όραμα για τη Μητέρα Ρωσία όχι μιας τετραετίας όπως είναι οι εκλογικοί τίτλοι στις ΗΠΑ.

Οι κόκκινες γραμμές της Ρωσίας είχαν εκφραστεί από τον Πούτιν όχι χθές αλλά και επί προεδρίας Ομπάμα (2009-2017).

Στα Απομνημονεύματά του γράφει ο Ομπάμα:

«… Κατά την άποψη του Πούτιν, οι Αμερικανοί φέρονταν αλαζονικά, υποτιμητικά, ήταν απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία ως ισότιμο εταίρο και προσπαθούσαν συνεχώς να υπαγορεύουν τους όρους τους στον υπόλοιπο κόσμο – κι όλα αυτά, είπε, δεν άφηναν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις»

Ακριβώς, ο Πούτιν λόγω της ηγετικής προσωπικότητάς του εξέφρασε με ευθύτητα τη γνωμη του για την αλαζονεία των Αμερικανών και τη διαφωνία του στη στήριξή τους στις διάφορες γειτονικές χώρες εναντίον της Ρωσίας.

Επίσης φαίνεται ότι ο Ομπάμα υποτίμησε τη δήλωση του Πούτιν ότι «… όλα αυτά δεν άφηναν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία όσον αφορά τις μελλοντικές σχέσεις». Αποκάλυψη σημαντική, την οποία ο Ομπάμα τελικά δεν αξιολόγησε σωστά όπως δεν αξιολόγησε σωστά και τον χαρακτήρα του Πούτιν.

 

Η γεωοικονομία είναι η συνέχεια του πολέμου με άλλα μέσα

«Πραγματικά, έχει γίνει πιο εμφανές από ποτέ ότι δεν είναι οι λιμοί, ούτε οι σεισμοί, ούτε τα μικρόβια, ούτε ο καρκίνος, αλλά ο άνθρωπος ο ίδιος, που είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου, για τον απλό λόγο ότι δεν υπάρχει επαρκής προστασία ενάντια στις ψυχικές επιδημίες, οι οποίες είναι απείρως πιο καταστροφικές από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές»

Carl Jung, The Symbolic Life

Εδώ και δεκαετίες σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σουιγκού η Ρωσία εκσυγχρόνιζε τα όπλα και τα άλλα στρατηγικά της συστήματα της Σοβιετικής εποχής.

Πολλοί θεωρούσαν ότι ο Πούτιν «μπλόφαρε» όταν μιλούσε για εισβολή στην Ουκρανία. Όμως από τη στιγμή της εισβολής και της κλιμάκωσης έγινε αντιληπτό ότι είχε διατάξει τις ρωσικές δυνάμεις πυρηνικής αποτροπής να τεθούν σε συναγερμό ως απάντηση των δηλώσεων  του J. Borrell – επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, και των σχετικών δηλώσεων από το ΝΑΤΟ.

Με αυτόν τον τρόπο ο Πούτιν έδειχνε ότι οι απειλές και οι εντάσεις  από τη Δύση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα πυρηνικό πόλεμο.

Μάλιστα, ο Πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, σε δηλώσεις του περιέγραψε ότι όλες αυτές οι εντάσεις και οι κυρώσεις: «σπρώχνουν τη Ρωσία σε ένα τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Εδώ θα πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι για να μη μπούμε σε μπελάδες. Γιατί ο πυρηνικός πόλεμος θα είναι το τέλος των πάντων».

Η FEMA – Federal Emergency Management Agency – Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης – κάτω από τη πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου εξέδωσε πρόσφατα σχετικές οδηγίες και συμβουλές προς τους αμερικανούς πολίτες.

Αρκετοί πιστεύουν ότι ο Πούτιν μπλοφάρει. Ο ίδιος όμως δηλώνει ότι:

«Όποιος προσπαθήσει να μας σταματήσει και να δημιουργήσει περαιτέρω απειλές εναντίον της χώρας μας, εναντίον του λαού μας, θα πρέπει να ξέρει ότι η αντίδραση της Ρωσίας θα είναι άμεση και θα σας οδηγήσει σε συνέπειες που δεν έχετε δει ποτέ στην ιστορία σας».

Μπορεί μια πιο διαυγής κατανόηση της προσωπικότητας και της πολιτικής διαδρομής του Πούτιν να έδινε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις δηλώσεις του.

Δεδομένη είναι η σημασία του ορυκτού πλούτου στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Η Ρωσία είναι μια χώρα προικισμένη από ένα πλήθος φυσικών ορυκτών. Η εξαγωγή ιδιαίτερα πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελεί την γεωοικονομική δύναμη της Ρωσίας.

Επίσης τα ορυκτά προϊόντα διαμάντια, νικέλιο, κοβάλτιο, ψευδάργυρος, πλατίνα, μόλυβδος, χαλκός και αλουμίνιο συμβάλουν στην ισχυρή θέση της Ρωσίας στις παγκόσμιες αγορές.

Επίσης, κάτι το οποίο δεν πρέπει να μας διαφεύγει γιατί συνδέεται με τη γεωργική παραγωγή, είναι ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αζωτούχων λιπασμάτων στο κόσμο.

Η Ρωσία είναι ο τρίτος εξαγωγέας πετρελαίου και ο δεύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο.

Δύο μέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία,  η Γερμανία δήλωσε την μη ενεργοποίηση του αγωγού Nord Stream 2. Η διαδικασία αυτή χαρακτηρίστηκε ως το «Νέο Ενεργειακό Δόγμα». Tα μέσα μαζικής ενημέρωσης άρχισαν να μιλάνε για την ενεργειακή απεξάρτηση της Γερμανίας και κατ’επέκταση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Αυτή είναι μια αυταπάτη που παραπλανά τους πολίτες.

Γιατί πρώτον οι ροές φυσικού αερίου συνεχίζονται από τους Ρωσικούς αγωγούς προς την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του αγωγού Yamal – Europe, ο οποίος διέρχεται από την Λευκορωσία, την Πολωνία και τη Γερμανία.

Σε έρευνά της η δεξαμενή σκέψης BRUEGEL εκτιμά ότι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στο κόσμο, η Ρωσία, κάθε μέρα μετά τις κυρώσεις, εισπράττει 500 εκατομμύρια ευρώ σε σύγκριση με τα 200 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα τον Φεβρουάριο 2022, προ των κυρώσεων!!!

Και δεύτερον εν μέσω οικονομικών κυρώσεων και «παγώματος της λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 2, η ρωσική Gazprom συμφώνησε με την Κίνα στην προώθηση μέσω της Μογγολίας της κατασκευής ενός αγωγού φυσικού αερίου 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.

Η συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Κίνας δείχνει την ταχύτητα με την οποία αντέδρασε η Ρωσία στο πάγωμα του αγωγού Nord Stream 2.

Στους σύγχρονους ανταγωνισμούς, στις κυρώσεις και στις εντάσεις, η γεωοικονομική στρατηγική, η οποία δεν υποκαθιστά την γεωπολιτική δείχνει σε ένα βαθμό και την «οικονομική νοημοσύνη» για μια επιτυχημένη στρατηγική με στόχο την κατάκτηση της αγοράς της Κίνας.

Η γεωοικονομική στρατηγική η οποία εξασφαλίζει πόρους στη Ρωσία και ενεργειακή ασφάλεια στη Κίνα.

Η μεταφορά τεχνολογίας, οι επιχειρήσεις πληροφοριών, η εφαρμογή της βιοτεχνολογίας, μεταξύ άλλων αποτελούν παραδείγματα ανταγωνισμών οικονομικής και επιστημονικής ισχύος.

Όλες αυτές οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν ασύλληπτες δυνατότητες. Σε μια τέτοια περίπτωση αναφέρεται η αμερικανίδα Γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Ουώρεν: «… Τα κρυπτονομίσματα κινδυνεύουν να υπονομεύσουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επιτρέποντας στον Πούτιν και στους φίλους του να αποφύγουν τον οικονομικό πόνο».

Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι συναλλαγές μεταξύ του ρωσικού ρουβλίου και του κρυπτονομίσματος Bitcoin έχουν υπερδιπλασιαστεί.  Μάλιστα, το ερευνητικό κέντρο CryptoCompare ανέφερε τριπλάσια αύξηση σε σχέση με μια εβδομάδα πριν.

Η τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία μας υποδεικνύει ότι ο πόλεμος αναδεικνύει άγριες εκφάνσεις των επίσημων πολιτικών των χωρών. Ξεπερνούν τα συμβατικά όπλα, υποβαθμίζουν τον οικονομικό πόλεμο και αναδεικνύουν τα άγρια θηρία ή όπως θα έλεγε ο Carl Jung τους «δαίμονες που λαγοκοιμούνται μέσα σε κάθε άνθρωπο».

Και ενώ συνεχίζεται η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έρχεται στη δημοσιότητα η αποκάλυψη της λειτουργίας αμερικανικών βιοεργαστηρίων στην Ουκρανία.

Τα ερωτήματα που τίθενται είναι:

• Ποιος είναι ο σκοπός της διατήρησης κρυφών πολυάριθμων αμερικανικών βιολογικών εργαστηρίων στην Ουκρανία;
• Είναι σε θέση αυτά τα εργαστήρια να παράγουν βιολογικά όπλα, όπως π.χ. τα βακτήρια άνθρακα, της ευλογιάς, της χολέρας, του κίτρινου πυρετού;
• Δηλαδή τα εργαστήρια αυτά επιδίδονται σε πειράματα κατασκευής ιών, βακτηρίων, τα οποία συνιστούν την βιοτρομοκρατία; Αυτά τα όπλα είναι πολύ πιο ισχυρά από τα πυρηνικά.

Η Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για πολιτικές υποθέσεις V. Nuland, δήλωσε (8/2/2022) ότι η Ουκρανία διαθέτει εγκαταστάσεις βιολογικής έρευνας – βιοεργαστήρια – σημειώνοντας ότι η Ουάσιγκτον συνεργάζεται με την Ουκρανία για να αποτρέψει τις ρωσικές δυνάμεις να αποκτήσουν τον έλεγχό τους!!!

Εκείνο που εκπλήσσει περισσότερο τον προσεκτικό παρατηρητή είναι ότι η αμερικανίδα Υπουργός δεν ανέφερε ούτε μία λέξη για τους σκοπούς των εργαστηρίων αυτών.

Η Victoria Nuland και ο  Geoffrey Pyatt μαζί περπατούν στο κέντρο του Κιέβου τον Δεκέμβριο του 2014, για να συμπαρασταθούν στους Ουκρανούς

Στη φωτογραφία εμφανίζεται ο Pyatt, σήμερα πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, με την νυν υπουργό Νuland, όχι σε κάποια πλατεία της Ουάσιγκτον αλλά στο κέντρο του Κιέβου, το 2014, για να συμπαρασταθούν στους Ουκρανούς ναζιστές επί εποχής Ομπάμα.

Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να πιστέψει τις αόριστες εξηγήσεις της Nuland στη Γερουσία περί των βιολογικών εργαστηρίων στην Ουκρανία;

Στην φωτογραφία – μια εικόνα αξίζει δέκα χιλιάδες λέξεις – η Nuland παρακολουθεί στη πλατεία του κέντρου του Κιέβου τις εκδηλώσεις των Ουκρανών και θα πίστευε κανείς ότι δεν θα παρακολουθούσε τη λειτουργία των βιολογικών εργαστηρίων;

Με ένα πνεύμα ευκίνητο και ψυχρό που πάει κατευθείαν στη καρδιά του προβλήματος, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας  Zhao Lijian, ζήτησε μεγαλύτερες λεπτομέρειες από τις ΗΠΑ και το συντομότερο δυνατόν, για τα εργαστήρια αυτά. Ειδικότερα, ο Zhao Lijian επεσήμανε: «Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τις ΗΠΑ, διαθέτει 26 βιολογικά εργαστήρια και άλλες συναφείς εγκαταστάσεις στην Ουκρανία, οι οποίες έχουν προσελκύσει μεγάλη προσοχή. Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ελέγχει 336 βιολογικά εργαστήρια σε 30 χώρες σε όλο τον κόσμο με την ονομασία “Συνεργασία για τη Μείωση των Κινδύνων Βιοασφάλειας και την Ενίσχυση της Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας”».

Συνεπώς, η ύπαρξη των εργαστηρίων βιολογικής έρευνας δεν αποτελεί θεωρία συνομωσίας και παραπληροφόρησης αλλά είναι ένα γεγονός πραγματικής αποκάλυψης.

Ο αμερικανός διευθυντής του Συνεργατικού Προγράμματος Μείωσης των Απειλών, R. Pope,  δήλωσε ότι έχει χάσει την επαφή του με τα ουκρανικά εργαστήρια. Από την άλλη πλευρά, ο εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας, Ιγκόρ Κονασένκωφ, ανακοίνωσε ότι τα εργαστήρια αυτά είχαν «σχέσεις με τις μυστικές στρατιωτικές βιολογικές δραστηριότητες των ΗΠΑ στην Ουκρανία και χρηματοδοτούνται από το Πεντάγωνο, ώστε να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για την κρυφή εξάπλωση θανατηφόρων παραγόντων».

Ο Κονασένκωφ ισχυρίστηκε ότι το Υπουργείο έχει στην κατοχή του έγγραφα που περιγράφουν με κάθε λεπτομέρεια τις στρατιωτικές – βιολογικές δραστηριότητες των ΗΠΑ στην Ουκρανία. Επίσης, επεσήμανε ότι στα βιο-εργαστήρια πειραματίστηκαν με δείγματα κορωνοϊού νυχτερίδων.

Ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σ. Λαβρώφ, σε συνέντευξή του την Πέμπτη (10/3/2022), μετά τις συνομιλίες που είχε με τον ουκρανό ομόλογό του, ανέφερε ότι:

«Οι αμερικανοί πραγματοποίησαν αυτό το έργο με απόλυτη μυστικότητα. Όπως ακριβώς εργάζονται σε άλλα πρώην σοβιετικά κράτη, δημιουργώντας τα στρατιωτικά – βιολογικά τους εργαστήρια ακριβώς κατά μήκος της Ρωσίας.»

Στον χάρτη απεικονίζονται τα σχετικά βιολογικά εργαστήρια:

 

 Βιολογικά εργαστήρια των ΗΠΑ στην Ουκρανία,

τα οποία χρηματοδοτούνται σε βάρος του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ.

Τα εργαστήρια αυτά εντοπίζονται στις ακόλουθες τοποθεσίες:

• Οδησσός – Odessa
• Βιννήτσια – Vinnytsia
• Ουζχορόντ – Uzhorod
• Λβώφ (3) – Lviv
• Κίεβο (3) – Kyiv
• Χερσών – Kherson
• Τερνοπίλ – Ternopil
• Πλησίον της Κριμαίας – Crimea
• Λουγκάνσκ – Luhansk
• Χάρκοβο (πιθανό)– Kharkiv
• Νικολάεβ (πιθανό) – Mykolayiv

 

Την ώρα που η ανθρωπότητα ακόμα βιώνει τις συνέπειες της πανδημίας, ανακαλύπτει ποια κόλαση την περιμένει με τα βιολογικά – χημικά όπλα.

Κύριο χαρακτηριστικό των όπλων αυτών είναι η εσκεμμένη απελευθέρωση βιολογικών παραγόντων – βακτήρια, μύκητες, ιοί, τοξίνες – ώστε να εξαπλωθούν μέσω του αέρα, του νερού ή των τροφίμων για να προκαλέσουν ασθένειες ή τον θάνατο, σε ανθρώπους και ζώα.

Τελικά βασιλεύει η τρέλλα.

Γιατί τα βιολογικά όπλα θεωρούνται όπλα μαζικής καταστροφής και αποτελούν μεγαλύτερη απειλή από τα πυρηνικά. Ορισμένοι χαρακτηρίζουν τα βιολογικά όπλα ως την «ατομική βόμβα του φτωχού».

Πράγματι, εκείνο που είναι απαράδεκτο για μας είναι να ξεχνάμε και να μην μαθαίνουμε. Μέσα σε ένα σύστημα απολύτως ελεγχόμενο από τους παγκοσμιοποιητές, ο κοινός άνθρωπος μπορεί να πιστεύει ότι του «πλασάρει» το σύστημα.

Ας δούμε την αλήθεια.

Ο Τζώρτζ Μπους ο νεότερος (ο υιός), εισέβαλε στο Ιράκ την 20ή Μαρτίου 2003 εξ αιτίας των βιολογικών και χημικών όπλων που διέθετε.

Ο τότε Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ D. Rumsfeld (1932-2021), είχε διατυπώσει έναν επιτυχημένο αφορισμό, σύμφωνα με τον οποίο υπάρχουν «γνωστά-γνωστά», δηλαδή γεγονότα που γνωρίζουμε ότι ξέρουμε, αλλά και γεγονότα «γνωστά-άγνωστα» δηλαδή γεγονότα που γνωρίζουμε ότι δεν ξέρουμε. Υπάρχουν, όμως, και τα γεγονότα που δεν γνωρίζουμε και που δεν ξέρουμε, δηλαδή «άγνωστα-άγνωστα».

Ο Rumsfeld πίστευε στα «γνωστά-γνωστά» γεγονότα, γιατί οι Αμερικανοί αξιωματούχοι γνώριζαν με βεβαιότητα για την ύπαρξη βιολογικών όπλων μαζικής καταστροφής στο Ιράκ.

Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι δεν υπήρχαν στο Ιράκ τέτοια όπλα. Όμως, δεκάδες χιλιάδες αθώοι άνθρωποι πέθαναν από τους βομβαρδισμούς των Αμερικανών. Οι Αμερικανοί κορόιδεψαν τους πάντες παγκοσμίως.

Ο δε Rumsfeld  θα έπρεπε να ακολουθήσει τα «γνωστά-άγνωστα» γεγονότα και να υποχρεωθεί να γράψει στα απομνημονεύματά του το 2012, ότι μετάνιωσε που ισχυρίστηκε ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν είχε όπλα μαζικής καταστροφής.  Πέρα από τους θανάτους αθώων, η εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ κόστισε στους Αμερικανούς πολίτες 2 τρισεκατομμύρια δολλάρια.

Σήμερα, κάποιος μπορεί να συγκρίνει μεταξύ τους τις δύο περιπτώσεις Ουκρανία – Ιράκ, και να βγάλει τα συμπεράσματά του. Η διαφάνεια και η αλήθεια πάντα είναι αποτελεσματικότερες από την υποκρισία, το ψέμα και τη μυστικότητα.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας μπορεί να θεωρηθεί ως μια μεταβατική φάση της ανέλιξης του Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Όσο θα προχωράνε τα χρόνια, τόσο περισσότερο θα εξαφανίζεται η παραδοσιακή μορφή του πολέμου.

Στη κορύφωσή του, ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα κατακλύζεται με την εφαρμογή των καινοτομιών της Χημείας, της Βιολογίας, της Νανοτεχνολογίας, της Νευροεπιστήμης.

Η πρόοδος για παράδειγμα της Νευροεπιστήμης είναι βέβαιο ότι θα συμβάλει στην ανάπτυξη οπλικών συστημάτων που θα επηρεάζουν το νευρικό σύστημα των ανθρώπων.

Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη χημικών ουσιών θα δώσει τη δυνατότητα χειραγώγησης του νευρικού συστήματος.

Η ύπαρξη ήδη βιο – εργαστηρίων – όπως αυτών της Ουκρανίας – όπου κατακλύζονται από την εφαρμογή και τη συνέργεια της ψηφιακής τεχνολογίας, της βιοτεχνολογίας, των νευροεπιστημών (κατανόηση της χημείας του εγκεφάλου), της νανοτεχνολογίας, της ρομποτικής, θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη φονικών χημικών και βιολογικών όπλων, όπου ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν θα έχει τη μορφή ενός παραδοσιακού πολέμου.

Σε καμιά άλλη εποχή της ιστορίας της ανθρωπότητας δεν εμφανίστηκαν τόσοι πολλοί τρόποι καταστροφικών συνεργειών.

Παραφράζοντας τον C. Jung μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η συλλογική ψυχολογική συμπεριφορά είναι μια «τραγική μοίρα». Στη συλλογική ψυχολογική κατάσταση συμβαίνει ο ένας να ενισχύει την τρέλλα του άλλου άθελά του και όλοι μαζί να καθίστανται οι πρωταγωνιστές της καταστροφής. Ο Jung μας έχει προειδοποιήσει ότι αυτή η συμπεριφορά είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος της ανθρωπότητας:

 

«Έτσι συρόμαστε αναπόδραστα στον πόλο έλξης του κακού, ανεξάρτητα από τη συνειδητή στάση μας. Κανείς δεν ξεφεύγει, γιατί όλοι είμαστε τόσο πολύ κομμάτι της ανθρώπινης κοινότητας, που κάθε έγκλημα κρύβει μια μυστική ικανοποίηση σε κάποια γωνιά της άστατης ανθρώπινης καρδιάς»

-Carl Jung, Το Αρχέτυπο του Ολοκληρωτισμού-

 

Κυρώσεις – Δίκοπο Μαχαίρι

Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Οι οικονομικές κυρώσεις αποτελούν εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, με σκοπό να αλλάξουν την πολιτική συμπεριφορά της χώρας-στόχου, και στην προκειμένη περίπτωση της Ρωσίας. Στα πλαίσια αυτά, ο όρος περιλαμβάνει μια σειρά εμπορικών και χρηματοοικονομικών μέτρων. Οι πρόσφατες κυρώσεις της Δύσης (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ) σηματοδοτούν, ουσιαστικά, την σύγκρουση ανάμεσα στις δύο μεγάλες δυνάμεις, Ρωσίας και ΗΠΑ.

Σε μια κρίση, οι πολίτες αναρωτιούνται σχετικά με τους κινδύνους της σύγκρουσης και τις αντιδράσεις που πιθανόν να εκδηλώσει η Ρωσία. Η σύγκρουση και η χρήση πυρηνικών εκ μέρους της Ρωσίας, ως μία αντι-απειλή, έναντι των κυρώσεων, είναι εξίσου πιθανή. Βέβαια, η ΕΕ θα μπορούσε να συμβάλει στην αποτροπή ενός τέτοιου ενδεχομένου. Όμως, οι Ευρωπαίοι, χωρίς δική τους άμυνα, βρίσκονται σε κατάσταση εξάρτησης απέναντι στις ΗΠΑ, και έτσι δεν μπορούν να διαφυλάξουν την ειρήνη στην Ευρώπη.

Τί γίνεται με τις κυρώσεις της Δύσης; Ο στόχος των κυρώσεων είναι να ακυρώσουν τις πολιτικές τις Μόσχας και να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Γιατί χρησιμοποιούν τις κυρώσεις; Διότι η Δύση ελπίζει ότι θα πετύχει καταστροφικά αποτελέσματα για την Ρωσία που θα την υποχρεώσουν σε αλλαγή της πολιτικής της και στην ικανοποίηση της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.

Οι κυρώσεις αποτελούν ένα εργαλείο της Γεωοικονομίας, και η εφαρμογή τους ενδέχεται να μην επιφέρει τα προσδοκόμενα αποτελέσματα. Οι κυρώσεις δεν αποτελούν πάντοτε παιγνίδι μηδενικού αθροίσματος. Οι κυρώσεις αναδεικνύουν και άλλη μία πλευρά της παγκόσμιας κοινότητας: Αυτήν της υποκρισίας. Ενδεικτικά, επισημαίνουμε δύο παραδείγματα ανάμεσα στις υποκριτικές ενέργειες.

Το πρώτο παράδειγμα αφορά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Σχεδόν έχουν περάσει 48 χρόνια – δηλαδή μισός αιώνας – και ο κατακτητής παραμένει στη Κύπρο. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέβαλαν αποτελεσματικές προσπάθειες ώστε να αποσυρθεί η Τουρκία από τη Κύπρο.

Το δεύτερο παράδειγμα αφορά τις ΗΠΑ όπου κάποιος μπορεί να γράψει ολόκληρους τόμους για τον αριθμό των εισβολών τους. Το 2003 εισέβαλε στο Ιράκ. Ποιος καταδίκασε την εισβολή; Ο ΟΗΕ; Όχι. Επεβλήθησαν κυρώσεις; Όχι. Καταδίκασε την Αμερική η ευαίσθητη ΕΕ; Όχι. Μήπως η Αγγλία; Όχι.

Τι συνέβη στην Ρωσία με τις Δυτικές κυρώσεις το 2014, κατά την διάρκεια της κρίσης πάλι με την Ουκρανία;

Η ιστορία των κυρώσεων δείχνει ότι ένας μεγάλος αριθμός αυτών, ως εργαλεία εξαναγκασμού, ΑΠΕΤΥΧΑΝ. Οι Hufbauer et. Al (2007), έδειξαν ότι μόλις το 34% των κυρώσεων που επιβλήθηκαν την περίοδο 1914-1990 ήταν αποτελεσματικές. Αυτό το ποσοστό συνεχώς μειώνεται, και οι κυρώσεις του 2014 έδειξαν ότι δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά, και ως εκ τούτου δεν προκάλεσαν ζημιές προκειμένου να αλλάξει πολιτική η Ρωσία. Τον Οκτώβριο του 2014, η Ρωσία και η Κίνα υπέγραψαν περίπου 40 συμφωνίες. Απόδειξη ότι οι κυρώσεις δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικές. Σήμερα οι κυρώσεις επιταχύνουν, αφενός την εντονότερη προσέγγιση της Ρωσίας με την Κίνα, και αφετέρου την ανάπτυξη του Ρωσικού πατριωτισμού.

Έτσι, μέσω των κυρώσεων, δεν θα μπορέσει η Δύση να επιβάλει τις προτιμήσεις της ως προς την Ουκρανία, ούτε θα λύσει τις ειρηνικές απαιτήσεις που έχει η Μόσχα.

Αξίζει να σημειώσουμε ορισμένες παρατηρήσεις για να σχηματίσουμε μια καλύτερη εικόνα σχετικά με τις κυρώσεις:

• Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι Δυτικές χώρες στις κυρώσεις του προς την Ρωσία δεν συμπεριέλαβαν ούτε το πετρέλαιο ούτε το φυσικό αέριο.

Δεδομένο είναι ότι η Γερμανία εξαρτάται κατά 50% από το Ρωσικό φυσικό αέριο, η Ιταλία εισάγει για τις ανάγκες της σε φυσικό αέριο το 40% από την Ρωσία, η Εσθονία και η Φιλανδία εξαρτώνται 100% από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, η Πολωνία εισάγει για της ανάγκες της το 80% του φυσικού αερίου από την Ρωσία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία και η Σλοβακία εισάγουν το 60% του φυσικού αερίου από την Ρωσία.

• Την περίοδο των πρόσφατων κυρώσεων παρατηρούμε μια συνεχή αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου με προφανή θετική επίδραση στην Ρωσική οικονομία. Ήδη οι τιμές του πετρελαίου ξεπέρασαν τα $130/βαρέλι. Μέσα σε 18 ημέρες (23 Φεβρουαρίου – 13 Μαρτίου) το βαρέλι αυξήθηκε κατά $36. Μετά το 2014, για πρώτη φορά η τιμή του πετρελαίου/βαρέλι ξεπέρασε τα $100. Σημειώνουμε ότι η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου και ο πρώτος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο.
• Μην ξεχνάμε ότι ο προϋπολογισμός του 2022 της Ρωσίας διαμορφώθηκε όταν η τιμή του πετρελαίου ανά βαρέλι ήταν $45, δηλαδή, με τις κυρώσεις η τιμή του σήμερα, έχει φτάσει τα $130, άρα οι κυρώσεις ωφέλησαν την Ρωσία και έβλαψαν την Ευρώπη. Και μια μικρή λεπτομέρεια: Αν ο Πούτιν διακόψει την παροχή πετρελαίου και αερίου , τότε οι τιμές θα αυξηθούν πολύ περισσότερο και θα οδηγήσουν, όχι στην τιμωρία της ρωσικής οικονομίας, αλλά στην κατάρρευση της Ευρωπαϊκής.
• Σημειώνουμε ότι στο SWIFT δεν έχουν στοχοποιηθεί οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας: Η GazpromBank, και η

Το βασικό ερώτημα είναι γιατί στις κυρώσεις της, η Δύση, δεν συμπεριέλαβε το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, διότι και τα δύο είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία, για τα νοικοκυριά, για την ασφάλεια της κάθε χώρας. Αυτό ίσχυε χθες, ισχύει σήμερα, θα ισχύει για αύριο και ίσως για πάντα. Για αυτό και πολλοί θεωρούν ως Δυτική υποκρισία τις κυρώσεις που επέβαλαν στην Ρωσία. Η δικαιολογία του Μπάιντεν είναι ότι «Οι κυρώσεις είναι προσαρμοσμένες ώστε να μην διαταράξουν τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου». Άρα, η Ρωσία θα εξακολουθεί να στέλνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη και η Ευρώπη θα συνεχίσει να στέλνει δισεκατομμύρια δολάρια στην Ρωσία, περισσότερα από την περίοδο προ των κυρώσεων.

• Ξεχνάμε ότι η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός Παλλαδίου, (41% της Παγκόσμιας Παραγωγής). Τον Δεκέμβριο, η τιμή ανά ουγκιά ήταν $1600, και σήμερα έχει φτάσει στο υψηλό όλων των εποχών $3000 ανά ουγκιά.
• Το 2020 οι πέντε πρώτες χώρες εξαγωγής κριθαριού ήταν οι Γαλλία, Αυστραλία, Ρωσία, Ουκρανία, και Καναδάς, οι οποίες κάλυπταν το 67% των εξαγωγών κριθαριού, ενώ οι πέντε πρώτε χώρες εξαγωγής σιτηρών είναι, πρώτη η Ρωσία, και ακολουθούν κατά σειρά ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Ουκρανία. Στην μεν Ουκρανία, τα εμπορικά της λιμάνια δεν λειτουργούν για να εξάγει τα προϊόντα της, και τα προϊόντα της Ρωσίας αντιμετωπίζουν πρόβλημα στις εξαγωγές λόγω των κυρώσεων.

Τέλος, η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας λιπασμάτων. Οι περικοπές στα λιπάσματα της Ρωσίας, λόγω των κυρώσεων, θα διογκώσουν τις τιμές τους, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε κρίση μεγαλύτερων τιμών των αγαθών. Τί θα γίνει, λοιπόν, παγκοσμίως όταν περιοριστούν σημαντικά οι εξαγωγές κριθαριού και σιτηρών από την Ρωσία και την Ουκρανία;

Τί θα γίνει, τόσο στην Ουκρανία αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, αν περικοπούν οι εξαγωγές των λιπασμάτων της Ρωσίας; Πιθανόν να οδηγηθούμε σε μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Συνεπώς έχουμε μια πολλαπλή συνέργεια διαφόρων παραγόντων – αύξηση τιμής πετρελαίου και φυσικού αερίου, αύξηση τιμών λιπασμάτων, ισχυρότερη αβεβαιότητα, μεγαλύτερος πληθωρισμός- η οποία θα φέρει μεγάλο πλήγμα στην παγκόσμια οικονομία. Ειδικότερα η Ευρώπη, θα μπει σε μια κατάσταση ενεργειακής κρίσης αλλά και πιθανής επισιτιστικής κρίσης. Όταν επιβάλλεις κυρώσεις πρέπει να διερευνάς αν όλες αυτές οι περίπλοκες διασυνδέσεις οδηγήσουν σε αδιανόητα χαοτικές καταστάσεις. Ήδη σήμερα, μετά το 2014, έχει εμφανιστεί στον ορίζοντα μια ίσως χειρότερη ενεργειακή κρίση από αυτήν της δεκαετίας του 1970.

Φαίνεται ότι οι κυρώσεις, μέχρι στιγμής, δεν έχουν ασκήσει τις αναμενόμενες από την Δύση πιέσεις, και το σημαντικότερο, δεν έχουν αλλάξει την πολιτική της Ρωσίας. Αντίθετα, οι κυρώσεις γυρίζουν «μπούμερανγκ».

Στην εποχή των ταχύτερων τεχνολογικών μεταβολών, ο κόσμος γίνεται περισσότερο πολύπλοκος αλλά και αρκετά επικίνδυνος. Μέσα σε αυτήν την κατάσταση που θα συνεχίζει να κοστίζει πολύ ακριβά, το κόστος θα το καταβάλλει η μεσαία τάξη και οι φτωχοί.

Μήπως επειδή βρισκόμαστε κοντά στο σημείο του χαμού μας θα έπρεπε να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα με μεγαλύτερη στοχαστικότητα;

 

Πού πάμε;

Συζητάμε όλοι μας για τον πόλεμο ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Όμως, δεν συζητάμε καθόλου για τον κρυφό πόλεμο, τον οικονομικό ανάμεσα στη Δύση (Κυρώσεις) και τη Ρωσία. Η Δύση χρησιμοποιεί οικονομικά και χρηματοοικονομικά μέσα. Φαίνεται ότι η Ρωσία με τη σειρά της αντεπιτίθεται. Τα όπλα της είναι η ενέργεια, ο ορυκτός πλούτος, τα γεωργικά προϊόντα και τα λιπάσματα. Που οδηγούν όλα αυτά; Σε μια εκτεταμένη επισιτιστική κρίση; Δηλαδή, η ανθρωπότητα θα ζήσει ένα μίγμα ανάμεσα σε λοιμούς (θανατηφόρες επιδημίες) και λιμούς (πείνα). Όλα αυτά θα έχουν επίπτωση στη μεσαία τάξη και στους φτωχούς. Δηλαδή, πάει περίπατο η όποια κανονικότητα.

Όποια και αν είναι η κατάληξη του πολέμου, το μόνο γεγονός που θα αναδειχθεί είναι ότι: θα έχουμε μία νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας με διαφορετικές διασυνδέσεις μεταξύ των κρατών. Ο χάρτης της Ουκρανίας ενδέχεται να είναι σημαντικά διαφορετικός από αυτόν του 2021, με το σοβαρότερο μειονέκτημα της Ουκρανίας να είναι χωρίς πρόσβαση στον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα).

Ο Εύξεινος Πόντος – Μαύρη Θάλασσα αποτελεί την γεωοικονομική περιοχή και για τις δύο χώρες μια και οι γεωργικές και βιομηχανικές εξαγωγές διενεργούνται από τα λιμάνια του.

Στην περίπτωση αποκλεισμού της Ουκρανίας θα είναι οικονομικά καταστροφική καθώς το 95% των εξαγωγών σιταριού της μεταφέρονται μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

Για τη Ρωσία πέρα από τη μεταφορά των δικών της προϊόντων, θα εξασφαλίσει μια προστατευτική ζώνη ασφάλειας.

Ο συνεχιζόμενος πόλεμος με τις καταστροφές που θα επιφέρει σε υποδομές, οικονομία και ανθρώπινο δυναμικό, πιθανόν θα οδηγήσει τους Ουκρανούς σε μία συμφωνία ειρήνης με κόστος την προσάρτηση ενός τμήματός της για τον σχηματισμό της «ανεξαρτησίας» της «Novorossiya».

Στον ακόλουθο χάρτη έχουμε την απεικόνιση των συγκεκριμένων περιοχών με τα ποσοστά παραγωγής σιταριού, με τουλάχιστον το 4% της παραγωγής:

 

Η περιοχή της πιθανής «Novorossiya» καλύπτει το 57% της παραγωγής σιταριού της Ουκρανίας. Η διχοτόμηση της Ουκρανίας θα επιφέρει σημαντικές οικονομικές ζημιές.

Η όλη σειρά των γεγονότων με τις κυρώσεις και την εισβολή δείχνει ότι μπαίνουμε σε μία έντονα αβέβαιη περίοδο. Μια περίοδο όξυνσης των ανταγωνισμών μεταξύ των χωρών ΗΠΑ, Ρωσίας, Κίνας.

Μέσα σε αυτή την αβέβαιη και σκοτεινή περίοδο, αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης των ολέθριων κινδύνων, όπως πιθανής επισιτιστικής κρίσης. Η ανησυχία σημειώνεται και από τον Οργανισμό Τροφίμων της Γεωργίας, των Ηνωμένων Εθνών (FAO), όπου ο Δείκτης Τιμών Δημητριακών αυξήθηκε κατά 3% τον Φεβρουάριο σε σχέση με τον Ιανουάριο, πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο αντίκτυπος της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία θα έχει ουσιαστικές επιπτώσεις στον παγκόσμιο εφοδιασμό σιταριού, καλαμποκιού, και άλλων αγροτικών προϊόντων. Οι πόλεμοι σημαίνουν ελλείψεις, και τη νύφη θα την πληρώσουν κυρίως οι φτωχότερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, μια και το σιτάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι, το αλεύρι, είναι προϊόντα που συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια.

Συνεπώς, ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας θα δημιουργήσει φόβους για μία ευρύτερη επισιτιστική κρίση, με δεδομένο ότι οι δύο χώρες είναι σημαντικοί εξαγωγείς σιταριού, κριθαριού, καλαμποκιού και ηλιέλαιου.

θα μπορούσαμε να αναλύσουμε διάφορα σενάρια, όμως η σημερινή κατάσταση είναι αρκετά περίπλοκη και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορούμε με βεβαιότητα να εκτιμήσουμε τις αλληλεπιδράσεις. Όμως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να μελετούμε πώς άλλοι άνθρωποι με τις σκέψεις τους μας πληροφορούν πώς να διαμορφώσουμε την σκέψη μας.

Ας ξεκινήσουμε με τον αείμνηστο καθηγητή του Χάρβαρντ J. Schumpeter όπου στο κλασικό του έργο
“Capitalism, Socialism, Democracy” εκδ. Harper  1962 (έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και εκδοθεί από το ΚΕΠΕ) επισημαίνει ότι «ο τυπικός πολίτης πέφτει στο χαμηλότερο επίπεδο νοητικής απόδοσης μόλις εισέλθει στο πολιτικό γίγνεσθαι-επίπεδο».

Η L. Samons “What’s Wrong with Democracy? From Athenian Practice to American Warship” Berkeley UCP, 2004, θέτει το ερώτημα «πότε ήταν η τελευταία φορά που οι σύγχρονοι Αμερικανοί άκουσαν έναν πολιτικό, δημοσιογράφο σχολιαστή που να ισχυρίζεται ανοιχτά ότι αυτό που η πλειοψηφία (ο αμερικανικός λαός) θέλει και πιστεύει ότι είναι είτε ηθικά λάθος είτε διανοητικά χρεοκοπημένο»; Οι διάφορες εκτιμήσεις των καταστάσεων χρειάζονται την υποθήκη του Μονταίνιου:

«Όποιος θα είχε με επάρκεια κρίνει την παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, θα μπορούσε να συμπεράνει από αυτή όλο το μέλλον και όλο το παρελθόν».

Αλλά ας παρουσιάσουμε θεμελιακές σκέψεις που όμως δεν έχουμε κατανοήσει την καταπληκτική συνεισφορά τους στην πληρότητα της σκέψης μας.

Θα σταθούμε στη συμπεριφορά των ανθρώπων. Οδηγός μας ο μεγάλος γιατρός της ψυχής Carl Jung:

Μια συνεχώς επαναλαμβανόμενη προτροπή του είναι ότι το μέλλον της ανθρωπότητας θα αποφασιστεί από τις αλλαγές που θα συντελούνται στον ψυχισμό της ανθρωπότητας.

Βέβαια κατά τον Jung «κάθε έθνος έχει τη δική του ψυχολογία και ως εκ τούτου, τη δική του ψυχοπαθολογία που συνίσταται από τη μεγάλη συσσώρευση πολλών ανώμαλων στοιχείων. Το χαρακτηριστικότερο όλων είναι η τάση ενός ολόκληρου έθνους προς την επιβολή και τον επηρεασμό» βλ. «Το Αρχέτυπο του Ολοκληρωτισμού» (εκδ. ΙΣΙΣ 2016).

Όπως για τον Γιουνγκ «..Όλοι κλείνουμε μέσα μας έναν «στατιστικό εγκληματία» όπως και έναν προσωπικό τρελό ή άγιο. Λόγω αυτής της βασικής ιδιαιτερότητας της ανθρώπινης δομής, η αντίστοιχη αρνητική υποβολή ή ροπή προς τη μόλυνς,η διαχέεται παντού. Και είναι ειδικά η εποχή μας – το πρώτο μισό του 20ου αιώνα – αυτή που προετοίμασε τον δρόμο για το έγκλημα».

Σύμφωνα με τον Jung οι θεοί και οι δαίμονες δεν έχουν εξαφανισθεί, απλά μπορεί να έχουν αλλάξει τα ονόματά τους.

Ο φιλόσοφος Tzvetan Todorov στο βιβλίο του Todorov, Tzvetan. Facing the Extreme: Moral Life in the Concentration Camps. New York: Metropolitan Books, 1996., αναφέρεται στην φύση του κακού που δεν έχει αλλάξει αλλά η κλίμακά του έχει αυξηθεί.

Πιο παραστατικά ο Jung σημειώνει ότι «υπάρχει ένας φοβερός δαίμονας στον άνθρωπο που του δένει τα μάτια και του ετοιμάζει απαίσια καταστροφή» πηγή Jung’s  Psychological-Analysis of Nietzsche’s Zarathustra. Seminar given by Jung in Zurich 1938.

Τα τελευταία γεγονότα στην Ουκρανία σήμερα, χθες στο Αφγανιστάν, στο Βιετνάμ, στο Λάος, στην Καμπότζη, στο Ιράκ, στη Λιβύη, στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, όλα αυτά μας φέρνουν στο προσκήνιο την ύπαρξη αυτού του φοβερού δαίμονα που κινεί τα νήματα της ψυχής μας για την αυτοκαταστροφή μας.

Είναι αρκετά ενδιαφέρον να ανατρέξουμε στη Βίβλο και συγκεκριμένα την προς Εφεσίους επιστολή του Παύλου:

12 Διότι πραγματικώς δεν έχομεν να παλαίσωμεν προς  αντιπάλους ομοίους μας, με αίμα και σάρκα σαν την ιδικήν μας. Αλλ’ η πάλη και ο πόλεμός μας είναι προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τα διαβολικά αυτά τάγματα, προς τους κοσμοκράτορας, που άρχουν επί του πλήθους των ανθρώπων, των βυθισμένων εις το ηθικόν σκότος, το οποίον επικρατεί εις τον αιώνα τούτον. Καλούμεθα να παλαίσωμεν προς τα πνευματικά όντα, τα οποία είναι γεμάτα πονηρίαν και τα οποία κατοικούν εις τους ορίζοντας, που είναι επάνω από τον αέρα.

Δηλαδή, δεν παλεύουμε ενάντια σε σάρκα και αίμα, αλλά ενάντια σε ηγεμόνες άρχοντες του σκότους.

Πρέπει να αναγνωρίσουμε την κρυμμένη κακή ρίζα μέσα στην ψυχή μας.

Ο Jung, επίκαιρος και σήμερα, στη διάλεξή του το 1932 στη Βιέννη σημειώνει:

«Οι γιγαντιαίες καταστροφές που μας απειλούν σήμερα δεν οφείλονται στα στοιχεία της φύσεως ή της βιολογίας: είναι ψυχικά γεγονότα. Στον ίδιο τρομακτικό βαθμό οι πόλεμοι και οι επαναστάσεις που μας απειλούν δεν είναι παρά ψυχικές επιδημίες. Μερικά εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταληφθούν από κάποια καινούργια τρέλλα και να έχουμε άλλον έναν παγκόσμιο πόλεμο ή μία ακόμα ολέθρια επανάσταση. Αντί ο σύγχρονος άνθρωπος να βρίσκεται στο έλεος των άγριων θηρίων, των σεισμών, των κατολισθήσεων και των κατακλυσμών, βάλλεται από τις στοιχειακές δυνάμεις της ίδιας της ψυχής του. Αυτή είναι η πραγματική Παγκόσμια Δύναμη και υπερτερεί κατά πολύ όλων των άλλων δυνάμεων της γης…»  (Βλ. Το Αρχέτυπο του Ολοκληρωτισμού, σελ 108 – 109).

https://panas1821.wordpress.com