Εκκλησίες, καταστήματα, σχολεία, νοσοκομεία, σπίτια: δεκάδες κτίρια υπέστησαν ζημιές ή κατέρρευσαν εντελώς κατά τη διάρκεια της πολύ ισχυρής δόνησης, παγιδεύοντας όσους βρίσκονταν στο εσωτερικό κάτω από τόνους μπετόν. Συχνά χωρίς πολλά μέσα, κάτοικοι κατέβαλαν χθες αγωνιώδεις προσπάθειες για να βγάλουν θύματα, πολλά τραυματισμένα, από τα συντρίμμια κτιρίων, προσπάθειες που χαιρέτισαν η αϊτινή υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας. «Οι πρώτες επεμβάσεις, που έκαναν τόσο επαγγελματίες διασώστες όσο και πολίτες, επέτρεψαν να ανασυρθούν πολλοί ζωντανοί από τα συντρίμμια», τόνισαν. Στα λιγοστά νοσοκομεία στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό τα τμήματα επειγόντων περιστατικών κατακλύστηκαν από τραυματίες. Χθες το απόγευμα ο διευθυντής της Πολιτικής Προστασίας Τζέρι Τσάντλερ είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως τρία κέντρα υγείας, στις κοινότητες Πεστέλ, Κορέιγ και Ροζό, υπέστησαν κορεσμό. Ο πρωθυπουργός Αριέλ Ανρί, ο οποίος επιθεώρησε κατά τη διάρκεια πτήσης με ελικόπτερο τις πληγείσες περιοχές, κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για έναν μήνα στις τέσσερις περιφέρειες που χτυπήθηκαν περισσότερο από την καταστροφή.

Η απειλή των συμμοριών

Προσωπικό και φάρμακα ήδη στάλθηκαν από το υπουργείο Υγείας προς τη νοτιοδυτική χερσόνησο, όμως ο εφοδιασμός στις πληγείσες περιοχές, που επείγει, τίθεται σε κίνδυνο εξαιτίας της συνεχιζόμενης ανασφάλειας στην Αϊτή εδώ και μήνες. Για δύο χιλιόμετρα, ο μοναδικός δρόμος που συνδέει την πρωτεύουσα με το νότιο τμήμα της χώρας περνάει από το πάμφτωχο προάστιο Μαρτισάν, το οποίο βρίσκεται εξ ολοκλήρου από τις αρχές του Ιουνίου υπό τον έλεγχο βαριά οπλισμένων συμμοριών, που εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία. «Γνωρίζουμε όλοι ότι έχουμε πρόβλημα στο Μαρτισάν. Αποφασίσαμε να ανοίξει αυτός ο δρόμος, πρέπει να μπορέσει να περάσει η βοήθεια», είπε ο κ. Ανρί κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου χθες βράδυ. «Κινητοποιήθηκαν η αστυνομία και οι ένοπλες δυνάμεις και μέσα ώστε να μπορέσει να φθάσει στους αδελφούς και στις αδελφές μας η βοήθεια που θέλουμε να τους στείλουμε», πρόσθεσε ο επικεφαλής της κυβέρνησης, χωρίς να δώσει περισσότερες εξηγήσεις. Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέφρασε τη «λύπη του» για την καταστροφή, τα «συλλυπητήριά του» στους πληγέντες και υποσχέθηκε ότι οι ΗΠΑ θα προσφέρουν «άμεσα» βοήθεια. Ανέθεσε στη Σαμάνθα Πάουερς, τη διευθύντρια της αμερικανικής ομοσπονδιακής υπηρεσίας διεθνούς αρωγής (USAID), να συντονίσει την προσπάθεια.

Ξενοδοχεία και σπίτια συντρίμμια

Στη νότια ακτή, πολυώροφο ξενοδοχείο, που ονομαζόταν Le Manguier, κατέρρευσε στη Λε Καγιέ, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Αϊτής. Το πτώμα του άλλοτε γερουσιαστή Γκαμπριέλ Φορτινέ, του ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, ανασύρθηκε από τα συντρίμμια, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες. Τον θάνατό του επιβεβαίωσε ο αϊτινός πρωθυπουργός. Η δόνηση έγινε αισθητή σε όλη τη χώρα. Η πόλη Ζερεμί, με 200.000 κατοίκους, στο νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου, υπέστη μεγάλες ζημιές στο κέντρο της, που αποτελείται κυρίως από παλιά, ισόγεια σπίτια. «Η οροφή του καθεδρικού ναού κατέρρευσε», ανέφερε ο Τζομπ Ζοζέφ, κάτοικος της Ζερεμί. «Ο κεντρικός δρόμος έχει κλείσει (...) σε αυτόν συγκεντρώνεται όλη η οικονομική δραστηριότητα της πόλης».

Νωρίτερα οι κάτοικοι, «αλλόφρονες, με τα παιδιά στα χέρια, εγκατέλειπαν τις πόλεις επειδή υπήρχαν φήμες για τσουνάμι», αφηγήθηκε άλλος κάτοικος, ο Ταμά Ζαν Πιερ. Είχε πράγματι εκδοθεί προειδοποίηση για τσουνάμι από υπηρεσία των ΗΠΑ, προτού αρθεί πολύ γρήγορα. Η πόλη Ζερεμί, επίσης γνωστή ως η πόλη των ποιητών, είναι σχετικά απομονωμένη από την υπόλοιπη χώρα· η εθνική οδός που διαπερνά τη Αϊτή και θα έφθανε σ’ αυτήν δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Στην κοινότητα Λ’Αζίλ, κοντά στο επίκεντρο, η Κριστελά Σεν Ιλέρ, 21 ετών, αφηγήθηκε πως βρισκόταν στο σπίτι της «όταν άρχισε» ο σεισμός. «Ήμουν κοντά σ’ ένα παράθυρο και είδα τα πάντα να πέφτουν», πρόσθεσε. «Μέρος του τοίχου έπεσε πάνω στην πλάτη μου, αλλά δεν τραυματίστηκα σοβαρά», συνέχισε η νεαρή. Γύρω της όμως «σπίτια κατέρρευσαν εντελώς».

Το τραύμα του σεισμού του 2010

Σε βίντεο που μεταφορτώθηκαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης εικονίζονται τα συντρίμμια πολλών κτιρίων από μπετόν, ανάμεσά τους μιας εκκλησίας όπου βρισκόταν σε εξέλιξη λειτουργία στην κοινότητα Λεζ Ανγκλέ, 200 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Πορτ-ο-Πρενς. Στη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου δεν έχουν ακόμη επουλωθεί οι πληγές του σεισμού της 12ης Ιανουαρίου 2010, ο οποίος κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πρωτεύουσας και αρκετές πόλεις στην επαρχία. Σε εκείνη την καταστροφή τεραστίων διαστάσεων είχαν χάσει τη ζωή τους πάνω από 200.000 άνθρωποι και είχαν τραυματιστεί άλλοι 300.000 και πλέον. Πάνω από ενάμισι εκατομμύριο Αϊτινοί είχαν μείνει άστεγοι, με τις αρχές και τη διεθνή κοινότητα να βρίσκονται μπροστά στην τεράστια πρόκληση της ανοικοδόμησης σε μια χώρα χωρίς κτηματολόγιο, ούτε πολεοδομικό κανονισμό. Η Αϊτή, που δεν κατάφερε να ανταποκριθεί, τουλάχιστον σε ικανοποιητικό βαθμό, στην πρόκληση της ανοικοδόμησης, πλήττεται συχνά από κυκλώνες και παραμένει βυθισμένη σε κοινωνικοπολιτική κρίση που έχει οξυνθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Η χώρα ακόμη προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ της δολοφονίας του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ την 7η Ιουλίου.