Τι είναι η "Μαύρη Τρύπα";
Όλοι μας κάποια στιγμή, ίσως στο σχολείο έχουμε ακούσει την λέξη "Μαύρη τρύπα".
Τι είναι όμως αυτό; Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με όσο απλά λόγια γίνεται.
Μαύρη τρύπα είναι ένα μέρος στο διάστημα όπου η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή που ακόμα και το φως αδυνατεί να δραπετεύσει. Ο λόγος που η βαρύτητα σε αυτό το σημείο είναι τόσο ισχυρή οφείλεται στο γεγονός ότι τεράστιες ποσότητες ύλης έχουν "στριμωχθεί" σε ένα πολύ μικρό σημείο στο χώρο.
Αυτό μπορεί να γίνει π.χ. όταν ένα άστρο πεθάνει. Επειδή, λοιπόν το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει εμείς δεν μπορούμε να τις δούμε. Είναι αόρατες. Με τη χρήση ειδικών τηλεσκοπίων και ανιχνεύοντας την συμπεριφορά γειτονικών αστεριών, τα οποία συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά από άλλα άστρα.
Πόσο μεγάλες είναι;
Μπορούν να είναι μικρές ή μεγάλες. Πιστεύουμε ότι είναι μικρές, όσο ένα άτομο, (πολύ μικρότερα από την διάμετρο μιας τρίχας από τα μαλλιά μας) αλλά με μάζα όσο είναι η μάζα ενός βουνού!!!
Φανταστείτε, ένας κόκκος σκόνης που δεν τον βλέπουμε με γυμνό μάτι να ζυγίζει όσο ένα βουνό!
Υπάρχει και άλλος ένας τύπος μαύρης τρύπας, που καλείται "ηλιακή". Αυτές οι μαύρες τρύπες, μπορούν να έχουν μάζα όσο 20 φορές ο Ήλιος μας. Στον γαλαξία μας υπάρχουν πολλές τέτοιου τύπου μαύρες τρύπες.
Οι μεγαλύτερες σε μάζα μαύρες τρύπες ονομάζονται "Υπερμεγέθης". Αυτές μπορούν να έχουν μάζα έως και 1.000.000 φορές την μάζα του Ήλιου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι στο κέντρο κάθε γαλαξία υπάρχει και μια τέτοια μαύρη τρύπα. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του δικού μας γαλαξία λέγεται Sagittarius A και έχει μάζα περίπου ίση με 4.000.000 Ήλιους!
Πως σχηματίζονται;
Οι μικρές μαύρες τρύπες πιστεύουμε ότι δημιουργήθηκαν με την δημιουργία του σύμπαντος.
Οι μεγάλες, ηλιακές, δημιουργούνται όταν ένα μεγάλο άστρο καταρρέει υπό το βάρος της δικής του μάζας. Όταν συμβαίνει αυτό έχουμε υπερκαινοφανή έκρηξη.
Η επιστημονική κοινότητα πιστεύει ότι οι υπερμεγέθης μαύρες τρύπες φτιάχτηκαν ταυτόχρονα με τον γαλαξία στο κέντρο του οποίου βρίσκονται.
Αφού είναι μαύρες πως τις βλέπουμε;
Δεν βλέπουμε άμεσα τις μαύρες τρύπες αλλά έμμεσα. Η ισχυρή βαρύτητά τους επηρεάζει τα άστρα που βρίσκονται γύρω τους. Μελετώντας αστέρια, μπορούμε να δούμε εάν πλησιάζουν ή βρίσκονται σε τροχιά γύρω από μια μαύρη τρύπα. Όταν ένα άστρο πλησιάσει μια μαύρη τρύπα, τότε παράγεται φως υψηλής ενέργειας. Αυτό το φως δεν μπορούμε να το δούμε με τα μάτια μας, παρά μόνο με δορυφόρους και ειδικούς τύπους τηλεσκοπίων.
Μπορεί μια μαύρη τρύπα να καταστρέψει τη Γή;
Ας μην ανησυχούμε και για αυτό! Οι μαύρες τρύπες δεν ταξιδεύουν στο σύμπαν τρώγοντας αστέρια, πλανήτες και φεγγάρια. Η Γη δεν πρόκειται να πέσει σε μια μαύρη τρύπα γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει καμία κοντά μας. Ακόμα και εάν υποθέσουμε ότι στην θέση του Ήλιου βάζαμε μια μαύρη τρύπα με την ίδια μάζα, η Γη μας δεν θα έπεφτε μέσα, ούτε φυσικά και οι άλλοι πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος.
Δρ. Αθανάσιος Στάβερης-Πολυκαλάς
Τι είναι όμως αυτό; Θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε με όσο απλά λόγια γίνεται.
Μαύρη τρύπα είναι ένα μέρος στο διάστημα όπου η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή που ακόμα και το φως αδυνατεί να δραπετεύσει. Ο λόγος που η βαρύτητα σε αυτό το σημείο είναι τόσο ισχυρή οφείλεται στο γεγονός ότι τεράστιες ποσότητες ύλης έχουν "στριμωχθεί" σε ένα πολύ μικρό σημείο στο χώρο.
Αυτό μπορεί να γίνει π.χ. όταν ένα άστρο πεθάνει. Επειδή, λοιπόν το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει εμείς δεν μπορούμε να τις δούμε. Είναι αόρατες. Με τη χρήση ειδικών τηλεσκοπίων και ανιχνεύοντας την συμπεριφορά γειτονικών αστεριών, τα οποία συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά από άλλα άστρα.
Πόσο μεγάλες είναι;
Μπορούν να είναι μικρές ή μεγάλες. Πιστεύουμε ότι είναι μικρές, όσο ένα άτομο, (πολύ μικρότερα από την διάμετρο μιας τρίχας από τα μαλλιά μας) αλλά με μάζα όσο είναι η μάζα ενός βουνού!!!
Φανταστείτε, ένας κόκκος σκόνης που δεν τον βλέπουμε με γυμνό μάτι να ζυγίζει όσο ένα βουνό!
Υπάρχει και άλλος ένας τύπος μαύρης τρύπας, που καλείται "ηλιακή". Αυτές οι μαύρες τρύπες, μπορούν να έχουν μάζα όσο 20 φορές ο Ήλιος μας. Στον γαλαξία μας υπάρχουν πολλές τέτοιου τύπου μαύρες τρύπες.
Οι μεγαλύτερες σε μάζα μαύρες τρύπες ονομάζονται "Υπερμεγέθης". Αυτές μπορούν να έχουν μάζα έως και 1.000.000 φορές την μάζα του Ήλιου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι στο κέντρο κάθε γαλαξία υπάρχει και μια τέτοια μαύρη τρύπα. Η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα που βρίσκεται στο κέντρο του δικού μας γαλαξία λέγεται Sagittarius A και έχει μάζα περίπου ίση με 4.000.000 Ήλιους!
Πως σχηματίζονται;
Οι μικρές μαύρες τρύπες πιστεύουμε ότι δημιουργήθηκαν με την δημιουργία του σύμπαντος.
Οι μεγάλες, ηλιακές, δημιουργούνται όταν ένα μεγάλο άστρο καταρρέει υπό το βάρος της δικής του μάζας. Όταν συμβαίνει αυτό έχουμε υπερκαινοφανή έκρηξη.
Η επιστημονική κοινότητα πιστεύει ότι οι υπερμεγέθης μαύρες τρύπες φτιάχτηκαν ταυτόχρονα με τον γαλαξία στο κέντρο του οποίου βρίσκονται.
Αφού είναι μαύρες πως τις βλέπουμε;
Δεν βλέπουμε άμεσα τις μαύρες τρύπες αλλά έμμεσα. Η ισχυρή βαρύτητά τους επηρεάζει τα άστρα που βρίσκονται γύρω τους. Μελετώντας αστέρια, μπορούμε να δούμε εάν πλησιάζουν ή βρίσκονται σε τροχιά γύρω από μια μαύρη τρύπα. Όταν ένα άστρο πλησιάσει μια μαύρη τρύπα, τότε παράγεται φως υψηλής ενέργειας. Αυτό το φως δεν μπορούμε να το δούμε με τα μάτια μας, παρά μόνο με δορυφόρους και ειδικούς τύπους τηλεσκοπίων.
Μπορεί μια μαύρη τρύπα να καταστρέψει τη Γή;
Ας μην ανησυχούμε και για αυτό! Οι μαύρες τρύπες δεν ταξιδεύουν στο σύμπαν τρώγοντας αστέρια, πλανήτες και φεγγάρια. Η Γη δεν πρόκειται να πέσει σε μια μαύρη τρύπα γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει καμία κοντά μας. Ακόμα και εάν υποθέσουμε ότι στην θέση του Ήλιου βάζαμε μια μαύρη τρύπα με την ίδια μάζα, η Γη μας δεν θα έπεφτε μέσα, ούτε φυσικά και οι άλλοι πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος.
Δρ. Αθανάσιος Στάβερης-Πολυκαλάς