Το θέμα της Αγίας Σοφίας είναι για άλλη μια φορά υπό συζήτηση στην Τουρκία. Αφορμή αυτή τη φορά αποτέλεσε η πρόταση νόμου που κατέθεσε στην εθνοσυνέλευση ο ανεξάρτητος βουλευτής Χαμί Γιλντιρίμ (πρώην βουλευτής του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) για μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί καθώς και η 561η επέτειος της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης.

Ο Σύνδεσμος που διοργανώνει την τελετή πρόσκειται στο ρεύμα εκείνο του πολιτικού Ισλάμ που ακολουθεί την παράδοση του ιστορικού ηγέτη του χώρου Νετζμετίν Ερμπακάν. Ο κομματικός χώρος του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ διασπάστηκε το 2000, με την ιστορική τάση να εκπροσωπείται σήμερα από το Κόμμα Ευτυχίας και τη λεγόμενη -το 2000- Ανανεωτική Τάση, από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

Σημειώνεται, επίσης, ότι ο βουλευτής Χαμί Γιλντιρίμ που κατέθεσε την πρόταση, φέρεται να είναι προσκείμενος στο τάγμα του Χότζα Φετχουλάχ Γκιουλέν.

Τόσο ο Σύνδεσμος όσο και ο βουλευτής κατηγορούν την κυβέρνηση Ερντογάν για ατολμία στο θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Νεολαίας Ανατολής, Σαλίχ Τουράν, σε δηλώσεις που κάνει τις τελευταίες ημέρες, υποστηρίζει ότι «η Αγία Σοφία είναι το σύμβολο της Άλωσης, είναι η κορώνα της υπόστασης του Ισλάμ στη Δύση». Προβάλει, επιπλέον, το αίτημα για μετατροπή σε τζαμί, σημειώνοντας ότι η μετατροπή της Αγίας Σοφίας από τζαμί σε μουσείο το 1934, «ήταν παράνομη».

Την περίοδο 1930-1935 η Αγία Σοφία είχε παραμείνει κλειστή λόγω έργων, ενώ μετατράπηκε σε μουσείο με την υπ' αριθμ. 7/1589 και ημερομηνία 24 Νοεμβρίου 1934 απόφαση του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου. Τα εγκαίνια του μουσείου έγιναν την 1η Φεβρουαρίου 1935.

Σε δηλώσεις του που δημοσίευσε στις 25 Μαΐου στην ισλαμιστική εφημερίδα «Γιενί Ακίτ», ο Σαλίχ Τουράν είχε σημειώσει ότι «πέρυσι είχαμε ξεκινήσει εκστρατεία για 10 εκατομμύρια υπογραφές για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και συγκεντρώσαμε περίπου 15 εκατομμύρια υπογραφές».

Επισήμως η κυβέρνηση δεν αναφέρεται στο θέμα εκτός από κάποιες ευχές και ελπίδες που εκφράζονται. Για παράδειγμα, στις 15 Νοεμβρίου 2013 ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Μπουλέντ Αρίντς, είχε πει ότι «βλέπουμε τη λυπημένη Αγία Σοφία και ευχόμαστε σύντομα να έλθουν οι μέρες που θα χαμογελάσει».

Υπάρχει όμως και αντίλογος. Το τουρκικό ιδιωτικό «Ίδρυμα Ιστορίας» ετοίμασε ένα κείμενο με τίτλο «για ποιο λόγο η Αγία Σοφία πρέπει να παραμείνει μουσείο» και συγκεντρώνει υπογραφές. Πριν από μερικές ημέρες το ίδρυμα οργάνωσε σχετική ημερίδα όπου ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου, Σεβκέτ Παμούκ, υπογράμμισε: «Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε μουσείο το 1934 ήταν μια στάση υπέρ της αδελφοσύνης. Ο Ερντογάν το 2006 είχε πρωταγωνιστήσει στην υπόθεση της "Συμμαχίας Πολιτισμών". Ας πράξει το ίδιο κι αι ας γίνει παράδειγμα στον κόσμο».

Ο καθηγητής Ουγούρ Τάνγιελι επισήμανε: «Θεωρούμε ότι η ιστορία της Κωνσταντινούπολης ξεκινά από το 1453, λες και δεν ήταν η πόλη αυτή Βυζαντινή επί χίλια χρόνια. Στην Κωνσταντινούπολη δεν υπάρχει καν Βυζαντινό μουσείο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η Αγία Σοφία ήταν εκκλησία».

Τέλος, ο καθηγητής και συγγραφέας Μουράτ Μπελγκέ έκανε λόγο για «ένα είδος ρεβανσισμού» και τονίζοντας ότι «εξακολουθεί να ισχύει μια αρρωστημένη αντίληψη που θρέφεται με απόψεις όπως, κάποτε ήμασταν κυρίαρχοι αλλά στη συνέχεια πώς μας κατάντησαν και μας πήραν την Αγία Σοφία», είπε: «Η προσέγγιση αυτή είναι προέκταση της στάσης που θέλει εκδίκηση. Ταυτόχρονα, αυτό καθορίζει και τη στάση του Ισλάμ. Η πρόταση για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι πρόταση που υπογραμμίζει ότι το Ισλάμ δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνυπάρξει με άλλες θρησκείες».

Πηγή: ΑΜΠΕ