Μαίρη Λαμπαδίτη

Στο... και πέντε της εφαρμογής του νέου πλαισίου για τους εργαζόμενους συνταξιούχους, κλειδώνει η διαδικασία για την παρακράτηση του νέου πόρου από τα λογιστήρια των επιχειρήσεων. Οδηγίες για την απεικόνιση στις ΑΠΔ του πόρου 10% υπέρ ΕΦΚΑ που θα παρακρατείται από τους εργαζόμενους συνταξιούχους δίνει η πολυαναμενόμενη εγκύκλιος του φορέα που δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ. 

Όπως διευκρινίζεται, υποχρέωση καταβολής του πόρου 10% έχουν και οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που έχουν υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης αλλά η απονομή της σύνταξης εκκρεμεί. Όπως τονίζει η εγκύκλιος σε περίπτωση που το αίτημά τους απορριφθεί, το παρακρατηθέν ποσό θα τους επιστραφεί. Αντίθετα, εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του πόρου, οι συνταξιούχοι που δεν λαμβάνουν τη σύνταξή τους λόγω αναστολής για οποιονδήποτε λόγο, άτομα με αναπηρία, πολύτεκνοι, αγρότες του πρ. ΟΓΑ κ.α. 

Ερχεται ηλεκτρονική πλατφόρμα

Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία οι συνταξιούχοι θα δηλώνουν την εργασία τους.

Αναλυτικά η εγκύκλιος προβλέπει πως από 01.01.2024 (μισθολογική περίοδος Ιανουαρίου 2024, μήνας αναφοράς 01.2024) για τους απασχολούμενους συνταξιούχους, εξ ιδίου δικαιώματος, καταβάλλεται, πέραν των προβλεπόμενων από τη νομοθεσία ασφαλιστικών εισφορών - σύμφωνα με την ασφαλιστέα απασχόληση - και επιπλέον πόρος, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α., ο οποίος:

• βαρύνει αποκλειστικά τους απασχολούμενους συνταξιούχους (ασφαλισμένους)
• υπολογίζεται επί των ασφαλιστέων αποδοχών, από τις οποίες καθορίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές για κάθε ασφαλιστέα απασχόληση, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των επιδομάτων εορτών (Δώρα Πάσχα και Χριστουγέννων) και αδείας και μέχρι το εκάστοτε ανώτατο, μηνιαίο όριο ασφαλιστέων αποδοχών
• παρακρατείται, κατά τα γνωστά, από τους εργοδότες, οι οποίοι οφείλουν να τον αποδώσουν στον e - Ε.Φ.Κ.Α., εντός της εκάστοτε ισχύουσας προθεσμίας καταβολής των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών της ίδιας μισθολογικής περιόδου, με χρήση της Ταυτότητας Πληρωμής Τρεχουσών Εισφορών - Τ.Π.Τ.Ε.

Οι υπόχρεοι

Η υποχρέωση καταβολής του πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. αφορά τα πρόσωπα τα οποία:

• Λαμβάνουν (εισπράττουν) - εξ ιδίου δικαιώματος - κύρια σύνταξη από τον Ιανουάριο 2024 και μετέπειτα ή
• έχουν υποβάλει αίτημα για απονομή - εξ ιδίου δικαιώματος - κύριας σύνταξης (ανεξαρτήτως του χρόνου υποβολής) και το αίτημα αυτό βρίσκεται σε εκκρεμότητα.

Συνεπώς, υποχρέωση καταβολής του πόρου υφίσταται:

1. για τους απασχολούμενους συνταξιούχους - εξ ιδίου δικαιώματος - για κάθε μήνα που τους καταβάλλεται η σύνταξη. Σε περιπτώσεις αναστολής καταβολής της σύνταξης - για οποιονδήποτε λόγο - δεν καταβάλλεται πόρος για τους αντίστοιχους μήνες
2. για όσους έχουν υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης εξ ιδίου δικαιώματος

• μέχρι 31.12.2023, το οποίο εκκρεμεί, από την τυχόν έναρξη της απασχόλησής τους, από 01.01.2024 και μετέπειτα και όσο αυτή (η απασχόληση) διαρκεί.
• από 01.01.2024 και μετέπειτα, και απασχολούνται, από τον επόμενο της κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα (και για όσο διάστημα διαρκεί η απασχόληση). 

Τέλος, πρόσωπα που δικαιούνται - εξ ιδίου δικαιώματος - σύνταξη γήρατος (κύριας και επικουρικής) και αναλαμβάνουν απασχόληση σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e - Ε.Φ.Κ.Α., και η σύνταξη τους αναστέλλεται για όσο διάστημα συνεχίζει η απασχόλησή τους, εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους, δεν καταβάλλουν τον πόρο υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. για όσο διάστημα αναστέλλεται η σύνταξή τους.

Πεδίο εφαρμογής 

• Μισθωτοί γενικά (στην εν λόγω διαχείριση κωδικοποίησης συμπεριλαμβάνονται και οι μισθωτοί υγειονομικοί) και υπαγόμενοι στις διατάξεις της παρ. 9, του άρθρου 39, καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές τους μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, επιμεριζομένων, μεταξύ εργοδότη και ασφαλισμένου, κατά την κείμενη νομοθεσία και επιπλέον πόρο υπέρ e -Ε.Φ.Κ.Α. ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους 2,3% επί των ασφαλιστέων αποδοχών επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο
• Μισθωτοί μηχανικοί και έμμισθοι δικηγόροι καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, επιμεριζομένων μεταξύ εργοδότη και ασφαλισμένου, κατά την κείμενη νομοθεσία και επιπλέον πόρο υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. ύψους 7,7% επί των ασφαλιστέων αποδοχών κύριας ασφάλισης για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών και ύψους 40% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας επικουρικής ασφάλισης για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
• Αμειβόμενοι με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (Π.Π.Υ.) - τίτλοι κτήσης  καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές  μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση και επιπλέον πόρο υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. ύψους 10% επί της καθαρής αξίας του παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
• Αμειβόμενοι με Εργόσημο του τ. Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ. καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές μετά τυχόν συνεισπραττομένων εισφορών, με βάση την υπαγωγή τους στην ασφάλιση, και επιπλέον πόρο υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. ύψους 7,7% επί της αναγραφόμενης τιμής του Εργοσήμου για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και παροχών και ύψους δυο 2,3% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος βαρύνει αποκλειστικά τον ασφαλισμένο.
• Οι συνταξιούχοι με πολλαπλή ασφάλιση, που εργάζονται δηλαδή ως μισθωτοί και ως ελεύθεροι επαγγελματίες, θα έχουν κρατήσεις 10% επί της αμοιβής για τη μισθωτή απασχόληση και προσαύξηση 50% της εισφοράς που καταβάλλουν για το ελεύθερο επάγγελμα ή προσαύξηση εισφορών 40%, αν είναι αυτοαπασχολούμενοι με κύρια και επικουρική ασφάλιση.
• Οι συνταξιούχοι με παράλληλη απασχόληση, που εργάζονται με μισθό σε δυο ή περισσότερες δουλειές (π.χ. πλήρους ή και μερικής απασχόλησης) θα καταβάλουν κράτηση 10% από τις αμοιβές τους. Αν η παράλληλη απασχόληση είναι σε ελεύθερο επάγγελμα, τότε θα καταβάλουν μια προσαύξηση 50% ή 40% (αν υπάρχει και επικουρική ασφάλιση) επειδή για την παράλληλη απασχόληση σε ελεύθερο επάγγελμα προβλέπεται μια εισφορά.

Επιπλέον το συνολικό επιβαλλόμενο ποσό του πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α., σε ετήσια βάση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το δωδεκαπλάσιο της εθνικής σύνταξης (5.114 ευρώ). Τυχόν επιπλέον ποσά επιστρέφονται στους ασφαλισμένους, κατόπιν εκκαθάρισης.

Οι εξαιρέσεις

Από την παρακράτηση- καταβολή πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α εξαιρούνται:

• Άτομα με ψυχική αναπηρία
• Συνταξιούχοι του ν. 612/1977 (Α' 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν
• Συνταξιούχοι του τρίτου εδαφίου της περ. α' , της παρ. 1, των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α' 210)
• Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54, του π.δ. 169/2007
• Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία
• Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (Α' 85)
• Συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο)

Οι αγρότες 

Μπορούν να εργάζονται χωρίς καμία κράτηση οι αγρότες συνταξιούχοι του πρ. ΟΓΑ που συνεχίζουν την αγροτική δραστηριότητα, καθώς και οι συνταξιούχοι άλλων Ταμείων που ασκούν αγροτική δραστηριότητα από την οποία αποκτούν ετήσιο εισόδημα ως 10.000 ευρώ. Αν όμως το εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα είναι πάνω από 10.000 ευρώ, τότε οι συνταξιούχοι -εκτός του ΟΓΑ- θα καταβάλουν τις εισφορές των αγροτών με προσαύξηση 50%.

Επιστροφή πόρου

Ο πόρος υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. δεν είναι ανταποδοτικός και δεν αξιοποιείται για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης ή για τη χορήγηση δεύτερης σύνταξης. 

Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης συνταξιοδότησης ή μεταγενέστερης έναρξης καταβολής της σύνταξης, το αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό του πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. επιστρέφεται στον ασφαλισμένο.

Υποχρέωση ενημέρωσης

Οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι οφείλουν να ενημερώσουν για την ιδιότητά τους αυτή τον εργοδότη τους.

Οι συνταξιούχοι του e - Ε.Φ.Κ.Α., εξ ιδίου δικαιώματος, υποχρεούνται, πριν αναλάβουν υπακτέα στον e - Ε.Φ.Κ.Α. απασχόληση, να δηλώσουν τούτο, στο φορέα.

Παράλειψη της δήλωσης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες συντάξεις, κύριες και επικουρικές. Το ποσό της οφειλής δύναται να αποπληρωθεί με παρακράτηση έως ενός τετάρτου (1/4) από την κύρια σύνταξη και έως του ποσού του άρθρου 46, του ν. 4670/2020 (Α' 43) από την επικουρική.

Άλλως, εισπράττεται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν. 4978/2022, Α' 190) Η συνδρομή ιδιότητας που αποκλείει την επιβολή ασφαλιστικής εισφοράς ή και πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. δηλώνεται στο φορέα.

Παραδείγματα

Παράδειγμα 1

• Συνταξιούχος, λόγω γήρατος, προ της 31ης 12.2023, που εισπράττει την σύνταξή του και δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου, αναλαμβάνει στις 15.01.2024 απασχόληση ασφαλιστέα στον e - Ε.Φ.Κ.Α. 
• Υποχρεούται, να καταβάλλει, μέσω του εργοδότη του, από 15.01.2024 και για όσο συνεχίζει την απασχόληση αυτή, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του.

Παράδειγμα 2

• Συνταξιούχος, λόγω γήρατος, προ της 31ης 12.2023, που δεν εισπράττει την σύνταξή του (αναστολή καταβολής της) και δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου, αναλαμβάνει στις 15.01.2024 απασχόληση ασφαλιστέα στον e -Ε.Φ.Κ.Α.
• Δεν υποχρεούται, λόγω της αναστολής καταβολής της σύνταξής του, να καταβάλλει, μέσω του εργοδότη του, από 15.01.2024 και για όσο διάστημα συνεχίζει την απασχόληση αυτή, και υφίσταται η ταυτόχρονη αναστολή της σύνταξης, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του.

Παράδειγμα 3

• Συνταξιούχος, λόγω γήρατος, προ της 31ης 12.2023, που εισπράττει την σύνταξή του και εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου, αναλαμβάνει στις 15.01.2024 απασχόληση ασφαλιστέα στον e - Ε.Φ.Κ.Α.
• Δεν υποχρεούται, για όσο διάστημα εμπίπτει στις εξαιρέσεις, να καταβάλει, μέσω του εργοδότη του, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του.

Παράδειγμα 4

• Ασφαλισμένος του φορέα, που πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, υπέβαλε στις 10.01.2024 αίτηση απονομής σύνταξης, λόγω γήρατος, χωρίς να διακόψει την ασφαλιστέα απασχόλησή του στον e - Ε.Φ.Κ.Α. Επιπλέον, δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου.
• Υποχρεούται, από 01.02.2024 (ημερομηνία έναρξης καταβολής της αιτούμενης σύνταξης γήρατος) και όσο διαρκέσει η παροχή απασχόλησης ασφαλιστέας στον e - Ε.Φ.Κ.Α., να καταβάλλει, μέσω του εργοδότη του, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του
• Εάν τελικά το συνταξιοδοτικό αίτημά του απορριφθεί, το συνολικό ποσό του πόρου που του παρακρατήθηκε και αποδόθηκε στον e - Ε.Φ.Κ.Α. θα του επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθέν.

Παράδειγμα 5

• Ασφαλισμένος του φορέα, που πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, υπέβαλε στις 10.01.2024 αίτηση απονομής σύνταξης, λόγω γήρατος, έχοντας προηγουμένως διακόψει την απασχόλησή του. Την 01.02.2024 αναλαμβάνει νέα απασχόληση ασφαλιστέα στον e - Ε.Φ.Κ.Α. Επιπλέον, δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου.
• Υποχρεούται, από 01.03.2024 (ημερομηνία έναρξης καταβολής της αιτούμενης σύνταξης γήρατος) και όσο διαρκέσει η παροχή απασχόλησης ασφαλιστέας στον e - Ε.Φ.Κ.Α., να καταβάλλει, μέσω του εργοδότη του, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του.
• Εάν τελικά το συνταξιοδοτικό αίτημα του απορριφθεί, το συνολικό ποσό του πόρου που του παρακρατήθηκε και αποδόθηκε στον e - Ε.Φ.Κ.Α. θα του επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθέν.

Παράδειγμα 6

• Ασφαλισμένος του φορέα, που πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, υπέβαλε στις 30.11.2023 αίτηση απονομής σύνταξης, λόγω γήρατος και ανέλαβε, στις 15.01.2024, απασχόληση ασφαλιστέα στον e - Ε.Φ.Κ.Α. Επιπλέον, δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την υποχρέωση καταβολής του πόρου.
• Το συγκεκριμένο πρόσωπο δικαιούται, από 01.12.2023, να εισπράξει την αιτούμενη σύνταξη. Συνεπώς, υποχρεούται από 15.01.2024 (ημερομηνία έναρξης της απασχόλησής του, ενώ ήταν ήδη δικαιούχος είσπραξης σύνταξης λόγω γήρατος) να καταβάλλει, στον e -Ε.Φ.Κ.Α., μέσω του εργοδότη του, πόρο ποσοστού 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του.
• Εάν τελικά το συνταξιοδοτικό αίτημά του απορριφθεί, το συνολικό ποσό του πόρου, που του παρακρατήθηκε και αποδόθηκε στον e - Ε.Φ.Κ.Α. θα του επιστραφεί ως αχρεωστήτως καταβληθέν.

Ανώτατο καταβαλλόμενο ετήσιο όριο

Το συνολικό καταβαλλόμενο ποσό του πόρου σε ετήσια βάση (ανώτατο ετήσιο όριο) για όλες τις ασφαλιστέες απασχολήσεις (μισθωτού και μη) κάθε συνταξιούχου, δεν μπορεί να υπερβεί το δωδεκαπλάσιο του εκάστοτε ισχύοντος ποσού της εθνικής σύνταξης, δηλαδή 5.114,04 ευρώ (426,17 Χ12). 

Πέραν αυτού του ποσού θα πραγματοποιείται επιστροφή καταβολών από την υπηρεσία στα πλαίσια του σταδίου εκκαθάρισης καταβολής πόρου σε ετήσια βάση.

Απεικόνιση στην ΑΠΔ

Η απεικόνιση του πόρου υπέρ e - Ε.Φ.Κ.Α. για απασχολούμενους συνταξιούχους με υποχρέωση καταβολής αυτού, πραγματοποιείται στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (Α.Π.Δ.) e -Ε.Φ.Κ.Α., που υποβάλλει ο εργοδότης για την ασφάλιση του προσωπικού του, σύμφωνα με τις ισχύουσες από την νομοθεσία διατάξεις, για τον τρόπο και τις προθεσμίες υποβολής Α.Π.Δ., όπου περιλαμβάνεται και ο αντίστοιχος απασχολούμενος συνταξιούχος, με πρόσθετη (επιπλέον) εγγραφή, πέραν αυτής/ών που απεικονίζει/ουν την ασφάλισή του στους κλάδους που υπάγεται, λόγω της παρεχόμενης απασχόλησης.

Ειδική κωδικοποίηση στις ΑΠΔ προβλέπεται για τους απασχολούμενους συνταξιούχους υγειονομικούς ,εργατοτεχνίτες, οικοδόμους, μέλη οικοδόμων,  μέλη  Δ.Σ. ξεναγούς, έμμισθους δικηγόρους μηχανικούς , αμειβόμενους  με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών  καθώς και για όσους υπάγονται στις διατάξεις της παρ.9 του άρθρου 39.

Πηγή: imerisia.gr