Ο δημιουργός του διαδικτύου Σερ Τιμ Μπέρνερς Λι σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην Die Welt, μιλά για το μέλλον του internet, τα περιβόητα fake news αλλά και την αυξανόμενη λογοκρισία σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. 

Ο Μπέρνερς Λι αναφέρεται στο σύστημα διαφημίσεων της Google και το πως αυτό οδήγησε στη διάδοση των «ψεύτικων ειδήσεων» κατά τις εκλογές του 2016 και στην ουδετερότητα του διαδικτύου που είναι ιδιαίτερα σημαντική ειδικά σήμερα. 

Μιλά επίσης για την ανάγκη προστασίας της ιδιωτικότητας που θεωρεί θεμελιώδη, ενώ συμφωνεί με την άποψη ότι αν αυτά που θέλει κάποιος να μοιραστεί καθορίζονται από άλλους ανθρώπους, πολιτικές αρχές ή εταιρείες αυτό αλλάζει το πρότυπο της ελεύθερης δημοκρατίας. Απαντά επίσης στο αν η τεχνητή νοημοσύνη θα επιβληθεί της ανθρώπινης στο μέλλον αλλά και στο ερώτημα αν πιστεύει στο Θεό. 

Νιώθει ότι το δημιούργημά του - που θεωρήθηκε αρχικά όπλο για τη διαφάνεια -μετατρέπεται σε τέρας; 

Μέσα στις δεκαετίες έχω αλλάξει την απάντησή μου στο ερώτημα αυτό. Τις δυο πρώτες δεκαετίες θα απαντούσα κατ’ αρχήν ότι όταν κοιτάς στο διαδίκτυο, βλέπεις την ανθρωπότητα. Η ανθρωπότητα έχει καλές και κακές πλευρές. Το διαδίκτυο πρέπει να είναι ένας ακριβής καθρέφτης της ανθρωπότητας. Ως εκ τούτου σε αυτό θα βρεις και καλά πράγματα και φρικτά και ένδοξα. Αυτή ήταν η απάντησή μου για πολύ καιρό. 

Τώρα έχουμε μπει στην εποχή των κοινωνικών δικτύων. Τα δυο τελευταία χρόνια πολλοί άνθρωποι κάνουν δεύτερες σκέψεις. Επί δυο δεκαετίες προσπάθησα να διατηρήσω το διαδίκτυο ανοιχτό και ουδέτερο, υποθέτοντας ότι αν η ανθρωπότητα είχε έναν τέτοιο ιστό θα μπορούσε να χτίσει υπέροχα πράγματα, όπως για παράδειγμα η Wikipedia. 

Τώρα πια συνειδητοποιούμε ότι ίσως και όχι. Εξαρτάται από το είδος του συστήματος που δημιουργείς τεχνικά στο διαδίκτυο, όπως στην περίπτωση ενός κοινωνικού δικτύου. Ανάλογα με το πως θα το σχεδιάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάδοση ενός εποικοδομητικού επιχειρήματος ή ενός λιγότερο εποικοδομητικού επιχειρήματος. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάδοση ενός θαυμάσιου πράγματος ή την διάδοση του μίσους. 

Υπήρξε κάποια στιγμή που σκέφτηκε ότι διαστρεβλώθηκε η εφεύρεσή του; 

Ένα παράδειγμα κατά το οποίο το σύστημα δεν λειτούργησε ήταν η αλληλεπίδραση μεταξύ του διαφημιστικού και του πολιτικού συστήματος πέρσι όταν κάποιοι τύποι δημιούργησαν ιστοσελίδες προσπαθώντας απλώς να προσελκύσουν κίνηση. Χρησιμοποίησαν το σύστημα διαφημίσεων της Google. Έτσι η Google θα τους αντάμειβε οικονομικά παρά πολύ γρήγορα αν μπορούσαν να προσελκύουν όλο και περισσότερους ανθρώπους για να ακολουθούν τις σελίδες και να κάνουν κλικ στους τίτλους. 

Οι τύποι αυτοί κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι αυτό ήταν ένα σπουδαίο θέμα που συγκέντρωνε ενδιαφέρον. Κάνοντας λοιπόν tweets με τίτλους για τις αμερικανικές εκλογές ήταν πολύ πιο εύκολο να παρακινήσουν κάποιον να κλικάρει σε αυτά κι επομένως στη σελίδα. Στη συνέχεια το σύστημα διαφήμισης της Google τους εκπαίδευσε, όπως ακριβώς εκπαιδεύεται ένα σκυλί. Τους έδινε περισσότερα χρήματα για τα θέματα που έπαιρναν περισσότερα κλικ. Έτσι έμαθαν ότι οι ψευδείς ειδήσεις συγκεντρώνουν περισσότερα κλικ από τις αληθινές. 

Πως κρίνει τις παρακολουθήσεις και το «φακέλωμα» προσωπικών στοιχείων, όπως στην περίπτωση της Uber; Το θεωρεί αναμενόμενο και φυσιολογικό; 

Απολύτως όχι. Όχι, δεν είμαι ένας από αυτούς τους ανθρώπους. Μπορεί o Έρικ Σμιντ (διευθυντής της Alphabet - «μαμάς» της Google) να λέει ότι «η ιδιωτικότητα έχει τελειώσει, ξεπεράστε το», αλλά όχι, στην πραγματικότητα εγώ δεν το πιστεύω. Πιστεύω ότι η ιδιωτικότητα είναι πραγματικά θεμελιώδης για όλους. 

(Η σκέψη πως αυτός που δεν έχει τίποτα να κρύψει, δεν έχει τίποτα να φοβάται) είναι πολύ απειλητική, όπως και η ιδέα ότι έχουμε ιδιωτικότητα μόνο αναφορικά με πράγματα για τα οποία αισθανόμαστε ένοχοι. Έχουμε ιδιωτικότητα. Κάθε εταιρεία έχει ζητήματα που συζητά μόνο μέσα στην εταιρεία. Έτσι λειτουργεί. Μπορεί να σχεδιάσει τα νέα προϊόντα της. Μπορεί να εξετάσει τις επιτυχίες και τις αποτυχίες της. Υπάρχουν ακόμη και ομάδες εντός της εταιρείας που δεν μοιράζονται πράγματα με άλλες ομάδες. 

Πιστεύει ότι η ολική διαφάνεια μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτισμό; 

Αυτό είναι πολύ απλουστευτικό. Δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ τη λέξη διαφάνεια γι’ αυτό. Αν γίνει μια συνάντηση στο Βερολίνο για την κατασκευή των δρόμων και τα χρήματα που θα δαπανηθούν γι’ αυτό, αυτή η πληροφορία πρέπει να είναι δημόσια. Είναι πληροφορία από το κοινό, για το κοινό. Το κοινό το πληρώνει. Επομένως υπάρχει ένα καθήκον διαφάνειας. Δεν έχετε το δικαίωμα να κρατήσετε κάτι τέτοιο ιδιωτικό.  

Είμαι υπέρ του ιδιωτικού απορρήτου. Νομίζω ότι η Γερμανία έδειξε το δρόμο στην περίπτωση αυτή. Υπήρξαν στιγμές που η Γερμανία οδήγησε την ΕΕ να επιμείνει στην προστασία της ιδιωτικής ζωής σε ολόκληρη την Ένωση κι αυτό ήταν επωφελές για όλους. 

Και ποιος πρέπει να αποφασίζει για τα ζητήματα διαφάνειας και προστασίας των δικαιωμάτων; Η εταιρεία, το νομικό σύστημα της αγοράς; Το νομικό σύστημα της χώρας;

Ενώ αρχικά θα μπορούσε να είναι η τεχνητή νοημοσύνη και στη συνέχεια η εταιρεία, τελικά αυτός που αποφασίζει πρέπει να είναι το δικαστικό σύστημα. 

Υποστηρίζει την ουδετερότητα του διαδικτύου χωρίς εξαιρέσεις; 

Ναι. Ήταν πάντα πολύ σημαντικό και είναι και τώρα πολύ σημαντικό. Πρέπει να αγωνιζόμαστε για την ουδετερότητα του διαδικτύου κάθε φορά που απειλείται. Και τώρα απειλείται. 

Τι πρέπει να γίνει για τα fake news και τη διάδοσή τους μέσω Facebook;

Νομίζω ότι πρέπει να δούμε το ζήτημα επιστημονικά και να παρατηρήσουμε πως αλληλεπιδρούν τα συστήματα. Το παράδειγμα των ιστοσελίδων που αναφέραμε και προηγουμένως δημιούργησαν έσοδα από τις διαφημίσεις, μέσω ειδήσεων για τις εκλογές στις ΗΠΑ. Επηρέασαν τις αμερικανικές εκλογές παρότι τα κίνητρά τους δεν ήταν καθόλου πολιτικά, αλλά μόνο εμπορικά. Το δίκτυο των διαφημίσεων τους εκπαίδευσε ότι τα ψέματα μπορούν να παράγουν περισσότερα έσοδα από την αλήθεια. Βλέποντάς το, ως μηχανικός, λέω: «Λοιπόν, τώρα, κάτι δεν πάει καλά εδώ». Έτσι μια από τις δυνατότητες είναι η Google να αλλάξει τον τρόπο που αποζημιώνει τις ιστοσελίδες ώστε αυτός να μην έχει σχέση μόνο με τα κλικ αλλά και με κάποια άλλη λειτουργία. 

Οι τύποι που έφτιαξαν τις ιστοσελίδες αυτές ήταν ανεξάρτητοι, δεν ήταν στο Facebook. Ήταν απλώς ιστοσελίδες και μάζευαν κόσμο μέσω twitter. Δεν ήταν ένα φαινόμενο του Facebook. Υπάρχει ένα ξεχωριστό φαινόμενο στο Facebook που όπως μου λένε ήταν ένας σημαντικός παράγοντας στις εκλογές. Το φαινόμενο αυτό είναι η στοχευμένη διαφήμιση. Η στοχευμένη διαφήμιση είναι πολύ αποτελεσματική. 

Υπάρχει ένα blog. Ισχυρίζεται ότι διαίρεσε ολόκληρο τον αμερικανικό πληθυσμό με δικαίωμα ψήφου σε 32 διαφορετικούς τύπους με διαφορετικά δημογραφικά στοιχεία, ώστε έτσι να μπορούν να στέλνουν στοχευμένες πληροφορίες και διαφήμιση. 

Έτσι σε μια ομάδα πολιτών με παιδιά θα λέγατε: «Ο υποψήφιος μας θα αγωνιστεί για την εκπαίδευση». Σε μια άλλη ομάδα πολιτών χωρίς παιδιά: «Ο υποψήφιός μας θα εξοικονομήσει χρήματα μειώνοντας τις δαπάνες στην εκπαίδευση». Επειδή η πληροφορία είναι στοχευμένη διαφήμιση, δεν είναι δημόσια κι έτσι κανείς δεν μπορεί να την ελέγξει.  

Θα μπορούσε κανείς να πει λοιπόν ότι η στοχευμένη διαφήμιση από τα πολιτικά κόμματα δεν είναι στην πραγματικότητα δημοκρατική. Ως εκ τούτου, από εδώ και στο εξής, αν θέλετε να διαφημιστείτε ως πολιτικό πρόσωπο, θα πρέπει να λέτε σε όλους το ίδιο, γιατί αυτό είναι δημοκρατία. 

Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία του για το διαδίκτυο;

Συνηθίζω πάντα να απαντώ η παρεμπόδιση της πρόσβασης, η κατασκοπεία και η λογοκρισία. Η λογοκρισία είναι φυσικά κακή, αλλά η κατασκοπεία είναι χειρότερη. Τα χειρότερα καθεστώτα αφήνουν τους πολίτες να μπαίνουν στις ιστοσελίδες που δεν εγκρίνουν και στη συνέχεια τους παρακολουθούν για να βρουν τις οικογένειές τους και να τους βάλουν φυλακή. 

Υπάρχει κάποια κυβέρνηση που τον ανησυχεί ιδιαίτερα;

Η Τουρκία είναι ένα κλασικό παράδειγμα που μπλοκάρει την πρόσβαση. Κλείδωσαν το twitter   και μετά το επανέφεραν. Ελπίζω πως συνειδητοποίησαν ότι αυτός δεν είναι τρόπος για να κυβερνήσεις μια χώρα. Δείχνει ανεπάρκεια και θα προκαλέσει διαμαρτυρίες. Το μπλοκάρισμα της Wikipedia θα είναι επίσης μια μάχη. Κάποιες χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν κατηγορηθεί στο παρελθόν για κατασκοπεία των πολιτών και τη χρήση της για να εξοντώσουν αντιπάλους. 

Τι λέει για την τεχνητή νοημοσύνη; 

Όταν μιλάω με ανθρώπους που κατασκευάζουν ρομπότ, παραπονιούνται ότι είναι τόσο δύσκολο να τα κάνουν έξυπνα. Δεν μπορούν να φανταστούν ότι θα έρθει η στιγμή που θα είναι πιο έξυπνα από αυτούς. Ωστόσο, αν κοιτάξετε πίσω, τα τεράστια βήματα που έχουν κάνει οι επιστήμονες τεχνητής νοημοσύνης, από την μηχανική κατανόηση, την μηχανική μετάφραση, την κίνηση, τον σχεδιασμό, την εύρεση ενός δρόμου σε μια πόλη, την ιατρική διάγνωση, αισθάνομαι ότι υπάρχει λόγος να φανταζόμαστε ότι τα μηχανήματα που δημιουργούμε θα γίνουν κάποια στιγμή πιο έξυπνα από εμάς. Πρέπει να αποφασίσουμε ποιες είναι οι προτεραιότητές μας και εάν αυτές είναι στην πραγματικότητα να προωθήσουμε αποκλειστικά την ανθρώπινη φυλή ή την τεχνητή νοημοσύνη των μηχανών. 

Υπάρχει πιθανότητα η τεχνητή νοημοσύνη να επιβληθεί της ανθρώπινης; 

Το βρίσκω πολύ δύσκολο να διαφωνήσω με αυτό. Ναι. 

Πιστεύει στο Θεό; 

Όχι με την έννοια που πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Είμαι άθεος και μονεταριστής - διεθνιστής.



Πηγή tvxs