Στοχασμοί για την Κούβα -- για τη ζωή και το θάνατο, του Πολ Στριτ
Μια ωραία έκπληξη
Δεν είναι συχνό φαινόμενο το να ακούς ή να διαβάζεις έναν έμμισθο υπάλληλο των εταιρικών ΜΜΕ στις ΗΠΑ να υπερασπίζεται την κουβανέζικη επανάσταση των Φιντέλ Κάστρο και Τσε Γκεβάρα και τα επιτεύγματά της. Γι΄ αυτό έμεινα έκπληκτος όταν διάβασα ένα πρόσφατο άρθρο γνώμης με τον τίτλο “ Η επιτυχία της Κούβας χάθηκε μέσα στη φρενίτιδα των ΜΜΕ”, στο “Iowa City Press-Citizen”, ιδιοκτησίας Gannett. Το άρθρο δεν είχε γραφεί από κάποιον ριζοσπάστη ακαδημαϊκό ή φοιτητή του τοπικού πανεπιστημίου (δεν είμαι σίγουρος ότι , ούτως ή άλλως, μπορεί να υπάρχει πλέον ριζοσπάστης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβας) ή από κάποιον ανεξάρτητο ριζοσπάστη όπως εγώ (άρθρα μου στην αξιέπαινα ανοιχτών οριζόντων στήλη γνώμης του Press-Citizen δημοσιεύθηκαν επανειλημμένα) . Όχι, το άρθρο γράφτηκε προς υποστήριξη της πρόσφατης ιστορικής επίσκεψης του προέδρου Ομπάμα στην Κούβα από έναν ευφυή νέο άνδρα ονόματι Ίαν Γκούντραμ , που τυχαίνει να είναι ο υπεύθυνος κοινωνικού ρεπορτάζ.
Ο Γκούντραμ κάλυψε με ευπρέπεια το θέμα. Ορθώς λοιδώρησε τα “περισσότερα ΜΜΕ των ΗΠΑ” που χρησιμοποιούν την επίσκεψη Ομπάμα “σαν μια ευκαιρία για να καταγγείλουν τη μικρή νησιωτική χώρα επειδή τολμά να έχει ένα οικονομικό και πολιτικό σύστημα διαφορετικό από το δικό μας”. Επέκρινε τα ΜΜΕ γιατί παίρνουν στα σοβαρά “τις όλο και πιο γελοίες ανακοινώσεις των [Κουβανών] εκπατρισμένων”. Δικαίως επέκρινε τον εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου, Ίρνεστ, διότι υποστήριξε επισήμως, το εξωφρενικό ότι οι ΗΠΑ “αγνοούσαν” την Κούβα για “πάνω από 50 χρόνια”. Όπως παρατήρησε ο Γκούντραμ, το σχόλιο του Ίρνεστ είναι εξοργιστικό δεδομένων των επίμονων προσπαθειών των ΗΠΑ να τιμωρήσουν και να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Κάστρο, συμπεριλαμβανομένων ενός “συντριπτικού εμπορικού αποκλεισμού και εξοντωτικών κυρώσεων” από τις ΗΠΑ και της “περικύκλωσης και απομόνωσης της Κούβας ” για πάνω από μισό αιώνα.
Ο Γκούντραμ παρουσιάζει λεπτομερώς ορισμένα αξιοσημείωτα “ επιτεύγματα της Κούβας από την επανάσταση [του 1959]” που πραγματοποιήθηκαν παρά τις εχθρικές ενέργειες των ΗΠΑ. Τα επιτεύγματα στα οποία αναφέρεται ο δημοσιογράφος είναι σημαντικά:
“Έχοντας στο μυαλό μας τους προαναφερθέντες ανταγωνισμούς – και κατανοώντας ότι η επιβίωση κάτω από το απειλητικό μάτι της πιο πλούσιας χώρας του κόσμου είναι θαύμα από μόνη της-- οι επιτυχίες της [σοσιαλιστικής Κούβας] δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες. Η παιδική θνησιμότητα μειώθηκε, ενώ το προσδόκιμο ζωής και τα ποσοστά εγγραμματοσύνης αυξήθηκαν σε τεράστιο βαθμό. Η οικονομική μεγέθυνση ήταν σταθερή με την εξαίρεση των ελάχιστων ετών της ΄Ειδικής Περιόδου΄ [μετά το 1990 έως περίπου το 1998] , όταν η απώλεια του 80% του εμπορίου της Κούβας οδήγησε σε μεγάλη οικονομική δυσπραγία. Ωστόσο το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης, στέγασης , εκπαίδευσης και εγγυημένης διάθεσης τροφίμων από την κυβέρνηση συνεχίστηκε ακόμη και σε εκείνον τον καιρό των ακραίων στερήσεων. Στα ΜΜΕ αρέσει να μιλούν για το ότι ο μηνιαίος μισθός είναι 20-30 δολάρια, αλλά αυτό είναι ένα τέχνασμα. Η σύγκριση των οικονομικών δεικτών της Κούβας με τους δείκτες των ΗΠΑ είναι σαν να συγκρίνονται μήλα με πορτοκάλια. Συγκρινόμενη η Κούβα με χώρες όπως η Δομινικανή Δημοκρατία ή η Αϊτή είναι μπροστά και υπερέχει κατά πολύ των άμεσων ανταγωνιστών της” .
“Αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί διαμάντι του στέμματος της οικονομίας της Κούβας, το δημόσιο σύστημα υγείας, είναι πιθανώς το καλύτερο παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνει ένα σύστημα όπως αυτό της Κούβας. Η μετάδοση του ιού του AIDS από τη μητέρα στο παιδί έχει εξαλειφθεί και επίσης έχει παρασκευαστεί εμβόλιο για τον καρκίνο των πνευμόνων. Η αποστολή γιατρών σε όλο τον κόσμο για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως η επιδημία του ιού Έμπολα δείχνει την δέσμευση της χώρας στο να βοηθά όσους έχουν ανάγκη και μια δυσανάλογα μεγάλη ικανότητα να το κάνει. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν θέτει κανείς ως προτεραιότητα τη δημόσια ευημερία και όχι το κέρδος”.
Δεν είμαι σίγουρος ότι θα έπρεπε να πω περισσότερα για το άρθρο του Γκούντραμ: δεν θέλω να συμβάλω περισσότερο στην πιθανότητα να χάσει τη δουλειά του. Ταυτόχρονα –και ίσως η διεύθυνση της εταιρείας Gannett μπορεί να το εκλάβει προς όφελος του Γκούντραμ-- θα ήθελα να πω ότι ένας καλύτερος τίτλος για το άρθρο του θα ήταν “Τα ΜΜΕ συνεχίζουν να αγνοούν την επιτυχία της Κούβας” (ο αποκλεισμός του αμερικανικού κοινού από θετικές ειδήσεις σχετικά με το σοσιαλισμό στην Κούβα είναι παλιά ιστορία). Και θα ήθελα να αναφερθώ σε βασικά στοιχεία που δεν περιέχονται στο ευπρόσδεκτο άρθρο του νεαρού δημοσιογράφου (στοιχεία που , για να είμαστε δίκαιοι, απαιτούν πολύ περισσότερο χώρο απ΄ αυτόν που διατίθεται για ένα άρθρο γνώμης).
Το οικολογικό επίτευγμα: γεμάτη από ζωή
Το πρώτο πράγμα που λείπει είναι το αξιοσημείωτο περιβαλλοντικό επίτευγμα της Κούβας. Η Κούβα ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλες τις χώρες (πλούσιες και φτωχές) με κρίσιμο τρόπο. Οι δημιουργοί του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNHDI) βρήκαν ότι η Κούβα είναι η μόνη χώρα στον πλανήτη που συνδυάζει ποιότητα ζωής συμβατή με την “υψηλή ανθρώπινη ανάπτυξη” με ένα βιώσιμο ίχνος άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια έκθεση του World Wildlife Foundation (Παγκόσμιου Ιδρύματος για την Άγρια Ζωή) περιλαμβάνει ένα γράφημα που δείχνει δύο χαρακτηριστικά των χωρών όλου του κόσμου: τον UNHDI (που συμπεριλαμβάνει μετρήσεις για το προσδόκιμο ζωής, τη φτώχεια, τον αλφαβητισμό, την υγεία και τα παρόμοια) και το “οικολογικό ίχνος” -- την ενέργεια και τους πόρους που καταναλώνει κάθε άτομο σε κάθε χώρα. Μόνο η Κούβα πέρασε τη δοκιμασία και στους δύο τομείς. Όπως ανέφερε το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας,
“Η πλειονότητα των τροφίμων που καλλιεργούνται στην Κούβα παράγεται χωρίς χημικά. Τα καλά έντομα πολεμούν τα επιβλαβή έντομα στα χωράφια. Τα εδάφη της –όπως και οι κοινότητές της-- βρίθουν από ζωή ... Σήμερα, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί παρέχουν το 80% των τροφίμων που παράγονται στην Κούβα και το σύστημα της γεωργίας στο περιβάλλον των πόλεων [σύστημα αστικής γεωργίας] αποτελεί πρότυπο για όλο τον κόσμο. Οικοδομώντας πάνω στην επιτυχία των αγροτικών συνεταιρισμών της, η Κούβα παίρνει σήμερα τολμηρά νέα μέτρα για μια πιο συνεργατική, δίκαιη και με επίκεντρο τον άνθρωπο οικονομία”.
Αυτό το αξιοσημείωτο επίτευγμα δεν είναι μικρής σημασίας σε μια εποχή που επίκειται περιβαλλοντική κατάρρευση η οποία έχει τις ρίζες της (μεταξύ άλλων) στον εθισμό του καπιταλισμού στα ορυκτά καύσιμα. Δεν είναι τυχαίο γεγονός. Πέρα από τις ελλείψεις καυσίμων και συναλλάγματος, αντανακλά μια εμπνευσμένη και διαφωτιστική οικο-σοσιαλιστική καινοτομία στη χρήση και την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών καυσίμων, τεχνολογιών και πρακτικών εκ μέρους του κουβανέζικου κράτους. Όπως σημείωνε ο Γκάρι Λιτς (http://www.counterpunch.org/2015/09/18/redefining-socialism-in-cuba/) , η Κούβα “επαναπροσδιόρισε το σοσιαλισμό” μετά την κατάρρευση της πρώην προστάτιδάς της, της Σοβιετικής Ένωσης. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η Κούβα κινήθηκε προς ένα πιο συμμετοχικό σύστημα που τυχαίνει να είναι επίσης εξέχον μοντέλο περιβαλλοντικά βιώσιμων και υγιών οικονομικών που χαρακτηρίζονται από αυτόνομο οικοσύστημα αγροκαλλιεργειών:
“Στη δεκαετία του 1980, η Κούβα εξέφραζε πιο άμεσα το κρατικό σοσιαλιστικό μοντέλο που τελικά απέτυχε στη Σοβιετική Ένωση ... Αλλά με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την αποσύνθεση του σοσιαλιστικού εμπορικού μπλοκ , η Κούβα έπρεπε να γίνει πιο δημιουργική προκειμένου να επιβιώσει, τόσο κυριολεκτικά όσο και συμβολικά, ως νησίδα σοσιαλισμού σε έναν ωκεανό καπιταλισμού. Οι δημιουργικές στρατηγικές επιβίωσης που αναδύθηκαν τη δεκαετία του 1990 βοήθησαν να επαναπροσδιοριστεί ο σοσιαλισμός στην Κούβα σήμερα … Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ, σε συνδυασμό με την αντίστοιχη κλιμάκωση του 50ετούς αποκλεισμού που επέβαλαν οι ΗΠΑ, σήμαινε ότι η Κούβα δεν μπορούσε πλέον να εισάγει αρκετά τρόφιμα ή πετρέλαιο. Η χώρα αντέδρασε στην έλλειψη παρασιτοκτόνων και λιπασμάτων που βασίζονται στο πετρέλαιο με το να κατακτήσει ηγετική θέση παγκοσμίως στην οργανική γεωργία. Αντέδρασε στην έλλειψη καυσίμων με το να γίνει ηγετική χώρα στην αστική γεωργία, για να μειώσει την ανάγκη μεταφοράς τροφίμων από μακρινές αποστάσεις στις αγορές των πόλεων. Το αποτέλεσμα ήταν ότι σήμερα πάνω από το 80% της γεωργικής παραγωγής της χώρας αποτελείται από βιολογικά προϊόντα ... [και παράγονται από] μικρούς συνεταιρισμούς των οποίων ιδιοκτήτες είναι οι εργαζόμενοι. Οι νέοι συνεταιρισμοί δεν αύξησαν απλώς την παραγωγή, αποτέλεσαν επίσης μια απομάκρυνση από τον κρατικό σοσιαλισμό, με την ενδυνάμωση του ρόλου των εργαζομένων που πριν δεν είχαν ή είχαν μικρό λόγο στη διεύθυνση των χώρων εργασίας... Αυτή η αναδυόμενη εργατική δημοκρατία μέσω των συνεταιρισμών δεν υπάρχει μόνο στην αγροτική παραγωγή, αλλά και στην πώληση των προϊόντων…”
“Η μετατόπιση προς μια πιο οικολογικά βιώσιμη αγροτική παραγωγή κατέληξε στο να γίνουν τα υγιεινά βιολογικά προϊόντα τα πιο διαθέσιμα και φθηνά τρόφιμα για τους Κουβανούς. Λόγω του αμερικανικού αποκλεισμού, τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι πιο ακριβά και όχι εύκολα διαθέσιμα. Αυτή η πραγματικότητα έρχεται σε έντονη αντίθεση με την πραγματικότητα στις πλούσιες καπιταλιστικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, όπου οι αγροβιομηχανίες που επιδοτούνται αδρά από το κράτος πλημμύρισαν την αγορά με φθηνά, ανθυγιεινά, επεξεργασμένα τρόφιμα , ενώ τα εναλλακτικά βιολογικά είναι ακριβά και δεν μπορούν να αγοραστούν εύκολα. Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης όσον αφορά τις ΗΠΑ είναι τα υψηλά επίπεδα παχυσαρκίας, ο ζαχαρώδης διαβήτης και οι νόσοι της καρδιάς”.
Είτε το αποκαλέσει κανείς σοσιαλισμό φιλικό στην επιστήμη της Γης ή ίσως ακόμη και επιστημονικό σοσιαλισμό της Γης, κάποια από τη δύναμή του την άντλησε εμφανώς και ουσιαστικά από τον αποκλεισμό που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Κούβα [μάλλον από τη μη υποχώρηση μπροστά σε πολύ δυσμενείς συνθήκες].
Ο σοσιαλισμός ως βάση της βιωσιμότητας
Το δεύτερο πράγμα που λείπει από το άρθρο του Γκούντραμ είναι το πολύ βασικό γεγονός ότι η Κούβα δεν οφείλει τα επιτεύγματά της απλώς στο ότι θέτει ως προτεραιότητα το κοινό καλό πάνω από το ιδιωτικό κέρδος, αλλά μάλλον το ότι απέρριψε και ανέτρεψε τον καπιταλισμό, το σύστημα του ιδιωτικού κέρδους, πριν από μισό αιώνα. Ο οικο-αγροκαλλιεργητής Ρομπέρτο Πέρες λέει στον Λιτς ότι η Κούβα έθεσε τις βάσεις για μια περιβαλλοντικά βιώσιμη κοινωνία “όταν η επανάσταση πήρε υπό τη δική της κυριαρχία τους πόρους της χώρας, ιδίως τη γη και τα ορυκτά… Δεν μπορείς να σκεφθείς καν τη βιωσιμότητα – την ανάπτυξη χωρίς εξάντληση ή καταστροφή φυσικών πόρων" , εξηγεί ο Πέρες, “ αν οι πόροι σου είναι στα χέρια ξένης χώρας ή στα χέρια ιδιωτών. Ακόμη και χωρίς να το ξέρουμε, δημιουργήσαμε τις βάσεις της βιωσιμότητας”.
Αυτό είναι πολύ κρίσιμο ζήτημα. Όπως παρατήρησε, πέρσι, ο μαρξιστής συγγραφέας από τη Νέα Υόρκη Λούις Πρόγιεκτ, ο “καπιταλισμός και η καπιταλιστική πολιτική πρέπει να ξεπεραστούν για να επιβιώσουν η ανθρωπότητα και η φύση. Από τη στιγμή που θα εξαλειφθεί το κίνητρο του κέρδους, ανοίγει η πόρτα για την ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Το πώς θα κάνουμε χρήση αυτών των πόρων θα εμποτιστεί από την κατανόησή μας ότι το αποτέλεσμα το κυβερνά η λογική και όχι τα τριμηνιαία κέρδη. Η εναλλακτική”, μας υπενθυμίζει ο Πρόγιεκτ, “είναι μια κάθοδος στη βαρβαρότητα, αν όχι στην πλήρη εξαφάνιση”.
Άστοχη ιμπεριαλιστική αλαζονεία
Το τρίτο πράγμα που λείπει από το σχόλιο του Γκούντραμ είναι η αίσθηση του απερίφραστα αλαζονικού, ανόητου και ιμπεριαλιστικού παραλογισμού του Μπαράκ Ομπάμα που πήγε στην Κούβα για να κάνει διαλέξεις στους ανθρώπους για τη δημοκρατία, την ελευθερία και το πώς θα δημιουργήσουν μια αγαθή κοινωνία. Τι, μια κοινωνία σαν αυτή των ΗΠΑ; Αλήθεια;
Οι ΗΠΑ ... πρωτεύουσα του κόσμου στα μαζικά κάτεργα, τόπος του 25% των φυλακισμένων όλου του κόσμου, ένα “ένοπλο τρελοκομείο” (όπως αναφέρει ο Γκρεγκ Πάλαστ), μια χώρα όπου το 1% κατέχει περισσότερο πλούτο από το 90%, οι 6 κληρονόμοι της επιχείρησης Wal-Mart κατέχουν τόσο πλούτο όσο το εισοδηματικά κατώτερο 42%, όπου οι πολιτικοί και η πολιτική βρίσκονται υπό τη στενή εποπτεία μιας μη εκλεγμένης και διαπλεκόμενης δικτατορίας του χρήματος και της ιμπεριαλιστικής εξάπλωσης. Όπου μια πλουτοκρατική ολιγαρχία κυβερνά με πλήρη αδιαφορία για την κοινή γνώμη. Όπου ο παγκόσμιος οικοκτόνος καπιταλισμός έχει τα ηγετικά του χρηματοπιστωτικά και προπαγανδιστικά κέντρα. Όπου ο πλούτος του μέσου νοικοκυριού λευκών είναι 13 φορές μεγαλύτερος από τον πλούτο του μέσου νοικοκυριού μαύρων, πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά (το 22% όλων των παιδιών στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του 38% των μαύρων παιδιών) ζουν κάτω από το επίπεδο φτώχειας που ορίζει το κράτος και το οποίο είναι διαβόητα ανεπαρκές. Μια χώρα όπου τα δημοτικά συστήματα ύδρευσης είναι γεμάτα με δηλητηριώδη μόλυβδο, οι υποδομές καταρρέουν, η ρύπανση εξαπλώνεται, τα σχολεία υποχρηματοδοτούνται και παραλύουν τη σκέψη, ο δημόσιος διάλογος είναι απελπιστικά υποβαθμισμένος, κυριαρχούν ο ρατσιστικός διαχωρισμός και η ρατσιστική συγκέντρωση της φτώχειας και της ανεργίας (στα γκέτο των μαύρων, στις περιοχές των ιθαγενών και στις γειτονιές των Λατίνων) . Όπου ένας στους τρεις μαύρους φορτώνεται με το εφ΄ όρου ζωής εξοντωτικό στίγμα του ποινικού μητρώου, οι πολιτικοί και η όχι και τόσο “δημόσια” πολιτική αγοράζονται και πουλιούνται όπως κάθε άλλο εμπόρευμα, ... Όπου το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κρατιέται σε μια αξιοθρήνητη και επικίνδυνη κατάσταση αποβλάκωσης και άγνοιας για την ιστορία, τα τρέχοντα γεγονότα και πολλά άλλα. Όπου οι βίαιοι θάνατοι (τα μεγαλύτερα στον κόσμο ποσοστά ανθρωποκτονιών και αυτοκτονιών) αφθονούν, τα όπλα μαζικής δολοφονικής επίθεσης σκόπιμα διατίθενται ευρέως και παντού, οι διανοητικές ασθένειες εξαπλώνονται. Όπου οι φυσικοί πόροι απογυμνώνονται και καταστρέφονται. Όπου οι θέσεις εργασίας που εξασφαλίζουν αξιοπρεπή ζωή εξαφανίζονται μαζικά και ενδημούν η εμπορευματοποιημένη μαζική αποξένωση και η πωρωμένη ανομία, η κατάχρηση ουσιών και η παχυσαρκία αποτελούν επιδημία, η οικονομικά ανασφάλεια είναι διάχυτη, ο μισός πληθυσμός είναι φτωχός ή σχεδόν φτωχός, τα τρόφιμα δηλητηριάζονται συστηματικά στα χωράφια, στα εργοστάσια, στα εταιρικά εργαστήρια, στη μεταφορά, στις αποθήκες, στα εστιατόρια και στα σούπερ μάρκετ ... Μια χώρα όπου παραπάνω από τις μισές κατ΄ έτος ψηφιζόμενες ομοσπονδιακές δαπάνες διοχετεύονται στη διατήρηση μιας γιγαντιαίας πολεμικής μηχανής και μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας -- και ισοδυναμούν με το μισό των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Όπου δεν μπορείς να δεις ούτε τα τρία τελευταία λεπτά ενός κολεγιακού τουρνουά χωρίς να διακόπτεται από δεκάλεπτες διαφημίσεις μαζικού καταναλωτισμού.
Αυτή είναι η χώρα που νομίζει ότι θα πει στους Κουβανούς, ή σε όποιους άλλους, πώς να κατακτήσουν τη δημοκρατία, την ελευθερία και μια αξιοπρεπή κοινωνία; Σοβαρά;
Ο αγγελιοφόρος της ελευθερίας
Και ποιος είναι ο αγγελιοφόρος της ελευθερίας; Ναι, ο Μπαράκ Ομπάμα , που σαν γλοιώδης πωλητής μεταχειρισμένων αυτοκινήτων κέρδισε το βραβείο της χρονιάς των διαφημιστικών εταιρειών για την εκλογική καμπάνια του το 2008, καθώς εισήλθε στον Λευκό Οίκο πάνω σ΄ ένα κύμα ελπίδας για προοδευτική αλλαγή, αλλά στη συνέχεια έδωσε στη χώρα (όπως προειδοποιούσε μια οδυνηρά μικρή ομάδα αριστερών διανοουμένων και αγωνιστών που ήταν “κομμένοι” για ιδεολογικούς λόγους από τα κατεστημένα αμερικανικά ΜΜΕ) αυτό που ο Γουίλιαμ Γκρέιντερ [“ Obama Told Us To Speak Out, But Is He Listening?"-- 2009] αποκάλεσε “σταράτο μάθημα για το τι σημαίνει εξουσία”, για το ποιος είναι και ποιος δεν είναι.
Παρακολουθούσαν [οι Αμερικανοί], έγραφε ο Γκρέιντερ στο παραπάνω άρθρο, “ την Ουάσιγκτον να τρέχει να σώσει τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα που είχαν προκαλέσει την καταστροφή. Έμαθαν ότι η κυβέρνηση είχε πάρα πολλά χρήματα για να ξοδέψει – όταν το ήθελαν οι κατάλληλοι άνθρωποι”. Και λίγα να ξοδέψει για όλους εμάς τους υπόλοιπους , τους λάθος ανθρώπους, που σύντομα έγιναν γνωστοί ως το “99%”, και οι οποίοι έμειναν με το ερώτημα: “Πού είναι η δική μας διάσωση;”
Ναι, ο Μπαράκ Ομπάμα, αυτός που με το αηδιαστικό βιβλίο της καμπάνιας του του 2006 "The Audacity of Hope" επέκρινε τον “αριστερίζοντα λαϊκιστή” Ούγκο Τσάβες διότι πίστευε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες “έπρεπε να αντισταθούν στις προσπάθειες της Αμερικής να επεκτείνει την ηγεμονία της” και γιατί θα τολμούσαν –φανταστείτε-- να “πάρουν τον δικό τους δρόμο ανάπτυξης”, απορρίπτοντας ασυγχώρητα “ τα ιδανικά των ελεύθερων αγορών και της δημοκρατίας”.
Ο Ομπάμα έδειξε πόσο βαθιά πίστευε στη δημοκρατία για τη Λατινική Αμερική όταν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2009 ο ίδιος και η υπουργός του επί των Εξωτερικών Χ. Κλίντον στήριξαν το καταστροφικό πραξικόπημα της Δεξιάς και των επιχειρηματιών που ανέτρεψε τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του, αριστερών προσανατολισμών, προέδρου Μανουέλ Ζελάγια στην Ονδούρα.
Όπως ελπίζει ο Ομπάμα, το μάθημα που έδωσε για το τι σημαίνει εξουσία της άρχουσας τάξης θα ολοκληρωθεί με την τελική έγκριση από το Κογκρέσο της ακραία αυταρχικής και υπέρ των μεγάλων εταιρειών Εμπορικής Συμφωνίας των Χωρών του Ειρηνικού – μνημείο ανεξέλεγκτης παγκόσμιας δύναμης των πολυεθνικών και δυνητικά μοιραίο πλήγμα στην ικανότητα της ανθρωπότητας να αντιστρέψει την περιβαλλοντική καταστροφή.
[...]
Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος: εάν ο Ομπάμα τα καταφέρει
Το τέταρτο πράγμα που λείπει από την αναπάντεχα προοδευτική στήλη του Γκούντραμ είναι γιατί ο νεοφιλελεύθερος αυτοκράτορας Ομπάμα πήγε στην Κούβα. Δεν μπορώ να πω τίποτε καλύτερο από αυτό που είπε ο Γκάρι Λιτς (http://www.counterpunch.org/2016/03/24/obamas-cuba-visit-illustrates-us-arrogance/), γι΄ αυτό και παραθέτω απόσπασμα από το άρθρο του:
“Στην ομιλία του προς τον κουβανέζικο λαό στην Αβάνα, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε, ΄έχω έλθει εδώ για να ενταφιάσω τα τελευταία υπολείμματα του Ψυχρού Πολέμου στην αμερικανική ήπειρο ...Προέτρεψα τους λαούς της Βόρειας και Νότιας Αμερικής να αφήσουν πίσω τους τις ιδεολογικές μάχες του παρελθόντος΄. Ωστόσο, ο Ομπάμα κατέστησε σαφές ότι η επιθυμία του να τερματίσει τον επί δεκαετίες οικονομικό αποκλεισμό του νησιού δεν εκπηγάζει από το ότι αποτελεί πολιτική εκφοβισμού μιας μικρής χώρας από την πιο ισχυρή καπιταλιστική χώρα του κόσμου, ούτε εκπηγάζει από την αντίδραση στην απόλυτη απανθρωπιά του αποκλεισμού, αλλά από την αναγνώριση πως η πολιτική αυτή απέτυχε να κατεδαφίσει το σοσιαλιστικό σύστημα της Κούβας και να την οδηγήσει ξανά στον καπιταλισμό. Στη συνέχεια, ο Ομπάμα αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ομιλίας του λέγοντας στους Κουβανούς ότι θα έπρεπε να ζουν σε μια δημοκρατία σαν αυτή των ΗΠΑ και σε μια καπιταλιστική οικονομία. Με άλλα λόγια, δεν έχει την πρόθεση να αφήσει πίσω “τις ιδεολογικές μάχες του παρελθόντος” . Απλά αλλάζει στρατηγική”.
Μην ξεγελιέστε: ο Ομπάμα εργάζεται για να αλλάξει τα μέσα και όχι τους σκοπούς της αμερικανικής πολιτικής έναντι της Κούβας. Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος: κατάρρευση του κουβανέζικου σοσιαλισμού και επαναφορά του κυριαρχούμενου από τις ΗΠΑ καπιταλισμού, 90 μίλια έξω από τις ακτές της Φλόριντας. Όπως έγραψα στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης “εάν ο Ομπάμα τα καταφέρει, η Κούβα θα γίνει ένας σάπιος λάκκος εμπορευματοποιημένης αποξένωσης και οικοκτόνου ρύπανσης σε μια δυο δεκαετίες”. Η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η κατάθλιψη θα εξαπλωθούν ραγδαία μαζί με τη χημική δηλητηρίαση του νερού, της γης του αέρα, των τροφίμων, η ανισότητα θα αυξηθεί κατακόρυφα και –ποιος ξέρει, αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο-- ο μαζικός εγκλεισμός στις φυλακές, η αρπαγή της δημόσιας υγείας από τις εταιρείες και οι ατέλειωτες επιθετικές διαφημίσεις θα κατακλύζουν το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Οι μεγάλες φαρμακευτικές θα μπορούσαν πραγματικά να κάνουν γερή μπάζα.
Ας ελπίσουμε ότι δεν θα εξελιχθούν έτσι τα πράγματα.
Πριν από ένα χρόνο, πήγα στην Κούβα για να μιλήσω ενάντια στα εταιρικά και εμπορικά ΜΜΕ των ΗΠΑ και έμεινα τρεις ημέρες στην Αβάνα. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Η Κούβα με εντυπωσίασε ως η πιο υγιής, ευτυχής, ερωτική, μη αποξενωμένη, εγκάρδια κοινωνία που είχα την τύχη να συναντήσω. “Είναι γεμάτη από ζωή” σε πολλά επίπεδα.
Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ ήταν σαν μια ψυχρολουσία εχθρότητας και αποξένωσης , μια εμβάπτιση στην ακραία ανισότητα όπου η υλική αφθονία ορισμένων έρχεται σε έντονη αντίθεση με την υλική στέρηση των πολλών μαζί με την αχαλίνωτη πνευματική και κοινωνική παρακμή όλων. Ήταν γεμάτες από θάνατο.
Ένα πράγμα είναι πολύ σαφές: εμείς οι Αμερικανοί των ΗΠΑ και ο ιμπεριαλιστής πρόεδρός μας, της Γουόλ Στριτ, έχουμε ελάχιστα αν όχι τίποτε να πούμε στους Κουβανούς για το πώς να ζήσουν ή να οργανώσουν την κοινωνία τους.
Πηγή: http://www.counterpunch.org/2016/03/25/cuba-reflections-on-life-and-death/
Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου
Δεν είναι συχνό φαινόμενο το να ακούς ή να διαβάζεις έναν έμμισθο υπάλληλο των εταιρικών ΜΜΕ στις ΗΠΑ να υπερασπίζεται την κουβανέζικη επανάσταση των Φιντέλ Κάστρο και Τσε Γκεβάρα και τα επιτεύγματά της. Γι΄ αυτό έμεινα έκπληκτος όταν διάβασα ένα πρόσφατο άρθρο γνώμης με τον τίτλο “ Η επιτυχία της Κούβας χάθηκε μέσα στη φρενίτιδα των ΜΜΕ”, στο “Iowa City Press-Citizen”, ιδιοκτησίας Gannett. Το άρθρο δεν είχε γραφεί από κάποιον ριζοσπάστη ακαδημαϊκό ή φοιτητή του τοπικού πανεπιστημίου (δεν είμαι σίγουρος ότι , ούτως ή άλλως, μπορεί να υπάρχει πλέον ριζοσπάστης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβας) ή από κάποιον ανεξάρτητο ριζοσπάστη όπως εγώ (άρθρα μου στην αξιέπαινα ανοιχτών οριζόντων στήλη γνώμης του Press-Citizen δημοσιεύθηκαν επανειλημμένα) . Όχι, το άρθρο γράφτηκε προς υποστήριξη της πρόσφατης ιστορικής επίσκεψης του προέδρου Ομπάμα στην Κούβα από έναν ευφυή νέο άνδρα ονόματι Ίαν Γκούντραμ , που τυχαίνει να είναι ο υπεύθυνος κοινωνικού ρεπορτάζ.
Ο Γκούντραμ κάλυψε με ευπρέπεια το θέμα. Ορθώς λοιδώρησε τα “περισσότερα ΜΜΕ των ΗΠΑ” που χρησιμοποιούν την επίσκεψη Ομπάμα “σαν μια ευκαιρία για να καταγγείλουν τη μικρή νησιωτική χώρα επειδή τολμά να έχει ένα οικονομικό και πολιτικό σύστημα διαφορετικό από το δικό μας”. Επέκρινε τα ΜΜΕ γιατί παίρνουν στα σοβαρά “τις όλο και πιο γελοίες ανακοινώσεις των [Κουβανών] εκπατρισμένων”. Δικαίως επέκρινε τον εκπρόσωπο Τύπου του Λευκού Οίκου, Ίρνεστ, διότι υποστήριξε επισήμως, το εξωφρενικό ότι οι ΗΠΑ “αγνοούσαν” την Κούβα για “πάνω από 50 χρόνια”. Όπως παρατήρησε ο Γκούντραμ, το σχόλιο του Ίρνεστ είναι εξοργιστικό δεδομένων των επίμονων προσπαθειών των ΗΠΑ να τιμωρήσουν και να ανατρέψουν την κυβέρνηση του Κάστρο, συμπεριλαμβανομένων ενός “συντριπτικού εμπορικού αποκλεισμού και εξοντωτικών κυρώσεων” από τις ΗΠΑ και της “περικύκλωσης και απομόνωσης της Κούβας ” για πάνω από μισό αιώνα.
Ο Γκούντραμ παρουσιάζει λεπτομερώς ορισμένα αξιοσημείωτα “ επιτεύγματα της Κούβας από την επανάσταση [του 1959]” που πραγματοποιήθηκαν παρά τις εχθρικές ενέργειες των ΗΠΑ. Τα επιτεύγματα στα οποία αναφέρεται ο δημοσιογράφος είναι σημαντικά:
“Έχοντας στο μυαλό μας τους προαναφερθέντες ανταγωνισμούς – και κατανοώντας ότι η επιβίωση κάτω από το απειλητικό μάτι της πιο πλούσιας χώρας του κόσμου είναι θαύμα από μόνη της-- οι επιτυχίες της [σοσιαλιστικής Κούβας] δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες. Η παιδική θνησιμότητα μειώθηκε, ενώ το προσδόκιμο ζωής και τα ποσοστά εγγραμματοσύνης αυξήθηκαν σε τεράστιο βαθμό. Η οικονομική μεγέθυνση ήταν σταθερή με την εξαίρεση των ελάχιστων ετών της ΄Ειδικής Περιόδου΄ [μετά το 1990 έως περίπου το 1998] , όταν η απώλεια του 80% του εμπορίου της Κούβας οδήγησε σε μεγάλη οικονομική δυσπραγία. Ωστόσο το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης, στέγασης , εκπαίδευσης και εγγυημένης διάθεσης τροφίμων από την κυβέρνηση συνεχίστηκε ακόμη και σε εκείνον τον καιρό των ακραίων στερήσεων. Στα ΜΜΕ αρέσει να μιλούν για το ότι ο μηνιαίος μισθός είναι 20-30 δολάρια, αλλά αυτό είναι ένα τέχνασμα. Η σύγκριση των οικονομικών δεικτών της Κούβας με τους δείκτες των ΗΠΑ είναι σαν να συγκρίνονται μήλα με πορτοκάλια. Συγκρινόμενη η Κούβα με χώρες όπως η Δομινικανή Δημοκρατία ή η Αϊτή είναι μπροστά και υπερέχει κατά πολύ των άμεσων ανταγωνιστών της” .
“Αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί διαμάντι του στέμματος της οικονομίας της Κούβας, το δημόσιο σύστημα υγείας, είναι πιθανώς το καλύτερο παράδειγμα για το τι μπορεί να κάνει ένα σύστημα όπως αυτό της Κούβας. Η μετάδοση του ιού του AIDS από τη μητέρα στο παιδί έχει εξαλειφθεί και επίσης έχει παρασκευαστεί εμβόλιο για τον καρκίνο των πνευμόνων. Η αποστολή γιατρών σε όλο τον κόσμο για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως η επιδημία του ιού Έμπολα δείχνει την δέσμευση της χώρας στο να βοηθά όσους έχουν ανάγκη και μια δυσανάλογα μεγάλη ικανότητα να το κάνει. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν θέτει κανείς ως προτεραιότητα τη δημόσια ευημερία και όχι το κέρδος”.
Δεν είμαι σίγουρος ότι θα έπρεπε να πω περισσότερα για το άρθρο του Γκούντραμ: δεν θέλω να συμβάλω περισσότερο στην πιθανότητα να χάσει τη δουλειά του. Ταυτόχρονα –και ίσως η διεύθυνση της εταιρείας Gannett μπορεί να το εκλάβει προς όφελος του Γκούντραμ-- θα ήθελα να πω ότι ένας καλύτερος τίτλος για το άρθρο του θα ήταν “Τα ΜΜΕ συνεχίζουν να αγνοούν την επιτυχία της Κούβας” (ο αποκλεισμός του αμερικανικού κοινού από θετικές ειδήσεις σχετικά με το σοσιαλισμό στην Κούβα είναι παλιά ιστορία). Και θα ήθελα να αναφερθώ σε βασικά στοιχεία που δεν περιέχονται στο ευπρόσδεκτο άρθρο του νεαρού δημοσιογράφου (στοιχεία που , για να είμαστε δίκαιοι, απαιτούν πολύ περισσότερο χώρο απ΄ αυτόν που διατίθεται για ένα άρθρο γνώμης).
Το οικολογικό επίτευγμα: γεμάτη από ζωή
Το πρώτο πράγμα που λείπει είναι το αξιοσημείωτο περιβαλλοντικό επίτευγμα της Κούβας. Η Κούβα ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλες τις χώρες (πλούσιες και φτωχές) με κρίσιμο τρόπο. Οι δημιουργοί του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNHDI) βρήκαν ότι η Κούβα είναι η μόνη χώρα στον πλανήτη που συνδυάζει ποιότητα ζωής συμβατή με την “υψηλή ανθρώπινη ανάπτυξη” με ένα βιώσιμο ίχνος άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια έκθεση του World Wildlife Foundation (Παγκόσμιου Ιδρύματος για την Άγρια Ζωή) περιλαμβάνει ένα γράφημα που δείχνει δύο χαρακτηριστικά των χωρών όλου του κόσμου: τον UNHDI (που συμπεριλαμβάνει μετρήσεις για το προσδόκιμο ζωής, τη φτώχεια, τον αλφαβητισμό, την υγεία και τα παρόμοια) και το “οικολογικό ίχνος” -- την ενέργεια και τους πόρους που καταναλώνει κάθε άτομο σε κάθε χώρα. Μόνο η Κούβα πέρασε τη δοκιμασία και στους δύο τομείς. Όπως ανέφερε το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας,
“Η πλειονότητα των τροφίμων που καλλιεργούνται στην Κούβα παράγεται χωρίς χημικά. Τα καλά έντομα πολεμούν τα επιβλαβή έντομα στα χωράφια. Τα εδάφη της –όπως και οι κοινότητές της-- βρίθουν από ζωή ... Σήμερα, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί παρέχουν το 80% των τροφίμων που παράγονται στην Κούβα και το σύστημα της γεωργίας στο περιβάλλον των πόλεων [σύστημα αστικής γεωργίας] αποτελεί πρότυπο για όλο τον κόσμο. Οικοδομώντας πάνω στην επιτυχία των αγροτικών συνεταιρισμών της, η Κούβα παίρνει σήμερα τολμηρά νέα μέτρα για μια πιο συνεργατική, δίκαιη και με επίκεντρο τον άνθρωπο οικονομία”.
Αυτό το αξιοσημείωτο επίτευγμα δεν είναι μικρής σημασίας σε μια εποχή που επίκειται περιβαλλοντική κατάρρευση η οποία έχει τις ρίζες της (μεταξύ άλλων) στον εθισμό του καπιταλισμού στα ορυκτά καύσιμα. Δεν είναι τυχαίο γεγονός. Πέρα από τις ελλείψεις καυσίμων και συναλλάγματος, αντανακλά μια εμπνευσμένη και διαφωτιστική οικο-σοσιαλιστική καινοτομία στη χρήση και την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών καυσίμων, τεχνολογιών και πρακτικών εκ μέρους του κουβανέζικου κράτους. Όπως σημείωνε ο Γκάρι Λιτς (http://www.counterpunch.org/2015/09/18/redefining-socialism-in-cuba/) , η Κούβα “επαναπροσδιόρισε το σοσιαλισμό” μετά την κατάρρευση της πρώην προστάτιδάς της, της Σοβιετικής Ένωσης. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η Κούβα κινήθηκε προς ένα πιο συμμετοχικό σύστημα που τυχαίνει να είναι επίσης εξέχον μοντέλο περιβαλλοντικά βιώσιμων και υγιών οικονομικών που χαρακτηρίζονται από αυτόνομο οικοσύστημα αγροκαλλιεργειών:
“Στη δεκαετία του 1980, η Κούβα εξέφραζε πιο άμεσα το κρατικό σοσιαλιστικό μοντέλο που τελικά απέτυχε στη Σοβιετική Ένωση ... Αλλά με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την αποσύνθεση του σοσιαλιστικού εμπορικού μπλοκ , η Κούβα έπρεπε να γίνει πιο δημιουργική προκειμένου να επιβιώσει, τόσο κυριολεκτικά όσο και συμβολικά, ως νησίδα σοσιαλισμού σε έναν ωκεανό καπιταλισμού. Οι δημιουργικές στρατηγικές επιβίωσης που αναδύθηκαν τη δεκαετία του 1990 βοήθησαν να επαναπροσδιοριστεί ο σοσιαλισμός στην Κούβα σήμερα … Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ, σε συνδυασμό με την αντίστοιχη κλιμάκωση του 50ετούς αποκλεισμού που επέβαλαν οι ΗΠΑ, σήμαινε ότι η Κούβα δεν μπορούσε πλέον να εισάγει αρκετά τρόφιμα ή πετρέλαιο. Η χώρα αντέδρασε στην έλλειψη παρασιτοκτόνων και λιπασμάτων που βασίζονται στο πετρέλαιο με το να κατακτήσει ηγετική θέση παγκοσμίως στην οργανική γεωργία. Αντέδρασε στην έλλειψη καυσίμων με το να γίνει ηγετική χώρα στην αστική γεωργία, για να μειώσει την ανάγκη μεταφοράς τροφίμων από μακρινές αποστάσεις στις αγορές των πόλεων. Το αποτέλεσμα ήταν ότι σήμερα πάνω από το 80% της γεωργικής παραγωγής της χώρας αποτελείται από βιολογικά προϊόντα ... [και παράγονται από] μικρούς συνεταιρισμούς των οποίων ιδιοκτήτες είναι οι εργαζόμενοι. Οι νέοι συνεταιρισμοί δεν αύξησαν απλώς την παραγωγή, αποτέλεσαν επίσης μια απομάκρυνση από τον κρατικό σοσιαλισμό, με την ενδυνάμωση του ρόλου των εργαζομένων που πριν δεν είχαν ή είχαν μικρό λόγο στη διεύθυνση των χώρων εργασίας... Αυτή η αναδυόμενη εργατική δημοκρατία μέσω των συνεταιρισμών δεν υπάρχει μόνο στην αγροτική παραγωγή, αλλά και στην πώληση των προϊόντων…”
“Η μετατόπιση προς μια πιο οικολογικά βιώσιμη αγροτική παραγωγή κατέληξε στο να γίνουν τα υγιεινά βιολογικά προϊόντα τα πιο διαθέσιμα και φθηνά τρόφιμα για τους Κουβανούς. Λόγω του αμερικανικού αποκλεισμού, τα επεξεργασμένα τρόφιμα είναι πιο ακριβά και όχι εύκολα διαθέσιμα. Αυτή η πραγματικότητα έρχεται σε έντονη αντίθεση με την πραγματικότητα στις πλούσιες καπιταλιστικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, όπου οι αγροβιομηχανίες που επιδοτούνται αδρά από το κράτος πλημμύρισαν την αγορά με φθηνά, ανθυγιεινά, επεξεργασμένα τρόφιμα , ενώ τα εναλλακτικά βιολογικά είναι ακριβά και δεν μπορούν να αγοραστούν εύκολα. Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης όσον αφορά τις ΗΠΑ είναι τα υψηλά επίπεδα παχυσαρκίας, ο ζαχαρώδης διαβήτης και οι νόσοι της καρδιάς”.
Είτε το αποκαλέσει κανείς σοσιαλισμό φιλικό στην επιστήμη της Γης ή ίσως ακόμη και επιστημονικό σοσιαλισμό της Γης, κάποια από τη δύναμή του την άντλησε εμφανώς και ουσιαστικά από τον αποκλεισμό που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Κούβα [μάλλον από τη μη υποχώρηση μπροστά σε πολύ δυσμενείς συνθήκες].
Ο σοσιαλισμός ως βάση της βιωσιμότητας
Το δεύτερο πράγμα που λείπει από το άρθρο του Γκούντραμ είναι το πολύ βασικό γεγονός ότι η Κούβα δεν οφείλει τα επιτεύγματά της απλώς στο ότι θέτει ως προτεραιότητα το κοινό καλό πάνω από το ιδιωτικό κέρδος, αλλά μάλλον το ότι απέρριψε και ανέτρεψε τον καπιταλισμό, το σύστημα του ιδιωτικού κέρδους, πριν από μισό αιώνα. Ο οικο-αγροκαλλιεργητής Ρομπέρτο Πέρες λέει στον Λιτς ότι η Κούβα έθεσε τις βάσεις για μια περιβαλλοντικά βιώσιμη κοινωνία “όταν η επανάσταση πήρε υπό τη δική της κυριαρχία τους πόρους της χώρας, ιδίως τη γη και τα ορυκτά… Δεν μπορείς να σκεφθείς καν τη βιωσιμότητα – την ανάπτυξη χωρίς εξάντληση ή καταστροφή φυσικών πόρων" , εξηγεί ο Πέρες, “ αν οι πόροι σου είναι στα χέρια ξένης χώρας ή στα χέρια ιδιωτών. Ακόμη και χωρίς να το ξέρουμε, δημιουργήσαμε τις βάσεις της βιωσιμότητας”.
Αυτό είναι πολύ κρίσιμο ζήτημα. Όπως παρατήρησε, πέρσι, ο μαρξιστής συγγραφέας από τη Νέα Υόρκη Λούις Πρόγιεκτ, ο “καπιταλισμός και η καπιταλιστική πολιτική πρέπει να ξεπεραστούν για να επιβιώσουν η ανθρωπότητα και η φύση. Από τη στιγμή που θα εξαλειφθεί το κίνητρο του κέρδους, ανοίγει η πόρτα για την ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Το πώς θα κάνουμε χρήση αυτών των πόρων θα εμποτιστεί από την κατανόησή μας ότι το αποτέλεσμα το κυβερνά η λογική και όχι τα τριμηνιαία κέρδη. Η εναλλακτική”, μας υπενθυμίζει ο Πρόγιεκτ, “είναι μια κάθοδος στη βαρβαρότητα, αν όχι στην πλήρη εξαφάνιση”.
Άστοχη ιμπεριαλιστική αλαζονεία
Το τρίτο πράγμα που λείπει από το σχόλιο του Γκούντραμ είναι η αίσθηση του απερίφραστα αλαζονικού, ανόητου και ιμπεριαλιστικού παραλογισμού του Μπαράκ Ομπάμα που πήγε στην Κούβα για να κάνει διαλέξεις στους ανθρώπους για τη δημοκρατία, την ελευθερία και το πώς θα δημιουργήσουν μια αγαθή κοινωνία. Τι, μια κοινωνία σαν αυτή των ΗΠΑ; Αλήθεια;
Οι ΗΠΑ ... πρωτεύουσα του κόσμου στα μαζικά κάτεργα, τόπος του 25% των φυλακισμένων όλου του κόσμου, ένα “ένοπλο τρελοκομείο” (όπως αναφέρει ο Γκρεγκ Πάλαστ), μια χώρα όπου το 1% κατέχει περισσότερο πλούτο από το 90%, οι 6 κληρονόμοι της επιχείρησης Wal-Mart κατέχουν τόσο πλούτο όσο το εισοδηματικά κατώτερο 42%, όπου οι πολιτικοί και η πολιτική βρίσκονται υπό τη στενή εποπτεία μιας μη εκλεγμένης και διαπλεκόμενης δικτατορίας του χρήματος και της ιμπεριαλιστικής εξάπλωσης. Όπου μια πλουτοκρατική ολιγαρχία κυβερνά με πλήρη αδιαφορία για την κοινή γνώμη. Όπου ο παγκόσμιος οικοκτόνος καπιταλισμός έχει τα ηγετικά του χρηματοπιστωτικά και προπαγανδιστικά κέντρα. Όπου ο πλούτος του μέσου νοικοκυριού λευκών είναι 13 φορές μεγαλύτερος από τον πλούτο του μέσου νοικοκυριού μαύρων, πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά (το 22% όλων των παιδιών στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του 38% των μαύρων παιδιών) ζουν κάτω από το επίπεδο φτώχειας που ορίζει το κράτος και το οποίο είναι διαβόητα ανεπαρκές. Μια χώρα όπου τα δημοτικά συστήματα ύδρευσης είναι γεμάτα με δηλητηριώδη μόλυβδο, οι υποδομές καταρρέουν, η ρύπανση εξαπλώνεται, τα σχολεία υποχρηματοδοτούνται και παραλύουν τη σκέψη, ο δημόσιος διάλογος είναι απελπιστικά υποβαθμισμένος, κυριαρχούν ο ρατσιστικός διαχωρισμός και η ρατσιστική συγκέντρωση της φτώχειας και της ανεργίας (στα γκέτο των μαύρων, στις περιοχές των ιθαγενών και στις γειτονιές των Λατίνων) . Όπου ένας στους τρεις μαύρους φορτώνεται με το εφ΄ όρου ζωής εξοντωτικό στίγμα του ποινικού μητρώου, οι πολιτικοί και η όχι και τόσο “δημόσια” πολιτική αγοράζονται και πουλιούνται όπως κάθε άλλο εμπόρευμα, ... Όπου το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κρατιέται σε μια αξιοθρήνητη και επικίνδυνη κατάσταση αποβλάκωσης και άγνοιας για την ιστορία, τα τρέχοντα γεγονότα και πολλά άλλα. Όπου οι βίαιοι θάνατοι (τα μεγαλύτερα στον κόσμο ποσοστά ανθρωποκτονιών και αυτοκτονιών) αφθονούν, τα όπλα μαζικής δολοφονικής επίθεσης σκόπιμα διατίθενται ευρέως και παντού, οι διανοητικές ασθένειες εξαπλώνονται. Όπου οι φυσικοί πόροι απογυμνώνονται και καταστρέφονται. Όπου οι θέσεις εργασίας που εξασφαλίζουν αξιοπρεπή ζωή εξαφανίζονται μαζικά και ενδημούν η εμπορευματοποιημένη μαζική αποξένωση και η πωρωμένη ανομία, η κατάχρηση ουσιών και η παχυσαρκία αποτελούν επιδημία, η οικονομικά ανασφάλεια είναι διάχυτη, ο μισός πληθυσμός είναι φτωχός ή σχεδόν φτωχός, τα τρόφιμα δηλητηριάζονται συστηματικά στα χωράφια, στα εργοστάσια, στα εταιρικά εργαστήρια, στη μεταφορά, στις αποθήκες, στα εστιατόρια και στα σούπερ μάρκετ ... Μια χώρα όπου παραπάνω από τις μισές κατ΄ έτος ψηφιζόμενες ομοσπονδιακές δαπάνες διοχετεύονται στη διατήρηση μιας γιγαντιαίας πολεμικής μηχανής και μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας -- και ισοδυναμούν με το μισό των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Όπου δεν μπορείς να δεις ούτε τα τρία τελευταία λεπτά ενός κολεγιακού τουρνουά χωρίς να διακόπτεται από δεκάλεπτες διαφημίσεις μαζικού καταναλωτισμού.
Αυτή είναι η χώρα που νομίζει ότι θα πει στους Κουβανούς, ή σε όποιους άλλους, πώς να κατακτήσουν τη δημοκρατία, την ελευθερία και μια αξιοπρεπή κοινωνία; Σοβαρά;
Ο αγγελιοφόρος της ελευθερίας
Και ποιος είναι ο αγγελιοφόρος της ελευθερίας; Ναι, ο Μπαράκ Ομπάμα , που σαν γλοιώδης πωλητής μεταχειρισμένων αυτοκινήτων κέρδισε το βραβείο της χρονιάς των διαφημιστικών εταιρειών για την εκλογική καμπάνια του το 2008, καθώς εισήλθε στον Λευκό Οίκο πάνω σ΄ ένα κύμα ελπίδας για προοδευτική αλλαγή, αλλά στη συνέχεια έδωσε στη χώρα (όπως προειδοποιούσε μια οδυνηρά μικρή ομάδα αριστερών διανοουμένων και αγωνιστών που ήταν “κομμένοι” για ιδεολογικούς λόγους από τα κατεστημένα αμερικανικά ΜΜΕ) αυτό που ο Γουίλιαμ Γκρέιντερ [“ Obama Told Us To Speak Out, But Is He Listening?"-- 2009] αποκάλεσε “σταράτο μάθημα για το τι σημαίνει εξουσία”, για το ποιος είναι και ποιος δεν είναι.
Παρακολουθούσαν [οι Αμερικανοί], έγραφε ο Γκρέιντερ στο παραπάνω άρθρο, “ την Ουάσιγκτον να τρέχει να σώσει τα χρηματοπιστωτικά συμφέροντα που είχαν προκαλέσει την καταστροφή. Έμαθαν ότι η κυβέρνηση είχε πάρα πολλά χρήματα για να ξοδέψει – όταν το ήθελαν οι κατάλληλοι άνθρωποι”. Και λίγα να ξοδέψει για όλους εμάς τους υπόλοιπους , τους λάθος ανθρώπους, που σύντομα έγιναν γνωστοί ως το “99%”, και οι οποίοι έμειναν με το ερώτημα: “Πού είναι η δική μας διάσωση;”
Ναι, ο Μπαράκ Ομπάμα, αυτός που με το αηδιαστικό βιβλίο της καμπάνιας του του 2006 "The Audacity of Hope" επέκρινε τον “αριστερίζοντα λαϊκιστή” Ούγκο Τσάβες διότι πίστευε ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες “έπρεπε να αντισταθούν στις προσπάθειες της Αμερικής να επεκτείνει την ηγεμονία της” και γιατί θα τολμούσαν –φανταστείτε-- να “πάρουν τον δικό τους δρόμο ανάπτυξης”, απορρίπτοντας ασυγχώρητα “ τα ιδανικά των ελεύθερων αγορών και της δημοκρατίας”.
Ο Ομπάμα έδειξε πόσο βαθιά πίστευε στη δημοκρατία για τη Λατινική Αμερική όταν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2009 ο ίδιος και η υπουργός του επί των Εξωτερικών Χ. Κλίντον στήριξαν το καταστροφικό πραξικόπημα της Δεξιάς και των επιχειρηματιών που ανέτρεψε τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του, αριστερών προσανατολισμών, προέδρου Μανουέλ Ζελάγια στην Ονδούρα.
Όπως ελπίζει ο Ομπάμα, το μάθημα που έδωσε για το τι σημαίνει εξουσία της άρχουσας τάξης θα ολοκληρωθεί με την τελική έγκριση από το Κογκρέσο της ακραία αυταρχικής και υπέρ των μεγάλων εταιρειών Εμπορικής Συμφωνίας των Χωρών του Ειρηνικού – μνημείο ανεξέλεγκτης παγκόσμιας δύναμης των πολυεθνικών και δυνητικά μοιραίο πλήγμα στην ικανότητα της ανθρωπότητας να αντιστρέψει την περιβαλλοντική καταστροφή.
[...]
Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος: εάν ο Ομπάμα τα καταφέρει
Το τέταρτο πράγμα που λείπει από την αναπάντεχα προοδευτική στήλη του Γκούντραμ είναι γιατί ο νεοφιλελεύθερος αυτοκράτορας Ομπάμα πήγε στην Κούβα. Δεν μπορώ να πω τίποτε καλύτερο από αυτό που είπε ο Γκάρι Λιτς (http://www.counterpunch.org/2016/03/24/obamas-cuba-visit-illustrates-us-arrogance/), γι΄ αυτό και παραθέτω απόσπασμα από το άρθρο του:
“Στην ομιλία του προς τον κουβανέζικο λαό στην Αβάνα, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε, ΄έχω έλθει εδώ για να ενταφιάσω τα τελευταία υπολείμματα του Ψυχρού Πολέμου στην αμερικανική ήπειρο ...Προέτρεψα τους λαούς της Βόρειας και Νότιας Αμερικής να αφήσουν πίσω τους τις ιδεολογικές μάχες του παρελθόντος΄. Ωστόσο, ο Ομπάμα κατέστησε σαφές ότι η επιθυμία του να τερματίσει τον επί δεκαετίες οικονομικό αποκλεισμό του νησιού δεν εκπηγάζει από το ότι αποτελεί πολιτική εκφοβισμού μιας μικρής χώρας από την πιο ισχυρή καπιταλιστική χώρα του κόσμου, ούτε εκπηγάζει από την αντίδραση στην απόλυτη απανθρωπιά του αποκλεισμού, αλλά από την αναγνώριση πως η πολιτική αυτή απέτυχε να κατεδαφίσει το σοσιαλιστικό σύστημα της Κούβας και να την οδηγήσει ξανά στον καπιταλισμό. Στη συνέχεια, ο Ομπάμα αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ομιλίας του λέγοντας στους Κουβανούς ότι θα έπρεπε να ζουν σε μια δημοκρατία σαν αυτή των ΗΠΑ και σε μια καπιταλιστική οικονομία. Με άλλα λόγια, δεν έχει την πρόθεση να αφήσει πίσω “τις ιδεολογικές μάχες του παρελθόντος” . Απλά αλλάζει στρατηγική”.
Μην ξεγελιέστε: ο Ομπάμα εργάζεται για να αλλάξει τα μέσα και όχι τους σκοπούς της αμερικανικής πολιτικής έναντι της Κούβας. Ο σκοπός παραμένει ο ίδιος: κατάρρευση του κουβανέζικου σοσιαλισμού και επαναφορά του κυριαρχούμενου από τις ΗΠΑ καπιταλισμού, 90 μίλια έξω από τις ακτές της Φλόριντας. Όπως έγραψα στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης “εάν ο Ομπάμα τα καταφέρει, η Κούβα θα γίνει ένας σάπιος λάκκος εμπορευματοποιημένης αποξένωσης και οικοκτόνου ρύπανσης σε μια δυο δεκαετίες”. Η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η κατάθλιψη θα εξαπλωθούν ραγδαία μαζί με τη χημική δηλητηρίαση του νερού, της γης του αέρα, των τροφίμων, η ανισότητα θα αυξηθεί κατακόρυφα και –ποιος ξέρει, αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο-- ο μαζικός εγκλεισμός στις φυλακές, η αρπαγή της δημόσιας υγείας από τις εταιρείες και οι ατέλειωτες επιθετικές διαφημίσεις θα κατακλύζουν το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Οι μεγάλες φαρμακευτικές θα μπορούσαν πραγματικά να κάνουν γερή μπάζα.
Ας ελπίσουμε ότι δεν θα εξελιχθούν έτσι τα πράγματα.
Πριν από ένα χρόνο, πήγα στην Κούβα για να μιλήσω ενάντια στα εταιρικά και εμπορικά ΜΜΕ των ΗΠΑ και έμεινα τρεις ημέρες στην Αβάνα. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Η Κούβα με εντυπωσίασε ως η πιο υγιής, ευτυχής, ερωτική, μη αποξενωμένη, εγκάρδια κοινωνία που είχα την τύχη να συναντήσω. “Είναι γεμάτη από ζωή” σε πολλά επίπεδα.
Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ ήταν σαν μια ψυχρολουσία εχθρότητας και αποξένωσης , μια εμβάπτιση στην ακραία ανισότητα όπου η υλική αφθονία ορισμένων έρχεται σε έντονη αντίθεση με την υλική στέρηση των πολλών μαζί με την αχαλίνωτη πνευματική και κοινωνική παρακμή όλων. Ήταν γεμάτες από θάνατο.
Ένα πράγμα είναι πολύ σαφές: εμείς οι Αμερικανοί των ΗΠΑ και ο ιμπεριαλιστής πρόεδρός μας, της Γουόλ Στριτ, έχουμε ελάχιστα αν όχι τίποτε να πούμε στους Κουβανούς για το πώς να ζήσουν ή να οργανώσουν την κοινωνία τους.
Πηγή: http://www.counterpunch.org/2016/03/25/cuba-reflections-on-life-and-death/
Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου