Ο Ούγκο Τσάβες που γνώρισα
του Ιάσων Πιπίνη
Τον Ούγο Τσάβες τον συνάντησα μαζί με τη σύζυγό μου, Αναστασία Καραπατσιά, το Μάιο του 2010 σε μια από τις πιο επικίνδυνες συνοικίες του Καράκας, με την ονομασία 23 Ιανουαρίου (23 De Enero). Η περιοχή αυτή βρίσκεται στα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας της Βενεζουέλας, περιτριγυρισμένη από μια σειρά λόφων.
Οφείλει την ονομασία της στην ημέρα ανατροπής του δικτάτορα στρατηγού Μάρκος Πέρες Χιμένες - 23 Ιανουαρίου 1958 -, οπότε και εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία στη χώρα.
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγο Τσάβες, επρόκειτο να ψηφίσει την Κυριακή, 2 Μαΐου, στην τεχνική σχολή Ρομπινσονιάνα Μιγέλ Παλάσιο Φαχάρδο, που βρισκόταν σε αυτή τη γειτονιά, για τις εσωκομματικές εκλογές του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV). Η Μαρία, η οδηγός μας στο Καράκας, μας είπε ότι στην περιοχή αυτή σημειώνονται πολλές δολοφονίες και ληστείες. «Έχουν δολοφονηθεί και δέκα άνθρωποι σε μια μέρα!», μας είπε.
Μια μέρα πριν από τις εσωκομματικές εκλογές πήγαμε μαζί για μια «αναγνωριστική» βόλτα με το αυτοκίνητο. «Να, εδώ, μερικούς μήνες πριν, περπατούσε ένας άνθρωπος αμέριμνος και τον πυροβόλησαν πισώπλατα για να του πάρουν τα λεφτά», μας είπε η Μαρία.
Η αλήθεια είναι ότι βρισκόμασταν στη Βενεζουέλα μια εβδομάδα και δεν είχε συμβεί κάτι που να μας ανησυχήσει, ούτε μας είχε επιτεθεί κανένας στο δρόμο, αλλά η Μαρία ήθελε να μας πείσει πως μάλλον από σύμπτωση δεν είχαμε ζήσει κάποια δυσάρεστη εμπειρία.
Αν και αρχές Μαΐου, η ζέστη στο Καράκας ήταν ανυπόφορη. Αυτό που έκανε ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση όμως ήταν το γεγονός ότι στο ξενοδοχείο απαγορευόταν η λειτουργία των κλιματιστικών λόγω της ενεργειακής κρίσης που αντιμετώπιζε η χώρα. Επιπλέον, για κάποιες ώρες γινόταν διακοπή της ηλεκτροδότησης. Συνεπώς, πολύ δύσκολα μπορούσες να αντιμετωπίσεις τη ζέστη.
Το επόμενο πρωί ξεκινήσαμε νωρίς από το ξενοδοχείο Μοντσεράτ στην περιοχή Αλταμίρα του Καράκας, για να πάμε στη σχολή όπου θα ψήφιζε ο Ούγο Τσάβες. Οι συνεργάτες του προέδρου, με τους οποίους είχαμε προετοιμάσει αρκετούς μήνες πριν από το ταξίδι μου στη Βενεζουέλα τη συνάντησή μου μαζί του, με διαβεβαίωσαν ότι εκείνη την ημέρα θα είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω για τη συνέντευξη που είχα ζητήσει.
Όταν φτάσαμε στη σχολή που είχε γίνει εκλογικό κέντρο, η εικόνα ήταν τελείως διαφορετική από αυτήν που είχαμε συναντήσει το προηγούμενο βράδυ στην αναγνωριστική μας βόλτα. Οι δρόμοι είχαν καθαριστεί, κάγκελα είχαν τοποθετηθεί στα πεζοδρόμια και πάνοπλοι στρατιώτες είχαν πάρει θέσεις γύρω από το κτίριο. Σε λίγη ώρα στήθηκε ένα τηλεοπτικό σκηνικό για τις ανάγκες της επίσκεψης του Ούγο Τσάβες. Κάμερες τοποθετήθηκαν ανάμεσα στο πλήθος, ενώ χρησιμοποιήθηκε και κάμερα-γερανός για τα πανοραμικά πλάνα. Ο πρόεδρος είχε ήδη καθυστερήσει περίπου τρεις ώρες από την ώρα που είχε ανακοινωθεί αρχικά.
Ο Ούγο Τσάβες έφτασε στο εκλογικό κέντρο υπό τις επευφημίες εκατοντάδων οπαδών του, που κρέμονταν στα κάγκελα προσπαθώντας να τον δουν, να του μιλήσουν, να τον αγγίξουν ενώ θα περνούσε. Η κρατική τηλεόραση διέκοψε το πρόγραμμά της για να μεταδώσει τις εικόνες αυτές.
Ο πρόεδρος, αφού άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα, μπήκε στην αίθουσα όπου βρίσκονταν οι δημοσιογράφοι και οι τηλεοπτικές κάμερες και, έχοντας δίπλα του μια κούπα μαύρο καφέ, ξεκίνησε να μιλάει για τη σημασία των εσωκομματικών εκλογών, στις οποίες τα μέλη του κόμματος μπορούσαν να επιλέξουν οι ίδιοι τους πολιτικούς που θα συμπεριλαμβάνονταν στα ψηφοδέλτια των εθνικών εκλογών.
Ο Ούγο Τσάβες, μόλις πληροφορήθηκε ότι είμαι ανιψιός του πρώην προέδρου του Περού, Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, του «μέντορά» του, όπως ο ίδιος τον είχε αποκαλέσει, έδειξε να ενθουσιάζεται και μου εξήγησε πόσο βαθιά είχε επηρεάσει το πνεύμα και τη σκέψη του η εμπειρία της περουβιανής επανάστασης του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο. «Το επίθετο Βελάσκο και το Περού έχουν μια ιδιαίτερη σημειολογία στο πνεύμα μου ως επαναστάτη στρατιώτη. Γνώρισα τον θείο σου. Είχα την τύχη να σφίξω το χέρι του όταν ήμουν παιδί ακόμα», μου είπε.
Στη συνέντευξη που μου παραχώρησε ο Ούγο Τσάβες θέλησε να αναφερθεί ιδιαίτερα στην ελληνική οικονομική κρίση και στις επιπτώσεις της στην κοινωνία. Εγώ του χάρισα ένα βιβλίο που είχα πάρει μαζί μου, με τίτλο La Revoluciόn Peruana (Η περουβιανή επανάσταση), όμοιο με εκείνο που του είχε χαρίσει ο θείος μου Βελάσκο το 1975, όταν ο Ούγο Τσάβες τον είχε επισκεφθεί στο προεδρικό μέγαρο της Λίμα. Λίγο νωρίτερα οι άντρες της ασφάλειάς του είχαν περάσει το βιβλίο αυτό από ειδικό μηχάνημα με ακτίνες Χ.
Είπα στον Ούγο Τσάβες για την πρόθεσή μου να γράψω ένα βιβλίο για την επανάσταση του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο στο Περού και πώς αυτή επηρέασε την μπολιβαριανή επανάσταση του ίδιου του Τσάβες στη Βενεζουέλα. Ο πρόεδρος μου έσφιξε το χέρι, μου είπε πως το εγχείρημα ήταν πολύ καλό και μου ευχήθηκε καλή επιτυχία στη συγγραφή. Μου είπε επίσης ότι ήθελε από καιρό να επισκεφθεί την Ελλάδα αλλά, παρά τις επαφές που είχαν γίνει από τη διπλωματική αποστολή της Βενεζουέλας στην Αθήνα με την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου για να οργανωθεί η επίσκεψη, έπεφτε πάνω σε τείχος.
«Εσύ ξέρεις πολύ καλά», μου είπε, «ότι για έναν αρχηγό κράτους δεν είναι εύκολο να πάει σε μια χώρα αν πρώτα δεν υπάρξει μια πρόσκληση, πρόσκληση βεβαίως από την κυβέρνηση»... Το ενδεχόμενο μιας επίσκεψης στην Αθήνα άρχισε να απομακρύνεται ακόμη περισσότερο, αφού την περίοδο εκείνη η Ελλάδα μόλις είχε μπει στο μνημόνιο, με επώδυνους όρους και σκληρά μέτρα λιτότητας, τα οποία άρχισε να υλοποιεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προκαλώντας μεγάλη πολιτική και κοινωνική κρίση.
Ο Ούγο Τσάβες ενδιαφέρθηκε να μάθει για τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Το πρώτο πράγμα που με ρώτησε ήταν «Πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα;» Τα μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν εικόνες από τις διαδηλώσεις των Ελλήνων κατά των μέτρων λιτότητας και τα επεισόδια στους δρόμους της Αθήνας. Αναπόφευκτα η «ελληνική κρίση» βρισκόταν και στα πρωτοσέλιδα της Βενεζουέλας. Στη συνάντησή μας αυτή με τον Ούγο Τσάβες ζήτησα από τον σημερινό πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο (τότε υπουργός Εξωτερικών), που τον συνόδευε, να μας βγάλει μια φωτογραφία, η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο.
Η συνέντευξη με τον Ούγο Τσάβες
Κύριε πρόεδρε, παρακολουθούμε εδώ, σε αυτές τις εκλογές, μια διαδικασία πολύ δημοκρατική. Στην Ελλάδα, και στην Ευρώπη γενικότερα, πολλοί αναρωτιούνται: Ποια είναι τελικά η φιλοσοφία της «επανάστασης» του Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα; Και τι επιδιώκει;
Ιάσονας Πιπίνης Βελάσκο... Είσαι Περουβιανός επίσης... Το επίθετο Βελάσκο και το Περού έχουν μια ιδιαίτερη σημειολογία στο πνεύμα μου ως επαναστάτη στρατιώτη. Γνώρισα τον θείο σου. Είχα την τύχη να σφίξω το χέρι του όταν ήμουν παιδί ακόμα. Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο... Λοιπόν, κοίταξε. Η ερώτησή σου μπορεί να γεμίσει κι εγώ δεν ξέρω πόσα βιβλία. Μου φαίνεται όμως σημαντικό που βρίσκεσαι εδώ και θα μπορέσεις να μεταφέρεις αυτά που θα πω στους συμπατριώτες σου.
Στέλνω μόνο ένα χαιρετισμό στην Ελλάδα, στο λαό της. Τρέφουμε μεγάλο σεβασμό, μεγάλη εκτίμηση για τον πολιτισμό της, για την ιστορία της Ελλάδας. Της κοιτίδας της Δημοκρατίας. Από το «δήμος» και «κράτος». Έτσι δεν είναι;
Η δική μας φιλοσοφία στηρίζεται, αυτό, ναι, σ’ το βεβαιώνω, κατ’ αρχάς στις δικές μας ρίζες. Δεν αντιγράφουμε μοντέλα. Η δική μας φιλοσοφία είναι πρωτογενής, εμπνευσμένη από τη δική μας ιστορία, τη δική μας γη. Από τη σκέψη, τη δράση και το παράδειγμα των προγόνων μας. Κατ’ αρχάς του Σιμόν Μπολίβαρ, ενός μεγάλου στοχαστή και προσοσιαλιστή. Του Σιμόν Ροντρίγες, του «Σωκράτη του Καράκας», έτσι τον αποκάλεσε ο Μπολίβαρ. Ήταν ένας σοφός, ένας σοσιαλιστής στοχαστής. Επαναστάτης. Η δική μας φιλοσοφία τρέφεται και από άλλα ρεύματα της δικής μας αμερικανικής γης, όπως ο Μαριάτεγι, Περουβιανός, όπως ξέρεις.
Και από τα ρεύματα της παγκόσμιας επανάστασης όλων των εποχών. Εγώ είμαι Χριστιανός. Πολλοί Βενεζολάνοι είμαστε Χριστιανοί και πιστεύουμε ότι ο Χριστός υπήρξε ένας μεγάλος επαναστάτης. Η έμπνευσή του μας ωθεί στην εξέλιξη του σοσιαλισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε θρησκόληπτοι, όχι. Πιστεύουμε όμως στη σκέψη του Χριστού, του Χριστού ως ανθρώπου, του Βασιλιά της ισότητας. Σοσιαλισμός. Ήταν σοσιαλιστής χωρίς αμφιβολία. Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ.
Ο καπιταλιστής ήταν ο Ιούδας, που τον πούλησε για τα χρήματα. Λένιν, Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς. Σου συνιστώ να τον διαβάσεις, είναι ένα έργο που, επιπλέον, είναι πολύ επίκαιρο για όλους μας. Επίσης, λαμβάνω υπόψη μου κάθε λέξη από τη διακήρυξη των αρχών του κόμματός μας, που ψηφίστηκε λίγες μέρες πριν από το Κογκρέσο του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Εκεί βρίσκεται η φιλοσοφία μας, από το άλφα ως το ωμέγα. Οι προγραμματικές μας βάσεις, οι κώδικές μας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θαυμάζουν την πολιτική που ακολουθείτε αλλά και την ιστορία της Βενεζουέλας. Σε μια πόλη μάλιστα της Ελλάδας, την Πάτρα, έχουν δώσει το όνομα του Φρανσίσκο δε Μιράντα σε μια μεγάλη πλατεία. Πολλοί ρωτούν αν σκοπεύετε να επισκεφθείτε την Ελλάδα.
Όσον αφορά την επίσκεψη στην Ελλάδα, ξέρεις πολύ καλά ότι για έναν αρχηγό κράτους δεν είναι εύκολο να πάει σε μια χώρα αν πρώτα δεν υπάρξει μια πρόσκληση, πρόσκληση βεβαίως από την κυβέρνηση. Εν πάση περιπτώσει, μακάρι μια μέρα να μπορέσω να επισκεφθώ την Ελλάδα. Εύχομαι στο λαό της, στην κυβέρνησή της να βρουν το δρόμο τους, γιατί, όπως ξέρουμε, η Ελλάδα έχει περιπέσει σε πολύ βαθιά κρίση, που είναι μέρος της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης. Δεν είναι πια ένα φάντασμα, όπως έλεγε ο Καρλ Μαρξ. Ξέρεις πώς ξεκινάει το κομμουνιστικό μανιφέστο; «Ένα φάντασμα διατρέχει την Ευρώπη. Το φάντασμα του κομμουνισμού». Σήμερα θα μπορούσαμε να το παραφράσουμε και να πούμε ότι «ένας τυφώνας σαν φάντασμα διατρέχει την Ευρώπη». Η «Αποκάλυψη» διατρέχει την Ευρώπη. Είναι ο καπιταλισμός.
Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζετε την παγκόσμια οικονομική κρίση απ’ ό,τι την αντιμετωπίζει η Ευρώπη;
Εδώ, εν μέσω παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, και παρ’ όλο που η τιμή του πετρελαίου έπεσε τον προηγούμενο χρόνο, συνεχίζουμε να στηρίζουμε τις συλλογικές συμβάσεις, την κοινωνική ασφάλιση. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη όλα αυτά έχουν παραλύσει. Αγνοούνται και σβήνουν. Εξαφανίζονται σαν πύργοι στην άμμο. Τα εργατικά δικαιώματα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, που τόσο πολύ στοίχισαν, που τόσους μάρτυρες έχουν στην Ιστορία, εξαφανίζονται. Ο καπιταλισμός τα συντρίβει. Εμείς εδώ κάνουμε το αντίθετο.
Αντίθετο απ’ ό,τι συμβαίνει στον καπιταλιστικό κόσμο. Ας ρωτήσουν εσένα, που είσαι Έλληνας, να τους πεις ότι διώχνουν κόσμο από τη δουλειά του στην Ευρώπη, να τους πεις για την ανεργία... Μειώνουν τους μισθούς! Να ένας από τους λόγους των διαδηλώσεων. Κοινωνική ασφάλιση... Τα καταργούν όλα αυτά.
Αυτή η κυβέρνηση όλα τα χρόνια αυξάνει τον κατώτατο μισθό. Ο σοσιαλισμός ήρθε εδώ για να μείνει. Η επανάσταση ήρθε εδώ για να μείνει. Κάθε μέρα πιο βαθιά δημοκρατική. Στον πολιτικό τομέα: αυτό που κάνουμε εμείς εδώ είναι πολιτική δημοκρατία. Στον οικονομικό τομέα: αύξηση των μισθών. Κοινωνική ασφάλιση. Αυτό που θέλουμε εμείς είναι να φτιάχνουμε κάθε μέρα μια δημοκρατία περισσότερο αληθινή. Σε ευχαριστώ που ήρθες εδώ.
* Απόσπασμα από το βιβλίο του Ιάσωνα Πιπίνη, Το πείραμα της Λατινικής Αμερικής, εκδόσεις Κέδρος
Από το οπισθόφυλλο:
Το πολιτικό πείραμα που ξεκίνησε το 1998 με την εκλογική νίκη του Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα σηματοδότησε μια αριστερή στροφή σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Στο βιβλίο ξεδιπλώνεται η πολιτική διαδρομή του αμφιλεγόμενου ηγέτη της μπολιβαριανής επανάστασης, Ούγο Τσάβες, ο θάνατος του οποίου το 2013 άφησε «ορφανή» τη λεγόμενη επαναστατική αριστερά στη Λατινική Αμερική.
Περιλαμβάνεται επίσης η συνέντευξη που έδωσε στον δημοσιογράφο Ιάσονα Πιπίνη στο Καράκας το 2010, στην οποία αναφέρεται στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα και στην επιθυμία του να επισκεφθεί τη χώρα μας.
Η δράση των ένοπλων κινημάτων, η Θεολογία της Απελευθέρωσης, οι πτήσεις του θανάτου που χρησιμοποίησαν οι δικτάτορες για την εξόντωση των αντιφρονούντων, το ξεχωριστό πολιτικό μοντέλο διακυβέρνησης, γνωστό ως ποπουλισμός, η περουβιανή επανάσταση του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο και οι συνεχιστές της πολιτικής του Ούγο Τσάβες στην ήπειρο αποτυπώνουν τον μαγικό ρεαλισμό της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας της Λατινικής Αμερικής.
πηγή: tvxs.gr
Τον Ούγο Τσάβες τον συνάντησα μαζί με τη σύζυγό μου, Αναστασία Καραπατσιά, το Μάιο του 2010 σε μια από τις πιο επικίνδυνες συνοικίες του Καράκας, με την ονομασία 23 Ιανουαρίου (23 De Enero). Η περιοχή αυτή βρίσκεται στα βορειοδυτικά της πρωτεύουσας της Βενεζουέλας, περιτριγυρισμένη από μια σειρά λόφων.
Οφείλει την ονομασία της στην ημέρα ανατροπής του δικτάτορα στρατηγού Μάρκος Πέρες Χιμένες - 23 Ιανουαρίου 1958 -, οπότε και εγκαθιδρύθηκε η δημοκρατία στη χώρα.
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγο Τσάβες, επρόκειτο να ψηφίσει την Κυριακή, 2 Μαΐου, στην τεχνική σχολή Ρομπινσονιάνα Μιγέλ Παλάσιο Φαχάρδο, που βρισκόταν σε αυτή τη γειτονιά, για τις εσωκομματικές εκλογές του Ενωμένου Σοσιαλιστικού Κόμματος της Βενεζουέλας (PSUV). Η Μαρία, η οδηγός μας στο Καράκας, μας είπε ότι στην περιοχή αυτή σημειώνονται πολλές δολοφονίες και ληστείες. «Έχουν δολοφονηθεί και δέκα άνθρωποι σε μια μέρα!», μας είπε.
Μια μέρα πριν από τις εσωκομματικές εκλογές πήγαμε μαζί για μια «αναγνωριστική» βόλτα με το αυτοκίνητο. «Να, εδώ, μερικούς μήνες πριν, περπατούσε ένας άνθρωπος αμέριμνος και τον πυροβόλησαν πισώπλατα για να του πάρουν τα λεφτά», μας είπε η Μαρία.
Η αλήθεια είναι ότι βρισκόμασταν στη Βενεζουέλα μια εβδομάδα και δεν είχε συμβεί κάτι που να μας ανησυχήσει, ούτε μας είχε επιτεθεί κανένας στο δρόμο, αλλά η Μαρία ήθελε να μας πείσει πως μάλλον από σύμπτωση δεν είχαμε ζήσει κάποια δυσάρεστη εμπειρία.
Αν και αρχές Μαΐου, η ζέστη στο Καράκας ήταν ανυπόφορη. Αυτό που έκανε ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση όμως ήταν το γεγονός ότι στο ξενοδοχείο απαγορευόταν η λειτουργία των κλιματιστικών λόγω της ενεργειακής κρίσης που αντιμετώπιζε η χώρα. Επιπλέον, για κάποιες ώρες γινόταν διακοπή της ηλεκτροδότησης. Συνεπώς, πολύ δύσκολα μπορούσες να αντιμετωπίσεις τη ζέστη.
Το επόμενο πρωί ξεκινήσαμε νωρίς από το ξενοδοχείο Μοντσεράτ στην περιοχή Αλταμίρα του Καράκας, για να πάμε στη σχολή όπου θα ψήφιζε ο Ούγο Τσάβες. Οι συνεργάτες του προέδρου, με τους οποίους είχαμε προετοιμάσει αρκετούς μήνες πριν από το ταξίδι μου στη Βενεζουέλα τη συνάντησή μου μαζί του, με διαβεβαίωσαν ότι εκείνη την ημέρα θα είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω για τη συνέντευξη που είχα ζητήσει.
Όταν φτάσαμε στη σχολή που είχε γίνει εκλογικό κέντρο, η εικόνα ήταν τελείως διαφορετική από αυτήν που είχαμε συναντήσει το προηγούμενο βράδυ στην αναγνωριστική μας βόλτα. Οι δρόμοι είχαν καθαριστεί, κάγκελα είχαν τοποθετηθεί στα πεζοδρόμια και πάνοπλοι στρατιώτες είχαν πάρει θέσεις γύρω από το κτίριο. Σε λίγη ώρα στήθηκε ένα τηλεοπτικό σκηνικό για τις ανάγκες της επίσκεψης του Ούγο Τσάβες. Κάμερες τοποθετήθηκαν ανάμεσα στο πλήθος, ενώ χρησιμοποιήθηκε και κάμερα-γερανός για τα πανοραμικά πλάνα. Ο πρόεδρος είχε ήδη καθυστερήσει περίπου τρεις ώρες από την ώρα που είχε ανακοινωθεί αρχικά.
Ο Ούγο Τσάβες έφτασε στο εκλογικό κέντρο υπό τις επευφημίες εκατοντάδων οπαδών του, που κρέμονταν στα κάγκελα προσπαθώντας να τον δουν, να του μιλήσουν, να τον αγγίξουν ενώ θα περνούσε. Η κρατική τηλεόραση διέκοψε το πρόγραμμά της για να μεταδώσει τις εικόνες αυτές.
Ο πρόεδρος, αφού άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα, μπήκε στην αίθουσα όπου βρίσκονταν οι δημοσιογράφοι και οι τηλεοπτικές κάμερες και, έχοντας δίπλα του μια κούπα μαύρο καφέ, ξεκίνησε να μιλάει για τη σημασία των εσωκομματικών εκλογών, στις οποίες τα μέλη του κόμματος μπορούσαν να επιλέξουν οι ίδιοι τους πολιτικούς που θα συμπεριλαμβάνονταν στα ψηφοδέλτια των εθνικών εκλογών.
Ο Ούγο Τσάβες, μόλις πληροφορήθηκε ότι είμαι ανιψιός του πρώην προέδρου του Περού, Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, του «μέντορά» του, όπως ο ίδιος τον είχε αποκαλέσει, έδειξε να ενθουσιάζεται και μου εξήγησε πόσο βαθιά είχε επηρεάσει το πνεύμα και τη σκέψη του η εμπειρία της περουβιανής επανάστασης του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο. «Το επίθετο Βελάσκο και το Περού έχουν μια ιδιαίτερη σημειολογία στο πνεύμα μου ως επαναστάτη στρατιώτη. Γνώρισα τον θείο σου. Είχα την τύχη να σφίξω το χέρι του όταν ήμουν παιδί ακόμα», μου είπε.
Στη συνέντευξη που μου παραχώρησε ο Ούγο Τσάβες θέλησε να αναφερθεί ιδιαίτερα στην ελληνική οικονομική κρίση και στις επιπτώσεις της στην κοινωνία. Εγώ του χάρισα ένα βιβλίο που είχα πάρει μαζί μου, με τίτλο La Revoluciόn Peruana (Η περουβιανή επανάσταση), όμοιο με εκείνο που του είχε χαρίσει ο θείος μου Βελάσκο το 1975, όταν ο Ούγο Τσάβες τον είχε επισκεφθεί στο προεδρικό μέγαρο της Λίμα. Λίγο νωρίτερα οι άντρες της ασφάλειάς του είχαν περάσει το βιβλίο αυτό από ειδικό μηχάνημα με ακτίνες Χ.
Είπα στον Ούγο Τσάβες για την πρόθεσή μου να γράψω ένα βιβλίο για την επανάσταση του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο στο Περού και πώς αυτή επηρέασε την μπολιβαριανή επανάσταση του ίδιου του Τσάβες στη Βενεζουέλα. Ο πρόεδρος μου έσφιξε το χέρι, μου είπε πως το εγχείρημα ήταν πολύ καλό και μου ευχήθηκε καλή επιτυχία στη συγγραφή. Μου είπε επίσης ότι ήθελε από καιρό να επισκεφθεί την Ελλάδα αλλά, παρά τις επαφές που είχαν γίνει από τη διπλωματική αποστολή της Βενεζουέλας στην Αθήνα με την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου για να οργανωθεί η επίσκεψη, έπεφτε πάνω σε τείχος.
«Εσύ ξέρεις πολύ καλά», μου είπε, «ότι για έναν αρχηγό κράτους δεν είναι εύκολο να πάει σε μια χώρα αν πρώτα δεν υπάρξει μια πρόσκληση, πρόσκληση βεβαίως από την κυβέρνηση»... Το ενδεχόμενο μιας επίσκεψης στην Αθήνα άρχισε να απομακρύνεται ακόμη περισσότερο, αφού την περίοδο εκείνη η Ελλάδα μόλις είχε μπει στο μνημόνιο, με επώδυνους όρους και σκληρά μέτρα λιτότητας, τα οποία άρχισε να υλοποιεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προκαλώντας μεγάλη πολιτική και κοινωνική κρίση.
Ο Ούγο Τσάβες ενδιαφέρθηκε να μάθει για τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Το πρώτο πράγμα που με ρώτησε ήταν «Πώς είναι τα πράγματα στην Ελλάδα;» Τα μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν εικόνες από τις διαδηλώσεις των Ελλήνων κατά των μέτρων λιτότητας και τα επεισόδια στους δρόμους της Αθήνας. Αναπόφευκτα η «ελληνική κρίση» βρισκόταν και στα πρωτοσέλιδα της Βενεζουέλας. Στη συνάντησή μας αυτή με τον Ούγο Τσάβες ζήτησα από τον σημερινό πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο (τότε υπουργός Εξωτερικών), που τον συνόδευε, να μας βγάλει μια φωτογραφία, η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο.
Η συνέντευξη με τον Ούγο Τσάβες
Κύριε πρόεδρε, παρακολουθούμε εδώ, σε αυτές τις εκλογές, μια διαδικασία πολύ δημοκρατική. Στην Ελλάδα, και στην Ευρώπη γενικότερα, πολλοί αναρωτιούνται: Ποια είναι τελικά η φιλοσοφία της «επανάστασης» του Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα; Και τι επιδιώκει;
Ιάσονας Πιπίνης Βελάσκο... Είσαι Περουβιανός επίσης... Το επίθετο Βελάσκο και το Περού έχουν μια ιδιαίτερη σημειολογία στο πνεύμα μου ως επαναστάτη στρατιώτη. Γνώρισα τον θείο σου. Είχα την τύχη να σφίξω το χέρι του όταν ήμουν παιδί ακόμα. Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο... Λοιπόν, κοίταξε. Η ερώτησή σου μπορεί να γεμίσει κι εγώ δεν ξέρω πόσα βιβλία. Μου φαίνεται όμως σημαντικό που βρίσκεσαι εδώ και θα μπορέσεις να μεταφέρεις αυτά που θα πω στους συμπατριώτες σου.
Στέλνω μόνο ένα χαιρετισμό στην Ελλάδα, στο λαό της. Τρέφουμε μεγάλο σεβασμό, μεγάλη εκτίμηση για τον πολιτισμό της, για την ιστορία της Ελλάδας. Της κοιτίδας της Δημοκρατίας. Από το «δήμος» και «κράτος». Έτσι δεν είναι;
Η δική μας φιλοσοφία στηρίζεται, αυτό, ναι, σ’ το βεβαιώνω, κατ’ αρχάς στις δικές μας ρίζες. Δεν αντιγράφουμε μοντέλα. Η δική μας φιλοσοφία είναι πρωτογενής, εμπνευσμένη από τη δική μας ιστορία, τη δική μας γη. Από τη σκέψη, τη δράση και το παράδειγμα των προγόνων μας. Κατ’ αρχάς του Σιμόν Μπολίβαρ, ενός μεγάλου στοχαστή και προσοσιαλιστή. Του Σιμόν Ροντρίγες, του «Σωκράτη του Καράκας», έτσι τον αποκάλεσε ο Μπολίβαρ. Ήταν ένας σοφός, ένας σοσιαλιστής στοχαστής. Επαναστάτης. Η δική μας φιλοσοφία τρέφεται και από άλλα ρεύματα της δικής μας αμερικανικής γης, όπως ο Μαριάτεγι, Περουβιανός, όπως ξέρεις.
Και από τα ρεύματα της παγκόσμιας επανάστασης όλων των εποχών. Εγώ είμαι Χριστιανός. Πολλοί Βενεζολάνοι είμαστε Χριστιανοί και πιστεύουμε ότι ο Χριστός υπήρξε ένας μεγάλος επαναστάτης. Η έμπνευσή του μας ωθεί στην εξέλιξη του σοσιαλισμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε θρησκόληπτοι, όχι. Πιστεύουμε όμως στη σκέψη του Χριστού, του Χριστού ως ανθρώπου, του Βασιλιά της ισότητας. Σοσιαλισμός. Ήταν σοσιαλιστής χωρίς αμφιβολία. Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ.
Ο καπιταλιστής ήταν ο Ιούδας, που τον πούλησε για τα χρήματα. Λένιν, Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς. Σου συνιστώ να τον διαβάσεις, είναι ένα έργο που, επιπλέον, είναι πολύ επίκαιρο για όλους μας. Επίσης, λαμβάνω υπόψη μου κάθε λέξη από τη διακήρυξη των αρχών του κόμματός μας, που ψηφίστηκε λίγες μέρες πριν από το Κογκρέσο του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Εκεί βρίσκεται η φιλοσοφία μας, από το άλφα ως το ωμέγα. Οι προγραμματικές μας βάσεις, οι κώδικές μας.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θαυμάζουν την πολιτική που ακολουθείτε αλλά και την ιστορία της Βενεζουέλας. Σε μια πόλη μάλιστα της Ελλάδας, την Πάτρα, έχουν δώσει το όνομα του Φρανσίσκο δε Μιράντα σε μια μεγάλη πλατεία. Πολλοί ρωτούν αν σκοπεύετε να επισκεφθείτε την Ελλάδα.
Όσον αφορά την επίσκεψη στην Ελλάδα, ξέρεις πολύ καλά ότι για έναν αρχηγό κράτους δεν είναι εύκολο να πάει σε μια χώρα αν πρώτα δεν υπάρξει μια πρόσκληση, πρόσκληση βεβαίως από την κυβέρνηση. Εν πάση περιπτώσει, μακάρι μια μέρα να μπορέσω να επισκεφθώ την Ελλάδα. Εύχομαι στο λαό της, στην κυβέρνησή της να βρουν το δρόμο τους, γιατί, όπως ξέρουμε, η Ελλάδα έχει περιπέσει σε πολύ βαθιά κρίση, που είναι μέρος της μεγάλης καπιταλιστικής κρίσης. Δεν είναι πια ένα φάντασμα, όπως έλεγε ο Καρλ Μαρξ. Ξέρεις πώς ξεκινάει το κομμουνιστικό μανιφέστο; «Ένα φάντασμα διατρέχει την Ευρώπη. Το φάντασμα του κομμουνισμού». Σήμερα θα μπορούσαμε να το παραφράσουμε και να πούμε ότι «ένας τυφώνας σαν φάντασμα διατρέχει την Ευρώπη». Η «Αποκάλυψη» διατρέχει την Ευρώπη. Είναι ο καπιταλισμός.
Πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζετε την παγκόσμια οικονομική κρίση απ’ ό,τι την αντιμετωπίζει η Ευρώπη;
Εδώ, εν μέσω παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, και παρ’ όλο που η τιμή του πετρελαίου έπεσε τον προηγούμενο χρόνο, συνεχίζουμε να στηρίζουμε τις συλλογικές συμβάσεις, την κοινωνική ασφάλιση. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη όλα αυτά έχουν παραλύσει. Αγνοούνται και σβήνουν. Εξαφανίζονται σαν πύργοι στην άμμο. Τα εργατικά δικαιώματα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, που τόσο πολύ στοίχισαν, που τόσους μάρτυρες έχουν στην Ιστορία, εξαφανίζονται. Ο καπιταλισμός τα συντρίβει. Εμείς εδώ κάνουμε το αντίθετο.
Αντίθετο απ’ ό,τι συμβαίνει στον καπιταλιστικό κόσμο. Ας ρωτήσουν εσένα, που είσαι Έλληνας, να τους πεις ότι διώχνουν κόσμο από τη δουλειά του στην Ευρώπη, να τους πεις για την ανεργία... Μειώνουν τους μισθούς! Να ένας από τους λόγους των διαδηλώσεων. Κοινωνική ασφάλιση... Τα καταργούν όλα αυτά.
Αυτή η κυβέρνηση όλα τα χρόνια αυξάνει τον κατώτατο μισθό. Ο σοσιαλισμός ήρθε εδώ για να μείνει. Η επανάσταση ήρθε εδώ για να μείνει. Κάθε μέρα πιο βαθιά δημοκρατική. Στον πολιτικό τομέα: αυτό που κάνουμε εμείς εδώ είναι πολιτική δημοκρατία. Στον οικονομικό τομέα: αύξηση των μισθών. Κοινωνική ασφάλιση. Αυτό που θέλουμε εμείς είναι να φτιάχνουμε κάθε μέρα μια δημοκρατία περισσότερο αληθινή. Σε ευχαριστώ που ήρθες εδώ.
* Απόσπασμα από το βιβλίο του Ιάσωνα Πιπίνη, Το πείραμα της Λατινικής Αμερικής, εκδόσεις Κέδρος
Από το οπισθόφυλλο:
Το πολιτικό πείραμα που ξεκίνησε το 1998 με την εκλογική νίκη του Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα σηματοδότησε μια αριστερή στροφή σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Στο βιβλίο ξεδιπλώνεται η πολιτική διαδρομή του αμφιλεγόμενου ηγέτη της μπολιβαριανής επανάστασης, Ούγο Τσάβες, ο θάνατος του οποίου το 2013 άφησε «ορφανή» τη λεγόμενη επαναστατική αριστερά στη Λατινική Αμερική.
Περιλαμβάνεται επίσης η συνέντευξη που έδωσε στον δημοσιογράφο Ιάσονα Πιπίνη στο Καράκας το 2010, στην οποία αναφέρεται στην οικονομική κρίση στην Ελλάδα και στην επιθυμία του να επισκεφθεί τη χώρα μας.
Η δράση των ένοπλων κινημάτων, η Θεολογία της Απελευθέρωσης, οι πτήσεις του θανάτου που χρησιμοποίησαν οι δικτάτορες για την εξόντωση των αντιφρονούντων, το ξεχωριστό πολιτικό μοντέλο διακυβέρνησης, γνωστό ως ποπουλισμός, η περουβιανή επανάσταση του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο και οι συνεχιστές της πολιτικής του Ούγο Τσάβες στην ήπειρο αποτυπώνουν τον μαγικό ρεαλισμό της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας της Λατινικής Αμερικής.
πηγή: tvxs.gr