Αυτό το καλτ αριστούργημα προβάλλεται στην επέτειο των 60 χρόνων του από τότε που γυρίστηκε, ενώ κοντά στη διεθνή ημέρα της γυναίκας δίνει ένα τριπλό πορτρέτο της που προβληματίζει.

Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, του οποίου έντυπη ανάλυση θα διανεμηθεί στο κοινό, ενώ με το τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με τους θεατές ως ένα είδος ελεύθερου λαϊκού πανεπιστημίου για τον κινηματογράφο.

Ένας αστυνομικός καταδιώκει για να αποκαλύψει έναν πλούσιο και άνετο γκάνγκστερ και ερωτεύεται την πανέμορφη φίλη του.

Από ένα εκπληκτικό σενάριο του μέγιστου Φίλιπ Γιόρνταν, ο παραγνωρισμένος Τζόζεφ Λιούις σχολιάζει τη δυνατότητα ενός μεγάλου κοινωνικού συμβιβασμού και μιας συμφιλίωσης μέσα από αμφίσημους ρόλους και ταυτότητες. Αυτό το φιλμ- νουάρ δικαίως θεωρείται αριστούργημα.

 

«Ένας μισογύνης αστυνομικός, που παραπονιέται πως αμείβεται ελάχιστα, έχει βάλει ως στόχο της ζωής του να εξοντώσει έναν κομψό, όμορφο και με πολλά χρήματα παντρεμένο γκάνγκστερ, που έχει δεσμό με μια πανέμορφη κοπέλα, την οποία επιθυμεί ο εκπρόσωπος του νόμου. Ο γκάνγκστερ περιγράφεται ως μια μανιακή φιγούρα, ενώ η σύζυγός του είναι ψυχοπαθής. Ακολουθούν συγκρούσεις και ανατροπές, πολλή βία ως το εκπληκτικό, αμφίσημο φινάλε.

Ο παραγνωρισμένος μετρ Τζόζεφ Λιούις παραλαμβάνει ένα έξοχο σενάριο του μέγιστου Φίλιπ Γιόρνταν και τελικά παρακάμπτει το γκανγκστερικό φιλμ, καταλήγοντας σε μια κοινωνιολογική και ψυχολογική σπουδή στο νέο κοινωνικό συμβόλαιο της Αμερικής του '55 και του τέλους της επιτροπής Μακάρθι.

Υψηλή αισθητική, αριστοτεχνική σκηνοθεσία, μια εκπληκτική μουσική επένδυση από τον Ντέιβιντ Ράκσιν και μια ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία από τον Τζον Άλτον.

Ο Λιούις αφηγείται με μια συνέχεια μεγάλων πλάνων, για να φθάσει στο τελικό κοινωνιολογικό συμπέρασμα. Ταυτότητες, ρόλοι λιώνουν, με τις σχέσεις εξουσίας να εμφανίζονται είτε ως η αστυνομική επιτήρηση είτε ως η βία του χρήματος, που εξαγοράζει τα πάντα. Ο αστυνομικός επιθυμεί να παραλάβει το ρόλο του γκάνγκστερ στο επίπεδο της μεγάλης του δύναμης και την επικαρπία του κορμιού της πανέμορφης κοπέλας.

Δεν θα διστάσω να εκφραστώ με θαυμασμό γι' αυτό το αριστούργημα, που με τη μορφή του γκάνγκστερ-νουάρ κάνει σχόλιο για το μεγάλο αναγκαίο συμβιβασμό που απαιτεί η κοινωνική συνοχή. Η Αμερική υπερασπίζεται το σύστημά της και εκφράζει τις ευχές για κοινωνική συμφιλίωση, μια γέφυρα τόσο αναγκαία όσο και απαραίτητη. Ο γκανγκστερισμός αποσύρεται, ο νόμος θριαμβεύει, η κοπέλα επιστρέφει στο δρόμο της αρετής, αλλά η σκιαγραφία του αστυνομικού παραμένει συνειδητά ασαφής. Το μεγάλο χάσμα γεφυρώνεται κι αυτό σημαίνει και ευρύτερα κοινωνιολογικά σημαινόμενα. Το εκπληκτικό τέλος δείχνει την αυγή να ροδίζει, το σκοτάδι να αποχωρεί. Όλα παίζονται, όλα αμφίσημα, μαζί για νέους ρόλους ή για μια μεγάλη συναίνεση. Υπέροχο φιλμ».

 

Εξάλλου, δέκα λόγοι για να μην χάσετε τους Αριστοκράτες του εγκλήματος είναι οι ακόλουθοι:

1. Για το εκπληκτικό σενάριο που αναζητάει γέφυρες συμφιλίωσης στη μεταμακαρθική Αμερική.

2. Για την εξαιρετική και λειτουργική κολλώδη, μουντή, ασπρόμαυρη φωτογραφία του Τζον Άλτον

3. Για την τζαζ επένδυση του Ντέιβιντ Ράκσιν, που «ντύνει» όλη την ταινία με μια αναμονή.

4. Για την αριστοτεχνική σκηνοθεσία του παραγνωρισμένου μετρ Τζόζεφ Λιούις

5. Για το εκπληκτικό, ελλειπτικό φινάλε

6. Για τα σοβαρά ηθικά διλήμματα που θέτει το φιλμ.

7. Για τα τρία πρόσωπα της γυναίκας: η μία νεκρή, η άλλη ψυχοπαθής, η Τρίτη όμορφη και νέα φιλενάδα του γκάνγκστερ.

8. Για την επέκταση των ορίων του φιλμ- νουάρ στο επίπεδο της κοινωνικής αλληγορίας

9. Για τα αινιγματικά κίνητρα του αστυνομικού και ιχνηλάτη δηλαδή του νόμου

10. Για την απόδειξη πως το κλασικό φιλμ- νουάρ ήταν για τους Αμερικανούς σκηνοθέτες ένα κατ' εξοχή πεδίο υπόγειων, κοινωνικών και πολιτικών αναφορών.

 

Υ.Γ. Η επόμενη ταινία στο ίδιο αφιέρωμα είναι το βραβευμένο, ασπρόμαυρο κοινωνικό θρίλερ του Αντόνιο Μπαρντέμ Ο θάνατος του ποδηλάτη (1955) νουάρ και αντιφρανκική αλληγορία μαζί, με ημερομηνία προβολής Πέμπτη 26 Μαρτίου.