ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΖΑΙΟΣ

Παχουλά «λαβράκια» στην έκθεση ελέγχου των ΚΤΕΛ Ιωαννίνων και Μεσσηνίας έχει εντοπίσει, από το 2023, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, καταγράφοντας όμως και σοβαρότατες πολιτικές και υπηρεσιακές ευθύνες στις Διευθύνσεις Μεταφορών των Περιφερειών σε Ιωάννινα και Μεσσηνία, στα τεχνικά τμήματα των Διευθύνσεων Μεταφορών σε όλη τη χώρα, στην ΑΑΔΕ και σε τουλάχιστον τρεις Οργανικές Μονάδες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, για τις οποίες έχει ενημερωθεί η Εισαγγελία Εφετών και το Γραφείο Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος.

Οι παρανομίες των δύο ελεγχόμενων ΚΤΕΛ είναι παραπλήσιες με αυτές που καταγράψαμε από την έκθεση για το ΚΤΕΛ Πέλλας (βλ. «Εφ.Συν.» «Τα μπουμπούκια των ΚΤΕΛ», 10.10.2024), επεκτείνονται όμως και σε άλλους νομούς, ενώ αποδίδονται σοβαρές υπηρεσιακές ευθύνες στη… μισή κυβέρνηση για την απουσία ελέγχων και έλλειψη ρυθμιστικού πλαισίου σε πολύ σοβαρά ζητήματα που αφορούν τόσο στην ασφάλεια όσο και το λαθρεμπόριο καυσίμων.

Εκτός από την προβληματική διαχείριση ειδικών εισφορών πολλών εκατ. ευρώ, η έκθεση επισημαίνει «δημιουργική λογιστική» για ποσά άνω των 2,26 εκατ. ευρώ από το 2003 και συστηματική παράλειψη εκκαθάρισης στο τέλος κάθε ετήσιας χρήσης, παράνομη ίδρυση και κοινή λειτουργία θυγατρικών και προμηθευτικού – καταναλωτικού συνεταιρισμού, παράνομος ανεφοδιασμός καυσίμων των θυγατρικών από το ιδιόκτητο πρατήριο του ΚΤΕΛ (χωρίς άδεια σε περιοχή Natura 2000), προβληματική εκμετάλλευση διεθνών τακτικών γραμμών μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, μαζί με τουριστικές επιχειρήσεις και το ΚΤΕΛ Μεσσηνίας (για λογαριασμό αλβανικών συμφερόντων), μη τήρηση των κανόνων κατά την εκτέλεση δημόσιου έργου υπεραστικών συγκοινωνιών, ανακολουθία διανυθέντων χιλιομέτρων μεταξύ διαδοχικών περιοδικών ελέγχων κ.λπ.

Σε ό,τι αφορά το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, εμπλέκονται οι Διευθύνσεις Επιβατικών Μεταφορών (Δ32), Τεχνικού Ελέγχου (Δ35) και Εποπτείας (Δ36). Επίσης, το τμήμα μετρολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης, για έλλειψη έκδοσης εφαρμοστικής του ν. 3784/2009, τονίζοντας ότι, το 2022, το 86% των τεχνικών τμημάτων Μεταφορών στις Περιφέρειες «δεν ανταποκρινόταν ούτε ως προς τη βασική υποχρέωση ενημέρωσης, τουλάχιστον ως προς τον προγραμματισμό και τη διενέργεια επιθεωρήσεων». Καταγράφει ακόμη ότι το 2020 ελέγχθηκαν μόλις 184 πρατήρια καυσίμων πανελλαδικά, έναντι υποχρέωσης για 1.627 ελέγχους ετησίως σε σύνολο 6.455 εγκαταστάσεων.

Διαχείριση

Παράλληλα, επισημαίνει ότι έχει αδρανήσει πανελλαδικά ο έλεγχος κατάθεσης, απόδοσης εισφορών και αξιοποίησης/ανάλωσης ειδικών αποθεματικών (του ν. 2963/2001) από τα εισιτήρια, καταγράφοντας ότι συνολικά στα ΚΤΕΛ δεν έχουν γίνει έλεγχοι αιτιολόγησης ανάλωσης, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί ως ενέχυρο-εγγύηση για τραπεζικό δανεισμό και αναλήψεις για μη προβλεπόμενες ταμειακές ανάγκες, θέτοντας ζήτημα καταστρατήγησης του ανταγωνισμού.

Η έκθεση καταγράφει κυβερνητικές ευθύνες για καθυστέρηση εφαρμογής κρίσιμων ψηφιακών μητρώων και συστημάτων ελέγχου σε πραγματικό χρόνο, τις οποίες αποδίδει ευθέως σε διαδικαστικά προσκόμματα, ενδεικτικά για το ψηφιακό μητρώο πρατηρίων καυσίμων (π.χ. καθυστέρηση 13 ετών στην έκδοση ΚΥΑ για τα ιδιωτικά πρατήρια καυσίμων εντός αμαξοστασίων μέσων μαζικής μεταφοράς), για το μητρώο σταθμών λεωφορείων (άρθρο 72 ν. 4530/2008) και κυρίως για την έλλειψη πλήρους λειτουργίας του συστήματος εισροών-εκροών από πρατήρια ιδιωτικής χρήσης εντός αμαξοστασίων (βάζοντας στο κάδρο των ευθυνών και την ΑΑΔΕ -η οποία προς το παρόν φαίνεται να έχει προτεραιότητα το κλείσιμο των σχολικών κυλικείων και των διανομέων Τύπου).

Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας εντοπίζει επίσης αβλεψίες της διαδικασίας αδειοδότησης Διεθνών Τακτικών Γραμμών στην Αλβανία και τη λειτουργία υπαίθριων σταθμών-χώρων στάθμευσης στο κέντρο της Αθήνας χωρίς την απαιτούμενη άδεια και χωρίς εχέγγυα ασφαλείας (π.χ. πυροπροστασία, ασφαλής κίνηση πεζών και λεωφορείων, προσβασιμότητα, συνθήκες εξυπηρέτησης επιβατικών κ.λπ., καθώς δεν ήταν απαιτούμενο δικαιολογητικό η προσκόμιση της... άδειας λειτουργίας σταθμού επιβατών και χώρου στάθμευσης λεωφορείων και, έτσι, πολλά ΚΤΕΛ λειτουργούν πάνω από 10 έτη με... προσωρινή άδεια.

Εντοπίζει, επίσης, μακροχρόνια εκμίσθωση ακινήτων από τον e-ΕΦΚΑ κατά παρέκκλιση των ειδικών χρήσεων γης για το κέντρο της Αθήνας, χωρίς τις απαιτούμενες άδειες ίδρυσης και λειτουργίας χώρων στάθμευσης.

Ευθύνες

Επισημαίνει, τέλος, τον μη σαφή διαχωρισμό μεταξύ του συγκοινωνιακού έργου των ΚΤΕΛ και του έργου των τουριστικών λεωφορείων, εστιάζοντας ευθύνες σε ένα πρόσωπο-κλειδί για… δεκάδες ΚΤΕΛ (σε ρόλους λογιστή, ελεγκτή, διαχειριστή κ.λπ.), τον κοινό διαχειριστή μεταφορών της μητρικής ΚΤΕΛ Α.Ε. και της θυγατρικής τουριστικής ΕΠΕ στα Ιωάννινα, ο οποίος αρνήθηκε να παραδώσει στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας βιβλία δρομολογίων, πράσινες κάρτες ασφάλισης των τουριστικών λεωφορείων και λοιπά κρίσιμα στοιχεία, όπως έγγραφα τυχόν θέσης συγκεκριμένων οδηγών σε αναστολή λόγω COVID, εγκριτικές πράξεις δρομολογίων κ.λπ.

Παράνομη είσπραξη και διαχείριση ειδικών εισφορών από τα εισιτήρια

Η έκθεση επισημαίνει την καταστρατήγηση του Κανονισμού (Ε.Ε.) 1370/2007 ως προς τα ανώτατα χρονικά όρια κατ' εξαίρεση ανάθεσης δημόσιου συγκοινωνιακού έργου και την με καθυστέρηση ετών μεταβίβαση (χωρίς εχέγγυα αποτελεσματικότητας) της αρμοδιότητας διαγωνιστικών διαδικασιών σε τοπικό επίπεδο, καθώς οι περιφερειακές υπηρεσίες επικαλούνται υποστελέχωση και αδυναμία ανταπόκρισης και σε άλλες κρίσιμες αρμοδιότητες, όπως στον έλεγχο πρατηρίων καυσίμων.

Καταγράφεται, επίσης, η συνέχιση είσπραξης ειδικών εισφορών στα εισιτήρια μετά τις 31.12.2019 που έχει εκπνεύσει ο χρόνος ανάθεσης στα ΚΤΕΛ του δημόσιου συγκοινωνιακού έργου αστικών και υπεραστικών επιβατικών μεταφορών και έκτοτε αυτό εκτελείται προσωρινά. Ομως, επί της ουσίας δεν απομένει χρόνος για την πραγματοποίηση επενδύσεων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα (π.χ. για αντικατάσταση λεωφορείων και κατασκευή - εκσυγχρονισμό υποδομών). Προκύπτει επίσης ζήτημα αθέμιτου πλεονεκτήματος στα ΚΤΕΛ ως προς περιουσιακά στοιχεία, λεωφορεία, εγκαταστάσεις κ.λπ., αποκτηθέντα μέσω αξιοποίησης των ειδικών εισφορών, έναντι άλλων ενδιαφερομένων να διεκδικήσουν το συγκοινωνιακό έργο.

Η ΕΑΔ θεωρεί προβληματική την άνευ αντισταθμίσματος επιβάρυνση της τιμής του κομίστρου, όταν οι ειδικές εισφορές αναλώνονται -κατά πάγια τακτική των ελεγχθεισών ΚΤΕΛ Α.Ε. για τρέχουσες, ταμειακές ανάγκες με γενική επίκληση τροποποιητικής διάταξης έτους 2013, και μάλιστα από 5.11.2021 χωρίς διοικητικές κυρώσεις ή θεσπισμένους κανόνες αποτελεσματικής παρακολούθησης, ενώ την ίδια ώρα οι επίμαχες εισφορές αυξήθηκαν από 4% σε 5%.

Με την κατάργηση του ειδικού λογαριασμού 1% της παρ. 1, περ. α, του άρθρου 13 του ν. 2963/2001 «υπέρ ασθενέστερων ΚΤΕΛ», διαχειριστής και υπεύθυνος παρακολούθησης ελέγχου ήταν ο εκάστοτε Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Επιβατικών Μεταφορών (ΔΕΜ) του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (από το 2013 και τουλάχιστον μέχρι τον Φεβρουάριο 2023 καθήκοντα εκτελεί το ίδιο πρόσωπο μετά από αυτο-εισήγηση).

Πηγή: efsyn.gr