Ερωτήματα για την έκρηξη, την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε μετά τη σύγκρουση και το ξυλόλιο στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών θέτει ο ειδικός πραγματογνώμονας -ορισμένος από οικογένειες των θυμάτων- σε θέματα πυρκαγιάς Βασίλης Κοκοτσάκης που συνέταξε έκθεση για την υπόθεση.

Η έκθεση συντάχθηκε σε συνεργασία με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Χιούστον στο Τέξας Μάνο Παπαδάκη.

Σύμφωνα με την έκθεση, που ενισχύει τις ενδείξεις για την ύπαρξη του ξυλόλιου, «στα 30 χιλιοστά του δευτερολέπτου από τη σύγκρουση υπάρχει η πρώτη ηλεκτρική εκκένωση από την εκτροπή των ηλεκτρικών αγωγών».

Παράλληλα στην έκθεση αναφέρεται πως «στα 133 χιλιοστά του δευτερολέπτου ακολουθεί δεύτερη ηλεκτρική έκρηξη λόγω παράσυρσης των αγωγών. Η ηλεκτρική έκρηξη ολοκληρώνεται στα 390 χιλιοστά του δευτερολέπτου μετά την σύγκρουση όταν και κάνει την εμφάνιση του το αεριώδες νέφος, το οποίο δεν έχει ακόμη αναφλεγεί και εκδηλώνεται χαμηλά στα τρένα κυρίως στην εμπορική αμαξοστοιχία και αποτελεί και την εστία της φωτιάς».

«Η επιβατική αμαξοστοιχία εν τω μεταξύ αν και εκτροχιασμένη συνεχίζει να κινείται»

Γίνεται αναφορά στο νέφος που αναφλέγεται και προκάλεσε το φαινόμενο της πυρόσφαιρας. «Το νέφος στη συνέχεια αναφλέγεται δημιουργώντας το φαινόμενο της πυρόσφαιρας. Η κίνηση του φαινομένου παρατηρείται μπροστά δεξιά σύμφωνα με την κίνηση της εμπορικής αμαξοστοιχίας, προς τη μεριά των τούνελ. Η επιβατική αμαξοστοιχία εν τω μεταξύ αν και εκτροχιασμένη συνεχίζει να κινείται, εισέρχεται στην πυρόσφαιρα και αναφλέγεται. Από την ανάλυση και την καρέ φωτογράφιση απεικονίζεται η στιγμή της ανάφλεξης και εκτίναξης του βαγονιού της επιβατικής στο δεξιό άκρο του πλάνου ως μία εκ των τριών πλέον εστιών. Εστιών που παρέμειναν μετά την ολοκλήρωση του φαινομένου της πυρόσφαιρας και που ήταν μία στο κέντρο (εμπορική αμαξοστοιχία επί των γραμμών) αριστερά κοντά στο τοιχίο αντιστήριξης και στο βαγόνι της επιβατικής εκτός γραμμών», υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Παράλληλα σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες που έχουν ορίσει οι συγγενείς των θυμάτων σε βίντεο που έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας διακρίνονται τρεις διαδοχικές εκρήξεις ενώ ακολουθεί δημιουργία νέφους.

«Το πτητικό υλικό, με ιδιότητες σχηματισμού εκρηκτικού μίγματος και ευρισκόμενο επί της εμπορικής αμαξοστοιχίας σε σημείο μετά τις μηχανές και τις 3 πλατφόρμες ελασμάτων (λαμαρινών) και το οποίο πτητικό υλικό προσομοιάζει αν δεν ταυτίζεται κιόλας με το ευρεθέν στα δείγματα ξυλόλιο με αναγνωριστικό κωδικό Cas 1330-20-7 καθαρότητας μέχρι 95% (και με πιθανή παρουσία και τουλολίου) διέρρευσε λόγω σύγκρουσης, από τα δοχεία που το περιείχαν, σχημάτισε ερχόμενο σε επαφή με ατμοσφαιρικό αέρα τάχιστα αεριώδες εκρηκτικό μίγμα και το οποίο σε ελάχιστο χρόνο ήλθε σε επαφή με την φωτιά που είχε δημιουργήσει στην εμπορική αμαξοστοιχία η ηλεκτρική εκκένωση.

» Ακολούθησε η έκρηξη του και δημιουργία του φαινομένου της πυρόσφαιρας με κατεύθυνση εμπρός και δεξιά με ταυτόχρονη εκτίναξη συντριμμιών κυρίως από την εμπορική αμαξοστοιχία.

» Επειδή τα τρένα συνέχιζαν να κινούνται πλέον σχεδόν παράλληλα λόγω εκτροχιασμού μέρους της επιβατικής, τμήματα αυτής ήλθαν σε επαφή με το κέντρο ουσιαστικά της πυρόσφαιρας και ανεφλέγησαν και κατέληξαν καιόμενα στα πρανή.

» Όσο το πτητικό νέφος αραίωνε λόγω καύσης, τόσο μειωνόταν η ένταση του ώσπου εξέλειπε, χωρίς να αποκλείεται αραιωμένα τμήματα του να επηρέασαν διασωθέντες, τόσο στην όσφρηση , όσο και στην αναπνοή, ακόμη όμως & να ανακατεύτηκαν με άλλους διαλύτες (νερό) και να επηρέασαν αρνητικά διά της επαφής όποιους ήλθαν άμεσα ή έμμεσα σε επαφή μαζί του.

» Δεν αποκλείεται όμως ως κοινοί διαλύτες να ανακατεύτηκαν και με άλλες ουσίες (έλαια) και να μετέβαλαν τη σύστασή τους».

Τι είναι το ξυλόλιο που χρησιμοποιείται στη νόθευση καυσίμων

Το ξυλόλιο πρόκειται για μία ουσία η οποία χρησιμοποιείται κυρίως ως διαλύτης. Για παράδειγμα στο τρένο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση γκράφιτι από το εξωτερικό ενός συρμού. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι θα μπορούσε να βρεθεί σε μικρή ποσότητα και όχι σε αυτή που υπολογίζεται ότι υπήρχε στην αμαξοστοιχία.

Την ίδια ώρα χρησιμοποιείται διαδεδομένα και στη νοθεία καυσίμων. Κάτι που όπως είναι φυσιολογικό δημιουργεί πολλά σενάρια για τους λόγους που δεν φαίνεται να είναι δηλωμένο στην εμπορική αμαξοστοιχία.

Τα μέλη της επιτροπής των ανεξάρτητων πραγματογνωμόνων που όρισαν οι οικογένειες των θυμάτων, διαπίστωσαν πως η έκρηξη και το «μανιτάρι» φωτιάς που κατέγραψαν κάμερες ασφαλείας, ήταν αποτέλεσμα της ύπαρξης ξυλολίου που υπήρχε στην εμπορική αμαξοστοιχία.

Οι δειγματοληψίες από το σημείο της σύγκρουσης και από τα συντρίμμια των συρμών έγιναν με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, στις 29 του περασμένου Μάρτη. Ανιχνεύτηκε η ύπαρξη ξυλολίου σε 7 διαφορετικά σημεία, τόσο στο χώμα στην περιοχή της σύγκρουσης όσο και στις εξωτερικές επιφάνειες των μηχανών. «Εντοπίστηκε εκεί που δεν πλησίασαν οι μπουλντόζες και δεν έγιναν επεμβάσεις», επισημαίνει πραγματογνώμονας των οικογενειών των θυμάτων Κώστας Λακαφώσης και εκτιμά ότι κάποιο από τα δύο τρένα μετέφερε από δύο έως πέντε κυβικά μέτρα.

Τα μέλη της επιτροπής έστειλαν τα δείγματα στο Γενικό Χημείο του Κράτους κι οι αναλύσεις επιβεβαίωσαν μια σειρά από σκέψεις που υπήρχαν από την πρώτη στιγμή. Ειδικότερα, οι επιστημονικές αναλύσεις οδηγούν στο συμπέρασμα πως το ξυλόλιο διασκορπίστηκε στην περιοχή με τη σύγκρουση και έπειτα, ως πτητική ουσία εξατμίστηκε και χάθηκε.