Μέχρι το τέλος του 2023 θα έχουν σε πρώτη φάση περιθώριο να διορθώσουν λάθη στις αρχικές εγγραφές κτηματογράφησης οι πολίτες προκειμένου περιουσιακά τους στοιχεία να μην περιέλθουν στο Δημόσιο. Ταυτόχρονα, το επόμενο διάστημα θα ξεκινήσει η επεξεργασία νομοθετικής ρύθμισης που θα έρθει μετά τις εκλογές προκειμένου να βρεθεί οριστική λύση η οποία θα αντιμετωπίσει ιδιοκτησιακές εκκρεμότητες σε προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί ή τρέχουν, ώστε οι ιδιοκτήτες να μη βρεθούν αντιμέτωποι με τετελεσμένα που δεν θα μπορέσουν να ανατρέψουν.

«Θα υπάρξει κάποια νομοθετική παρέμβαση, η οποία όμως δεν θα είναι οριζόντια γιατί διαφορετικά θα είναι σαν να τιμωρούμε τους πολίτες που έσπευσαν εγκαίρως στο Κτηματολόγιο και έχουν οριστικές εγγραφές», αναφέρει στο «business stories» του «ΘΕΜΑτος» ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος για το Κτηματολόγιο Θόδωρος Λιβάνιος.

Οπως σημειώνει, πρωταρχικό μέλημα της Πολιτείας είναι να ολοκληρωθεί το Εθνικό Κτηματολόγιο, καθώς η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει προχωρήσει σε αυτή τη μεταρρύθμιση. Ωστόσο δεν θα κλείσει τα μάτια στις δυσκολίες και τα εμπόδια που υπάρχουν για να αντιμετωπιστεί ο γόρδιος δεσμός των λανθασμένων εγγραφών ή όσων αμέλησαν να προχωρήσουν σε δηλώσεις ακινήτων.

Για τον σκοπό αυτό θα συσταθεί, σε δεύτερο χρόνο, στο υπουργείο νομοπαρασκευαστική επιτροπή με τη συμμετοχή εκπροσώπων των  δικηγορικών συλλόγων, των ιδιοκτητών ακινήτων και του Κτηματολογίου, η οποία θα επιφορτιστεί με την προετοιμασία αυτής της νομοθετικής παρέμβασης, αφού πρώτα αξιολογηθούν όλα τα δεδομένα. «Ανάλογα με τους ρυθμούς κτηματογράφησης, που είναι διαφορετικοί ανά περιοχές, θα δοθεί εύλογη παράταση που θα διευκολύνει τους πολίτες, η οποία όμως δεν προβλέπεται να είναι μεγάλη», αναφέρει ο αρμόδιος υφυπουργός.  

Οι δικηγορικοί σύλλογοι αλλά και η ΠΟΜΙΔΑ πιέζουν το υπουργείο να υπάρξει 20ετής παράταση που θα ξεκινά από την έναρξη της κτηματογράφησης κάθε περιοχής και θα αφορά 313 περιοχές σε όλη τη χώρα. Μάλιστα για τα παλιά προγράμματα όπου η κτηματογράφηση ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2006, οι προθεσμίες για τις οριστικές εγγραφές άρχισαν να λήγουν το 2019 και δόθηκε παράταση έως τα τέλη του 2022.

Με πρόσφατη τροπολογία το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στο οποίο έχει περάσει η αρμοδιότητα του Κτηματολογίου, αποφάσισε να δώσει ένα επιπλέον έτος περιθώριο στους πολίτες να προβούν στις αναγκαίες διορθώσεις (μέχρι τα τέλη του 2023) προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι πρώτες εγγραφές. Οι αρχικές εγγραφές είναι εκείνες που εµφανίζονται στο κτηµατολογικό βιβλίο µιας περιοχής µετά την ολοκλήρωση της κτηµατογράφησης και πριν από την έναρξη λειτουργίας του Κτηµατολογίου στη συγκεκριµένη περιοχή. Πάνω στις εγγραφές αυτές στηρίζεται κάθε µεταγενέστερη εγγραφή δικαιώµατος.

Σε περίπτωση ανακριβούς αρχικής εγγραφής μπορεί να γίνει διόρθωση, ολικά ή µερικά, µέσα σε προθεσµία επτά ετών από την ηµεροµηνία έναρξης λειτουργίας του Κτηµατολογικού Γραφείου στη συγκεκριµένη περιοχή (για περιοχές που κτηµατογραφήθηκαν µετά το 2008, ενώ για τις παλαιότερες ήταν 14 συν τις παρατάσεις). Μετά τη λήξη των παραπάνω προθεσµιών οι αρχικές εγγραφές καθίστανται οριστικές, παράγουν αµάχητο τεκµήριο, δηλαδή αποκλείεται οποιαδήποτε µεταβολή του περιεχοµένου τους.

 
Ποιους αφορά η παράταση
 
Το μέτρο της παράτασης αφορά όλους τους ιδιοκτήτες, (ηλικιωμένους, κληρονόμους, ομογενείς και όσους έχουν λανθασμένες εγγραφές κ.ά.), οι οποίοι αποκτούν τη δυνατότητα να προχωρήσουν στις αναγκαίες διορθώσεις ή να ασκήσουν όπου απαιτείται ένδικα μέσα για να μη χαρακτηριστεί ένα ακίνητο «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί «ορφανά» σε 111 περιοχές της χώρας. Στις περιοχές αυτές περιλαμβάνονται Βριλήσσια, Μελίσσια, Ελευσίνα, Γέρακας, Νέα Πέραµος, Νέα Σµύρνη, Ρέντης, Νέο Ψυχικό, αλλά και Θεσσαλονίκη, Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Αρτα, Αχαΐα κ.ά. Δεν περιλαμβάνονται σε αυτές οι 36 περιοχές της χώρας για τις οποίες οι εγγραφές έχουν καταστεί οριστικές από το 2018 και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται 14.500 ακίνητα τα οποία έχουν καταχωρηθεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη.

Ο συνολικός αριθµός των λεγόμενων «ορφανών» ακινήτων ή όσων έχουν δηλωθεί µε σφάλµατα υπολογίζονται σε πάνω από 170.000, εκ των οποίων περίπου 35.000 ήταν εντοπισμένα ως κτίσµατα. Από αυτά εκτιμάται ότι πολύ λίγα είναι εκείνα που ανήκουν σε ιδιώτες (διαμερίσματα, αποθήκες κ.ά.). Τα περισσότερα από τα ακίνητα που περιλαµβάνονται στη λίστα «αγνώστου ιδιοκτήτη» είναι µικρής έκτασης, µε το 58% να µην ξεπερνά το 1 στρέµμα. Ωστόσο, µέσα σε αυτά εντάσσονται και γεωτεµάχια µεγάλης έκτασης, τα οποία εκτιµάται ότι ανήκουν ήδη στο ∆ηµόσιο χωρίς να τα έχει δηλώσει καθώς στα παλιά προγράμματα δεν υπήρχε αυτή η υποχρέωση.
 
Παράταση και στον χρόνο υποβολής δηλώσεων
 
Στις αρχές Δεκεμβρίου λίγο πριν από την εκπνοή του χρόνου, το Ελληνικό Κτηματολόγιο έκλεισε έναν μεγάλο κύκλο έξι ετών, υπογράφοντας και την τελευταία μελέτη κτηματογράφησης που βρισκόταν σε εκκρεμότητα.

Πρόκειται για την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο που θα αναλάβει την κτηματογράφηση της περιοχής Θεσπρωτίας - Κέρκυρας, μιας από τις πέντε «ορφανές» μελέτες, οι οποίες λόγω δικαστικών προσφυγών πήγαν πολύ πίσω τη διαδικασία κτηματογράφησης. Παρότι η πολιτική ηγεσία επιδιώκει να επιταχύνει την κτηματογράφηση της χώρας, οι καθυστερήσεις που σημειώνονται σε πολλές περιοχές την ανάγκασαν πρόσφατα να δώσει άλλη μια παράταση στην εγγραφή νέων δικαιωμάτων μέχρι τις 31 Ιουλίου 2023, η οποία έληγε στα τέλη του 2022. Εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας οι πολίτες θα υποβάλουν εκπρόθεσμα τις  δηλώσεις ιδιοκτησίας χωρίς κανένα πρόστιμο.

Σήμερα έχει συλλεχθεί το 87% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων της Ελλάδας, με το 36% του Κτηματολογίου να βρίσκεται ήδη σε λειτουργία. Μαζί με το στάδιο κατά το οποίο αναρτώνται τα αποσπάσματα του κτηματολογικού πίνακα και του κτηματολογικού διαγράμματος ώστε να ελέγξουν οι πολίτες την ορθότητα των στοιχείων ως προς την ακίνητη περιουσία τους φτάνει το 70%. Σύμφωνα με στοιχεία του Κτηματολογίου, μόνο τέσσερις περιοχές έχουν ποσοστό συλλογής κάτω από 50%. Τρεις από αυτές είναι συμβάσεις της Κρήτης (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου) στις οποίες ξεκίνησε η συλλογή δηλώσεων καθυστερημένα σε σχέση με τις υπόλοιπες και, σύμφωνα με το business plan του Κτηματολογίου (για την περίοδο 2022-2026), έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης το β’ εξάμηνο του 2025.

Ωστόσο, οι πολίτες θα πρέπει να σπεύσουν να δηλώσουν στις συγκεκριμένες περιοχές την περιουσία τους ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα εμφανιστούν σωστά στο στάδιο της ανάρτησης κι έτσι δεν θα χρειαστεί να εμπλακούν σε χρονοβόρες διαδικασίες διεκδίκησης. Το επόμενο μεγάλο στοίχημα για το Εθνικό Κτηματολόγιο είναι η λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων και το οριστικό σφράγισμα των υποθηκοφυλακείων. Σήμερα έχουν κλείσει 137 από τα 392 υποθηκοφυλακεία και λειτουργούν 57 από τα 92 κτηματολογικά γραφεία.