Ντάνι Βέργου

Οι επιστήμονες προειδοποιούσαν από το φθινόπωρο για την έλευση της πολυδημίας, με τους επιτελείς της κυβέρνησης να κωφεύουν κατά την προσφιλή τους τακτική ● Δεν οργάνωσαν ενημερωτικές καμπάνιες ούτε ενίσχυσαν το ΕΣΥ, με αποτέλεσμα να θερίζουν οι ιώσεις και τα νοσοκομεία μας, ιδίως οι παιδιατρικές κλινικές, να βρίσκονται σε συνθήκες «πολέμου» για άλλη μία φορά ● Σε πρόσφατη εφημερία στα νοσοκομεία Παίδων Αττικής εξετάστηκαν πάνω από 800 παιδιά και εισήχθησαν 120, με την αναμονή να κυμαίνεται γύρω στις 5 ώρες.

Ιοί και ιώσεις κάνουν πάρτι στη χώρα, τα νοσοκομεία παθαίνουν έμφραγμα και η κυβέρνηση... ανοσία στις συνθήκες συναγερμού. Η επιστημονική κοινότητα είχε από μήνες κρούσει το καμπανάκι για πολυδημία τον χειμώνα, αλλά αυτό ποσώς απασχόλησε το υπουργείο Υγείας. Ούτε μέτρα, ούτε ενημερωτικές καμπάνιες. Κάπως έτσι βρέθηκαν τα αποψιλωμένα από υγειονομικό προσωπικό νοσοκομεία και οι παιδιατρικές κλινικές σε συνθήκες «πολέμου» ακόμα μία φορά.

«Η χειμερινή περίοδος δεν αργεί» προειδοποιούσε για την έλευση πολυδημίας στην εκπνοή του περασμένου Οκτωβρίου η Μαρία Θεοδωρίδου στη μία και μοναδική επιστημονική ενημέρωση από το υπουργείο Υγείας για το δεύτερο μισό του 2022 κι ενώ ο πλανήτης εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση πανδημίας.

Η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγούσε ότι μια σειρά από αναπνευστικές λοιμώξεις, προεξαρχόντων της Covid-19, του ιού της γρίπης και του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), θα κάνουν οδυνηρά αισθητή την παρουσία τους τον χειμώνα. Για τον λόγο αυτό σύστηνε τη χρήση μάσκας, όχι υποχρεωτικά αλλά ως ανάγκη της εποχής που διανύουμε, και τον εμβολιασμό των άνω των 60 με τις επαναληπτικές δόσεις για την Covid-19 και τη γρίπη H1N1.

Είχε δίκιο. H πολυδημία δεν άργησε, με τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος να «διαγωνίζονται» στα σχολεία, να διαχέονται στους χώρους δουλειάς, να μεταδίδονται στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα σούπερ μάρκετ και στα μαγαζιά. Οπου υπάρχει συγχρωτισμός και συνωστισμός -από τα μέσα Νοεμβρίου, παρά την καλοκαιρία που επικρατούσε και επικρατεί για τα χειμερινά δεδομένα στη χώρα- ο ένας κολλούσε τον άλλον, με αποτέλεσμα κύματα αδιαθεσίας, νοσηλειών και απουσιών.

Η γρίπη

Η γρίπη, που βρίσκεται ακόμα στην αρχή της (ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου και θα ολοκληρώσει τον κύκλο της στα τέλη Απριλίου), μετράει 12 βαριά νοσούντες διασωληνωμένους σε ΜΕΘ και 12 θανάτους μέχρι στιγμής σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΕΟΔΥ που κάλυπτε μέχρι τις 11 Δεκεμβρίου 2022. Οι επισκέψεις σε ιατρό για γριπώδη συνδρομή παρουσιάζουν αύξηση 14,3% την εβδομάδα αναφοράς, ενώ οι θετικοί ήταν 97 - 34% με γρίπη τύπου Α (Η3Ν2).

Ο κορονοϊός

H Covid συνεχίζει απερίσπαστη την πορεία της στη χώρα με την τελευταία εβδομαδιαία επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ να καταγράφει 47.497 κρούσματα, δηλαδή 6.785 ημερησίως! Ενα στα τρία κρούσματα αφορά επαναλοίμωξη, που σημαίνει ότι ο κόσμος κολλάει και ξανακολλάει. Η δε θετικότητα του ιού της πανδημίας βρίσκεται στο μη ασφαλές -σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας- 7,29%, που σημαίνει ότι η εξάπλωση του στελέχους Ο, το οποίο περιφέρεται ελεύθερα στη χώρα, είναι εκτός ελέγχου.

Το πιο σημαντικό για τους επιστήμονες είναι ότι η Covid, από την οποία συνεχίζουμε και μετράμε θανάτους καθημερινά -20 και πλέον το δεδομένο χρονικό διάστημα, 150 εβδομαδιαίως σύμφωνα με την τελευταία αναφορά του ΕΟΔΥ- έχει εξαφανιστεί από την πολιτική συζήτηση και την επικαιρότητα. Συνολικά η χώρα έχει καταγράψει από την αρχή της επιδημίας 34.779 θανάτους - όσος είναι ο πληθυσμός ενός μεγάλου νησιού σαν τη Ζάκυνθο!

Φύλλο δεν κουνιέται κι ας «παραμένει η θνησιμότητα στη χώρα μας από Covid από τις υψηλότερες της Ευρώπης», μας λέει ο Ηλίας Κονδύλης, αναπληρωτής καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας - Πολιτικής της Υγείας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ. Θυμίζουμε ότι η πλεονάζουσα θνησιμότητα (δηλαδή οι παραπάνω θάνατοι από όσους καταγράφει συνήθως η χώρα ετησίως), ένα μείζον ζήτημα που η κυβέρνηση αρνείται να διερευνήσει δίνοντας πρόσβαση στην επιστημονική κοινότητα στα στοιχεία, έχει καταδειχθεί από το ΚΕΠΥ, την ΕΛΣΤΑΤ, την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία και την ιατρική επιθεώρηση «Τhe Lancet».

Τι προτείνουν οι επιστήμονες;

Την άμεση ενίσχυση του ΕΣΥ και τη χρήση μάσκας, όχι αναγκαστικά, αλλά να γίνει συνείδηση ώστε να τη φοράνε οι πολίτες όπου υπάρχει συγχρωτισμός και συνωστισμός. «Η νόσος Covid-19 δεν έχει τελειώσει. Ζει ανάμεσά μας. Το ενδεχόμενο να έχουμε ένα έντονο κύμα είναι υπαρκτό» λέει ο καθηγητής Τ. Παναγιωτόπουλος. Το νέο υπερμεταδοτικό στέλεχος της Ο, γνωστό ως XBB.1.5 με το υποκοριστικό «Κράκεν», που σαρώνει τις ΗΠΑ, ήρθε και στη χώρα μας, με τον ΕΟΔΥ να ανακοινώνει την Πέμπτη τα πρώτα 6 κρούσματα στην Αττική. Κι αυτό ήταν αναμενόμενο, μας λέει ο Τ. Παναγιωτόπουλος: «Οταν έχεις ένα στέλεχος που ξεφεύγει από την ανοσία, προετοιμάζεσαι για νέο κύμα».

Πώς; «Το σύστημα υγείας είναι αυτό που έχεις για να αντιμετωπίσεις την επιδημία» επισημαίνει και αναφέρεται στη συγκλονιστική επιστολή παραίτησης της γιατρού από το Ρέθυμνο, που «συμπυκνώνει όλη την παθολογία του ΕΣΥ». Αντίστοιχη είναι η εικόνα από συναδέλφους τους στα νοσοκομεία της χώρας, ορισμένοι από τους οποίους οργανώνουν την αποχώρησή τους. «Δεν είναι μεμονωμένο το φαινόμενο», μας λέει, τονίζοντας πως κάτι πρέπει να γίνει.

Εμβολιασμός, ο αναγκαίος

«Εχει αφεθεί πολύ ο κόσμος γιατί έχει δεχτεί το μήνυμα εδώ και πολύ καιρό ότι τελειώσαμε με την Covid», μας λέει ο καθηγητής και εξηγεί ότι κάποιος που δεν έχει εμβολιαστεί με τις ενισχυτικές δόσεις δεν έχει κίνητρο να το κάνει. «Δεν γίνεται η συζήτηση που χρειάζεται», δηλαδή η επιμονή για τον εμβολιασμό των πιο ευάλωτων άνω των 60 ετών ανθρώπων, όπως και η συζήτηση για τη χρήση της μάσκας.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Στη χώρα μας στους άνω των 60 χρόνων το 90% έχει εμβολιαστεί με το αρχικό σχήμα. Την πρώτη ενισχυτική δόση έχει κάνει το 79% όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 84%. Από εκεί και πέρα αρχίζει ο κατήφορος. Δεύτερη ενισχυτική δόση έχει κάνει το 24,75% των μεγαλύτερων (28% ο μέσος όρος στην Ευρώπη) -δηλαδή μόλις ένας στους 4- και τρίτη ενισχυτική δόση ένα αποκαρδιωτικό 4%! Και στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 1,2%. Και στη χώρα μας όπως και αλλού είναι θέμα όταν φθίνει η ανοσία και ο κόσμος δεν προστρέχει στον αναγκαίο εμβολιασμό, λέει ο Τ. Παναγιωτόπουλος. «Το εμβόλιο είναι βασικό όπλο» κυρίως για τους μεγάλους που έχουν και άλλα προβλήματα υγείας.

Μάσκα, η σωτήρια

Και για τη μάσκα, επιμένει, τα πράγματα θα έπρεπε να είναι πιο σαφή, αλλά και αυτή την έχουμε αποδομήσει. Είναι ένα εργαλείο που αξίζει να έχουμε στη συνείδησή μας «όχι αναγκαστικά, να απενοχοποιηθεί και να προαχθεί. Στον συνωστισμό, στον συγχρωτισμό η μάσκα προστατεύει. Θα μετριάσει τη δυναμική των ιών. Με τον απόλυτο τρόπο που είχε επιβληθεί δεν θα μπορούσε να συνεχίζει, αλλά έχουμε πάει στο άλλο άκρο. Δεν γίνεται κουβέντα για τη μάσκα. Δεν συστήνεται έντονα η χρήση της στα σχολεία, στους χώρους δουλειάς, στα μέσα μαζικής μεταφοράς».

ΕΣΥ εναντίον Covid: 0-1

«Εχουμε μαζί πολλές λοιμώξεις λόγω των μέτρων που είχαν ληφθεί για την Covid. Oι άνθρωποι δεν είχαν αρρωστήσει τα δύο προηγούμενα χρόνια και τώρα έρχονται όλα μαζί: η γρίπη και οι άλλοι ιοί του αναπνευστικού συστήματος» εξηγεί μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο Τάκης Παναγιωτόπουλος, παιδίατρος-επιδημιολόγος, καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) και μέλος της Επιτροπής Ειδικών Επιστημόνων για τον κορονοϊό του υπουργείου Υγείας.

Οταν έχεις έναν μεγάλο αριθμό -μεγαλύτερο από τον συνηθισμένο- νοσούντων, τα πιο βαριά περιστατικά, που και αυτά θα είναι περισσότερα απ’ ό,τι άλλες χρονιές, θα χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο, μας εξηγεί. Ηταν αναμενόμενο και γνωστό στους διαμορφωτές της πολιτικής, οι οποίοι έχουν τα εργαλεία να αποκρούσουν και μπορούν να το κάνουν εφόσον δράσουν γρήγορα και προληπτικά. Σε αυτή τη δύσκολη συνθήκη «είναι απαράδεκτη η έλλειψη ενίσχυσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας» τονίζει.

«Μέγα πρόβλημα παραμένει η ικανότητα του δημόσιου συστήματος υγείας να αντιμετωπίσει τις πολλαπλές επιδημίες» συμφωνεί ο Ηλ. Κονδύλης. Ετσι συνεχίζεται η διασπορά των ιών που συνυπάρχουν τον χειμώνα που διανύουμε, με το δημόσιο σύστημα υγείας να έχει «γονατίσει» σε κάθε βαθμίδα του - πρωτοβάθμια (Κέντρα Υγείας), δευτεροβάθμια (νοσοκομεία) και τριτοβάθμια (πανεπιστημιακά νοσοκομεία).

Ενδεικτική είναι η εικόνα των νοσοκομείων Παίδων της Αττικής, με τους γιατρούς, τους νοσηλευτές αλλά και τους γονείς να εκπέμπουν σήμα κινδύνου και για κάποιες τρυφερές ζωές. Oι εργαζόμενοι βιώνουν την εντατικοποίηση από τα μέσα Νοεμβρίου, καθώς σταδιακά αυξάνονταν τα παιδιατρικά περιστατικά που εξετάζονται στα επείγοντα, πολλά από τα οποία εισάγονται για νοσηλεία. Μόνο στην πρόσφατη εφημερία, Κυριακή - Δευτέρα, εξετάστηκαν πάνω από 800 παιδιά και εισήχθησαν γύρω στα 120, με την αναμονή να κυμαίνεται στις 5 ώρες!

Την ίδια ώρα, λόγω των ελάχιστων σε αναλογία πληθυσμού παιδιατρικών κρεβατιών ΜΕΘ, οι διακομιδές μεγάλων αποστάσεων είναι καθημερινότητα, αλλά δεν είναι λύση, με τον θάνατο του 6χρονου από τα Γρεβενά να μας το θυμίζει. Το αγοράκι μεταφέρθηκε διασωληνωμένο από το νοσοκομείο των Γρεβενών στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών στο Ρίο, παρότι το κοντινότερο νοσοκομείο με ΜΕΘ Παίδων ήταν το Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης. Δεν μπορούσε ωστόσο να αναλάβει τον μικρό, αφού οι 8 παιδιατρικές του κλίνες ήταν κατειλημμένες.

Στην Ελλάδα διαθέτουμε 55 παιδιατρικές κλίνες ΜΕΘ - 32 στην Αττική και 23 στην περιφέρεια σύμφωνα με τα στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ). Δεν διαθέτουν παιδιατρικές ΜΕΘ τα νοσοκομεία της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Ανατολικής Μακεδονίας, της Στερεάς Ελλάδας και Νήσων, με εξαίρεση την Κρήτη. Η Βόρεια Ελλάδα στηρίζεται στις 8 παιδιατρικές κλίνες εντατικής θεραπείας του Ιπποκράτειου!

Ανήμερα τα Θεοφάνια ένα 11χρονο κορίτσι με κορονοϊό διακομίστηκε από το Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», ενώ ένα 3χρονο αγόρι από την Κοζάνη, που παρουσίασε πνευμονία, μεταφέρθηκε πριν από λίγες ημέρες με αεροδιακομιδή στο Παίδων Πεντέλης, με τα δύο μικρότερα αδέλφια του να νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης και το Μαμάτσειο Κοζάνης. Ολα διασκορπισμένα σε νοσοκομεία ανά την Ελλάδα, όπου βρέθηκε κλίνη! Με τη «φόρα» που έχουν πάρει οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, οι παιδιατρικές ΜΕΘ της χώρας είναι συνεχώς κατειλημμένες.