Οι σκιές για τα μυστικά κονδύλια των υπηρεσιών παρακολουθήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων. Ποιος δίνει τις εντολές των στόχων και ποιος τους ελέγχει; Ένα ανεξερεύνητο μυστήριο

Τι προέκυψε από την έρευνα με λίγα λόγια:

• Λίγες εβδομάδες μετά την αποκάλυψη της παρακολούθησης Ανδρουλάκη και κυριολεκτικά στη σκιά του σκανδάλου, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ εγκαινίασε τον ειδικό «Κόμβο Πληροφοριών Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων».
• Με αυτόν τον τρόπο κατ’ ουσίαν παρέκαμψε την ΕΥΠ και απέκτησε ολοκληρωμένο δικό του σύστημα παρακολουθήσεων. Για ποιο λόγο προέκυψε άραγε αυτή η ανάγκη;
• Οι «κοριοί» των Ενόπλων Δυνάμεων, του Λιμενικού και της Αστυνομίας όχι μόνο υπάρχουν και χρησιμοποιούνται, αλλά δεν υπόκεινται σε κανέναν έλεγχο.
• Με νόμο του 1953 δίνεται η άδεια των παρακολουθήσεων και ουδείς γνωρίζει (ούτε οι νομικοί σύμβουλοι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας) αν τηρείται ο νόμος.
• Σκηνικό χάους επικρατεί και με τους «πληροφοριοδότες» και τα χρήματα που λαμβάνουν. Ίσως τελικά η ΕΥΠ να είναι το μικρότερο πρόβλημα σε σχέση με άλλα…

του Πάρι Καρβουνόπουλου

Ο σύμβουλος του υπουργού διάβαζε με μεγάλο προβληματισμό την «αναφορά πληροφοριών» που του είχαν προωθήσει. «Πληροφορίες» που προέρχονταν από «ακροάσεις ένστολου κοριού», αλλά και από πληροφοριοδότες αμφιβόλου αξιοπιστίας. Ο προβληματισμός του συμβούλου ήταν διπλός: έπρεπε να παρουσιάσει στον υπουργό του αυτές τις πληροφορίες που έκαναν λόγο για «εθνική απειλή» χωρίς να υπάρχουν χειροπιαστές αποδείξεις; Το δεύτερο σκέλος τους προβληματισμού του ήταν «πόσο κόστισαν αυτές οι πληροφορίες» που πληρώθηκαν από τα περιβόητα «μυστικά κονδύλια»;

Η ιστορία δεν είναι φανταστική και δεν έχει συμβεί μόνο μία φορά σε έναν «σύμβουλο υπουργού». Ένας απ΄ αυτούς ο Δημοσθένης Μπακόπουλος, με θητεία στα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας μιλά στους Data Journalists για όσα ο ίδιος έζησε και γνωρίζει για τον «σκοτεινό κόσμο» των «ένστολων κοριών»!

Παρακολουθήσεις δεν κάνει μόνο η ΕΥΠ και οι «ιδιώτες» που τους τελευταίους μήνες απασχολούν την έρευνα και την επικαιρότητα. Υπάρχουν κι άλλοι «κοριοί» τους οποίους η κρατική μηχανή μπορεί να χρησιμοποιήσει. Κοριοί που επί της ουσίας δεν υπόκεινται σε κανένα έλεγχο και η χρήση τους δεν διέπεται από κανένα θεσμικό πλαίσιο! Για αυτό είναι ίσως και η πιο επικίνδυνη κατηγορία «κοριών».

Ο Δημοσθένης Μπακόπουλος είναι δικηγόρος. Από τον Μάρτιο του 2008 έως τον Οκτώβριο του 2009 υπηρετούσε στο γραφείο του νομικού συμβούλου του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας και στην συνέχεια έως τον Ιούνιο του 2012 υπήρξε νομικός σύμβουλος του Γραφείου Υπουργού Εθνικής Άμυνας. Από το 2015 έως το 2017 ήταν σύμβουλος του υπουργού Ναυτιλίας που έχει στην ευθύνη του το Λιμενικό. Είναι Λέκτορας στη Σχολή Ικάρων. Κοινό σημείο των υπουργείων Άμυνας και Ναυτιλίας στα οποία υπηρέτησε είναι ότι διαθέτουν και τα δύο δικούς τους «κοριούς». Κι αν στο ΥΠΕΘΑ υπάρχει μυστικοπάθεια για το θέμα των «τεχνολογικών δυνατοτήτων παρακολούθησης» που διαθέτει, στο υπουργείο Ναυτιλίας, ο «σούπερ κοριός» του Λιμενικού συχνά έχει διαφημιστεί μετά από επιτυχημένες επιχειρήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον «σούπερ κοριό» της Ελληνικής Αστυνομίας. Στο ΥΠΕΘΑ οι «δυνατότητες συλλογής πληροφοριών» περιγράφονται στη δομή της Διακλαδικής Διεύθυνσης Στρατιωτικών Πληροφοριών.

Το ενδιαφέρον στην προσέγγιση του Δημοσθένη Μπακόπουλου για τη λειτουργία των «ένστολων κοριών» είναι ότι τους συνδέει άμεσα με τα περιβόητα «μυστικά κονδύλια» που υπάρχουν στα υπουργεία που έχουν υπό τον «έλεγχο» τους συστήματα παρακολούθησης. Ή που νομίζουν ότι ελέγχουν, όπως λέει.

«Ξέρετε με βάση ποιον νόμο μπορούν οι Αρχηγοί της Αστυνομίας και του Λιμενικού να διαχειρίζονται μυστικά κονδύλια για «πληροφορίες εθνικής ασφάλειας»;  Είναι ο νόμος του 1953! Τότε που το κράτος κυνηγούσε τον «εσωτερικό εχθρό», μετά από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Από το 1953, πόσες κυβερνήσεις πέρασαν; Ποιες απ΄ όλες αυτές άλλαξαν αυτό το νόμο; Μόνο ο Κοτζιάς πήγε να αλλάξει την κατάσταση με τα μυστικά κονδύλια και αποπέμφθηκε», λέει ο Δημοσθένης Μπακόπουλος.

Πώς συνδέονται οι παρακολουθήσεις από τους «ένστολους κοριούς» και τα μυστικά κονδύλια; Έχοντας ζήσει την πραγματικότητα μέσα σε δύο υπουργεία που είχαν και μυστικά κονδύλια και «πληροφορίες από συστήματα παρακολούθησης», ο Δημοσθένης Μπακόπουλος περιγράφει:

«Τι είναι τα μυστικά κονδύλια; Μία τριμελής επιτροπή που αποτελείται από αξιωματικούς που παίρνουν διαταγές και έχουν υπηρεσιακή υποχρέωση να τις εκτελέσουν, βεβαιώνουν ότι δαπάνες που εκταμιεύει ο  κάθε Αρχηγός για συλλογή πληροφοριών, είναι νόμιμες. Είναι ίσως το πιο γρήγορο δεκαχίλιαρο στην Ελλάδα. Γρηγορότερο από τις αναλήψεις στο ATM! Έθεσα πολλές φορές το ερώτημα: έχει ελεγχθεί ποτέ αν αυτά τα χρήματα πηγαίνουν εκεί που μας λένε; Είναι δυνατόν να μας αρκεί ότι μια τριμελής επιτροπή που αποτελείται από χαμηλόβαθμους Αξιωματικούς βεβαιώνει, ας πούμε, ότι μια κυρία μας έδωσε μια πληροφορία για το που κρύβεται κάποιος καταζητούμενος; Ακόμη χειρότερα όταν έχουμε να κάνουμε με θέματα Εθνικής Ασφάλειας. Μπορούμε έτσι απλά να δεχόμαστε την πληροφορία οποιασδήποτε άγνωστης πηγής ότι επίκειται «τουρκική ενέργεια» και να καλούμαστε να αποφασίσουμε αν θα θέσουμε σε επιφυλακή τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας; Κι όλα αυτά επειδή σε ένα χαρτί αναφέρεται ότι κάποια κυρία, συνάντησε κάποιον που έτυχε να ξέρει κάποιον άλλον, ο οποίος με κάποιο τρόπο είχε σχέση με το περιβάλλον κάποιου Τούρκου στρατηγού και έτσι μάθαμε ότι ίσως να γίνει τουρκική ενέργεια»; Τα γεγονότα δεν είναι φανταστικά, έχουν συμβεί.

Μαζί με τους πληροφοριοδότες λειτουργούν και οι «ένστολοι κοριοί». Πώς λειτουργούν; Ποιους παρακολουθούν; Ποιος τους ελέγχει; Ποιοι θα λογοδοτήσουν σε ποιον, αν κάτι αποδειχτεί ότι έγινε παράνομα; Το θέμα είναι τεράστιο, όπως επισημαίνει ο Δημοσθένης Μπακόπουλος :

«Αυτή τη στιγμή έχουμε σε εξέλιξη μία προκαταρκτική εξέταση η οποία αφορά στο πώς γίνονται οι παρακολουθήσεις. Ασχολούμαστε με τις παρακολουθήσεις από την ΕΥΠ για τις οποίες έστω σε θεωρητικό επίπεδο υπάρχει ένα θεσμικό πλαίσιο. Τηρείται ή δεν τηρείται, μας αρέσει ή όχι, πάντως υπάρχει. Μπορεί κάποιος να μας πει ποιο είναι το θεσμικό πλαίσιο με βάση το οποίο λειτουργούν τα «μηχανήματα» που διαθέτει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ή το υπουργείο Ναυτιλίας, όπου απλά ο Αρχηγός του Λιμενικού μπορεί να δώσει εντολή για την παρακολούθηση ενός τηλεφώνου; Δηλαδή, αναθέτει σε έναν υφιστάμενό του που πρέπει να εκτελέσει την εντολή του, μια παρακολούθηση η οποία επί της ουσίας δεν έχει εγκριθεί μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει ότι υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να γίνει.

Υπάρχουν κι άλλα ζητήματα: που καταλήγουν οι «ηχογραφήσεις»; Το ρωτώ, γιατί μπορώ να πω δημόσια αλλά δεν θα αποκαλύψω ονόματα, γιατί έχουν να κάνουν με τη δικηγορική μου ιδιότητα, έχω μιλήσει με ανθρώπους που είχαν πέσει θύματα τέτοιας παρακολούθησης.

Επίσης υπάρχει ένα ακόμη ερώτημα: ποιοι πούλησαν αυτά τα μηχανήματα, πώς τα πούλησαν στην Ελλάδα; Όπως πουλήθηκαν προφανώς και σε ιδιώτες. Σε ό,τι αφορά όμως σε κρατικές υπηρεσίες, ποιος τα έχει πιστοποιήσει και τα έχει αδειοδοτήσει; Είναι καταγεγραμμένα σε κάποιο Εθνικό Μητρώο»;

Ο Δημοσθένης Μπακόπουλος δεν είναι κατά της χρήσης των συστημάτων παρακολούθησης ως αντι-εγκληματικό εργαλείο. Αντιθέτως:

«Εγώ πρώτος λέω ότι τέτοια συστήματα παρακολούθησης είναι όντως εργαλεία αντεγκληματικής πολιτικής για να μπορείς να παρακολουθείς τους βαρόνους του εγκλήματος, αυτός που ξεπλένουν χρήματα, αυτούς που πουλάνε ναρκωτικά. Δεν μπορεί όμως αυτή η ιστορία να εμπλέκεται με άσχετα πράγματα και να διαπλέκεται με τον τρόπο που διακινείται το κρατικό χρήμα μέσα από τα μυστικά κονδύλια. Είναι δύο παράλληλα προβλήματα που καμία κυβέρνηση οποιασδήποτε ιδεολογίας δεν είχε το θάρρος να ακουμπήσει. Λόγω δουλειάς έχω βρεθεί στο σημείο εκείνο που άνοιγα το πρωί το πληροφοριακό δελτίο και έλεγε ότι κάποια κυρία συναντήθηκε με μια «πηγή» που το προηγούμενο βράδυ τα έπινε με τον στρατηγό τον Τούρκο και πληροφορήθηκε ότι θα εισβάλουν οι Τούρκοι. Χαριτολογώ αλλά δεν απέχει πολύ η πραγματικότητα την οποία έπρεπε να διαχειριστώ. Τι να πεις στον υπουργό; Ότι πρέπει να τεθεί η χώρα σε κόκκινο συναγερμό από μία πληροφορία που πληρώθηκε κάποιες χιλιάδες ευρώ και η αξιοπιστία της είναι μηδενική; Το θέμα λοιπόν είναι να μη μετατρέψουμε την Εθνική Άμυνα και Ασφάλεια σε κάτι άλλο που εξυπηρετεί οποιουσδήποτε άλλους σκοπούς εκτός από την Εθνική Άμυνα και Ασφάλεια».

Ποια είναι η λύση;

«Μία σοβαρή, αξιόπιστη υπηρεσία που θα αναλαμβάνει με σαφές θεσμικό πλαίσιο τις παρακολουθήσεις που πρέπει να γίνονται. Είναι δυνατόν στην Ελλάδα, η κάθε υπηρεσία να έχει δικά της μηχανήματα παρακολούθησης; Εκτός από τη σπατάλη χρημάτων είναι και αναποτελεσματικό. Ας αναβαθμίσουν την ΕΥΠ αφού λύσουν τα πολλά προβλήματα που σέρνει από το παρελθόν, ας δημιουργήσουν μια «μπετόν» διαδικασία για τις παρακολουθήσεις στην οποία θα έχει πιο ουσιαστικό ρόλο το υπουργείο Δικαιοσύνης κι ας αφήσουμε τις πατέντες του να έχει ο καθένας τον δικό του κοριό», λέει ο Δημοσθένης Μπακόπουλος.

«Ευχαρίστως να ενημερώσω τον κ. Ντογιάκο»

Ο δικηγόρος Δημοσθένης Μπακόπουλος δηλώνει ότι με μεγάλη του ευχαρίστηση θα ενημέρωνε τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρο Ντογιάκο για όλα αυτά: «Έχω συναντηθεί πολλές φορές ως δικηγόρος υπερασπιστής με τον κ. Ντογιάκο.  Κατέχει τη νομική επιστήμη και τον Ποινικό Κώδικα. Πολύ ευχαρίστως να καταθέσω όσα γνωρίζω και σας είπα. Ας με καλέσει και θα σπεύσω να τον ενημερώσω για όλα όσα ξέρω και έζησα», λέει και καταλήγει:

«Υπάρχουν όντως θέματα που τα προσωπικά δεδομένα υποχωρούν, γιατί πράγματι εξυπηρετείται η άμυνα και η ασφάλεια μιας χώρας αλλά υπάρχουν ζητήματα όταν σηκώνουμε τους τόνους για την άμυνα και την ασφάλεια, γιατί θέλουμε να εξυπηρετηθούν άλλες σκοπιμότητες. Στην Ελλάδα η κοινωνία έχει εισπράξει ότι πιο συχνά συμβαίνει το δεύτερο και επειδή δεν έχει τρόπους να το αντιπαλέψει, για αυτό το λόγο έχει βάλει απλά την πλάτη της στον τοίχο.

Με συγχωρείτε, αλλά αυτή η κοινωνία είναι μία κοινωνία που ζει σε καθεστώς ανελευθερίας και αυτό είναι εμπόδιο στην πρόοδο. Να ξεκαθαρίσουμε τι είναι η Εθνική Άμυνα και Ασφάλεια. Δεν είναι πολύ δύσκολο. Η επιστήμη τα έχει ορίσει».

Ενισχυτικά όσων ανέφερε στους Data Journalists ο κ. Μπακόπουλος, είναι όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες. Η «Διακλαδική Υπηρεσία Πληροφοριών», ακόμη και η ΕΥΠ φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετές για να καλύψουν τις «ανάγκες πληροφοριών» που έχει η «νεότευκτη Διοίκηση Ειδικού Πολέμου» του ΓΕΕΘΑ. Γι΄ αυτό την ίδια περίοδο που το σκάνδαλο των υποκλοπών φούντωνε στην Ελλάδα με την αποκάλυψη της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη, ο Α/ΓΕΕΘΑ Κώστας Φλώρος εγκαινίασε τον νέο «Κόμβο Πληροφοριών Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων» (Intelligence Fusion Cell – IFC), «με τον οποίο ενισχύονται οι δυνατότητες της νεότευκτης Διοίκησης Ειδικού Πολέμου (ΔΕΠ) του ΓΕΕΘΑ σε όλο το εύρος της αποστολής της». Η τελετή έγινε στις 19 Σεπτεμβρίου, κυριολεκτικά στη σκιά του σκανδάλου των υποκλοπών.

Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ αναφέρθηκε τότε «στην συμβολή του νέου Κόμβου Πληροφοριών Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων στην αναζήτηση, στην συλλογή, στην επεξεργασία και στην διανομή πληροφοριών καθώς και στην επιχειρησιακή εκμετάλλευσή τους. Τόνισε επίσης ότι ο νέος Κόμβος Πληροφοριών αποτελεί πλέον οργανικό τμήμα της ΔΕΠ, ενώ οι νέες εγκαταστάσεις του με τον αναβαθμισμένο εξοπλισμό και τις υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, ενισχύουν την αποστολή αυτής και των υπαγόμενων σε αυτή Μονάδων της».
Να δούμε πρώτα απ΄ όλα τι είναι αυτή η περίφημη «Διοίκηση Ειδικού Πολέμου»;

Ο Επίτιμος Α/ΓΕΣ Στρατηγός Κωνσταντίνος Γκίνης είναι αξιοσέβαστο πρόσωπο στις Ένοπλες Δυνάμεις και η άποψη του δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Έχει υπηρετήσει σε εξαιρετικά κρίσιμες θέσεις όχι μόνο εντός συνόρων αλλά και εκτός. Σε θέσεις άκρως διαβαθμισμένες στο ΝΑΤΟ.  Δεν «μασάει τα λόγια του» όταν ερωτάται για την Διοίκηση Ειδικού Πολέμου και την χρησιμότητα της.

«Προβλήθηκε ως η απόλυτη λύση για τα προβλήματα στο χώρο του Αιγαίου. Έχω σοβαρότατες επιφυλάξεις τόσο για τη δομή, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιηθούν αυτές οι δυνάμεις. Νομίζω ότι η Διοίκηση Ειδικού Πολέμου, όπως είναι δομημένη δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον ρόλο του Στρατού Ξηράς. Όποιος σκέφτεται κάτι τέτοιο, κάνει τεράστιο λάθος», αναφέρει με έκδηλο προβληματισμό.

Με απλά λόγια οι Ειδικές Δυνάμεις αυτονομήθηκαν πλήρως από την άνοιξη του 2021. Τώρα αποκτούν και τη δική τους «μυστική υπηρεσία», τον ΚΟΜΒΟ, ο οποίος σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο Α/ΓΕΕΘΑ στελεχώνεται «με εξειδικευμένο προσωπικό τόσο από τις Ένοπλες Δυνάμεις όσο και από την ΕΛΑΣ, το ΛΣ/ΕΛ.ΑΚΤ και την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), προσδίδοντας σε αυτόν όχι μόνο διακλαδικό αλλά και διυπηρεσιακό χαρακτήρα».

Ποιο ακριβώς «κενό πληροφοριών» θα καλύψει ο ΚΟΜΒΟΣ που δεν κάλυπτε έως τώρα η ΕΥΠ; Ποιους θα μπορεί να παρακολουθεί και με την έγκριση τίνος; Θα αναφέρεται απ’ ευθείας στον Α/ΓΕΕΘΑ, δηλαδή ούτε καν στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ. Σε τι χρειαζόταν ένας ακόμη «κοριός με στολή»; Είναι όλα αυτά φυσιολογικά;

Η συγκέντρωση τόσων δυνάμεων και δυνατοτήτων σε ένα πρόσωπο θα έπρεπε να προκαλεί τουλάχιστον σκεπτικισμό. Η έρευνα συνεχίζεται…

Πηγή: datajournalists.co.uk