– της Γιώτας Τέσση  (από την Εφ.Συν) 

Τον φόβο του ότι θα συμβεί κάτι κακό επειδή «είμαστε των φτηνών λύσεων» εξέφραζε ο 29χρονος Χρήστος λίγες μέρες πριν σκοτωθεί στις εγκαταστάσεις της γαλακτο­βιομηχανίας «Ηπειρος» στην Αρτα – Για ανθρωπο­κτονία εξ αμελείας κατηγορούνται ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης, ο διευθυντής του εργοστασίου και ο τεχνικός ασφαλείας – Είναι αμέλεια να μην υπάρχει ρελέ διαφυγής σε ηλεκτρολογική εγκατάσταση στο πατάρι, να παρέχονται γάντια μιας χρήσης σε ηλεκτρολόγους και να ανατίθεται μονοβάρδια σε εργαζόμενο χωρίς προϋπηρεσία;

Οθάνατος του 29χρονου ηλεκτρολόγου Χρήστου Ζορμπά από ηλεκτροπληξία κατά τη διάρκεια της βάρδιας του στη γαλακτοβιομηχανία «Ηπειρος» τον Ιούνιο του 2020 καταγράφηκε ως ακόμη ένα εργατικό δυστύχημα. Ομως κατά τη διάρκεια της δίκης των υπεύθυνων του εργοστασίου τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι πρόκειται για ακόμη μία περίπτωση εργαζόμενου που επιλέχθηκε ως φτηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό διασφαλίζοντας τα υπερκέρδη των εργοδοτών, ακόμα και με τη ζωή του.

Στο εδώλιο του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αρτας κάθονται ο ιδιοκτήτης της γαλακτοβιομηχανίας, ο διευθυντής του εργοστασίου και ο τεχνικός ασφαλείας, κατηγορούμενοι για ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Ισχυρίζονται ότι στο εργαστήριο τηρούνταν όλα τα μέτρα ασφαλείας, αλλά τους διαψεύδουν το πόρισμα του Τμήματος Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και η έκθεση του πραγματογνώμονα που καταγράφουν ανεπαρκέστατα μέτρα ασφαλείας στις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, με πιο χαρακτηριστικό ότι στον ηλεκτρικό πίνακα που βρισκόταν στο πατάρι δεν υπήρχε ρελέ διαφυγής.

Σε αυτό το πατάρι, μπρούμυτα και πάνω στο τροφοδοτικό, εντοπίστηκε νεκρός ο Χρήστος από συναδέλφους του το βράδυ της 6ης Ιουνίου 2020. Eίχε απογευματινή βάρδια και κλήθηκε να αντικαταστήσει καμένες λάμπες φθορίου στην οροφή του χώρου παραγωγής. Κάποιες από τις λάμπες δεν άναβαν μετά την αντικατάστασή τους και επιχείρησε να ελέγξει το τροφοδοτικό.

Γιος βιοπαλαιστών, με πατέρα οικοδόμο και μητέρα γαζώτρια, ο Χρήστος σπούδασε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΤΕΙ Πάτρας και ως φοιτητής πηγαινοερχόταν στην Αρτα για να βοηθάει τον πατέρα του στην οικοδομή. Επιασε δουλειά στη γαλακτοβιομηχανία τρεις μήνες πριν από τον θάνατό του. Δεν διέθετε προϋπηρεσία· μόνο το πτυχίο και την πρακτική άσκηση στη ΔΕΗ. Μέσα από τις καταθέσεις των γονιών και της αδελφής του το δικαστήριο έμαθε ότι ο Χρήστος είχε αγοράσει ο ίδιος τον εξοπλισμό για τη δουλειά και ανησυχούσε ότι κάτι θα συμβεί. «Το Σάββατο είμαι μόνος», «μακάρι να μη γίνει κάτι», «με βάζουν και πλένω τους πίνακες για να ξαναβάλουμε εξαρτήματα που κάνουν 10 ευρώ. Είμαστε των φτηνών λύσεων» έγραφε σε συζητήσεις με φίλους του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που επιδείχθηκαν στο δικαστήριο.

Οι γονείς κατέθεσαν ότι έκανε συχνά παράπονα πως δεν είχε πάρει σωστή εκπαίδευση και αναρωτιόταν: «Πώς γίνεται σε ένα τόσο μεγάλο εργοστάσιο να υπάρχουν το πρωί τρία άτομα βάρδια και το βράδυ να είμαι μόνος μου;». Πόσο μάλλον όταν δεν διέθετε προϋπηρεσία και εμπειρία. «Ο Χρήστος φοβόταν, μου έλεγε “να αποκτήσω προϋπηρεσία και να φύγω”», είπε η μητέρα του και η αδελφή του ρωτούσε τους κατηγορούμενους: «Γιατί τον αφήσατε μόνο του; Θα έπρεπε να ήταν δύο άτομα γι’ αυτή την εργασία». Το ζήτημα αυτό θα απασχολήσει τους δικαστές πριν πάρουν την απόφασή τους: η εταιρεία έστειλε μόνο έναν εργαζόμενο για να αντικαταστήσει λαμπτήρες που ήταν καμένοι πριν από μέρες, σε πίνακα που βρισκόταν σε πατάρι χωρίς ρελέ διαφυγής.

Γάντια των τριών… λεπτών

Για να αντικρούσει το κατηγορητήριο η επιχείρηση ισχυρίζεται ότι δεν μπορούσε να τοποθετηθεί ρελέ διαφυγής στο πατάρι λόγω του συστήματος γείωσης και ρίχνει το φταίξιμο στον Χρήστο για το ότι δεν φόρεσε γάντια. Ομως, ο πραγματογνώμονας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας είναι κατηγορηματικός ότι μπορούσε να τοποθετηθεί ρελέ, κάτι που αποδεικνύεται και από το ότι ρελέ μπήκε μετά τον θάνατο του Χρήστου, αφού ξηλώθηκε η αρχική ηλεκτρολογική εγκατάσταση.

Οσον αφορά τα γάντια, μέσα από επίμονες ερωτήσεις των δικηγόρων της οικογένειας (Θανάσης Καμπαγιάννης, Ολγα Τσουμάνη και Εύη Συγίζη), προσκομίστηκε στο δικαστήριο απόδειξη της εταιρείας για αγορασμένα γάντια μιας χρήσης, τα οποία βρίσκονταν στην αποθήκη και μπορούσαν να τα προμηθευτούν οι εργαζόμενοι. Οπως αποδείχθηκε, πρόκειται για γάντια νιτριλίου, που κοστίζουν τρία λεπτά το ένα και δεν έχουν καμία σχέση με γάντια μονωτικά που χρησιμοποιούν οι ηλεκτρολόγοι.

«Στον χώρο, που ήταν δύσκολα προσβάσιμος, υπήρχε στο δάπεδο καλώδιο που ήταν συνδεδεμένο με δύο τροφοδοτικά τριών φάσεων μέσα σε πλαστικά κουτιά, τα οποία βρέθηκαν ανοιχτά στο δάπεδο […] Ο θανών κρατούσε έναν κόφτη στο δεξί χέρι, μονωτική ταινία, φακό και δεματικά καλώδια. Κατά τη συνδεσμολογία των καλωδίων ήρθε σε επαφή με σημείο υπό τάση, με αποτέλεσμα η τάση ρεύματος των 220 Volt να τον χτυπήσει και να τον κεραυνοβολήσει με ένταση 16 Amber», αναφέρει το πόρισμα.

Ετσι σκοτώθηκε ο Χρήστος. Αλλά ο οικονομικός διευθυντής του εργοστασίου, που κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης των κατηγορούμενων, υποστήριξε ότι ο όμιλος Παντελιάδη περιλαμβάνει τρία εργοστάσια, έχει ετήσιο τζίρο πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ και δίνει παροχές στους εργαζόμενους, όπως τη δυνατότητα να ψωνίζουν από σούπερ μάρκετ που ανήκουν στον όμιλο (My Market). Ετήσιος τζίρος πάνω από 50 εκατ. ευρώ αλλά ο όμιλος δίνει σε ηλεκτρολόγους γάντια που χρησιμοποιούν καθαρίστριες; Αναθέτει μονοβάρδια σε εργαζόμενο χωρίς προϋπηρεσία; Και δεν φροντίζει να υπάρχει ρελέ στις εγκαταστάσεις του;

Στις 13 Ιουλίου αναμένονται η πρόταση της εισαγγελέως και η δικαστική απόφαση.

***

«Ηεργοδοσία μετατρέπει το θύμα σε θύτη», αναφέρουν σε ανοιχτή επιστολή τους προς τους εργαζομένους, τα Εργατικά Κέντρα Άρτας, Πάτρας, Ιωαννίνων, Κέρκυρας, Αγρινίου, Λευκάδας, Θεσπρωτίας και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στο Γάλα – Ποτά – Τρόφιμα, με αφορμή το εργοδοτικό έγκλημα που έγινε τον Ιούνη του 2020, στο εργοστάσιο «Ήπειρος» με θύμα τον νεαρό εργάτη Χρήστο Ζορμπά.  

Σημειώνεται ότι, ενώ είναι σε εξέλιξη η δίκη, «το Εργατικό Κέντρο Άρτας απευθύνεται σε όλους τους εργαζόμενους και τους καλεί να υπερασπίσουν μαζικά και αποφασιστικά το δικαίωμα στη ζωή. Όλοι και όλες:

• Την Τρίτη 12 Ιούλη στις 8.30 μ.μ. συγκέντρωση και πορεία από την πλατεία Κιλκίς.

• Την Τετάρτη 13 Ιούλη, από το πρωί στις 9.30, διαρκής συγκέντρωση στο Πρωτοδικείο Άρτας, όπου αναμένεται η ολοκλήρωση της δίκης».

Στην ανοιχτή επιστολή τονίζεται ότι τη «λογική “σκοτώθηκες; Ας πρόσεχες”, επιδιώκει να κάνει νόμο η εργοδοσία, στην εξελισσόμενη δίκη σε βάρος των υπευθύνων του εργοστασίου “Ήπειρος”, για τον θάνατο του νεαρού εργάτη Χρήστου Ζορμπά, που σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία, στις 6 Ιουνίου του 2020 στο εν λόγω εργοστάσιο.

Όπως σημειώνεται: «Μάλιστα δε, με δικούς της μάρτυρες, δεν δέχεται ούτε καν ότι είναι εργατικό ατύχημα, εγκαλώντας το Εργατικό Κέντρο Άρτας ότι προχωράει σε χαρακτηρισμούς ντροπής, επειδή αποκαλούμε τον νεκρό μας συνάδελφο εργάτη!».

Συνεχίζοντας υπογραμμίζεται ότι «πρόκειται στην ουσία για μια προσπάθεια απαλλαγής της εργοδοσίας από την υποχρέωσή της να διασφαλίζει στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας για τους εργαζόμενους, που για την εργοδοσία αποτελούν εμπόδιο και κόστος για την καλπάζουσα κερδοφορία του κεφαλαίου. Ούτε λίγο ούτε πολύ, πάνε να παγιώσουν μια αντίληψη ότι τα μέτρα σε κάθε χώρο είναι ευθύνη των εργαζομένων και περιλαμβάνονται στον μισθό τους. Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ γράφουν και το πόσες φορές πήγε προς νερού του κάποιος, παραδόξως δεν έχουν ούτε ένα χαρτί για το αν έδωσαν και πότε ένα ζευγάρι γάντια».

Αναφέρεται επίσης ότι «προσπαθούν να καθαγιάσουν την τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς, συνεχίζοντας να κρύβουν εργατικά ατυχήματα. Ποιος οδηγός, για παράδειγμα, μένει στη δουλειά του αν ζητήσει να έχει τα σωστά λάστιχα το φορτηγό που του δίνουν να κάνει δρομολόγιο; Πότε δηλώθηκε σαν ατύχημα το σακάτεμα του εργάτη από πτώσεις βράχων; Ακόμα και η καταγγελία του Εργατικού Κέντρου στηρίχθηκε στους αυτόπτες μάρτυρες άλλου συνεργείου. Προσπαθούν αυτά που πετυχαίνουν με το βούρδουλα της απόλυσης να τα κάνουν και παγιωμένη νομική αντίληψη».

Καταλήγοντας τονίζεται πως «στη σημερινή ζούγκλα των εργασιακών σχέσεων, προειδοποιούμε ότι έρχονται και χειρότερα. Και στις γαλέρες της παραγωγής κέρδους, ένα μακελειό διαρκείας βρίσκεται σε εξέλιξη, με τη ζωή του εργάτη να κοστολογείται, με μέτρο σύγκρισης αν κοστίζουν πιο πολύ συγκροτημένα μέτρα προστασίας, από μια ψευτοαποζημίωση, που και αυτή πάνε να την καταργήσουν. Η ανάπτυξή τους δεν χωρά καταδικαστικές αποφάσεις για τους εργοδότες. Χωρά όμως σακατεμένους και νεκρούς εργάτες, τεράστια ποσοστά κέρδους, σμπαραλιασμένα εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα».