Του Επαμεινώνδα Πανά,

σ. Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Η κρίση της πανδημίας SARS-CoV-2  ανέδειξε στη χώρα μας την συλλογική μας μυωπία. Συνεχώς συζητούσαμε για το χρέος της χώρας, ενώ την ίδια στιγμή το Σύστημα Υγείας αποδείκνυε ότι δεν είχε τις απαιτούμενες αντοχές για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της πανδημίας.

Κι όμως, ενώ το Σύστημα Υγείας δεν είχε τις απαιτούμενες αντοχές και ανθεκτικότητες, η πολιτική λογική της Μεταπολίτευσης είναι άκρως αποκαλυπτική:  Στη χρονική περίοδο 2020-2021 αυξήθηκαν οι αμυντικές δαπάνες κατά 41% ενώ οι δαπάνες για την υγεία ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ κατά 12,5%!!!

Ενώ λοιπόν παντού ο κορωνοϊός έχει προκαλέσει τεκτονικές αλλαγές, φαίνεται ότι το παρακμιακό σύστημα της Μεταπολίτευσης πως είναι αρκούντως ανθεκτικό. Με άλλα λόγια, κυριολεκτικά, το πολιτικό σύστημα δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται τις μελλοντικές καταστροφές που είναι προ των πυλών.

Έρχεται τώρα με τυμπανοκρουσίες το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Ελλάδα 2.0. Όλοι ονειρεύονται ότι θα έρθει η οικονομική ανάκαμψη, ή καλύτερα «η πράσινη οικονομία».

Όμως, πριν δώσουμε την εικόνα του Σχεδίου Ελλάδα 2.0, αξίζει και πάλι να θυμηθούμε τα βασικά δεδομένα τα οποία δεν διαγράφονται ακόμη κι όταν όλες οι μεταρρυθμίσεις ολοκληρωθούν με επιτυχία:

• Η καταστροφή της χώρας δεν έχει επέλθει από έναν εξωγενή παράγοντα, τον κορωνοϊό.
• Ο κορωνοϊός της Μεταπολίτευσης είναι εκείνος που μετασχημάτισε την Ελλάδα σε αποικία χρέους.
• Ο κορωνοϊός του χρέους γέννησε τη λιτότητα και την φτωχοποίηση των Ελλήνων. Αρκεί να σκεφθούμε ότι σήμερα το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι ίσο με το 67% του μέσου κοινοτικού, όταν το 2010 ήταν ίσο με το 84%!!!
• Ο ίδιος αυτός ιός τελικά ισχυροποίησε την υποτέλεια της χώρας.
• Το χρέος της χώρας θα συνεχίσει να αυξάνεται.
• Ό,τι βιώνουμε σήμερα οφείλεται στον εθνομηδενισμό, στην μεταχείριση της χώρας μας από τους άσπονδους φίλους μας στη Δύση και στο γεγονός ότι δεν έχουμε καμία πρόνοια για τις επόμενες γενιές των Ελλήνων.

Στο τελευταίο δεδομένο θα μας επιτραπεί να επεκταθούμε μια και πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη της κυρίας Μέρκελ στην Ελλάδα. Αρκετά εγράφησαν για να χαρακτηρίσουν την επίσκεψη ως μια καλή χειρονομία της Μέρκελ προς την Ελλάδα, όμως, ίσως θα πρέπει να σκεφθούμε, γνωρίζοντας και την ψυχολογία των Γερμανών από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι ΠΟΤΕ οι Γερμανοί δεν ήταν με το μέρος μας.

Η κυρία Μέρκελ, αφού ήθελε να δείξει την καλή χειρονομία της, θα έπρεπε να είχε καταβάλει το κατοχικό δάνειο και τις γερμανικές επανορθώσεις. Μεταξύ μας δεν θα έπρεπε να κοροϊδευόμαστε. Και η Μέρκελ θα έπρεπε να ήταν ένα ανεπιθύμητο πρόσωπο, όχι μόνο επειδή ήρθε σχεδόν την ημέρα της 28^ης Οκτωβρίου, αλλά και για μια άλλη βάναυση συμπεριφορά και άδικη απέναντι στους Έλληνες, η οποία καταγράφεται με λεπτομέρειες ΣΤΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΠΑΡΑΚ ΟΜΠΑΜΑ.

Από εκεί θα αντιγράψουμε ποιες ήταν οι πραγματικές προθέσεις της κατά της Ελλάδας και των Ελλήνων.

«… Αλλά με όλα αυτά που είχα στο κεφάλι μου, δεν μπορώ να πω ότι έχανα τον ύπνο μου για την κατάσταση στην Ευρώπη. Αυτό άρχισε να αλλάζει τον Φεβρουάριο του 2010, όμως, όταν μια κρίση δημόσιου χρέους στην Ελλάδα άρχισε να απειλεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση – και έβαλε εμένα και το οικονομικό μου επιτελείο να τρέχουμε για να αποτρέψουμε άλλον ένα γύρο παγκόσμιου οικονομικού πανικού…  Παρ’ όλα αυτά, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, οι διεθνείς χρηματαγορές χρηματοδοτούσαν ευχαρίστως τα διαρκώς αυξανόμενα ελλείμματα της Ελλάδας, όπως ακριβώς πιο πριν χρηματοδοτούσαν ευχαρίστως τα βουνά από στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου στην Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την κρίση της Wall Street, όμως, είχαν γίνει λιγότερο γενναιόδωρες. Όταν μια νεοεκλεγείσα ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα υπερέβαινε κατά πολύ τις προηγούμενες εκτιμήσεις, οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών έκαναν βουτιά και οι διεθνείς πιστωτές σταμάτησαν να δανείζουν την Ελλάδα.  Η χώρα βρέθηκε ξαφνικά στο χείλος της χρεοκοπίας… Κι έτσι, στα καλά καθούμενα, η σταθεροποίηση της Ελλάδας έγινε ξαφνικά μια από τις κορυφαίες προτεραιότητες της οικονομικής και της εξωτερικής μας πολιτικής…

Προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο διάδοσης της κρίσης στην υπόλοιπη Ευρώπη, συστήσαμε επίσης στους Ευρωπαίους να ορθώσουν ένα αξιόπιστο «τείχος προστασίας» – βασικά, ένα κοινό δανειακό ταμείο με αρκετή δύναμη πυρός, ώστε να δώσει στις χρηματαγορές την βεβαιότητα ότι σε μια έκτακτη ανάγκη η Ευρωζώνη θα στήριξε τα χρέη των μελών της.

Και πάλι, οι Ευρωπαίοι ομόλογοί μας είχαν διαφορετικές ιδέες. Για τους Γερμανούς, τους Ολλανδούς και πολλά άλλα μέλη της Ευρωζώνης, οι Έλληνες ήταν οι ίδιοι υπαίτιοι των προβλημάτων τους, με την ανικανότητα των κυβερνήσεών τους και με τις σπάταλες συνήθειές τους. Μολονότι η Μέρκελ με διαβεβαίωσε ότι «δεν θα έχουμε μια δεύτερη Lehman» αφήνοντας την Ελλάδα να χρεοκοπήσει, τόσο η ίδια όσο και ο Υπουργός της των Οικονομικών και οπαδός της λιτότητας, Βόλφγκανγκ Σόυμπλε, έδειχναν αποφασισμένοι να θέσουν ως όρο για την παροχή της όποιας βοήθειας ένα επιτίμιο ανάλογο του παραπτώματος, παρά τις προειδοποιήσεις μας ότι το υπερβολικό ξεζούμισμα της ήδη στραπατσαρισμένης ελληνικής οικονομίας θα ήταν αντιπαραγωγικό.

Η πρόθεση να εφαρμόσουν αυτή την άτεγκτη δικαιοσύνη και να αποθαρρύνουν τον ηθικό κίνδυνο εκφράστηκε στην αρχική προσφορά των Ευρωπαίων: Ένα δάνειο το πολύ 25 δισεκατομμυρίων ευρώ».

Μπάρακ Ομπάμα, Γη της Επαγγελίας, 2020

Το σχετικό εδάφιο των Απομνημονευμάτων του Μ. Ομπάμα είναι άκρως σημαντικό και διαφωτιστικό στοιχείο που σχετίζεται με την συμπεριφορά των Γερμανών απέναντι στην Ελλάδα.

Θυμίζουμε την έννοια του «επιτιμίου» που σημαίνει βασικά την εκτίμηση μιας ενέργειας και στη συνέχεια τον προσδιορισμό της ποινής και της τιμωρίας. Μάλιστα, το επιτίμιο στους αμαρτούντες χριστιανούς ήταν οι ποινές που τους επιβάλλονταν προκειμένου να μετανοήσουν και να διορθωθούν.

Έτσι, η Μέρκελ, ο Σόϋμπλε και η Γερμανία ήθελαν να επιβάλουν το επιτίμιο στους Έλληνες, δηλαδή να τους τιμωρήσουν για να διορθώσουν την συμπεριφορά τους. Δεν υπάρχει στην οικονομική ιστορία προηγούμενο τέτοιας συμπεριφοράς.

Αυτός, δυστυχώς, είναι ο τρόπος ζωής της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα. Τρόπος ζωής σημαίνει ένα είδος συμπεριφοράς με συγκεκριμένη πολιτική δομή.

Κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου η Γερμανία κατέφυγε σε μια άνευ προηγουμένου σκληρότητα κατά της Ελλάδας. Και τότε η Γερμανία είχε ξεπεράσει τις όποιες αναστολές στη μεταχείριση των Ελλήνων.  Έκαναν φρικαλεότητες. Εδώ είναι τα Καλάβρυτα, το πιο τεκμηριωμένο παράδειγμα.

Αυτό που περιγράφει ο Ομπάμα για το επιτίμιο απλά είναι μια επανάληψη ενός γνωστού μοτίβου συμπεριφοράς της Γερμανίας απέναντι στην Ελλάδα, όπου θεωρούν τους Έλληνες ως «Untermenschen», δηλαδή ως υπανθρώπους.

Ποιο άραγε είναι εκείνο το στοιχείο που επιτρέπει στη Γερμανία να αντιμετωπίζει τους Έλληνες ως υπανθρώπους;

Η συλλογική μας μνήμη ακόμη υπάρχει παρά τις προσπάθειες των εθνομηδενιστών  να τις παραχαράξουν.

• Τί έγινε με το Κατοχικό Δάνειο;
• Τί έγινε με τις Επανορθώσεις;

Για τους Έλληνες είναι καταθλιπτικό το συμπέρασμα των αποκαλύψεων του Ομπάμα.

Για τις λεπτομέρειες ας ρωτήσουν τον Ομπάμα.

Ας επανέλθουμε στο Σχέδιο Ελλάδα 2.0.

Είναι γεγονός ότι όλες οι χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης – επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία SARS-CoV-2.

Μια φιλόδοξη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της προοπτικής της ανάπτυξης είναι η υιοθέτηση του Next Generation EU (NGEU). Βασικό εργαλείο της NGEU είναι η ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ (στα αγγλικά Recovery and Resilience Facility – Rrf) – τα δε κράτη, μέσω των εθνικών τους σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, λαμβάνοντας μια σειρά κριτηρίων, θα τύχουν και της ανάλογης χρηματοδότησής τους.

Τα κεφάλαια (750 δις ευρώ) του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) κατανέμονται μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ με βάση τον αντίκτυπο της πανδημίας στην εθνική οικονομία.

Ο κύριος σκοπός του μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι:

• Ο μετριασμός των επιπτώσεων της πανδημίας
• Να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες περισσότερο βιώσιμες και ανθεκτικές
• Να προετοιμαστούν οι χώρες για την αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων, μέσω της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης

Στις συνεδριάσεις των EUROGROUP και ECOFIN τον Ιούνιο του 2021 εγκρίθηκαν, με συνοπτικές θα λέγαμε διαδικασίες, τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.

Ο τίτλος: Εθνικά Σχέδια Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ουσιαστικά, επικεντρώνεται σε μια ζωτικής σημασίας έννοια, αυτή της ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Μια και μιλάμε για σχέδιο Ανάκαμψης της οικονομίας, η ανθεκτικότητα σύμφωνα με τον Βriguglio (2008), έχει την έννοια της ικανότητας της οικονομίας να ανακάμψει από τις επιπτώσεις εξωγενών σοκ, όπως είναι οι πλημμύρες, ξηρασίες αλλά και οι πανδημίες.

Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Ελλάδα 2.0, εγκρίθηκε και στηρίζεται σε τέσσερεις πυλώνες:

Οι στόχοι της ελληνικής πρότασης Ελλάδα 2.0 είναι:

• Να περιορίσει τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης της πανδημίας
• Να αντιμετωπίσει τα υπάρχοντα κενά
• Να ενισχύσει την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα

Όπως παρατηρούμε και από τον Πίνακα, τα χρήματα που θα δοθούν φθάνουν στα 30,5 δις ευρώ που είναι επιχορηγήσεις και άτοκα δάνεια. Δηλαδή τα 12,7 δις ευρώ είναι  το «πράσινο μνημόνιο» ή το «οικολογικό μνημόνιο» που θα προστεθεί στο χρέος της χώρας.

Βέβαια, ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργό, Α. Σκέρτσος, έδωσε τη δική του αρχιτεκτονική ερμηνεία του «Ελλάδα 2.0» αναφέροντας ότι:

«Τι είναι το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0; Είναι ένα συνεκτικό σχέδιο επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων που έχει σαν στόχο να κάνει update στο λειτουργικό της χώρας. Στο software και το hardware της Ελλάδας. Για να μιλήσουμε τη γλώσσα των νέων, καθώς αυτό είναι ένα σχέδιο που αφορά πρωτίστως το μέλλον και άρα τους ίδιους τους νέους, είναι κάτι σαν τις ανανεώσεις που έρχονται κάθε χρόνο στις εφαρμογές του κινητού μας για να βελτιώσουν τις αρχικές εργοστασιακές του ρυθμίσεις…  ένα κανονικό business plan δηλαδή με δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που στόχο έχουν να ενθαρρύνουν αντίστοιχες ή και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις που θα δημιουργήσουν με τη σειρά τους περισσότερες και καλά αμειβόμενες νέες θέσεις εργασίας.»

Ελπίζουμε πως για να πετύχουμε τον στόχο του update της χώρας, ότι ο κ. Σκέρτσος θα έχει λάβει υπόψη του την κατάρα των ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων.

Ποια όμως είναι η κατάρα των ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων; Η «κατάρα των ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων» στη χώρα μας είναι ένα άκρως ελληνικό φαινόμενο που προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από την αναποτελεσματική διαχείριση των χρημάτων που έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι η χώρα μας μπορεί να επωφεληθεί από τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις, συμβαίνει η ανάπτυξη, και γενικά οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, να είναι αρκετά χαμηλές.

Η κατάρα των ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων είναι ένα πολύπλοκο σύστημα πολιτικών και οικονομικών δραστηριοτήτων, που ουσιαστικά πλήττουν την ανάπτυξη του τόπου. Υπάρχουν πολλές πιθανές ερμηνείες για αυτό το ελληνικό φαινόμενο, όπως είναι: η κακή διακυβέρνηση, η κακοδιαχείριση, η διαφθορά, η κομματοκρατία, η ποιότητα των θεσμών, η έλλειψη κυβερνητικής λογοδοσίας.

Σήμερα στην εποχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, η προοπτική της χώρας, σε μεγάλο βαθμό, εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα της σωστής διαχείρισης των πόρων.

Οι μεταρρυθμίσεις που προκύπτουν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 εμφανίζονται ως ο αγώνας της ψηφιακής επιβίωσης της χώρας.

Αυτό σημαίνει ότι η κομματοκρατορία πρέπει να υποχωρήσει έναντι της ψηφιακής επιβίωσης της χώρας.

Ας θυσιάσει, λοιπόν, το ρουσφέτι έναντι των μεταρρυθμίσεων.

Ας τεθεί το ρουσφέτι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, σε καραντίνα – λοκντάουν -, για χάρη της ψηφιακής και της περιβαλλοντικής μετάβασης της χώρας.

Αισθανόμαστε ντροπή βλέποντας όλους τους δείκτες της βιώσιμης ανάπτυξης, και όχι μόνο, να βρισκόμαστε στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των μελών-κρατών της ΕΕ.

https://panas1821.wordpress.com