Παρότι τα social media ξεκίνησαν ως εργαλεία παιχνιδιού και επικοινωνίας νέων, κυρίως, ανθρώπων, άλλαξαν με αστραπιαίους ρυθμούς τον τρόπο της πολιτικής αντιπαράθεσης και της ενημέρωσης, ενώ μεγάλες εταιρείες εκστρατειών δαπανούν εκατομμύρια στις διαδικτυακές πλατφόρμες για πολιτικές διαφημίσεις.

Συλλογικότητες, κινήματα και προσωπικότητες βρίσκουν φωνή και χώρο ύπαρξης. Αραβική  Άνοιξη, το κίνημα ενάντια στα Μνημόνια, οι Podemos, αλλά και η Γκρέτα Τούνμπεργκ, που ξεπήδησε κυριολεκτικά από το πουθενά για να αναδειχθεί σε προσωπικότητα παγκόσμιας κλίμακας, πιστοποιούν τη δύναμή τους.Τα bots, τα fake news και τα τρολ ανέλαβαν τη χειραγώγηση των πολιτών, ωστόσο, παρότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες ανήκουν σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που λειτουργούν με όρους αγοράς, όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωσή τους ως μια πηγή εναλλακτικής πληροφόρησης και πεδίο ελεύθερου διαλόγου.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ, που, λόγω της υπεροπλίας του στα social media και της μαζικής παραγωγής fake news για την κυριαρχία του, όταν προσπάθησε να τα ελέγξει του γύρισαν την πλάτη δείχνοντάς του τον δρόμο της εξόδου. Σε προσπάθειες ελέγχου των social media έχει διαπρέψει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που απαγόρευσε τις διαφημίσεις στις διαδικτυακές πλατφόρμες, ενώ τις ανάγκασε να έχουν υποκαταστήματα στην Τουρκία για να ελέγχεται πλήρως το περιεχόμενό τους. Ωστόσο και η ελληνική κυβέρνηση αρχίζει να δείχνει τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια...

Αστρονομικά ποσά «επένδυσε» στα social media ο Μητσοτάκης

Η Ν.Δ. «επένδυσε» πολιτικά στα social media πριν από τις τριπλές εκλογές του 2019, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το YouTube, στο οποίο αγόρασε όλο τον διαφημιστικό χρόνο βάφοντάς τον στα χρώματά της.  Όποια σελίδα και να άνοιγες προβάλλονταν παντού βίντεο με διαφημίσεις της Ν.Δ., η οποία ξόδεψε συνολικά στην Google το αστρονομικό ποσό των 648.000 ευρώ, έναντι 168.050 του ΣΥΡΙΖΑ. Ενδεικτικό μάλιστα είναι ότι σε διαφημιστική δαπάνη την ξεπερνά μόνο το Συντηρητικό Κόμμα της Αγγλίας.

Εκτός από αυτή την άμεση διαφήμιση, που πληρώθηκε αδρά, υπήρχε και ο ιδιαίτερα προβληματικός ρόλος εκείνη την περίοδο της πλατφόρμας Ellinika Hoaxes, που χαρακτήριζαν ως fake news δημοσιεύματα που ασκούσαν κριτική ή δεν ανήκαν στη σφαίρα επιρροής της Ν.Δ.

Η Ν.Δ., παρότι στα βίντεο αναγράφεται ότι πληρώθηκαν από την ίδια, δεν έδωσε ποτέ στη δημοσιότητα στοιχεία που αφορούσαν τη διαφημιστική της εκστρατεία παρά το σοβαρό ζήτημα διαφάνειας που εγείρεται. Ταυτόχρονα, απορίας άξιον είναι το πώς ένα κόμμα τόσο υπερχρεωμένο βρήκε τόσα χρήματα για διαφήμιση, ενώ δεν έχει αποπληρώσει τα χρέη του, τα οποία, σύμφωνα με τον ισολογισμό του κόμματος για το 2019, ανέρχονται στο υπέρογκο ποσό των 308,7 εκατομμυρίων ευρώ.

Η γαλάζια παράταξη αξιοποίησε στο έπακρο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξοδεύοντας υπέρογκα ποσά για να ανέλθει στην εξουσία, αλλά, όταν, έπειτα από δύο χρόνια, αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να διασφαλίσει την εύνοιά τους σε μόνιμη βάση, όπως στα ελεγχόμενα καθεστωτικά ΜΜΕ, στρέφεται εναντίον τους. Ενδεικτική η ρήση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο ελληνικό Κοινοβούλιο ότι βλάπτουν τη δημοκρατία.

Πόση υποκρισία, όταν ο ίδιος ο υπουργός Ανάπτυξης  Άδωνις Γεωργιάδης διακινεί fake news από το βήμα της Βουλής κραδαίνοντας μονταρισμένες φωτογραφίες του Αλέξη Τσίπρα. Ωστόσο ουδείς ασχολήθηκε με αυτή την προσβολή του ελληνικού Κοινοβουλίου και το βαρύτατο πλήγμα στην αξιοπιστία των θεσμών. Ούτε κάποιος δημοσιογράφος των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση ΜΜΕ πρόκειται ποτέ να το θίξει.

Δεν περίμενε κανείς κάτι διαφορετικό από μια κυβέρνηση που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει αμερικανικούς κολοσσούς για την παρακολούθηση των πολιτών, όπως κάθε καθεστώς που σέβεται τον εαυτό του.

Στον αέρα τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών

Τον Δεκέμβριο του 2020 έρχεται στη δημοσιότητα η αδιαφανής συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης με την αμερικανική εταιρεία επεξεργασίας δεδομένων Palantir (με αρχικό της χρηματοδότη τη CIA), η οποία έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στη διαδικτυακή χειραγώγηση της ψήφου των Αμερικανών υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με δελτίο Τύπου της Palantir, η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποιεί την πλατφόρμα λογισμικού Palantir Foundry για να παρέχει στους κυβερνητικούς αξιωματούχους που ασχολούνται με την πανδημία οδηγίες, «ροές εργασιών» (vouliwatch).

ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝ.ΑΛΛ., ΜέΡΑ25 ζήτησαν να έρθει στη δημοσιότητα η κρυφή σύμβαση, ενώ η επίσημη αιτιολογία της κυβέρνησης ήταν ότι οι υπηρεσίες παρέχονταν δωρεάν, γι' αυτό δεν αναρτήθηκε στη «Διαύγεια». Τον ίδιο ισχυρισμό, δηλαδή, που επικαλείται και η υπουργός Παιδείας Ν. Κεραμέως για μη δημοσιοποίηση της σύμβασης με τη Cisco. Επειδή είναι πολύ δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι πρόκειται για κυβερνητική αφέλεια, ότι οι κολοσσοί επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων και μεταδεδομένων παρέχουν υπηρεσίες χωρίς αντάλλαγμα, υποτιμούν κατάφωρα τη νοημοσύνη των πολιτών της χώρας.

Μετά τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις και τις πολιτικές αντιδράσεις η κυβέρνηση αναγκάστηκε τελικά να δώσει στη δημοσιότητα τη μυστική σύμβαση με την Palantir, οι εξηγήσεις όμως δεν ήταν επαρκείς. Η σκοτεινή αυτή υπόθεση, μετά τη δημοσιοποίησή της, ανάγκασε την κυβέρνηση να μην ανανεώσει τη σύμβαση με την εν λόγω εταιρεία, όπως αρχικά σχεδίαζε, αλλά να υπογράψει νέα σύμβαση με την PriceWaterhouseCoopers.

Αποδοκιμασίες Μητσοτάκη στα social

Πάρνηθα, ανέμελα ταξίδια και κορωνογλέντια στην Ικαρία εν μέσω όλο και πιο σκληρών lockdown για τους πολίτες, οι «κακές παρέες» με τον Λιγνάδη εκτόξευσαν τις αποδοκιμασίες στην κυβερνητική πολιτική. Αποκορύφωμα ήταν η κατακραυγή στα social media του πρωθυπουργού μετά το διχαστικό διάγγελμά του για την ακραία αστυνομική βία, ιδιαίτερα μετά τον άγριο ξυλοδαρμό πολίτη στη Νέα Σμύρνη.

Τα 60.000 dislikes που αποκόμισε το διάγγελμα του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά τα επεισόδια στη Νέα Σμύρνη ήταν ένα γερό σοκ για την κυβέρνηση, που έκανε τους επικοινωνιολόγους του Μαξίμου να τρομοκρατηθούν ότι απειλείται το αφήγημα των συνεχόμενων ευνοϊκών για την κυβέρνηση δημοσκοπήσεων, όπως και το προφίλ του Μωυσή - σωτήρα από την πανδημία.

Τα σχόλια απενεργοποιήθηκαν από το YouTube του πρωθυπουργού και ο ίδιος εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση από το βήμα της Βουλής ενάντια στα καλοπληρωμένα από τον ίδιο στο παρελθόν social media.

«Κι αυτό είναι κακό για τη δημοκρατία μας, είναι κακό για το επίπεδο του διαλόγου μας. Διότι εγκλωβίζονται με αυτόν τον τρόπο οι νέοι στις απόψεις τους χωρίς να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, χωρίς να αμφισβητούν αυτό το οποίο βλέπουν, αυτό το οποίο οποιοσδήποτε μπορεί, εντός εισαγωγικών, να τους σερβίρει» υποστήριξε στη Βουλή στις 12 Μαρτίου σε μια προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος κατακραυγής.

Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να κατέχει την πρωτιά σε αποδοκιμασίες στα social media σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με το parallaximag.gr, στο δείγμα που λήφθηκε υπολογίστηκαν οι θετικές και αρνητικές αντιδράσεις στα πέντε τελευταία ποστ κάθε αρχηγού της κυβέρνησης στις χώρες της Ευρωπαϊκής  Ένωσης, με τον πρωθυπουργό να έρχεται πρώτος.

Για κάθε καθεστώς που σέβεται τον εαυτό του αυτό δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό. Επιστρατεύτηκαν οι στρατοί των δεξιών τρολ που καταριόταν σε προηγούμενη συζήτηση στο ελληνικό Κοινοβούλιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να υπερασπιστούν την κυβερνητική πολιτική και να ανακάμψει το προφίλ του πρωθυπουργού από τη μομφή των social media.

Λατρεία εισαγόμενη από το Ουαγκαντουγκού

Ο Τσι από το Λάγος, ο Μουχαμάνταν από το Πακιστάν, ο Μαρτίν από του Ουαγκαντουγκού έσπευσαν σε βοήθεια με θετικά σχόλια στο Facebook του πρωθυπουργού για την ανάσχεση του αρνητικού κλίματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι διεθνείς αυτές αντιδράσεις δημοφιλίας και αγάπης στον πρωθυπουργό, στη συντριπτική πλειονότητά τους, έχουν κλειδωμένο προφίλ ή δεν προκύπτει να έχουν την παραμικρή σχέση με την Ελλάδα.

Το Twitter πήρε φωτιά, όπως ήταν αναμενόμενο, με τους χρήστες να αναδεικνύουν με χιούμορ τις διεθνείς εκδηλώσεις λατρείας στον πρωθυπουργό της χώρας που διοχετεύτηκαν από τον στρατό των τρολ, τον οποίον αρέσκεται από το βήμα της Βουλής να κατακεραυνώνει η Ν.Δ., αλλά οι επικοινωνιολόγοι της νομίζουν πως ανακάλυψαν το «χέρι του Θεού».

Και μπορεί στις 20 Φεβρουαρίου 2021 το Liberal να ανακάλυπτε οργανωμένο σχέδιο από τρολ κατά Μητσοτάκη - Ν.Δ. για την εμπλοκή του πρωθυπουργού στην υπόθεση Λιγνάδη, ωστόσο τα τρολ μάλλον εντάσσονται στους κυβερνητικούς κύκλους, αν κρίνει κανείς από την ευκολία που τα χρησιμοποιούν. Να σημειωθεί εδώ ότι προεκλογικά η Ν.Δ., διά του τότε υπεύθυνού της για τα social media Νίκου Ρωμανού, κατηγορηματικά αρνιόταν ότι τα χρησιμοποιεί (συνέντευξη στο Vice, 2018).

Ένα επιπλέον ανησυχητικό φαινόμενο, που φαίνεται να παγιώνεται, είναι τα μπλοκαρίσματα δημοσιογράφων, ακόμα και συνδικαλιστών φωτογράφων, όταν οι αναρτήσεις τους ασκούν έντονη κριτική στην κυβέρνηση. Γεγονός που δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για τις σχέσεις της κυβέρνησης με τις μεγάλες εταιρείες διαδικτυακών πλατφορμών.

«Μπαναρίσματα» και μπλοκαρίσματα δημοσιογράφων και φωτογράφων

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2020, 40 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλουν και ζητούν εξηγήσεις από υπουργούς της κυβέρνησης για το μπλοκάρισμα ή/και τη διαγραφή χρηστών από τους διαχειριστές των social media των υπουργείων περιορίζοντας το δικαίωμα των πολιτών στην πληροφορία.

Η ειρωνική απάντηση τότε του νυν διευθυντή του γραφείου Τύπου της Ν.Δ. Νίκου Ρωμανού μόνο ως παραδοχή ενοχής μπορεί να εκληφθεί. «41 βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσαν ερώτηση προς 17 υπουργούς ρωτώντας γιατί μπλοκάρουν τα τρολ τους! Αίσχος και αναλγησία! Οι υπουργοί της Ν.Δ. αφήνουν τα τρολ της Κουμουνδούρου χωρίς δουλειά! Θα είναι πάντα η αντιπολίτευση της ‘μάσκας’, του ‘παγουρίνου’ και των τρολ, όσα σήματα κι αν αλλάξουν».

Στην τακτική του «μπαναρίσματος» επιδόθηκε το Facebook επιβάλλοντας αποκλεισμούς σε πολλούς χρήστες, καθώς και σε δημοσιογράφους ή προέδρους φωτογραφικών ενώσεων είτε επειδή ασκούσαν δριμεία κριτική για την αστυνομική βία είτε επειδή δημοσίευαν υλικό και φωτογραφίες για τους βασανισμούς στη ΓΑΔΑ και τις αγριότητες στις οποίες επιδόθηκε η ΕΛ.ΑΣ. εναντίον πολιτών και φοιτητών / φοιτητριών.

Δυστυχώς φαίνεται να παγιώνεται μια άκρως ανησυχητική ροπή της κυβέρνησης στη χειραγώγηση, πλέον, και του Διαδικτύου, το οποίο, κατά γενική παραδοχή και με βάση τη διεθνή εμπειρία, είναι πολύ λιγότερο ελέγξιμο.

Οι παρακολουθήσεις προσωπικών δεδομένων και μεταδεδομένων, η απόκρυψη πληροφοριών που δεν εξυπηρετούν το κυβερνητικό αφήγημα ή που παρουσιάζουν άλλη εικόνα από αυτή της κυβέρνησης, η αποσιώπηση αρνητικών σχολίων και επικρίσεων, που πλήττει τη δημοκρατία, αλλά και ο στρατός των φιλοκυβερνητικών τρολ καταμαρτυρούν την καθεστωτική λογική με την οποία διαπνέεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη και δεν προμηνύουν θετικές εξελίξεις για το μέλλον. 

Πηγή: avgi.gr