Nίκος Παρασκευόπουλος ομ. καθηγητής ΑΠΘ

Ο νεοαυταρχισμός θα μπορούσε να έχει ελάχιστη σχέση με τα ιστορικά του πρότυπα, όπως
ελάχιστη -σχεδόν ανύπαρκτη- έχει και ο νεοφιλελευθερισμός με τον πολιτισμό των
ελευθεριών και η Νέα Δημοκρατία με την κλασική Δημοκρατία. Ομως εδώ τα πράγματα είναι
κάπως διαφορετικά. Το νέο έχει οπωσδήποτε σχέση με το πρότυπο: η εξουσιαστική επιβολή που
φτάνει στην ωμή βία, ο ολιγαρχικός πυρήνας που βλέπει τους άλλους σαν εχθρούς, ο εξοβελισμός
του διαλόγου είναι κάποια από τα δομικά του στοιχεία, η βαρβαρότητα που όσο κι αν μεταμφιέζεται
δεν κρύβεται. Πώς δικαιολογείται η προσθήκη «νεο-»; Δυστυχώς η ελληνική επικαιρότητα
προσφέρει πολλές αφορμές για να το καταλάβουμε.

Μικρή παρένθεση: Δεν ισχυρίζομαι ότι ο νεοαυταρχισμός αποτελεί ελληνικό εφεύρημα. Το
παγκόσμιο κράτος ασφάλειας έχει τα εγχειρίδιά του. Οι «γνωστοί-άγνωστοι», οι φυλακές-δήθεν
περιστρεφόμενες πόρτες, οι μηχανισμοί του Μεγάλου Αδελφού αποτελούν διεθνείς πατέντες του. Το
ελληνικό δείγμα εφαρμογής ωστόσο είναι ιδιαίτερα ωμό.

- Πρώτο λοιπόν ντόπιο χαρακτηριστικό: Η καταστολή είναι μια πανάκεια για κάθε νόσο. Πανδημία;
Δεν ασχολείται η αυταρχική εξουσία με το δημόσιο σύστημα περίθαλψης, ούτε με τον
συνωστισμό στα μέσα μεταφοράς. Απευθείας ή κυρίως προσφεύγει στο λοκντάουν και στην
απαγόρευση κυκλοφορίας. Κάποια στιγμή βέβαια η απαγόρευση αυτή γίνεται πραγματικά λύση
ανάγκης. Ομως ο αυταρχισμός έχει παρακάμψει τα πιο ήπια και πιο αποτελεσματικά μέσα-
εργαλεία δημόσιου συμφέροντος για να επιβάλει το έσχατο. Αλλο παράδειγμα το
Πανεπιστήμιο. Εχουμε υποχρηματοδότηση και δυσλειτουργίες; Κατάργηση του ασύλου και
αστυνομικές επιχειρήσεις, να το φάρμακο.

- Δεύτερο μετανεωτερικό χαρακτηριστικό είναι η χρήση της κατασταλτικής βίας ως εργαλείου
χειραγώγησης και αποπροσανατολισμού από καίρια κοινωνικοοικονομικά προβλήματα.
Ανεργία, καθίζηση δημόσιου νοσηλευτικού συστήματος, όλα μπορούν να ξεχαστούν με το
θέαμα μιας αναταραχής που καταστέλλεται. Οσο για τη χειραγώγηση, αυτή είναι πια
«έξυπνη», κατά τον προσφιλή στον μέσο νεοφιλελεύθερο τεχνοκράτη όρο. Δεν χρειάζονται
λογοκρισίες όπως στη χούντα, ούτε να κλείνουμε κανάλια. Αρκούν τα κόλπα της «Ομάδας
Αλήθειας» για να δημιουργείται η αρεστή κοινή γνώμη.

Θα μου πείτε, η χειραγώγηση δεν πετυχαίνει πάντα, κάποτε ξεφεύγουν ειδήσεις ανεπιθύμητες όπως
στο παράδειγμα του σκόιλ ελικίκου. Τότε πυροβολεί το τελευταίο όπλο του νεοαυταρχισμού, ο
πολιτικός εκφοβισμός. Αν ενδιαφέρεσαι για την οικογένειά σου και δεν θέλεις να ζήσεις
περιπέτειες ανάλογες με αυτές της οικογένειας Ινδαρέ ή άλλων λιγότερο γνωστών, μη
διαμαρτύρεσαι. Αν θέλεις δουλειά, αν είσαι εκδότης και χρειάζεσαι ενίσχυση γιατί θα κλείσει
το φύλλο σου, πειθάρχησε. Τι δεν καταλαβαίνεις;

Το είχα γράψει παλιότερα, αλλά θα το επαναλάβω: Το φρόνημα είναι ελεύθερο, όταν γράφεται με
γιώτα.

Πηγη Εφημερίδα Συντακτων